PowerPoint-presentatie
advertisement
Cognitieve revalidatie & MS Akkelies Wensink Revalidatiearts Opbouw voordracht MS en cognitie Wat u zelf kunt doen Revalidatiemogelijkheden→ cognitieve revalidatie Cognitie & MS Definitie cognitie Het geheugen De concentratie Lastig opnemen van complexe materie, tempo van informatie verwerking Cognitieve achteruitgang Direct door MS Indirect door MS Indirecte oorzaken cognitie↓ Psychologische problemen Depressies/ ernstige verwerkingsproblemen Moeheid Slaapproblemen Stress Pijn Medicijnen Leeftijd Wat kunt u zelf doen? Herkennen Gerelateerd aan MS of psychologische situatie Verwijzing revalidatiearts of NPO via neuroloog Casus Annemiek Annemiek heeft diep in haar hart iets bemerkt wat haar zorgen baart en waar ze met niemand over durft te spreken. De laatste maanden merkt ze dat ze de teksten van haar studie niet zo makkelijk meer op kan nemen. Ze moet soms een hoofdstuk wel vijf of zes keer doorlezen voordat ze begrijpt wat er staat. Ook vindt ze het lastiger worden om verbanden te gaan leggen tussen verschillende zaken. Ze besluit om hierover eens met haar behandelend neuroloog te gaan praten. Wat kunt u zelf doen? Herkennen Gerelateerd aan MS of psychologische situatie Verwijzing revalidatiearts of NPO via neuroloog Casus tijdschrift MenSen “ik weet dat mijn geheugen soms wat minder is, meestal het gevolg van vermoeidheid of concentratie problemen. Ik dacht nog wel van mezelf dat mijn strak bijgehouden agenda en lijstjes maken prima methoden zijn om niks te vergeten, maar het werkt toch niet altijd. Mijn omgeving vertelt me dat zij die geen MS hebben ook vaak dingen vergeten en dat ik er niet zo´n punt van moet maken, maar toch vond ik het heel erg vervelend dat ik de telefoondienst helemaal vergeten was…” Wat kunt u zelf doen? Herkennen Gerelateerd aan MS of psychologische situatie Verwijzing revalidatiearts of NPO via neuroloog Cognitieve revalidatie (CR) Definitie – Omvat die behandelmethoden, die gericht zijn op het verbeteren van het vermogen om informatie uit de omgeving te verwerken en te gebruiken. Cognitieve revalidatie (CR) Multidisciplinair – Revalidatiearts – Psycholoog – Ergotherapeut – Maatschappelijk werker – Cognitietherapeut Waar? Ketenzorg Aandachtspunten CR Inzicht Acceptatie Reductie stress, depressie, vermoeidheid Compensatiestrategieën Geheugentraining Aanpassen woon- en werksituatie Structureren/ grens belastbaarheid Aangepast communiceren Casus Paul Paul ergert zich steeds meer aan het feit dat hij soms een dag bezig is met iets waar hij anders een uur voor nodig had, en dat zijn benen niet altijd betrouwbaar zijn waardoor hij nogal valt. Hij wordt kribbig en krijgt steeds vaker ruzie met zijn vrouw en is ongeduldig naar zijn kinderen. Tijdens zijn werk is steeds vaker zijn concentratie minimaal. Toch blijft Paul weigeren toe te geven aan de beperkingen die hij door MS heeft gekregen. Aandachtspunten CR Inzicht Acceptatie Reductie stress, depressie, vermoeidheid Compensatiestrategieën Geheugentraining Aanpassen woon- en werksituatie Structureren/ grens belastbaarheid Aangepast communiceren Conclusie Schade op cognitie in vroeg stadium Gevolgen voor psycho-sociaalmaatschappelijk functioneren Stress en invloed op het beloop Meerwaarde cognitieve revalidatie Compensatiestrategieën/ hulpmiddelen/ inzicht Begeleidt op tijd!!! Kortom Schroom niet om actie te ondernemen indien cognitieve problemen aanwezig lijken te zijn Cognitieve problemen bij MS Kun je er iets aan doen? Roos Sevat, cognitietherapeut Casus Dagelijks leven: - Problemen - Mogelijkheden Stel, iemand vraagt je een presentatie te geven en je hebt MS. Welke problemen zou je tegen kunnen komen? Oude planningssoftware……. 