9. Studievragen en opdrachten boek Maatschappelijke Zorg Boek Thema Docent Werkvormen ISBN 978-90-85240-89-1 9. Dementie Ben de Geus Studie en toets vragen Thuis voorbereiden. http://dementie.wikispaces.com/alzheimer Studievragen 1. Schrijf op welk onderzoek er is om dementie enkele jaren voor de aandoening vast te stellen 2. Wat is de omschrijving van de aandoening dementie in het boek 3. Schrijf de cognitieve functies die bij dementie op een versnelde of abnormale manier achteruit gaan en uiteindelijk verdwijnen. 4. Schrijf 3 vormen van hersenscans op die worden toegepast bij het onderzoek naar dementie. 5. Schrijf op welke relatie eiwit heeft met het ontstaan van dementie 6. Schrijf 5 risicofactoren op die in verband kunnen worden gebracht met de ziekte van Alzheimer 7. Schrijf 3 beschermende factoren op die het ontstaan van d ziekte van Alzheimer kan verkleinen. 8. Schrijf op over de meest voorkomende oorzaak van dementie Lewy Body Dementie (LBD) ontstaansoorzaak verschijnselen (symptomen) verschil van de eiwitvorming bij LBD en Parkinson 9. Schrijf op wat jij verstaat onder vasculaire dementie 10. Schrijf op bij welke ziektebeelden dementie kan voorkomen en schrijf bij ieder ziektebeeld op ontstaansoorzaak symptomen gevolgen voor het dagelijks functioneren 11. Wat is het verschil tussen de de ziekte van Pick en Alzheimer (zie https://www.ftdlotgenoten.nl/pick/pick_index.html ) 12. Er zijn 4 indelingen in het verloop en de zorg van de ziekte van Alzheimer. Schrijf het concreet waarneembaar gedrag op in onderstaande fases bij een cliënt lijdende aan de ziekte van Alzheimer (staat in verschillende paragrafen beschreven): Fase 1 Voorfase Fase 2 ambulante ondersteuning Fase 3 hospitalisatie Fase 4 bedlegerig/ terminale fase 1 Boek Thema Maatschappelijke Zorg 9. Dementie 13. Iedere fase bij de ziekte van Alzheimer kent bepaalde zorg. Hoe ziet deze zorg er in het kort uit bij onderstaande fases voorfase ambulante ondersteuning hospitalisatie bedlegerig/ terminale fase 14. Schrijf 7 mogelijke vormen van mogelijk ambulante ondersteuning op bij een cliënt lijdende aan de ziekte van Alzheimer 15. Schrijf op waarom en hoe de benadering vanuit de belevingsgerichte zorg in fase 2 bij de ziekte van Alzheimer wordt vormgegeven. 16. In fase 3 wordt opname, van een cliënt lijdende aan de ziekte van Alzheimer, vaak noodzakelijk. Schrijf 4 redenen op waarom opname noodzakelijk wordt. 17. Schrijf op hoe de professionele zorg in fase 3 in een instelling aan mensen met de ziekte van Alzheimer vorm wordt gegeven. 18. Hoe ziet de belevingsgerichte zorg er in fase 4 bij de ziekte van Alzheimer uit. 19. Schrijf voorbeelden bij onderstaande hulpmiddelen op die worden gebruikt in de begeleiding en verzorging van mensen die lijden aan de ziekte van Alzheimer hulpmiddelen ter bescherming van de cliënt hulpmiddelen bij de verzorging van de cliënt hulpmiddelen bij de desoriëntatie van de cliënt 20. ROT wordt meestaal toegepast in de 1e fase van de ziekte van Alzheimer. Geef antwoord op onderstaande vragen: Wat is ROT Wat is de werkwijze bij ROT Er zijn 2 vormen van ROT. Schrijf op welke dit zijn en hoe ze worden toegepaste 21. Heeft ROT altijd succes als benaderingswijze? 22. Schrijf op waarom reminiscentie geen benaderingswijze is maar een hulpmiddel en schrijf op welke hulpmiddelen bij reminiscentie worden ingezet? 23. Wat is een reminiscentiekoffer? 