"Rechtvaardige Fiscaliteit" uit Ons Recht - LBC-NVK

Recht
vaar
di
ge
Fi
scal
i
t
ei
t
ar
t
i
kel
enr
eeks
ui
t
OnsRecht
CaMpagne
grote vermogens belasten is
kiezen voor solidariteit
lBC-nVk voert campagne rond rechtvaardige fiscaliteit
mARiJke PeRsoone
belastingen correct wil
innen, maakt komaf
met de fiscale fraude.
De zwarte economie in
ons land wordt geschat
op ruim 20 procent van
het bruto binnenlands
product. Dat betekent dat één vijfde
van de geleverde
producten en diensten ontsnapt aan
belastingen en socialezekerheidsbijdragen. “Frauderen is
een nationale sport.
Iedereen doet het”,
hoor je wel eens lachend zeggen.
Twintig jaar geleden berekende
professor Max Frank al dat de
tien procent laagste inkomens
verantwoordelijk was voor 0,1
Fraudeisdiefstal
procent van de fraude. Terwijl
De LBC-NVK kiest niet zomaar de tien procent hoogste inkovoor belastingen. Wij willen dat mens meer dan de helft van de
de staat de belastingen correct belastingfraude voor hun rekeen rechtvaardig int en de inkom- ning nam.
sten hieruit doelgericht inzet Door de zwarte economie loopt
voor goede openbare diensten de Belgische staat jaarlijks zo’n
en voor een sociaal beleid. Zo 30 miljard euro inkomsten mis.
kan de geproduceerde welvaart Een gigantisch bedrag dat de
eerlijk worden herverdeeld. Wie overheid niet kan uitgeven aan
© foto: Van Parys Media
overal hebben overheden vele miljarden geïnvesteerd om de banken
te redden. Daardoor is de
staatsschuld gegroeid en
moet de buikriem worden
aangehaald. europese
regeringsleiders wisselen
met elkaar besparingsrecepten uit: beknibbelen op ambtenaren, op
pensioenen, op gezondheidszorg, op lonen, op
werkloosheidsuitkeringen. Bedrijven, aandeelhouders en kapitaalkrachtigen blijven
buiten schot. De lBCnVk heeft op haar congres in april andere
maatregelen bedacht.
maatregelen die een solidaire toekomst garanderen. Rechtvaardige
belastingen zijn onmisbaar. Rond dit thema
zal de centrale dit werkjaar campagne voeren.
Wat was de redenering van de
militanten op het congres? De
LBC-NVK wil een samenleving
waarin iedereen recht heeft op
gratis onderwijs, waardig werk,
zorg en welzijn, sociale zekerheid, wonen, energie, communicatie en kwaliteit van leven.
Die rechten voor elke burger
waarmaken is een belangrijke
taak van de overheid. Daarvoor
heeft de overheid centen nodig.
Die haalt ze uit de belastingen
die bedrijven en burgers betalen.
Belastingen zijn nodig in een
zorgzame en solidaire samenleving. Wie pleit voor almaar minder belastingen, wil een wereld
van ‘ieder voor zich’. Dat is niet
onze keuze.
4 | SEPTEMBER2010|114dejaargang|OnsRecht
onderwijs, zorg,
pensioenen, sociale woningen
en noem maar op. Fraude is
géén sympathieke sport maar
een superdiefstal, met de kwetsbaarsten als eerste slachtoffer.
Daarom eist de LBC-NVK een
actieve strijd tegen fraude.
Een rechtvaardig belastingsysteem laat meer betalen naarmate je meer hebt. Daar wringt
het schoentje. In de verdeling
van het nationale inkomen in
ons land zag je de voorbije dertig jaar een verschuiving van
ruim tien procent van inkomen
uit arbeid naar inkomen uit
kapitaal. De werkende bevolking betaalde de sanering van de
staatsschuld. Bovendien wordt
inkomen uit kapitaal veel minder zwaar belast dan inkomen
uit arbeid.
Kijk maar naar de belasting op
winst. Officieel bedraagt de aanslagvoet 33,99 procent. “Veel te
hoog”, jammeren de werkgevers.
De vakbondsafgevaardigden in
de ondernemingsraden weten
wel beter. Zij bespreken elk jaar
de economisch-financiële informatie van hun bedrijf en zien zo
dat de werkelijk betaalde vennootschapsbelasting veel lager
ligt. Dankzij allerlei aftrekmogelijkheden. Ook het systeem
van notionele intrestaftrek
bezorgt de bedrijven extra lage
belastingen. De 500 grootste
Belgische bedrijven betaalden
in 2008 gemiddeld 13,5 procent
aCtie
belasting op hun winst. Hoeveel vermogenskadaster in te voebetaal jij op je inkomen uit ren.
arbeid? De LBC-NVK pleit voor
een Europese vennootschapsbe- Kapitaalvlucht?
lasting van 30 procent.
Een veel gehoord argument
tegen de invoering van een
Vermogensbelasting
taks op grote vermogens is:
boven1miljoeneuro
“Het geeft geen zin. Ze nemen
De LBC-NVK wil een jaarlijkse, de benen naar het buitenland”.
progressieve belasting op ver- Het zou inderdaad best zijn dat
mogens van meer dan 1 miljoen alle Europese landen zo’n belaseuro, de eigen en enige woning, ting zouden invoeren. In somvoor een bedrag van maximum mige landen waar een vermo500.000 euro niet meegere- gensbelasting bestond werd hij
kend. Het vermogen is de som onder liberale druk afgeschaft.
van onroerende goederen (zoals Het Belgische voorzitterschap
huizen en gronden) en roerende zou ervoor kunnen pleiten om
goederen (zoals financiële bezit- overal in Europa de grote vertingen, auto’s, diamanten). De mogens te belasten. Die eis kunspreiding van de vermogens nen we meenemen naar de grote
is erg ongelijk in ons land. De Europese vakbondsbetoging van
tien procent minst vermogende 29 september. Het Franse voorgezinnen bezit samen een half beeld toont aan dat we niet op
procent van het nationale ver- andere landen hoeven te wachmogen, terwijl de één procent ten. In Frankrijk, dat een prorijkste gezinnen goed zijn voor gressieve vermogensbelasting
een kwart van het totale vermo- heeft vanaf 800.000 euro, is
gen. De grens van 1 miljoen euro inderdaad sprake van kapitaalkwam tot stand na een brede vlucht, maar die blijft al bij al
bevraging binnen onze centrale. beperkt. Op een geschatte aanWe willen niet dat er een extra slagbasis van 900 miljard euro is
heffing komt op de zuurver- een kleine twintig miljard naar
diende spaarcenten van werk- het buitenland verdwenen. In
nemers. Daar is met die grens 2007 kon daardoor 150 miljoen
weinig gevaar voor. Iemand die aan belastingen niet worden
per maand 250 euro kan sparen geïnd, op een totaal van 4,4 milheeft 333 jaar nodig om een for- jard euro.
tuin van 1 miljoen euro bijeen
te harken. Is het normaal dat Nietalleen
alleen gewone mensen belastingen betalen en dat superrijken De LBC-NVK is er zich goed van
bewust dat de politieke wil nog
de dans ontspringen?
