Manifest voor een fatsoenlijk inburgeringsbeleid

Voor kosteloze en vrijwillige taallessen
Manifest tegen de inburgeringsplicht!
Vanuit het perspectief van migranten en hun nakomelingen begint het
beleid van het kabinet-Balkenende steeds zorgwekkendere vormen aan
te nemen. Met minister Verdonk in de voorste linie voert dit kabinet de
ene aanval na de andere uit op de rechten en verworvenheden van
etnische minderheden. De algemene inburgeringsplicht die zij wil
invoeren voor oudkomers – migranten die al langere tijd in Nederland
wonen – is daarvan de meest ingrijpende en onredelijke. In dit manifest
willen wij, ondergetekende maatschappelijke organisaties en individuen
die zich zorgen maken over de toon en inhoud van het kabinetsbeleid,
ons afkeuren uitspreken over deze plannen voor een op dwang
gebaseerd inburgeringsstelsel.
De voormalige gastarbeiders uit Marokko, Turkije en andere niet-westerse landen
en hun kinderen, de zogenaamde tweede generatie, hebben een groot aandeel in
de opbouw van de welvaart van onze samenleving. Op uitnodiging van Nederland
hebben zij zich hier gevestigd en keihard gewerkt aan de ontwikkeling van dit
land, onder erbarmelijke omstandigheden en vooral in de sectoren met de
zwaarste en smerigste banen. Decennialang heeft de overheid geen oog gehad
voor de situatie van deze immigranten en onvoldoende gezorgd voor
mogelijkheden om de taal te leren en te participeren: ‘Werken, werken, en nog
eens werken’ was de boodschap.
Nu worden deze oudkomers, vaak mensen op leeftijd, als het aan het kabinet ligt
geconfronteerd met een inburgeringsplicht. Dit houdt in dat oudkomers wettelijk
worden verplicht om op eigen kosten de Nederlandse taal te leren. Ook moeten
zij binnen vijf jaar een examen halen en daarmee aantonen de taal voldoende te
beheersen. Lukt dit niet binnen deze termijn, dan dreigt een bestuurlijke boete.
Dat is volgens ons werkelijk stank voor dank!
Overigens kunnen bepaalde groepen, zoals uitkeringsgerechtigden, in de plannen
van het kabinet volstaan met het betalen van een eigen bijdrage voor hun
inburgeringstraject, maar de overige verplichtingen blijven ook voor deze
groepen gelden.
Discriminatie
Wij vinden de inburgeringsplicht discriminerend. De plicht geldt specifiek voor
allochtonen tussen de 16 en 65 jaar die op basis van een verblijfsvergunning in
Nederland wonen of zijn genaturaliseerd tot Nederlander en niet gedurende acht
jaar van de leerplichtige leeftijd in Nederland hebben gewoond. Het voorstel voor
een inburgeringsplicht getuigt naar onze mening niet van een kabinet dat zijn
burgers gelijk wil behandelen. Immers, ook onder autochtonen bestaan
omvangrijke lagen die onvoldoende (kunnen) participeren in de samenleving.
Onderzoek heeft aangetoond dat 10% van de volwassen autochtonen functioneel
analfabeet is. Middels grootscheepse campagnes probeert het kabinet deze groep
weer in de schoolbanken te krijgen, op vrijwillige basis en zonder kosten voor de
deelnemers. Datzelfde kabinet wil oudkomers, die gewone burgers zijn van dit
land, echter via wetgeving dwingen tot deelname aan inburgeringscursussen die
ze ook nog eens zelf moeten bekostigen.
Wij vinden het zeer verontrustend dat deelname aan en succesvolle afronding
van inburgeringscursussen gezien kunnen gaan worden als een voorwaarde om
te mogen participeren in de samenleving. Met deze plannen draagt het kabinet
bij aan de totstandkoming van een legitimatie voor openlijke discriminatie. Het is
bijvoorbeeld goed denkbaar dat werkgevers sollicitanten met een buitenlandse
afkomst gaan afwijzen op grond van het feit dat zij hun inburgeringsexamen
(nog) niet hebben gehaald.
Ook is de algemene inburgeringsplicht in onze ogen overbodig. Dat is nog een
reden waarom dit voorstel onmiddellijk van tafel moet. Al jarenlang bestaan er in
de grote steden wachtlijsten voor Nederlands taalonderwijs die aantonen dat de
vraag naar taalonderricht groter is dan het aanbod. Waarom oudkomers bij wet
dwingen tot inburgering als de belangstelling ervoor zo groot is? Zo groot zelfs
dat de overheid de vraag niet aankan.
En beslist niet onbelangrijk: de inburgeringsplicht brengt zware financiële lasten
met zich mee voor oudkomers. Als het aan het kabinet ligt moeten zij de zeer
hoge kosten van een inburgeringstraject (ongeveer € 5.000) zelf betalen,
eventueel via een lening. Een deel van de gemaakte kosten kan weliswaar
teruggekregen worden wanneer de oudkomer het examen binnen drie jaar haalt,
maar dit neemt niet weg dat dit stelsel hoe dan ook een onacceptabele aanslag
betekent op de portemonnee van een kwetsbare groep mensen met een toch al
geringe draagkracht en een relatief hoge mate van schuldenproblematiek, en
daarmee leidt tot een cumulatie van financiële problemen.
Voor vrijwillige, kosteloze taallessen!
De kabinetsplannen voor een algemene inburgeringsplicht vormen de meest
omvangrijke en meest verstrekkende aanval op het evenwicht tussen rechten en
plichten van migranten in veertig jaar tijd. Daarom roepen wij eenieder,
‘allochtoon’ en ‘autochtoon’, op om zowel landelijk als lokaal initiatieven te
ontplooien teneinde te protesteren tegen deze kabinetsvoorstellen. Het is
belangrijk om nu te strijden tegen dwang en discriminatie. Een bijzondere
verantwoordelijkheid is daarbij weggelegd voor zelforganisaties. Nú moeten
zelforganisaties hun rol als belangenbehartigers waarmaken, zowel middels
voorlichting van hun achterbannen als door middel van het mede opzetten van
protestacties.
Wij willen benadrukken dat wij beslist niet tegen taallessen zijn. De Nederlandse
taal is in onze visie een belangrijk instrument om daadwerkelijke
maatschappelijke participatie door migranten mogelijk te maken. Echter, om
redenen die wij hierboven hebben omschreven, keren wij ons tegen een stelsel
dat gebaseerd is op discriminerende aannames, dwang, sancties en hoge kosten
voor deelnemers. Wij pleiten voor een fatsoenlijk beleid, dat wil zeggen voor
kwantitatief en kwalitatief voldoende, kosteloze en vrijwillig volgbare
taalcursussen.