24. Schrijf de 4 stadia van desoriëntatie bij dementie op zoals die is beschreven door Naomi Feil 25. Welk gedrag treffen we volgens Naomi Feil aan in de stage 1 en 2 van dementie 26. Welke praktische tips geeft het boek in de hulpverlening in stadium 2 en 3 27. Op welke theorie is de “warme zorg” gebaseerde 28. Schrijf op welke wijze de warme zorg in de praktijk gestalte krijgt ten aanzien van: de warme omgeving de warme benadering 29. Leg in eigen woorden uit wat wordt verstaan onder “snoezelen” en wat is het doel 30. Schrijf op welke hulpmiddelen kunnen worden ingezet bij: individueel snoezelen inrichten van de snoezelruimte 31. Schrijf op wanneer dementie is te genezen (al is de kans klein) 2 Boek Thema Maatschappelijke Zorg 9. Dementie Toets Thema 9 – Dementie – Toets A Welk antwoord is juist? Dementie is: Hetzelfde als de ziekte van Alzheimer. De benaming voor de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Pick. Niet aangeboren. Is een verzamelnaam voor bepaalde verschijnselen die betrekking hebben op het geheugen. Welk antwoord is juist? De MRI-scan werkt met: Magnetische golven. Röntgenstraling. Radioactiviteit. Radiogolven. Welke uitspraak over dementie is juist? Dementie is niet aangeboren en ook niet erfelijk. Bij dementie treden niet echt veranderingen in de hersenen op, wel in gedrag. De diagnose dementie wordt pas gesteld na uitgebreid onderzoek op verschillende vlakken. In meer dan 80 procent van de gevallen is de ziekte van Alzheimer de veroorzaker van dementie. Welke bewering over de ziekte van Alzheimer is juist? Bij mannen boven de 70 jaar komt de ziekte van Alzheimer twee tot driemaal vaker voor dan bij vrouwen van deze leeftijd. Bijna iedereen met het syndroom van Down ontwikkelt tussen het 35e en het 45e levensjaar de ziekte van Alzheimer. Volgens onderzoek is de ziekte van Alzheimer niet erfelijk bepaald. De ziekte van Alzheimer wordt veroorzaakt door een ophoping van verschillende soorten schadelijke suikers in de hersenen. Welke factoren verkleinen het ontstaan van de ziekte van Alzheimer? Hersentraining, goede voeding en testosteron. Hersentraining, hormonen en lichaamsbeweging. Hormonen, goede voeding en een positieve levensstijl. Hormonen, goede voeding en lichaamsbeweging. 3 Boek Thema Maatschappelijke Zorg 9. Dementie Welke uitspraak over LBD is juist? LBD staat voor Life Body Dementie. Bij LBD treden onder andere waanvoorstellingen en hallucinaties op. LBD is een nieuwe benaming voor de ziekte van Parkinson. LBD komt slechts in een bepaald deel van de hersenen voor. Bij welk ziektebeeld komt dementie hoogstwaarschijnlijk NIET VOOR? Aids. De ziekte van Huntington. Multiple sclerose. Astma. Welke uitspraak over fasen van dementie is juist? Verzorgingsbehoeftig betekent dat nagenoeg alle zorg voor de cliënt moet worden overgenomen. Het ‘verzonken ik’ hoort bij de psychomotore fase. Het ‘verdwaalde ik’ hoort bij de emotionele fase. In de benadering bij belevingsgerichte zorg wordt uitsluitend uitgegaan van de ambulante ondersteuning. Welke uitspraak over LBD is NIET juist? LBD ontstaat door het ontstaan van abnormale cholesterolvormen in de hersencellen. LBD staat voor Lewy Body Lichaampjes. LBD lijkt erg op de ziekte van Parkinson. Daarom is de kans groot dat LBD in het begin wordt aangezien voor de ziekte van Parkinson. De diagnose LBD is al oud en bestaat al sinds de jaren 40 van de vorige eeuw. Over oorzaken en risicofactoren van dementie is niet alles bekend, maar sommige dingen weten we wel. Kijk naar onderstaande uitspraken. Welke klopt NIET? Vasculaire dementie wordt veroorzaakt door een beschadiging van de bloedvaten of een afwijking in de bloedtoevoer naar de hersenen. Vergiftiging door alcohol of drugs kan leiden tot dementie. Leeftijd heeft niets te maken met Alzheimer. Bijna iedereen met het syndroom van Down krijgt Alzheimer. 