De miljonairsbelasting waar de ontbreekt om zo’n miljonairsbeLBC-NVK voor pleit zou in België lasting te realiseren. We staan
zo’n 88.000 gezinnen treffen, gelukkig niet alleen met onze
met name de twee procent rijk- eis. ACV en ABVV willen kracht
ste personen. Zij zullen er niet zetten achter hun eisen voor
echt armer van worden en de een stevige aanpak van de fisoverheid krijgt meer armslag cale fraude en voor een rechtom de nodige middelen uit te vaardige belasting op hoge
trekken voor jobs, zorg, onder- vermogens. Samen met heel
wijs en pensioenen. Stel dat wat andere organisaties onderdie rijkste families 1% betalen schrijven ze het Charter van
op het deel van hun vermogen het Financieel Actie Netwerk
boven 1 miljoen euro, de eigen (FAN)) / Réseau pour la Justice
), dat opkomt voor
woning niet inbegrepen, 2% op Fiscale (RJF),
het deel boven de 2 miljoen en de opheffing van het bankge3% op het deel boven de 3 mil- heim en voor een vermogensjoen, dan kan dat de gemeen- belasting op vermogens vanaf 1
schap 8,7 miljard euro per jaar miljoen euro. Samen willen we
opleveren. Om zo’n vermo- de publieke opinie en de poligensbelasting te kunnen heffen tiek winnen voor rechtvaardige
moet de overheid wel de vermo- belastingen waarbij ook de allergens van de inwoners kennen. rijksten hun deel bijdragen. We
Dus is het nodig het bank- rekenen daarvoor ook op jou.
geheim op te heffen en een
europese vakbonden
maken vuist op
29 september
Betoging voor duurzame groei
en rechtvaardige fiscaliteit in Brussel
De lBC-nVk en het
ACV steunen voluit de
europese actiedag die
het europees Vakverbond
(eVV)
(eVV op woensdag 29
september in Brussel
organiseert. een grote
europese betoging vertrekt die dag om 13.00u
op de europa-esplanade
aan het treinstation
Brussel-Zuid. De vakbonden willen dat er
vooral inspanningen
worden gedaan om jobs
te creëren en een duurzame groei te verwezenlijken. en ze eisen een
rechtvaardige fiscaliteit.
De datum van 29 september is
niet toevallig gekozen. Want de
dag nadien komen de ministers
van Economie en Financiën van
de 27 EU-lidstaten bijeen. De
vakbonden verwachten circa
60.000 deelnemers, van wie
het merendeel uit de Benelux,
Frankrijk en Duitsland.
Strenge besparingsmaatregelen in Europa dreigen te leiden tot een recessie en een stijgende werkloosheid. De recente
financiële crisis resulteerde in
23 miljoen werklozen in Europa.
Miljoenen Europeanen verkeren
in een kwetsbare positie of leven
in bestaansonzekerheid. Overal
neemt de sociale onrust toe. Het
enige antwoord van de Europese
regeringen lijken strenge bezuinigingsmaatregelen die de sociale solidariteit en de groei zullen
ondermijnen.
Nietonzecrisis
Deze crisis is niet onze crisis,
zeggen de vakbonden vastberaden. Niet de werknemers maar
de banken en de speculanten
moeten de rekening betalen.
Daarom verzetten de bonden
zich tegen strenge besparingsmaatregelen. Ze zeggen neen
tegen de bestaansonzekerheid
en de werkloosheid, tegen de
uitholling van de arbeidswetgeving en sociale afbraak, tegen
armoede en sociale uitsluiting
en tegen nog meer sociale ongelijkheid.
De vakbonden willen wel een
meer sociaal en meer solidair
Europa. Met duurzame jobs, in
het bijzonder voor jongeren.
Met meer vormingskansen.
Waardige lonen. Een sterke sociale bescherming. Een bescherming van de koopkracht. Betere
pensioenen. Een rechtvaardige
fiscaliteit. En een openbare en
sociale dienstverlening die van
hoge kwaliteit en voor iedereen
toegankelijk is.
Er is nood aan een werkelijk
duurzame groei. De invoering
van een taks op financiële transacties moet de overheid meer
middelen geven om te investeren. Voor de bonden moet er
een duurzaam en dynamisch
industrieel beleid komen dat
mikt op een koolstofarme economie. En er zijn maatregelen
nodig om fiscale concurrentie in
Europa te vermijden.
Alle werknemers hebben dus
redenen genoeg om deze belangrijke Europese betoging een
warm hart toe te dragen. En om
er actief aan deel te nemen. Op
29 september in Brussel!
OnsRecht|114dejaargang|SEPTEMBER2010 |
5
CAMpAGne
huidig belastingsysteem
verdeelt lasten niet eerlijk
Rijkste gezinnen mogen dans niet ontspringen
Een voorbeeldje? Als een bedrijf winst realiseert op de verkoop van aandelen van
De volgende federale regering zal
een andere vennootschap, moet het op die
meerwaarde geen vennootschapsbelasting
op zoek moeten gaan naar ettebetalen. Zo’n meerwaarde is dus volledig
lijke miljarden euro’s om de overen onvoorwaardelijk vrijgesteld. Die vrijheidsfinanciën in evenwicht te
stelling bestaat sinds het aanslagjaar 1992.
brengen. opnieuw de werkneDoor deze maatregel liep de staat alleen al
mers en uitkeringstrekkers de
voor het aanslagjaar 2007 bijna 12,9 miljard
rekening laten betalen en kapieuro aan inkomsten mis.
taalkrachtigen ontzien? Dat ziet
Via een koninklijk besluit van 1982 bedacht
de vakbond zeker niet zitten.
de staat de zogenaamde coördinatiecentra met een erg gunstig belastingregime.
Werknemers worden zwaar belast op wat ze De staat wilde hoofdkwartieren van grote
met hun arbeid verdienen. Andere mensen internationale groepen naar België lokken
puren uit hun vermogen een inkomen dat door speciale belastingvoordelen toe te kenmisschien een veelvoud is van het gemid- nen. Uit een studienota van de Nationale
delde werknemersloon. Maar zij betalen Bank van België blijkt dat de coördinatieveel minder belasting of gebruiken technie- centra in 1989 een gezamenlijke winst voor
ken om de fiscus helemaal te ontlopen. Het belasting van 36,2 miljard oude franken reahuidige belastingsysteem zorgt niet voor liseerden. Op dat bedrag werd amper 300
een eerlijke verdeling van de lasten. Die miljoen frank aan belasting betaald. Minder
situatie moet dringend veranderen, vindt dan één procent dus.
de LBC-NVK.
