Maandoverzicht van opkomende markten

Maandoverzicht van opkomende markten
MEI 2011
Door dr. Mark Mobius, Executive Chairman, Templeton Emerging Markets Group
OVERZICHT
Een aangewakkerde vrees voor schuldherstructurering in de eurozone, de bezorgdheid dat de crisis zich zou uitbreiden naar grotere
economieën zoals Spanje en een verlaging van de kredietratings voor Griekenland leidden tot toegenomen risicoaversie onder
beleggers. Ook zwakkere valuta's van opkomende markten en een daling van de grondstoffenprijzen hadden een invloed op het
marktsentiment. Na meer dan 7% te hebben verloren (in USD), lieten de koopjesjagers zich weer zien, waarna de opkomende
markten mei afsloten met een daling van 2,6% (in USD). De beste prestaties werden geleverd door de Aziatische markten: China,
Hongkong en Indonesië sloten de maand af met een kleine winst. In Latijns-Amerika bleven Brazilië en Mexico wegens de lagere
grondstoffenprijzen en een sterkere USD achter op de andere opkomende markten. De Oost-Europese markten leverden de zwakste
prestaties omdat beleggers een voorzichtiger standpunt innamen.
LANDENOVERZICHT
Azië
In een poging om de liquiditeit en de inflatie te beteugelen, verhoogde de People’s Bank of China de reservevereisten voor banken
met 50 basispunten (0,5%). Dit was meteen de achtste verhoging van de Bank sinds oktober 2010, waardoor de reservevereisten
voor grote banken een recordniveau van 21% bereikten. De groei van de directe buitenlandse investeringen (DBI) in China daalde in
april tot 15,1% j-o-j, in vergelijking met 32,9% j-o-j in maart. De kapitaalinstromen bedroegen in april in totaal USD 8,5 miljard,
waarvan ongeveer 25% naar de vastgoedsector vloeide. In een poging om de vastgoedsector af te koelen, is de overheid van plan
om de beschikbare grond voor woningbouw dit jaar te verdubbelen ten opzichte van de twee vorige jaren. De inflatie bleef hoog in
april, en de consumentenprijzen stegen met 5,3% j-o-j, tegenover een toename van 5,4% j-o-j in maart. De hoge voedselprijzen
waren nog steeds de voornaamste schuldige. De export kende in april een aanzienlijke stijging van 29,9% j-o-j; Het bereikte record
van USD 155,7 miljard kon voornamelijk worden toegeschreven aan de sterke vraag van de VS, de Europese Unie en Hongkong.
Het Zuid-Koreaanse parlement ratificeerde de vrijhandelsovereenkomst met de Europese Unie, die vanaf 1 juli van kracht wordt.
Om de handels- en economische relaties met Europa te bevorderen, bezocht president Lee Myung-bak Duitsland, Denemarken en
Frankrijk. Bovendien ondertekenden Zuid-Korea en Indonesië een gemeenschappelijke intentieverklaring om een partnerschap voor
economische samenwerking te sluiten ter versterking van de samenwerking in belangrijke gebieden zoals energie, industrie en
landbouw. De consumentenprijsindex daalde j-o-j tot 4,2%, tegenover 4,7% j-o-j in maart, voornamelijk door de lagere groei in de
voedselprijzen. In een verdere poging van de regering om de inflatiedruk te beteugelen, stemden de vier olieraffinaderijen van ZuidKorea ermee in om de benzine- en dieselprijzen voor de periode van drie maanden tot juli te verlagen. De werkloosheid daalde van
4,3% in maart tot 3,7% in april, voornamelijk dankzij nieuwe banen in de privésector.
De handelssector van India bleef een solide groei optekenen. De export liet in maart een explosieve stijging van 43,8% j-o-j tot USD
29,1 miljard, voornamelijk dankzij de vraag vanuit Europa en de VS. In februari was de totale export goed voor USD 23,6 miljard. Om
de economische en handelsrelaties met Afrika te bevorderen, bracht eerste minister Manmohan Singh in mei een bezoek aan het
land. Voornamelijk dankzij de verhoogde productiviteit bereikte de industriële groei in maart het snelste tempo sinds vijf maanden.