4 Boek Thema Maatschappelijke Zorg 9. Dementie Thema 9 – Dementie – Toets B Welk antwoord is juist? Wat vaak als eerste opvalt bij beginnende dementie is: Geheugenproblemen met name bij het langetermijngeheugen. Vermindering van initiatief en slecht slapen. Vermindering van initiatief, slecht slapen en depressieve klachten. Vermindering van initiatief en minder actieve deelname aan het sociale leven. Welke uitspraak over validation is juist? Validation betekent vegeteren. Validation onderscheidt vier stadia van desoriëntatie bij dementie. Cliënten met wie je moeilijk contact kunt maken komen niet in aanmerking voor Validation. Bewaarde herinneringen uit het verleden zijn niet goed bruikbaar bij Validation. Dementie verloopt in fasen en bij elke fase hoort een bepaalde benaderingswijze. Welke uitspraak hierover is juist? Bij beginnende dementie hoort een benadering die gericht is op het voorkomen van achterdocht. Het geven van veel complimenten en aanmoediging hoort bij fase vier. In fase 3 zoek je vanuit de primaire levensbehoeften contact met de cliënt. Dagopvang en dagbehandeling zijn vormen van ambulante ondersteuning en horen thuis in fase 2. Wat is decorumverlies? Het wegvallen van het besef van plaats en regelmatig de weg kwijt raken. Het wegvallen van het besef van fatsoen. Het wegvallen van het besef van tijd. Het wegvallen van het besef van tijd en plaats. Welk antwoord is juist? Desoriëntatie heeft meestal betrekking op: Tijd, persoon en geheugen. Plaats, persoon en geheugen. Tijd, plaats en persoon. Plaats, geheugen en verstand. 5 Boek Thema Maatschappelijke Zorg 9. Dementie De tweede fase van dementie is de fase van de ambulante ondersteuning. Welke uitspraak over de fase is juist? Naarmate mensen meer dement worden gaan ze meer in het heden leven. De belevingsgerichte zorg gaat sterk uit van het herstellen van wat een cliënt niet meer kan. Deze fase eindigt meestal met het uit plaatsen van de cliënt. Demente mensen vinden het in deze fase meestal erg plezierig om aangeraakt te worden. Welke uitspraak over de fase van hospitalisatie is NIET juist? Haak in op wat de cliënt nog wél kan. Dementerende mensen die in een instelling verblijven reageren vaak goed op oogcontact. Het geven van complimenten en aanmoedigingen werkt positief in contact. Decubitus betekent het verstijven van gewrichten. Wat is aan te raden bij iemand die in de terminale fase van dementie verkeert? Stimuleer de cliënt om toch vooral dat te doen wat hij of zij nog kan. Geef zintuiglijke prikkels. Stel veel vragen aan de cliënt om hem of haar ‘bij de wereld’ te houden. Doe een beroep op het ‘ik’ van de cliënt. Welke uitspraak over de fasen bij dementie is juist? Fase 3 van Alzheimer noemen we de terminale fase. In de laatste fase van dementie zijn ook de primaire levensbehoeften niet meer belangrijk voor een cliënt. Een belangrijk symptoom van beginnende dementie is dat