Voor het aanslagjaar 2007 incasseerde de
Laten we even kijken naar vroegere beslis- staat 1,33 miljard euro minder aan inkomsingen die vooral voor ondernemingen, hun sten uit de vennootschapsbelasting als
aandeelhouders en kapitaalkrachtigen
gevolg van het cadeau aan de
een enorm belastingvoordeel opleverden.
ReNilDe De BuSSchoP
Vennootschapsbelasting
Als een onderneming minder vennootschapsbelasting moet betalen,
kan ze op korte of lange termijn
meer geld uitkeren aan haar aandeelhouders. Een lagere vennootschapsbelasting betekent dus goed
nieuws voor wie aandeelhouder is.
Het nominale tarief van de vennootschapsbelasting bedraagt nu
33,99 procent (33 procent, verhoogd met drie procent aanvullende crisisbijdrage). In het verleden lag het percentage veel hoger.
Voor het aanslagjaar 1982 was er
nog een vennootschapsbelasting
van 48 procent.
Je mag je niet blindstaren op het
officiële tarief van deze belasting. In de praktijk betaalt een
bedrijf geen vennootschapsbelasting op de werkelijke winst
maar op een veel lager bedrag.
Van de werkelijke winst mogen
immers tal van posten worden
afgetrokken. Als gevolg daarvan ligt het echte belastingpercentage een stuk lager.
6 | OKTOBER2010|114dejaargang|OnsRecht
coördinatiecentra. De Europese Commissie
bestempelde het systeem als ‘illegale staatssteun’ zodat België de maatregel uiteindelijk
moest intrekken. Op 31 december 2010 is
het gedaan met dit belastingvoordeel.
Maar geen nood, de regering-Verhofstadt
II bedacht een nieuwe maatregel om het
bedrijfsleven te paaien. De notionele intrestaftrek.
Notioneleintrestaftrek
De nieuwe maatregel komt erop neer dat
vennootschappen zonder enige voorwaarde
een percentage van hun eigen vermogen
mogen aftrekken van de werkelijke winst.
Voor het aanslagjaar 2010 gaat het om 4,473
procent van de eigen middelen. Door de
notionele intrestaftrek zakte de winst aanzienlijk waarop nog vennootschapsbelasting
wordt betaald. Vooral grote bedrijven met
veel eigen kapitaal profiteren van de maatregel. In 2006 betaalden de bedrijven dankzij de maatregel 2,6 miljard euro minder
vennootschapsbelasting. In 2008 was dat
bedrag al opgelopen tot 4,4 miljard euro.
Alle ondernemingen samen betaalden in
2001 gemiddeld 19,9 procent vennootschapsbelasting op hun
winst. In 2008 was dat
geslonken tot 13,6 procent.
Die sterke daling was voor
een belangrijk deel te wijten aan de notionele intrestaftrek.
Naast het normale officiële
tarief van 33,99 procent heb
je een ‘verlaagd opklimmend
tarief’ voor vennootschappen
met een belastbare winst die
niet hoger is dan 322.500 euro
per jaar. Dit lagere tarief wordt
toegepast op bepaalde schijven
van de winst en bedraagt respectievelijk 24,97 procent, 31,93
procent en 35,53 procent (inclusief aanvullende crisisbijdrage).
Vermits deze tarieven veel lager
liggen dan het tarief van de personenbelasting, richten heel wat
particulieren om louter fiscale
redenen een vennootschap op.
Wie een vennootschap opricht,
kan allerlei fiscale spitsvondigheden gebruiken. Een doorsnee
werknemer gaat natuurlijk niet
die toer op. Wel de goedbetaalde
manager of de beoefenaar van een
vrij beroep.
Roerendevoorheffing
Fiscaleamnestie
Successierechten
De roerende voorheffing was vroeger een
echte voorheffing, met nadien een aangifte
in de personenbelasting en een gezamenlijke taxatie met de andere inkomsten. Maar
tegenwoordig is het een ‘bevrijdende belasting’. Als de roerende voorheffing al is afgehouden, moeten de bewuste inkomsten niet
langer in de belastingaangifte vermeld worden. Toen de roerende voorheffing in 1984
‘bevrijdend’ gemaakt werd, steeg het tarief
van 20 naar 25 procent. Ondertussen werd
het tarief wel verminderd tot 15 procent. Op
opbrengsten uit aandelen moet je soms nog
25 procent roerende voorheffing betalen.
Je kan ook geld beleggen in een beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal, een
‘bevek’. Zo kan je de roerende voorheffing
ontwijken. Opbrengsten uit beleggingen in
een bevek worden omgezet in meerwaarden
die vrijgesteld zijn van belasting.
De heel grote vermogens zoeken hun toevlucht tot nog andere technieken om inkomsten uit hun vermogen te kunnen opstrijken zonder er inkomstenbelasting op te
betalen.
In 1984 deed de staat een eerste poging om
zwart geld dat in het buitenland geparkeerd
was terug te brengen naar België. Wie intekende op schatkistbons met een looptijd
van vijf jaar, kon zwart geld wit maken.
Niet zo lang geleden kregen fraudeurs een
tweede kans om met de fiscus in het reine
te komen en een minieme boete te betalen. In de loop van 2004 konden belastingontduikers in het buitenland verstopt geld
naar België terugbrengen. Met een eenmalige boete van zes procent op het gerepatrieerde kapitaal als het geld werd geïnvesteerd. Of met een boete van negen procent
als het geld gewoon op een rekening werd
gezet. De operatie gold alleen voor natuurlijke personen, niet voor vennootschappen
of rechtspersonen. Ze leverde 496 miljoen
euro op voor de Schatkist en er keerde 5,7
miljard naar ons land terug. Op dat moment
stond naar schatting 170 miljard euro op
buitenlandse rekeningen.
In 2006 kwam er een tweede amnestie, deze
keer onder de naam ‘fiscale regularisatie’.
Opnieuw kregen belastingontduikers de
kans om hun toestand in orde te brengen.
Deze operatie was er zowel voor natuurlijke
personen als voor bedrijven. Op de maatregel uit 2006 staat geen einddatum maar
de belastingontduiker kan er wel maar één
keer een beroep op doen. Hij moet dus in
één keer met al zijn zwarte inkomsten voor
de dag komen.