De groei verdubbelde bijna in maart, van 3,7% j-o-j in februari tot 7,3% j-o-j in maart. Om de inflatiedruk te bestrijden, verhoogde de
Reserve Bank of India in mei de basisrentevoet met 50 basispunten (0,5%) tot 7,25. De verhoging van mei was de grootste die in de
huidige cyclus van verstrakkende maatregelen heeft plaatsgevonden, na acht verhogingen met 25 basispunten (0,25%) sinds maart
2010.
Afrika
De BBP-groei van Zuid-Afrika steeg in het eerste kwartaal van 2011 tot 4,8% ten opzichte van het vorige kwartaal, het snelste
tempo van het laatste jaar. De economie liet een groei van 3,6% j-o-j optekenen, tegenover 3,8% j-o-j in het laatste kwartaal van
2010. De grootste bijdrage aan de groei werd geleverd door de productiesector, die, gesteund door de lage rente, een groei van
14,5% neerzette ten opzichte van het vorige kwartaal. Na drie renteverlagingen in 2010 hield de Reserve Bank zijn referentierente in
mei
FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS
MAANDELIJKS RAPPORT: OPKOMENDE M ARKTEN
2
nog steeds ongewijzigd, ondanks de hogere inflatiedruk. Om de binnenlandse economie te ondersteunen, bleef het belangrijkste
rentetarief behouden op 5,5%, het laagste tarief sinds meer dan dertig jaar. De consumentenprijsindex kende een lichte stijging, van
4,1% j-o-j in maart tot 4,2% j-o-j in april. Dit was voornamelijk toe te schrijven aan de hogere transportprijzen. De groei van de
winkelverkopen steeg in maart tot 5,6% j-o-j, ten opzichte van 5,3% j-o-j in februari, deels door de gestegen verkoop van meubelen,
huishoudtoestellen en uitrusting. Op politiek vlak won het heersende ANC (Afrikaans Nationaal Congres) de gemeenteverkiezingen
met meer dan 60% van de stemmen. De oppositiepartij DA (Democratische Alliantie) haalde ongeveer 22% van de stemmen.
Latijns-Amerika
De Braziliaanse export bleef een sterke groei optekenen, grotendeels dankzij de solide vraag naar grondstoffen vanuit China. De
export steeg in april met 33,1% j-o-j tot USD 20,2 miljard, ondanks een waardestijging van de real. Door de sterke binnenlandse
vraag en de hogere koopkracht als gevolg van de sterkere real, steeg de import j-o-j met 31,2% tot USD 18,3 miljard. Als gevolg
daarvan werd in april dit jaar het voorlopig grootste maandelijkse overschot op de handelsbalans opgetekend. Het overschot steeg
van USD 1,6 miljard in maart tot USD 1,9 miljard in april. De inflatie hield in april ook een opwaartse tendens aan en de
consumentenprijsindex bereikte de bovengrens van de doelzone van de regering van 2,5%-6,5%. Voornamelijk door de hogere
aardolieprijzen stegen de prijzen in april met 6,5% j-o-j, in vergelijking met 6,3% j-o-j in maart. De Centrale Bank heeft de rente dit
jaar driemaal verhoogd om de inflatie in te perken. De leenactiviteit bleef toenemen ondanks inspanningen om de kredieten onder
controle te krijgen en de hogere rentevoeten. Het consumentenvertrouwen bleef sterk, en het uitstaande krediet steeg in februari met
1,3% m-o-m en 21,0% j-o-j tot USD 1,1 biljoen.
Europa
Volgens voorlopige in mei gepubliceerde gegevens daalde de BBP-groei in Rusland in het eerste kwartaal van 2011 tot 4,1% j-o-j,
tegenover 4,5% j-o-j in de laatste drie maanden van 2010. De belangrijkste reden voor de gematigde groei was investeringsklimaat.
