Presentatie Marjolein Berger

1
VOORKOMEN VAN BUIKPIJN
 De helft van alle schoolgaande kinderen heeft de afgelopen 2 weken
buikpijn gehad
 7% heeft al >2 maanden buikpijn
 2% gaat ermee naar de huisarts, meer dan de helft heeft dan > 2
maanden last
Gulewitsch MD. Eur J Gastroenterol Hepatol 2013
SMC van der Veek. JPGN 2010
2
Katja is een tijdje geleden ziek geweest
hoofdpijn en buikpijn, het was
uiteindelijk een blaasontsteking.
Nu zegt Katja steeds als ze moet eten,
dat ze buikpijn heeft. Moeder denkt
dat ze de boel in de maling neemt.
‘s Morgens heeft ze buikpijn, ‘s middags
eet ze redelijk en ‘s avonds eet ze de
helft van wat ze normaal eet.
Moeder weet niet wat ze hier nou mee
moet.
KATJA (4)
Tijdens de vakantie liep alles nog goed,
maar sinds september klaagt Maarten
vaak over buikpijn.
Hij wil dan niet naar school. Met
buikpijn kan hij zich niet concentreren,
zegt hij.
Gisteren stuurde de school Maarten
naar huis: ziek.
Er moet nu maar eens wat gebeuren,
vindt vader
MAARTEN (8)
Moeder belt of ze onmiddelijk kan
komen, het gaat niet goed met Joost.
Hij huilde van de buikpijn toen hij uit
school kwam. Het wordt alleen maar
erger. Hij gilt het uit, het komt in
vlagen, dit is niet normaal.
Joost heeft veel pijn, tussen de
aanvallen vermindert de pijn en is de
buik soepel. Dit is nus al de derde keer
maar zo erg…...
Ouders zijn gescheiden. Moeder heeft
ziekte van Crohn
JOOST (10)
BUIKPIJN BIJ KINDEREN 4-17 JR IN HUISARTSPRAKTIJK
(%)
In top-10 meest
voorkomende klachten
Spee L. Scand J Prim Health Care 2013;31:197-202
AANVULLEND ONDERZOEK
 Serologie
 Urine
 Feces
 X-buik, echo
22.6%
37.4%
18.0%
7.5%
CHRONISCHE BUIKPIJN EN IMPACT VOOR HET KIND
50% van de klachten is al chronisch bij presentatie
6 op de 10: > 1 keer per maand
helft verzuimt school
1 dag per 2 weken
Schoolverzuim is het hoogst op moment van presentatie aan huisarts
Helemaal niet erg
Ergst voorstelbaar
Wanneer je buikpijn hebt hoe erg is de pijn dan meestal?
Spee L. Scand J Prim Health Care 2013;31:197-202
PROGNOSE
1 op de 3 heeft na een jaar nog buikpijn
 Schoolverzuim
 Niet meer sporten
 Medicijngebruik
Gemiddeld duurt de buikpijn 9.7 maanden (SD 4.8)
Functionele buikpijn als kind geeft meer kans op
 Prikkelbare darm syndroom als volwassene
 Chronische pijnklachten als volwassene
 Psychische problemen
JPGN 2008;47:316-26
9
10
GEDACHTES OVER OORZAKEN VAN OUDERS

Alle ouders ervaren de buikpijn wel eens als bedreigend (“dit gaat nooit
over, dit loopt uit de hand, er moet iets gedaan worden”)
Levy RL. JAMA Pediatr 2013
11
HOE (BE)HANDELEN OUDERS

Alle ouders reageren heel soms angstig/beschermend op de buikpijn
( “Hoe vaak zeg je dat hij/zij geen huiswerk hoeft te maken?”)
Levy RL. JAMA Pediatr 2013
12
GEDACHTES VAN HUISARTS OVER OORZAKEN

De helft denkt dat stress en angst belangrijke oorzaken zijn

De andere helft denkt dat je niet van een oorzaak kunt spreken maar een
samenspel van factoren

Bijna de helft voelt zich onzeker over hun handelen
13
HOE BEHANDELEN HUISARTSEN?