Gaat het om zwarte beroepsinkomsten, dan
betaalt de ontduiker het normale belastingtarief dat van toepassing was op het ogenblik dat de belasting betaald had moeten
worden. Wie zwarte beroepsinkomsten op
buitenlandse rekeningen heeft staan, kan
die dus op dit moment zonder bijkomende
boete repatriëren. Voor andere zwarte
inkomsten, bijvoorbeeld inkomsten uit
beleggingen, moet je wel een milde boete
betalen. Zo wordt voor kapitaalinkomsten
die pas vanaf 1 januari 2007 worden geregulariseerd, het normale tarief verhoogd
met een boete van tien procentpunten. Als
het normale tarief 15 procent bedraagt, zal
dus 25 in plaats van 15 procent aangerekend
worden.
De tweede amnestie bracht tussen 2006
en eind 2009 een bedrag van 145 miljoen
euro op voor de Schatkist. Een ‘magere’
opbrengst, mogelijk omdat de sjoemelaars
te weinig garanties kregen dat ze niet strafrechtelijk zouden worden vervolgd.
Meer en meer worden belastingzondaars
in het nauw gedreven. Door internationale
verdragen worden almaar vaker bankgegevens tussen staten uitgewisseld. Geen wonder dus dat liberalen graag pleiten voor een
nieuwe vorm van fiscale amnestie.
Wie graag roerend vermogen wilde doorgeven aan het nageslacht, kon jarenlang effecten aan toonder gebruiken om de fiscus te
ontlopen en de betaling van successierechten te vermijden. Bij een effect aan toonder
wordt aangenomen dat de persoon die het
aandeel, de kasbon of de obligatie toont er
ook de eigenaar van is. Sinds 1 januari 2008
mogen Belgische banken geen aandelen of
obligaties aan toonder meer afleveren. Ook
niet wanneer het om buitenlandse effecten
gaat. Effectentransacties moeten sindsdien
altijd via een ‘effectenrekening’ gebeuren.
En effecten aan toonder, uitgegeven voor
2008, moeten op een effectenrekening gezet
worden.
Door de vorige staatshervormingen kregen
de gewesten een verregaande autonomie
op het vlak van onder meer successie- en
schenkingsrechten. Zij maakten daarvan
gebruik om de tarieven te verlagen.
BTW
De belasting op de toegevoegde waarde
(BTW) werd hervormd in 1992. Er werd
afgestapt van diverse tarieven die tot dan
van kracht waren: 17 procent, 25 procent en
33 procent (dat laatste percentage sloeg op
wagens, juwelen en andere luxeproducten).
Het normale tarief van 19 procent werd
opgetrokken naar 19,5 procent. Het verlaagde tarief van zes procent werd behouden. En er werd een tweede verlaagd tarief
van twaalf procent ingevoerd.
De hervorming van de BTW hing samen met
de harmonisering van de indirecte belastingen in Europees verband. Maar de operatie
leidde tot een averechtse herverdeling: wie
veel uitgaf of kon uitgeven, profiteerde van
de hervorming. En wie krap leefde, kreeg het
nog iets moeilijker.
In 1993 werd het normale BTW-tarief verhoogd van 19,5 naar 20,5 procent. Dat
gebeurde in het kader van het Globaal Plan
van de toenmalige regering-Dehaene. Het
was één van de ingrepen die gebeurden om
het gat in de sociale zekerheid te dichten. Die
put was er gekomen omdat de staat bepaalde
RSZ-bijdragen voor de werkgevers verlaagd
had. In 1996 werd het normale BTW-tarief
nog maar eens opgetrokken, deze keer naar
21 procent. Toen gebeurde dat om het overheidstekort te beperken tot drie procent van
het bruto binnenlands product (BBP).
Verbruiksbelastingen als de BTW houden
geen rekening met de hoogte van het inkomen en met de gezinstoestand van de belastingplichtige. Ze wegen het zwaarst voor de
laagste inkomens.
Eerlijkerbelastingopvermogens
Dit alles toont aan dat de diverse regeringen
en overheden van dit land ferme cadeaus
gaven aan ondernemingen en kapitaalkrachtigen. De overheid verzuimde om de fiscale
fraude en de belastingontwijking streng aan
te pakken. Ze was wel bijzonder vergevingsgezind voor berouwvolle belastingzondaars.
Een regelrechte discriminatie van de eerlijke
belastingbetaler.
Recent wetenschappelijk onderzoek wijst
uit dat de Belgische overheid jaarlijks 16 tot
20 miljard euro aan belastingontvangsten
misloopt door fraude. Er zijn dus dringend
maatregelen nodig om dit te stoppen. Zo
zou het bankgeheim volledig moeten worden opgeheven.
De overheid moet verder dringend werk
maken van een eerlijker vermogensfiscaliteit zodat ook de rijkste gezinnen, bij wie
het gros van het vermogen geconcentreerd
zit, belasting betalen naar draagkracht.
Nationale, Europese en internationale maatregelen moeten ertoe leiden dat deze groep
de dans niet blijft ontspringen.
www.hetgrotegeld.be
De gloednieuwe website www.hetgrotegeld.be is sinds 28 september operationeel. Dit wordt een informatieve en
interactieve website met allerlei informatie over de Campagne Rechtvaardige
Fiscaliteit. De site bevat onder meer
‘fiches’ rond diverse onderwerpen. In de
loop van de campagne zullen alle mogelijke acties en initiatieven op de site worden aangekondigd. De website zal zo
actueel mogelijk gehouden worden.
OnsRecht|114dejaargang|OKTOBER2010 |
7
© foto: belga
rUBrieKsnaam
Superbelegger Albert Frère is één van de extreem kapitaalkrachtige landgenoten
die in het huidige systeem veel te weinig belastingen moeten betalen.
“Werknemers krijgen
aanzienlijk kleiner deel van koek”
Belastinginspecteur Marco Van Hees legt vinger op de wonde
mag zeker niet nog groter worden. We moeten wel een ‘BHV’ invoeren, een Belasting
De werknemers hebben in de afgeop de Hoge Vermogens. En de belastingen
moeten een stuk progressiever worden.”
lopen dertig jaar veel ingeleverd
Door zijn job als belastinginspecteur in
ten voordele van bedrijven en kapiBergen kent Van Hees de realiteit op het
taalkrachtigen. “Het deel van de
terrein erg goed. Hij is ook vakbondsafgewerknemers in de koek werd een
vaardigde namens de ambtenarenvakbond
stuk kleiner”, constateert belasACOD. Bij uitgeverij Aden publiceerde Van
tinginspecteur Marco Van Hees.
