PowerPoint-presentatie

Ongrepen maakt onbemind
Van ergernis naar uitdaging
Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie
Cliniclowns 22 april 2016
Onbegrepen lichamelijke klachten
Elk specialisme heeft eigen ‘onverklaarde klachten syndroom’
(Deel)specialisme
Klacht
Kinderlongziekten
Hyperventilatie
Dysfunctioneel ademen
Kinderarts-MDL
Misselijkheid
Functionele buikpijn +/- obstipatie
Kinderneurologie
(Spannings)hoofdpijn, migraine
Spierzwakte
Kindercardiologie
Duizeligheid, flauwvallen
Hartkloppingen
Kinderreumatologie
Onbegrepen pijn (fibromyalgie)
Kinderarts metabole ziekten Onbegrepen moeheid, spierpijn
Kinderarts
Alle klachten
Op één hoop of afzonderlijke syndromen?
SOLK:
Somatisch
Onverklaarde
Lichamelijke
Klachten
SOLK
Hoofdpijn
Spannings-
Buikpijn
hoofdpijn
Misselijkheid Moeheid
Migraine
Spastische darm
CVS
Communicatie – wat horen we van het kind?
De dokter vroeg mij
nooit wat
Communicatie – wat horen we van het kind?
Geen enkele
behandeling of
medicijn heeft mij
geholpen
Communicatie – wat horen we van het kind?
Het voelt als controle
verlies over je hele
lichaam
Communicatie – wat horen we van het kind?
De dokter moet toch
kunnen vertellen wat ik
heb
Communicatie – wat horen we van het kind?
Ik wil zoveel mogelijk
normaal zijn, naar
school gaan, sporten,
uitgaan
Communicatie – wat zeggen de ouders?
Wat moeten wij
doen?
Uit bed
sleuren?
Stimuleren of
juist niet?
Bio-psycho-sociale model volgens Engel
(Science 1977)
Biological
Factors
Ziekte
Psychological
Factors
Social
Factors
De dokter
vroeg mij
nooit wat
Biopsychosociaal model; oorzaak en gevolgen
Biologisch
Predispositie/
Aanleg
Direct uitlokkend/
Triggers
Onderhoudende
factoren
Psychologisch
Sociaal: rol
omgeving;
sociale
gevolgen
Casus, Fien 16 jr, moeheid
Biologische
Psychologische
Sociale factoren
Aanleg
factoren
factoren
Hypermobiliteit
Geen
Pfeiffer
Direct uitlokkend
Gepest
M idem klachten
Schoolproblemen
blessures
Zeer wisselend
Instandhoudend
ritme
Geen eigen
verantwoordelijkheid;
ramp/doem
gedachten
Moeder lijdt
mee; sociale
isolatie
De dokter moet
toch kunnen
vertellen wat ik
heb
Hoe moet ik de klachten begrijpen– ‘ontregeling’
Het voelt als controle
verlies over je hele
lichaam
• Sensitisatie (versterker)
• Hypothalame-hypofyse bijnieras (oorzaak/gevolg)
• Autonome dysfunctie (arousal)
• Biopsychosociale model
• Geef aan welke aanpak mogelijk is voor de verschillende
factoren uit het BPS model
• Geef aan welke aanpak het snelst succesvol is
STOP TWEESPORENBELEID (dualisme lichaam/geest)
Behandeling SOLK: start bij het eerste gesprek
• Erkenning
• Diagnose ‘positief’ stellen
• Geen SOLK, maar specifiek syndroom
– Chronisch Vermoeidheidssyndroom
– Functionele buikpijn
– Hoofdpijn
– Spier/gewrichtspijnen onverklaard
• Behandelopties
– Cognitieve gedragstherapie
– Hypnotherapie
– Fysiotherapie, ‘graded exercise’
Cognitieve gedragstherapie bijv bij CVS
• Start met evenwicht vinden/balans (‘ontstressen’)
• Cognitieve gedragstherapie
• Niet richten op oorzaak
• Maar richten op doelen
• Niet laten leiden door klacht
• Maar laten leiden door gemeenschappelijk
opgesteld stappenplan
• Belemmerende gedachten bespreekbaar maken
• Helpende gedachten formuleren
STOP MET / LEER LUISTEREN NAAR JE LICHAAM
Doel behandeling SOLK
•
•
•
•
•
Langzame opbouw activiteiten
Autonomie bevorderen
Controle over lichaam opbouwen
Belemmerende gedachten herkennen
Ontdekken dat denken invloed heeft op doen en
voelen
Behandeling SOLK
• Beste behandeling is bij 70% effectief
– Voorbeeld: FitNet: CGT (webbased) voor jongeren met CVS
– Nu: grote trial in UK, later in EU
• Voorspellers voor behandeling succes:
– Duur klachten
– Mate van somatisatie bij moeder
21 Modules: 280 pagina’s
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Jou leren kennen
Uitleg behandeling
Waar sta ik nu?
Mijn ouders
Mijn doelen
Slaappatroon
Mijn helpende gedachten
Niet meer letten op mijn lijf
Opbouw van lichamelijke
activiteiten A
10. Evenwicht vinden
11. Opbouw van lichamelijke
activiteiten
12. Problemen tijdens opbouw
van lichamelijke activiteiten
13. Opbouw mentale
activiteiten
14. Plan voor school
15. Sociale activiteiten
16. Vooruitgang benutten
17. Plan voor werk
18. Uitgaan
19. Ik, CVS-patiënt?
20. Evaluatie
21. Follow-up
Herstelpercentages (Nijhof, Lancet, 2012)
Uitdagingen
• Zelfde taal spreken met kind/ouders (verklaringsmodel; uitleg
klachten)
• Zelfde taal spreken als behandelaars (huisarts, KJP, fysiotherapeut,
psycholoog, CGT-er etc); dualisme definitief de wereld uit!
• Meer psycho-educatie ontwikkelen
• Zo vroeg mogelijk starten met:
– Normalisatie, ritme
– Evidence based interventie
• Meer interventies ontwikkelen mn systeemgericht