2 dagdelen nodig start 2 weken voor congres De meeste mensen met MS Weten dat hun belastbaarheid beperkt is, maar werken nog met oude plannings-software gebaseerd op hun oude mogelijkheden Trekken hun accu vaak volledig leeg, tot er geen reserves meer zijn Passen zich wel aan, maar niet voldoende of niet verstandig Resetten Van groot belang om de planningssoftware te herschrijven, gebaseerd op je huidige mogelijkheden Grote invloed op belastbaarheid (je kunt weer meer) Grote invloed op cognitief functioneren (concentratie, informatieverwerking, geheugen, waarnemen, planning & organisatie) Planningssoftware herschrijven samen met je therapeut Zoeken naar een verstandige planning van je week/ dag in jouw specifieke situatie Kernwoorden: Proces, tijd, lukt niet ineens (vgl. rugpijn) Interne en externe strategieën Interne strategieën: Een andere manier van denken Externe strategieën: Het gebruik van hulpmiddelen Uiteindelijk: Een combinatie van zowel interne als externe strategieën waarmee je een cognitief probleem goed kunt compenseren. Interne strategieën planningssoftware resetten Stop – denk – doe (van de automatische piloot af: Moet het nu?, Moet het persé af?) Bodyscan op gezette tijden uitvoeren Informeren van omgeving (nee zeggen, eindtijd aangeven) Enz. Externe strategieën planningssoftware resetten Groepen Gripgroep Lichamelijke vermoeidheid + cognitieve problemen mentale belastbaarheid grip op je leven kwijt - ± 4 deelnemers - 8 bijeenkomsten van 1 uur - Werkwijze om grip terug te krijgen Tijdgroep Bewustzijn van tijd, tijdsinschatting, plannen, rekenen met tijd - Vrije instroom, ± 3 deelnemers - Doorgaans ± 8 sessies - Individuele opdrachten, plenair bespreken Nieuwe planningssoftware……. 16 uur nodig - Haalbaar: 4 x per week 1 uur per dag (met pauze) - Marge: 1 week voor onverwachte gebeurtenissen start 5 weken voor congres Aan de slag: Ideeën verzamelen Waarom een cognitietherapeut Aan de slag Informatieverwerkingsproblemen Groepen Interne strategieën Stel dat…..casus Nieuwe software Cognitieve problemen, Kun je er iets aan doen? Oude software Interne strategieën Organiseren Stel de volgende vragen: Wat hoort bij elkaar? (groeperen) Hoe zou dit er in het echt uitzien? (visualiseren) Wat komt eerst? Wat daarna? Zit er een logische volgorde in? Wat is heel belangrijk en wat minder? ……. Externe strategieën organiseren Problemen met concentreren Ik begin te werken, maar …… Interne strategieën concentreren Voorwaarden: - Genoeg tijd? - Genoeg rust? - Genoeg energie? Stel jezelf de volgende vraag: “Waar zou ik nu mee bezig moeten zijn?” Genoeg pauzemomenten inlassen Externe strategieën concentreren Problemen met informatie verwerken Ik lees een paar artikelen en delen uit boeken. Ik merk dat ik niet goed begrijp wat er staat. Ehh..? Interne strategieën informatieverwerking Ik screen eerst grof de hoeveelheid tekst en de opzet ervan Dan lees ik de titel en de samenvatting Ik bedenk vragen over de tekst Met die vragen in mijn achterhoofd lees ik de tekst Externe strategieën informatieverwerking Communicatie-geheugengroep ± 10 deelnemers (dagbehandeling + kliniek) 3 blokken: t.v./ krant/ radio Ieder blok: 3 sessies van elk 1 uur Strategieën voor duidelijk en efficiënt communiceren Strategieën voor informatie verwerken Strategieën voor geheugen Problemen met onthouden Ik merk dat ik niet kan onthouden wat ik met mijn collega afgesproken heb over de presentatie “Ja, da’s goed”. “Volgende week vrijdag om 16.30 spreken we weer af op mijn kamer. Dan heb ik mijn opzet af. Als jij dan jouw stukje in Powerpoint hebt gezet kunnen we alles samenvoegen en oefenen. Kun jij hierover dan met de psycholoog bellen? En oh ja, kun je dan ook van tevoren die digitale foto’s naar me mailen?” Ja, eh… volgende keer kom ik bij jou en dan eh.. gaan we verder praten Interne strategieën onthouden Ik vat samen wat ik met mijn collega afgesproken heb Ik visualiseer dit (ik zie het voor me) Ik tel het aantal te onthouden taken Ik herhaal het thuis nog enkele keren Ik vertel dit aan mijn vriend Externe strategieën onthouden - Opnamefunctie - Agendafunctie - Taakfunctie Maar natuurlijk ook: Geheugengroep 6 bijeenkomsten van 1 uur ± 4 deelnemers (dagbehandeling) Iedere deelnemer eigen doel Informatie over geheugen Specifieke strategietraining Thuisopdrachten Meerwaarde cognitietherapeut Hulp bij: Inventariseren van je (cognitieve) problemen Inzicht in je cognitieve problemen Opstellen van reële doelen Stapsgewijs toewerken naar je doelen Vervolg meerwaarde cognitietherapeut Het vinden van de juiste strategieën bij jouw cognitieve problemen in jouw dagelijks leven Het oefenen en aanscherpen van deze strategieën totdat ze in jouw situatie goed werken Informatie en advies over hulpmiddelen (voorwaarden waar het hulpmiddel aan moet voldoen, adviezen voor goed gebruik) Einde Dank voor de volgehouden aandacht!