mensen veel gaan klagen. In fase 2, bij ambulante ondersteuning bij dementie kunnen aanpassingen in huis en gebruik van hulpmiddelen worden aangeboden. Welke uitspraak over desoriëntatie is juist? Desoriëntatie betekent letterlijk: niet weten waar het westen is. Als iemand die dement is, denkt dat de kinderen om vier uit school komen, dan noemen we dat: desoriëntatie van tijd. Als je je eigen kleinkinderen niet meer herkent als ze op bezoek komen, dan noemen we dat desoriëntatie van plaats. Bij desoriëntatie in persoon weet de cliënt vaak niet op welke dag familieleden op bezoek komen. 6 Boek Thema Maatschappelijke Zorg 9. Dementie Thema 9 – Dementie – Toets C Hier lees je uitspraken over vasculaire dementie, de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Korsakov. Drie uitspraken zijn onjuist, één uitspraak is juist. Wat is de juiste afspraak? Bij Alzheimer zie je niet altijd een voortdurende en geleidelijke achteruitgang. Bij vasculaire dementie is het gehele geheugen ernstig aangetast. Bij de ziekte van Korsakov is de achteruitgang van cognitieve functies op geen enkele manier te remmen. Bij vasculaire dementie kunnen cliënten zich goed bewust zijn van hun haperende geheugen. Welke uitspraak over dementie is juist? Dementie kan tegenwoordig worden genezen. Een goed werkende behandeling bij dementie is het voorschrijven van medicijnen. Het in de jaren negentig ontdekte antidementiemiddel levert goede resultaten. Hersentraining heeft alleen effect in het begin van de dementie. Welk antwoord is juist? Validation: Is ontwikkeld door Naomi Klein. Betekent letterlijk: beveiligen. Valt onder belevingsgerichte zorg. Heeft als uitgangspunt : de realistische belevingswereld. In welke stadia van dementie is Validation geschikt? In stadium 1, 2, 3 en 4. In stadium 1, 2 en 3 In stadium 2 en 3 In stadium 3 en 4. Wat is een goede aanpak bij cliënten die in het stadium van ‘verwarring in tijd’ zijn? Voer gesprekken over het leven van de cliënt en schep hierdoor een vertrouwensband. Probeer de emoties van de cliënt te versterken en schep hierdoor ruimte. Ga in discussie. Hierdoor hou je de cliënt bij de werkelijkheid. Leg nadruk op feiten. Deze zijn belangrijk om contact te houden met het dagelijkse leven. 7 Boek Thema Maatschappelijke Zorg 9. Dementie Welk antwoord is juist? De visie achter ‘warme zorg’ is: Validation. ROT. Gehechtheidtheorie. Conditionering door beloning. Wat is NIET VAN TOEPASSING op ‘warme zorg’? Een leefklimaat scheppen waarbinnen de cliënt zich veilig en vertrouwd voelt. Warme kleuren en vaste vloerbedekking. Vaste bezoektijden. Het personeel draagt eigen kleding. Welk antwoord is juist? Snoezelen is gericht op: Horen, zien, ruiken en de fijne motoriek. Horen, zien, voelen en proeven. Horen, zien, ruiken, voelen en proeven. Horen en zien en het stimuleren van motoriek. Welke uitspraak over snoezelen is NIET juist? Prikkels bij snoezelen zijn gericht op horen, zien, ruiken, voelen en proeven. Je mag snoezelactiviteiten wel opdringen aan cliënten omdat het in hun eigen belang is. Een lavalamp hoort bij een snoezelruimte evenals trilstoelen. Snoezelen kan in groepsverband, maar ook individueel aangeboden worden. Welk antwoord is juist? Dementie is: Niet besmettelijk. In sommige gevallen te genezen. Een vorm van hospitalisatie. Eigenlijk : Het verzonken ‘ik’. 8 Boek Thema Maatschappelijke Zorg 9. Dementie