De nettokapitaaluitstromen bedroegen in het kwartaal in totaal USD 21,3 miljard. De economische groei werd echter gesteund door
de solide export, aangedreven door de hoge olieprijzen. De Russische Centrale Bank verhoogde de depositorente onverwacht met
25 basispunten (0,25%) tot 3,5%. De rentetarieven voor leningen bleven echter ongewijzigd. De inflatie bleef een belangrijke reden
tot bezorgdheid. De consumentenprijzen stegen in april met 9,6% j-o-j, enigszins meer dan de stijging van 9,5% j-o-j in maart. De
handelssector registreerde in maart een sterke groei. De export werd aangezwengeld door de hoge olieprijzen terwijl de toenemende
binnenlandse vraag leidde tot een stijging van de import. Olie en gas vertegenwoordigen circa twee derde van de exportinkomsten
van het land. De export maakte een sprong van 29,8% j-o-j tot USD 44,1 miljard, terwijl de import een stijging registreerde van
42,6% j-o-j tot USD 26,8 miljard. Dat leidde tot een handelsoverschot van USD 17,3 miljard voor de maand.
De Centrale Bank van Turkije hield de rente en de reservevereisten in mei ongewijzigd, ondanks de hogere inflatie. De
consumentenprijsindex steeg van 4,0% j-o-j in maart tot 4,3% j-o-j in april, de eerste stijging in zeven maanden. De hogere inflatie
kon worden toegeschreven aan het grotere consumentenvertrouwen en de hogere kledingprijzen. De Centrale Bank verhoogde zijn
inflatieverwachtingen voor 2011 van 5,9% eind april tot 6,9%. In mei werd in Ankara de derde vergadering van het economisch en
commercieel partnerschapscomité tussen Turkije en het Verenigd Koninkrijk gehouden. Beide landen ondertekenden een
intentieverklaring en beloofden de bilaterale handel tegen 2015 te verdubbelen. Op politiek vlak wordt verwacht dat de heersende
Gerechtigheids- en Ontwikkelingspartij (AK) de parlementsverkiezingen van juni zal winnen. Het sterke economische herstel van het
land na de financiële crisis wordt beschouwd als een van de redenen voor de populariteit van de partij. De Turkse economie tekende
in 2010 een solide groei op van 8,9% j-o-j, in vergelijking met een daling van 4,8% in 2009.
ARTIKEL VAN DE MAAND: CHINA IN AFRIKA
Er zijn enkele belangrijke krachten aan het werk die China zowel naar Afrika duwen als trekken. Ten eerste heeft China nu de
grootste buitenlandse valutareserves ter wereld van meer dan 3 biljoen US dollar, meer dan het dubbele van Japan en aanzienlijk
meer dan de meeste andere landen. Tot nu toe stroomde een groot deel van deze reserves naar Amerikaanse overheidsschuld,
maar China merkt steeds meer de noodzaak om die reserves te diversifiëren door de steeds zorgwekkendere situatie met de USD
en de bezorgdheid over de Amerikaanse overheidsschuld.
Tegelijkertijd vereist de ontluikende Chinese economie steeds meer natuurlijke minerale grondstoffen: olie, koper, nikkel, goud, enz..
Wat de verdere toekomst betreft, betekenen de eisen van China's meer gesofisticeerde voedingspatronen dat de import van voedsel
eveneens zal toenemen. Op beide vlakken – mineralen en voeding – is Afrika veelbelovend. Het is algemeen geweten dat Afrika rijk
is aan een ruime waaier van mineralen, van olie tot koper. Het uitgestrekte Afrikaanse grondgebied zou niet alleen heel China
kunnen bestrijken, maar ook India, de Verenigde Staten, Mexico, Frankrijk, Italië en een aantal andere landen. Nog belangrijker is
dat Afrika naast grond ook over enorme waterbronnen beschikt, die essentieel zijn voor een rijkelijke oogst.
FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS
MAANDELIJKS RAPPORT: OPKOMENDE M ARKTEN
3
Waarom China zich tot Afrika aangetrokken voelt, is duidelijk. Afrika is ook aangetrokken tot China, een land in ontwikkeling met een
succesvol groeimodel, en dit is voor Afrikaanse leiders een gelegenheid om van het land te leren. China heeft het geld om de
hulpbronnen van Afrika te importeren en om te helpen voorzien in Afrika's dringende behoefte aan de bouw van infrastructuur:
wegen, spoorwegen, havens, elektriciteitsnetwerken, enz.
In 2000 werd het Forum on China-Africa Cooperation (FOCAC) opgericht om de samenwerking op het vlak van economie en handel
te verbeteren. De handel is aanzienlijk toegenomen, van USD 12 miljoen in 1950 tot inmiddels meer dan USD 120.000 miljoen.
China is nu Afrika’s belangrijkste handelspartner en verwonderlijk is dat China een handelstekort heeft met Afrika, omdat het meer
importeert dan het naar Afrika exporteert. Een bezoek aan om het even welk winkelcentrum in gelijk welk Afrikaans land maakt
duidelijk dat China Afrika overspoelt met consumptiegoederen, machines, auto's en elektronica.
80% van de Afrikaanse export naar China bestaat uit grondstoffen zoals olie, maar steeds vaker ook uit productiegoederen en
landbouwproducten, zoals Egyptische sinaasappels, Zuid-Afrikaanse wijn, cacaobonen uit Ghana, koffie uit Oeganda, olijfolie uit
Tunesië en veel meer. Om die handelsrelatie te bevorderen heeft China bilaterale handelsovereenkomsten met 45 Afrikaanse
landen, waarvan er een aantal nu over nultariefregelingen met China beschikken.
Naast de handel zijn ook de Chinese investeringen in Afrika enorm gestegen. In de periode van zes jaar tot 2009 zijn de
investeringen in Afrikaanse landen gestegen van USD 490 miljoen tot USD 9,3 miljard. De investeringen hebben betrekking op
mijnbouw, productie, de bouwsector, toerisme, bosbouw en visserijen. China heeft ook inspanningen geleverd om zijn investeringen
te beschermen door bilaterale overeenkomsten te sluiten, tot nu toe met 33 Afrikaanse landen. Er is al een China-Africa
Development Fund opgericht om te beleggen in Afrikaanse aandelen. Het fonds bereikte USD 1 miljard door te investeren in meer
dan 30 projecten in landbouw, machines of productiesectoren, zoals elektriciteit en mijnbouw. Er zijn plannen om het fonds te laten
groeien tot USD 5 miljard.
China promoot eveneens economische en handelszones in Zambia, Mauritius, Nigeria, Egypte en Ethiopië, waar ondernemingen
productie- en handelsactiviteiten kunnen vestigen met een gepaste infrastructuur en bepaalde overheidsconcessies. Tot dusver is er
meer dan USD 600 miljoen in dergelijke zones geïnvesteerd, wat meer dan 6.000 banen heeft opgeleverd.
China werkte al in de jaren zeventig mee aan infrastructuurprojecten in Afrika. Zo zijn er projecten als de 1.860 kilometer lange
spoorweg tussen Tanzania en Zambia, het Internationale Conference Center in Cairo van 58.000 vierkante meter en meer dan 500
andere projecten zoals een snelweg in Somalië, een haven in Mauritanië, een kanaal in Tunesië, een Nationaal Stadion in Tanzania
en veel meer. China heeft ook voor meer dan USD 10 miljard aan preferente leningen uitgegeven om projecten voor luchthavens,
woongelegenheid en waterkrachtcentrales te financieren.
De Chinese overheid heeft Afrikaanse landen steeds gesteund in hun inspanningen om hun schuld af te bouwen, wat geholpen heeft
om hun schuldenlast tegenover China te verlagen. Tussen 2000 en 2009 heeft China 312 schuldbedragen van 35 Afrikaanse landen
kwijtgescholden, voor in totaal 19 miljard yuan. Hieruit blijkt duidelijk dat China bereid is om Afrika te helpen in zijn ontwikkeling, en
om Afrika te helpen zijn schuld ten aanzien van andere landen te verlagen.