Hees diverse boeken. Het bekendste boek
“Die trend moeten we trachten
is ‘Didier Reynders, l’homme qui parle à
om te keren. als de werknemers
l’oreille des riches’, verschenen in 2007.
opnieuw een groter deel van de
De Campagne Rechtvaardige Fiscaliteit
koek krijgen, consumeren ze ook
komt volgens de belastinginspecteur niets
meer. en dat is goed voor de ecote vroeg. “Ons belastingsysteem moet fundamenteel veranderen en rechtvaardiger
nomie. De huidige gang van zaken
worden”, onderstreept hij. “Ingrepen zijn
raakt economisch kant noch wal.”
noodzakelijk om de taken van de overheid
Als Marco Van Hees zijn zin zou krijgen, zou en de sociale uitgaven te blijven financieeen aantal cadeaus aan het bedrijfsleven ren. Mensen moeten wel het gevoel heben kapitaalkrachtige burgers stante pede ben dat ze rechtvaardig belast worden. Nu
ongedaan gemaakt of beperkt worden. “Een is dat niet geval. Met dank aan de neolibemaatregel zoals de notionele intrestaftrek rale tijdsgeest.”
bijvoorbeeld is onverantwoord. De vermin- Hoog tijd dus om iets te doen aan de onrechtdering van de sociale lasten voor werkgevers vaardigheden in de huidige fiscaliteit. “Vele
Denis BouWen
6 | NOVEMBER2010|114dejaargang|OnsRecht
ambtenaren bij het ministerie van Financiën
zijn het met mij eens”, weet Van Hees. “Zij
zien maar al te dikwijls hoe grote bedrijven
en vermogende particulieren door de mazen
van het net glippen.”
Een duik in de cijfers. Ook al is dat niet altijd
even makkelijk. Marco Van Hees kijkt met
name naar het ‘primair inkomen’ in België,
het bruto inkomen dat verdiend wordt door
‘productiefactoren’ ter beschikking te stellen. Bijvoorbeeld de lonen als vergoeding
voor gepresteerde arbeid. En rentes en dividenden als vergoeding voor ter beschikking
gesteld kapitaal.
Scharnierjaar
Voor Marco Van Hees is 1981 een scharnierjaar. “Tot dan steeg het aandeel van de
werknemers in het primair inkomen nog”,
zegt hij. “Onder de regeringen Martens-Gol
werden de werknemers duidelijk onder vuur
genomen.”
In 1981 waren de lonen en wedden van particulieren goed voor 59,7 procent van het
CamPagne
primair inkomen. Maar in 2007 bleek het
aandeel van die lonen en wedden te zijn
gekrompen tot 51,5 procent. “Ik kijk liever
naar 2007 dan naar 2009 omdat we toen nog
niet in de financiële crisis zaten”, legt Van
Hees uit. “De cijfers van 2007 zijn dus niet
vertekend door die crisis.”
Het besteedbaar inkomen van particulieren
vertegenwoordigde in 1981 bijna 81 procent
van het bruto binnenlands product (BBP).
In 2007 ging het nog maar om 60,1 procent.
Bij de vennootschappen klom het aandeel
in het BBP van 6,5 procent in 1981 naar 15,7
procent in 2007. “Meer dan een verdubbeling dus. De ondernemingen werden een
stuk rijker maar dat gebeurde ten koste van
de brutoloonmassa. Als je rekening houdt
met de fiscaliteit, werden de bedrijven nog
veel rijker.”
overheid diverse maatregelen om ouderen
weer te ‘activeren’, lees: ze opnieuw beschikbaar te maken voor de arbeidsmarkt. Zoiets
zet natuurlijk meer druk op de lonen.”
“In de jaren tachtig waren er ook ingrepen
om de lonen te blokkeren. Iets subtieler was
een wet uit 1996 die het concurrentievermogen van de bedrijven moest opkrikken. Die
wet beperkte de stijging van de lonen op
basis van de evolutie in onze buurlanden.”
Er waren ook aanvallen op de loonindexering. “Zonder die aanvallen zou een werknemer met een gemiddeld loon per maand
bruto 248 euro meer verdiend hebben tussen 1982 en 2006. In totaal spreek je dan
van een verlies van 54.000 euro over heel
die periode.”
Kleineauto
De sociale zekerheid stond ook sterk onder
druk in de voorbije dertig jaar. Zo werden
tal van maatregelen getroffen om de uitgaven van het stelsel te beperken. Bijvoorbeeld
in de gezondheidszorg. De uitkeringen aan
werklozen en gepensioneerden stegen
minder vlug dan de lonen. Er kwamen ook
maatregelen om werkgevers minder socialezekerheidsbijdragen te laten betalen. “Een
gigantische lastenverlaging ten koste van de
werknemers. De politiek beweerde zo veel
nieuwe jobs te kunnen creëren. Maar ik
betwijfel of daar veel van in huis kwam.”
Voorstanders van de cadeaus houden vol dat
er nog veel meer jobs zouden zijn gesneuveld
zonder toegevingen aan het bedrijfsleven.
“Een twijfelachtige bewering. De cadeaus aan
de werkgevers hebben zelden of nooit de
beloofde effecten. Werkgeversorganisaties
willen die maatregelen handhaven door te
bezuinigen op het overheidsapparaat. Je
zou dus ambtenarenbanen moeten vernietigen om elders andere jobs te creëren. Een
vreemde redenering. De staat zou beter die
cadeaus afschaffen en het geld inzetten om
echte jobs te scheppen, bijvoorbeeld in de
non-profit.”
Socialezekerheid
“Tussen 1981 en 2007 gingen de ondernemingen met 30,8 miljard euro van de werknemers aan de haal”, becijfert Van Hees,
die zich baseert op de statistieken over het
besteedbaar inkomen. “Per werknemer uit
de privé-sector praat je over bijna 10.000
euro per jaar. Een kleine auto.”
De bedrijfswinsten namen in de voorbije
dertig jaar zeer aanzienlijk toe. Terwijl de
lonen navenant veel minder stegen. De uitkeringen groeiden nog minder snel. “In 2004
bedroeg de minimale werkloosheidsuitkering voor een alleenstaande 737 euro. Nu is
dat 847 euro. Als je rekening houdt met de
inflatie, stagneerde de werkloosheidsuitkering. Het klopt dat België één van de weinige
landen is waar je onbeperkt werkloosheidsgeld kan krijgen. Maar in onze buurlanden
liggen de werkloosheidsuitkeringen meestal
wel hoger.”
De belastinginspecteur maakt gewag van
vier soorten aanvallen op de positie van de
werknemers. Maatregelen met een effect
op de loonmassa en dus ook op de tewerkstelling. Aanvallen op de sociale zekerheid.