Huisartsen verwijzen 5-10% van de kinderen meestal naar kinderarts

Geen actief follow-up beleid

75% van de kinderen ziet de huisarts maar 1 keer
14
GEDACHTES VAN KINDERARTSEN OVER
OORZAKEN

8 op de 10 denkt aan overgevoelige darmen

6 op de 10 denkt dat stress en angst een rol spelen

Een enkeling denkt aan ziektewinst
Sood MR Clin Pediat 2011
15
HOE BEHANDELEN KINDERARTSEN?

8 van de 10 kinderartsen verwijzen 25% van de kinderen voor
gedragstherapie
Sood MR Clin Pediat 2011
16
KENMERKEN FUNCTIONELE BUIKPIJN (%)
Kinderarts
Huisarts
Functionele
buikpijn
Functionele
buikpijn
Andere
klachten
Familie met buikpijn
38-57
31
28
Schoolverzuim
73-77
50
Depressie
35
28
9
Angst
28-40
15
11
Laxantia
18-57
37
Pijnstillers
13-16
15
JPGN 2014;59:493-9
Ann Fam Med 2011;9:337-43
Scand J Prim Health Care 2013;31:197-202
17
18
Psychosociale factoren
Stressvolle gebeurtenis
Omgang met klachten
Reactie omgeving
Angstig/depressief
Jonge leven
Genetisch
Trauma
Functionele Buikpijn
Symptomen
Ziektegedrag
Brain-Gut Axis
Hersenen
Darmfunctie
Drossman 2001
Brain-Gut Axis
20
100 biljoen bacteriën in de darm
21
Psychosociale factoren houden klachten in stand
Angstig/depressief
Stressvolle gebeurtenis
Coping
Reactie omgeving
22
23
BUIKPIJN BIJ KINDEREN VAN 4-17
281 KINDEREN MET BUIKPIJN; 1 JAAR VERVOLGD
%
Maanden
19/07/2017
PSYCHOLOGISCHE PROBLEMATIEK
281 kinderen met buikpijn; 1 jaar vervolgd; CBCL
1 op de 4 depressie; persisterend in 33%
15% angst; persisterend in 30%
60% meerdere onbegrepen klachten; persisterend in 44%
25
VOORSPELLERS VAN BUIKPIJN NA 1 JAAR
281 kinderen met buikpijn; 1 jaar vervolgd
OR; 95% BI
Meisjes
2.2; 1.2 to 3.9
Overgewicht
3.1; 1.2 to 7.8
Geen idee over oorzaak pijn
2.0; 1.1-3.7
Dieet instructies
2.2; 1.1 to 4.4
Aanvullende tests
2.0; 1.0 to 3.9
26
WAT DOEN OUDER EN KIND
40% van de kinderen (bij de kinderarts) gebruikt alternatieve
behandelingen
Vlieger A et al Pediatrics 2008;122:e446–e451
27
28
NHG-STANDAARD BUIKPIJN BIJ KINDEREN
SCEGS-model:

somatische dimensie

cognitieve dimensie

emotionele dimensie

gedragsmatige dimensie

sociale dimensie
29
NHG-STANDAARD BUIKPIJN BIJ KINDEREN
•
Benoem functionele buikpijn
•
Gezamenlijke probleemdefinitie, op basis van de klachtexploratie
•
Voorlichting en advies:
• voorlichting en uitleg
• bespreken van herstelbelemmerende factoren
•
Maak afspraken met kind en ouders over vervolg
•
Biedt zonodig angst-reducerende behandeling aan
•
Verwijs bij vermoeden gedragsproblematiek of bestaan van depressie
30
WAT KAN KIND/OUDER ZELF DOEN?
Eet:
regelmatig en gezond
Weet:
dat de pijn altijd weer vanzelf stopt
Creëer:
een veilige omgeving
Realiseer:
dat als een arts naar emoties en stress vraagt hij niet denkt : “ dat zal
wel tussen de oren zitten”
31
www.ahon.umcg.nl
DANK
VOOR UW AANDACHT
32