’Gezien deze aanzienlijke geldstromen zijn ook de banken gevolgd. De China Development Bank, Export-Import Bank of China,
Industrial and Commercial Bank of China, Bank of China en China Construction Bank zijn nu allen actief op het continent. China
heeft ook de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en de West-Afrikaanse Ontwikkelingsbank gesteund via kapitaalinjecties, kwijtschelding
van schulden en de oprichting van voor specifieke projecten.
Ook het toerisme neemt toe: elk jaar wordt Afrika bezocht door meer dan 300.000 Chinese toeristen. Afrikaanse
luchtvaartmaatschappijen hebben directe vluchten naar China en een aantal Chinese luchtvaartmaatschappijen heeft directe
vluchten naar Afrika.
Al deze handel en investeringen verlopen niet zonder problemen. Net als in andere landen van de wereld zijn er schandalen,
corruptie en geschillen geweest, zoals onder meer een Chinees infrastructuurproject in Algerije dat verstrikt raakte in een
omkoopschandaal of de willekeurige inbeslagname van eigendommen in Zimbabwe.
Het kan echter niet worden ontkend dat de kapitaalmarkten in Afrika een snelle ontwikkeling kennen. Wij beleggen al vele jaren in
Zuid-Afrika, en de effectenbeurs van het land is een van de meest geavanceerde van de wereld. Via onze grensmarktfondsen zijn wij
actief in landen als Kenia, Ghana, Mauritius en andere. Nigeriaanse ondernemingen vertegenwoordigen inmiddels het grootste deel
van die grensfondsen, die nu over een vermogen van meer dan USD 1 miljard beschikken, een bedrag dat alleen maar toeneemt.
Wij verwachten nog verder uit te breiden in Afrika en in veel meer landen te beleggen. Voor beleggers uit China, of eigenlijk om het
even waar, die streven naar een hoge groei en nieuwe mogelijkheden, ligt de toekomst ongetwijfeld in Afrika.
FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS
MAANDELIJKS RAPPORT: OPKOMENDE M ARKTEN
4
Dit document is louter algemeen bedoeld, vormt geen juridisch of fiscaal advies en is evenmin een aanbod van aandelen of een uitnodiging om in te schrijven op
aandelen van een in Luxemburg gedomicilieerde sicav van Franklin Templeton. Niets in dit document mag worden opgevat als beleggingsadvies.
Franklin Templeton Investments is uitermate zorgvuldig en minutieus te werk gegaan bij het verzamelen van de informatie in dit document. Het is echter mogelijk
dat bij het opstellen van dit document gegevens van externe bronnen zijn gebruikt, en Franklin Templeton heeft die gegevens niet onafhankelijk geverifieerd,
gevalideerd of gecontroleerd. De geformuleerde standpunten zijn die van de auteur op de publicatiedatum en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden
gewijzigd.
De in dit document vermelde onderzoeken en analyses zijn in opdracht van Franklin Templeton Investments uitgevoerd voor eigen doeleinden, en worden slechts
terloops aan u meegedeeld. Franklin Templeton Investments is jegens een lezer van dit document of jegens een andere persoon of entiteit niet aansprakelijk
voor eventuele onnauwkeurige, foutieve of weggelaten informatie in dit document, ongeacht de oorzaak van die onnauwkeurigheid, fout of weglating.
Uitgegeven door Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) - World Trade Center Amsterdam, H-Toren, 16e verdieping, Zuidplein 134, 1077
XV Amsterdam - Tel: +31 20 575 2890 - Fax: +31 20 575 2892.
FTIML is gemachtigd en gereguleerd in het Verenigd Koninkrijk door de Financial Services Authorities en is gemachtigd om investeringszaken in Nederland te
doen door de Autoriteit Financiële Markten (AFM).