Belastingmaatregelen. En ingrepen die het
overheidspatrimonium verkleinden.
Belastingen
Lonen
Als een werkgever de loonmassa wil verminderen, kan hij allerlei technieken gebruiken. Hij kan activiteiten overhevelen naar
een goedkoper paritair comité of werk
toevertrouwen aan onderaannemers die
minder ‘last hebben’ van vakbonden. Hij
kan ook nieuw personeel in dienst nemen
tegen slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld in de banksector
gebeurt.
“Werkgevers hebben belang bij het bestaan
van een ‘industrieel reserveleger’, zoals
Marx het ooit uitdrukte. Als er een grote
reserve aan werklozen is, vergroot de druk
op de lonen. De voorbije jaren nam de
Een erg flagrant voorbeeld van een fiscaal
cadeau aan het bedrijfsleven is de notionele
intrestaftrek. Die maatregel komt erop neer
dat vennootschappen een fictieve rente
mogen aftrekken van hun winst. De regeling kost de staat elk jaar pakweg vier miljard euro.
“Een staalreus als ArcelorMittal bijvoorbeeld
profiteert geweldig van de notionele intrestaftrek en betaalt nauwelijks of geen belasting. Maar de werkgelegenheid ging gevoelig
achteruit bij die groep.”
Veel bedrijven aanvaarden een cadeau als
de notionele intrestaftrek gretig zonder dat
het veel oplevert voor de maatschappij. “De
gunstige effecten van de notionele intrestaftrek worden zwaar overdreven.”
In de personenbelasting schafte de veelbesproken minister van Financiën, Didier
Reynders, de hoogste belastingschijven af.
Reynders voegde de schijven van 52,5 en 55
procent samen met die van 50 procent. “Hij
beperkte dus de progressiviteit van de belastingen. Voor iemand als Jean-Pierre Votron,
de ex-topman van Fortis, leverde dat in 2007
een extraatje van 200.000 euro op. Een
mooie illustratie van de manier waarop de
liberale denkbeelden werkelijkheid werden.
Met de steun van de socialisten en de groenen nog wel.”
Meerwaarden op aandelen worden in
België amper of niet belast. “In sommige
jaren loopt de staat zo wel twaalf miljard
euro aan inkomsten mis. Het is ongelooflijk
maar waar: de conciërge van superbelegger
Albert Frère wordt meer belast dan de holdings van Frère.”
“Wemoetenwel
een‘BHV’invoeren,
eenBelastingopde
HogeVermogens.
Endebelastingen
moeteneenstuk
progressieverworden.”
Privatiseringen
Er waren ook herhaalde aanvallen op het
overheidspatrimonium. Overheidsbedrijven
als Belgacom, de ASLK, het Gemeentekrediet,
De Post en BIAC werden stuk voor stuk
volledig of gedeeltelijk geprivatiseerd. Het
trieste verhaal van de luchtvaartmaatschappij Sabena is genoegzaam bekend.
“Een spaarbank als de ASLK werd geprivatiseerd zonder dat de liberalen in de regering
zaten. Dat was zogenaamd nodig om de
begroting en de sociale zekerheid te kunnen blijven financieren. De ASLK ging op
in Fortis, een bank die bijna failliet ging en
moest worden gered met staatsgeld. Nu is
de Fortis Bank zoals bekend een onderdeel
van het Franse BNP Paribas.”
Volgens Van Hees zou het beter zijn geweest
om de ASLK niet te privatiseren. “Het zou
ook geen slecht idee geweest zijn om van
Fortis een nieuwe staatsbank te maken.
Volgens Reynders is het niet de taak van de
overheid om voor bankier te spelen. Maar
een bedrijf als de ASLK kon toch 130 jaar lang
bestaan zonder staatsinterventie? Tien jaar
in privé-handen was genoeg om de overheid
te doen ingrijpen. Winsten worden geprivatiseerd, terwijl verliezen op de gemeenschap
worden afgewenteld.”
OnsRecht|114dejaargang|NOVEMBER2010 |
7
© foto: photonews
De families de Spoelberch, de Mévius
en Vandamme behoren tot de rijkste
families van België. Alle drie hebben
ze aandelen in bierbrouwer AB InBev.
Vermogensbelasting is grote stap
naar meer rechtvaardigheid
Maatregel raakt alleen allerrijksten en levert veel inkomsten op
het schoentje. In de verdeling van het nationaal inkomen in ons land is de voorbije
dertig jaar ruim zes procent van het inkoDe belastingdruk is in België erg
men uit arbeid verschoven naar het inkohoog. En de ‘put’ in de kas van
men uit kapitaal. De werkende bevolking
de sociale zekerheid dreigt te
draaide op voor de sanering van de staatsgroeien. Op de staatsbegroting
schuld. Bovendien wordt inkomen uit kapizou 25 miljard euro moeten worden
taal veel minder zwaar belast dan inkomen
bespaard. Het aantal armen neemt
uit arbeid.
toe in ons land. We worden om
Dat betekent dat er 21 miljard euro inkomde oren geslagen met cijfers en
sten per jaar minder naar de werknemers en
onheilsboodschappen. Waarom
de uitkeringstrekkers ging. Er vloeide wel
gooien we het niet over een andere
meer geld naar de bezitters van kapitaal. In
boeg, bijvoorbeeld door een
ons land tellen we 15 tot 20 procent armen
vermogensbelasting in te voeren?
en bestaansonzekeren, zoals de nieuwe
Als trouwe lezer van Ons Recht weet je al lan- ACW-voorzitter Patrick Develtere in sepger dat het Financieel Actie Netwerk (FAN) tember in het weekblad Knack verklaarde.
campagne aan het voeren is onder de slogan ‘Laat het grote geld niet ontsnappen!’. Armoede groeit
De LBC-NVK, het ACV en andere vakbonden
onderschrijven de campagne ten volle. Met De financiële en economische crisis doet de
onze vele honderdduizenden leden kunnen armoede toenemen. Ook zelfstandigen en
de middenklasse worden nu getroffen. Bea
we deze oproep kracht bijzetten.
“De rijken worden rijker, de armen worden Cantillon, de directeur van het ‘Centrum
armer.” Een kreet die we de voorbije jaren voor Sociaal Beleid Herman Deleeck’, is
er niet gerust in. Terecht, zoals blijkt uit
wel vaker hoorden. Maar is ze ook waar?
In een rechtvaardig belastingsysteem beta- de Armoedebarometer, opgesteld door
len mensen meer belastingen naarmate ze Decenniumdoelen 2017. De barometer toont
meer hebben. En daar wringt nu precies elk jaar de evolutie van de armoede op zes
Anne Dhooghe
6 | DECEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht
levensdomeinen. De cijfers van dit jaar zijn
verontrustend. Ze geven aan dat de zwaksten in onze samenleving de zwaarste prijs
betalen voor de economische crisis.
De kloof tussen rijk en arm wordt dus groter.
Nu moet opnieuw een gat van meer dan 25
miljard euro in de begroting gedicht worden. Alle kranten hebben het over besparingen. Maar deze keer mogen de besparingsmaatregelen niet langer op de kap van de
De miljonairsbelasting
waar de LBC-NVK voor
pleit zou in België
voor ongeveer 92.000
gezinnen ingevoerd
kunnen worden. Het
gaat dus over de
allerrijksten, iets meer
dan twee procent van
de hele bevolking.
campagne
DetienrijkstefamiliesinBelgië
enhunvermogen
1. FamiliesdeSpoelberch,deMévius
enVandamme(ABInBev)
17,3miljardeuro
2. FamilieColruyt
2,86miljardeuro
3. FamilieEmsens
(KiezelzandSCR-Sibelco)
2,05miljardeuro
4. AlbertFrère(GBL)
2,02miljardeuro
5. FamilieLhoist-Berghmans
(wereldleiderkalkendolomiet)
1,98miljardeuro
6. JanDeNul(baggeraar)
1,56miljardeuro
7. FamilieCigrand(Cobelfret)
1,25miljardeuro
8. FamilieBoël(ondermeerSofina)
1,17miljardeuro
9. RolandD’Ieteren
1,07miljardeuro
10.Velge-Bekaert
1,04miljardeuro
totaal32,3miljardeuro
Bron: Le Soir Magazine, mei 2010
werknemers en uitkeringstrekkers komen.
Zij leverden de afgelopen 25 jaar al aanzienlijk in.
Voor renteniers is het goed toeven in België.
Dat was in juni van dit jaar te lezen in het
economische weekblad Trends, in deze
een onverdachte bron. Inkomen uit kapitaal wordt in België veel minder zwaar
belast dan inkomen uit loon. Er is wel een
bescheiden ‘bevrijdende’ roerende voorheffing: een voorheffing van 15 of 25 procent
op dividenden en 15 procent op intresten.
Meerwaarden gerealiseerd bij de verkoop
van aandelen worden niet belast.
Buurlanden
Een jaarlijkse vermogensbelasting is er in
ons land niet. Anders dan in buurlanden als
Nederland en Frankrijk. In de Belgische personenbelasting varieert het tarief wel tussen de 25 en 50 procent. Het hoogste tarief
moet je al betalen op het deel van je inkomen boven de 34.330 euro.
Laten we even kijken naar het aandelenbezit en andere financiële beleggingen. Op dat
vlak is er een grote ongelijkheid onder de
Belgische gezinnen. Zulke beleggingen zijn
voor meer dan 60 procent in handen van de
tien procent rijkste gezinnen. Zij worden op
de inkomsten uit die beleggingen maar weinig belast. Terwijl ze toch de sterkste schouders hebben en meer zouden kunnen bijdragen tot een zorgzame samenleving.
Waarom zouden we geen vermogens- of
miljonairsbelasting invoeren? Is het normaal dat alleen gewone mensen belastingen betalen en dat superrijken de dans
ontspringen?
Meerarmslag
daar weinig gevaar voor. Iemand die per
maand 250 euro kan sparen heeft 333 jaar
nodig om een fortuin van 1 miljoen euro
bijeen te harken.
Met een vermogensbelasting viseer je alleen
de allerrijksten. Mensen die een fortuin hebben vergaard van meer dan 1 miljoen euro,
de eigen woning niet inbegrepen. Anders
gezegd, alles wat iemand op 31 december
bezit aan financiële bezittingen als aandelen, obligaties, kasbons, bankrekeningen,
onroerende goederen (huizen en gronden)
en roerende goederen (auto’s, diamanten,
kunstwerken). Alleen de zes procent rijksten in dit land hebben een fortuin van meer
dan 1 miljoen euro. Hou je rekening met de
aftrek voor een huis van 500.000 euro, dan
wordt alleen de groep geraakt die meer dan
1,5 miljoen euro heeft.
Roerendevoorheffing
Kranten en tijdschriften tonen meer en
meer aandacht voor de mogelijke invoering
van een vermogensbelasting of een hogere
belasting op inkomsten uit vermogen. “De
ondernemerswereld is niet bij voorbaat
tegen een hogere belasting van vermogensinkomsten”, verklaarde een vertegenwoordiger van de christelijke werkgeversorganisatie VKW in juni in Trends. Volgens Trends
is het meest voorkomende denkspoor een
verhoging van de roerende voorheffing naar
20 of 25 procent. “De roerende voorheffing
kan nog meer opbrengen als ook de vrijstelling op spaarboekjes wordt afgeschaft.”
Ook Rudi Thomaes van het Verbond van
Belgische Ondernemingen (VBO) brak een
lans voor een verhoging van de belasting op
obligaties en kasbons van 15 naar 20 procent. Tegelijkertijd zou de voorheffing voor
dividenden op aandelen moeten zakken van
25 naar 20 procent.
De miljonairsbelasting waar de LBC-NVK
voor pleit zou in België voor ongeveer
92.000 gezinnen ingevoerd kunnen worden. Het gaat dus over de allerrijksten, iets
meer dan twee procent van de hele bevolking. Deze groep zal écht niet armer worden van een vermogensbelasting. Door zo’n
belasting in te voeren kan de overheid meer
armslag krijgen om te investeren in jobs, Zo komt de aap weer uit de mouw. Als het
zorg, onderwijs en pensioenen.
van de werkgevers afhangt, zijn het niet de
Het jongste LBC-NVK-congres (maart 2010) superrijken die extra inspanningen moeten
pleitte voor een progressieve belasting op doen. Maar wel Jan of Maria Modaal, die
vermogens boven de 1 miljoen euro, de meer moet betalen op spaargeld dat vereigen en enige woning niet inbegrepen. Als diend werd door te werken.
we voor de eigen woning een waarde van
500.000 euro nemen, is de eerste 1,5 miljoen
Wiljemeerwetenoverdecampagne
euro van het vermogen vrijgesteld.
vooreenrechtvaardigefiscaliteit?
Een progressieve heffing zou er als volgt
Opwww.hetgrotegeld.beleesjeer
kunnen uitzien: één procent op het deel
allesover.Opdestartpaginavindje
eenoverzichtvandefiscaleactuavan het vermogen tussen 1,5 en 2,5 milliteitenflagrantevoorbeeldenvan
joen euro; twee procent op het deel van het
gesjoemelmetbelastingen.Dieper
vermogen tussen 2,5 en 3,5 miljoen euro;
indesitevindjemeertekstenuitleg
drie procent op het deel van het vermogen
overdeverschillendedeelaspecten
boven de 3,5 miljoen euro. De opbrengst
vandecampagne.Dateerlijkebelasvan zo’n vermogensbelasting wordt geschat
tingennietingewikkeldhoevente
op 7,6 miljard euro per jaar.
zijn,blijktookduidelijkuiteenknap
De grens van 1 miljoen euro is gebaseerd
filmpjedatinhetkadervandecamop een brede bevraging binnen de LBC-NVK.
pagneisgemaakt.Rechtvaardige
Voor de vakbond moet er géén extra heffing
belastingenzijnkinderspel!Jevindt
hetfilmpjeopwww.lbc-nvk.be.
komen op de zuurverdiende spaarcenten
van werknemers. Met deze grens bestaat
OnsRecht|114dejaargang|DECEMBER2010 |
7
campagne
Vermogenskadaster is
onmisbaar
IJveren voor rechtvaardige belastingen wil ook zeggen dat er een vermogenskadaster moet komen. Zo’n
kadaster kan worden uitgebouwd als
het bankgeheim volledig sneuvelt. Als
het over huizen of ander vastgoed
gaat, is het in ons land bijna altijd
mogelijk om te zeggen wie de eigenaar ervan is. Dat vindt iedereen normaal. Maar als je gelijkaardige regels
voorstelt voor financieel vermogen,
wordt er moord en brand geroepen.
Het is nochtans wenselijk om een
register of kadaster uit te werken
waarin alle financiële bezittingen van
de Belgen wordt genoteerd. Een vermogenskadaster maken is onmogelijk zolang financiële instellingen een
rookgordijn kunnen ophangen rond de
vermogens van hun klanten.
Een vermogenskadaster is onmisbaar
als de belastingdienst moet achterhalen op welke inkomsten nu weinig of
geen belastingen betaald worden. Met
zo’n kadaster krijgt de overheid een
krachtig wapen om fraude met roerende inkomsten te bestrijden. Via het
register kan ze checken of de aangegeven inkomsten wel in verhouding
staan tot wat iemand bezit.
Effecten aan toonder
Door de afschaffing van de effecten
aan toonder wordt het pad geëffend
om een vermogenskadaster te kunnen invoeren. Sinds 1 januari 2008 zijn
in ons land geen anonieme papieren
kasbons, obligaties of andere effecten
meer te krijgen. Tot eind 2013 hebben eigenaars nog de tijd om effecten op een effectenrekening te zetten. ‘Dematerialiseren’ heet zoiets in
vakjargon.
Vanaf 2014 worden alle uitgegeven
effecten automatisch omgezet. Als ze
na een jaar door niemand zijn opgeëist, worden ze verkocht. De rechtmatige eigenaar kan ze dan nog wel terugeisen met zijn papieren effect in de
hand; al gaat er elk jaar wel een boete
van tien procent vanaf. Vanaf 2025
kan niets meer worden gerecupereerd.
Door de effecten aan toonder af te
schaffen komt er meer transparantie.
Het is alleszins een stap in de richting
van een kadaster van roerende inkomsten. Maar we zijn er nog lang niet.
6 | JANUARI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
Bankgeheim moet er
helemaal aan geloven
Financiële discretie scheert hoge toppen in België
Guido Deckers
In de ‘financiële discretie index’,
een ranglijst van het Tax Justice
Network, staat België op de
negende plaats. De index meet
in welke mate geheimdoenerij en
discretie een gezond belastingklimaat in de weg staan. Er wordt niet
zozeer gekeken naar de bestaande
belastingvoordelen. Wel naar de
mogelijkheden om fiscaal gevoelige
informatie verborgen te houden.
Dat België op dit punt een hoge score haalt,
is geen verrassing. Ons land is één van de
weinige EU-lidstaten die het bankgeheim
hoog in het vaandel blijven dragen. De
Belgische score is mee te verklaren doordat
in belastingverdragen met andere landen
zelden of nooit iets wordt geregeld over de
uitwisseling van bankgegevens. België trekt
belastingvluchtelingen uit zowel Nederland
als Frankrijk aan. Wat alleen maar bevestigt
dat ons land een ‘paradijs van financiële discretie’ is.
Vind jij ook dat de belastingen rechtvaardig moeten worden geïnd? En dat de overheid de belastingfraude van 20 tot 30 miljard euro moet bestrijden? Dat kan allemaal.
Als de belastingdienst hiervoor genoeg middelen krijgt. België houdt nog altijd vast
aan het bankgeheim, wat het werk van de
belastingcontroleurs alleen maar bemoeilijkt. Van de 27 lidstaten van de Europese
Unie zijn er nog welgeteld drie met het
bankgeheim. België, het Groothertogdom
Luxemburg en Oostenrijk.
Obstakel
hoeveel centen of aandelen iemand bij de
bank deponeerde. Voor werknemers maakt
dat eigenlijk niet veel uit. De fiscus kent de
inkomsten van werknemers perfect via de
fiches die de werkgever opstelt. Voor zelfstandigen, vennootschappen en kapitaalbezitters werkt het bankgeheim de belastingfraude wel in de hand.
Als het over bankrekeningen voor professioneel gebruik gaat, liggen de zaken anders.
Een bank mag niet weigeren om informatie
te geven over professionele rekeningen. Als
ze dat wel doet, volgt een ambtshalve belastingaanslag.
Bewezen fraude
In uitzonderlijke omstandigheden kan het
bankgeheim van tafel worden geveegd. Als
er sprake is van ‘bewezen fraude’, bestaat
er een procedure om het bankgeheim op te
heffen. Alleen is die procedure in de praktijk moeilijk uit te voeren. Op een totaal
van zes miljoen belastingplichtigen kon in
2008 amper acht keer het bankgeheim worden opgeheven.
De belastingdienst mag aan banken ook
informatie vragen als er na een ernstig
onderzoek sterke vermoedens van fraude
bestaan en als een belastingplichtige een
klacht indient. Wordt het bankgeheim
opgeheven door de klacht van een belastingplichtige die niet akkoord gaat met de
aanslag en vindt die belastingplichtige dat
de gevraagde inlichtingen niet nuttig zijn?
Dan moet de bank die inlichtingen niet meedelen.
Er geldt geen bankgeheim voor belastingplichtigen die een onbeperkt uitstel van
belastingschulden kregen. Over btw en successierechten mag de belastingdienst ook
informatie opvragen bij de banken. In erfenisdossiers mogen de belastingcontroleurs
niet zomaar alle beschikbare informatie
raadplegen. Ze mogen dan alleen inlichtingen vragen over verrichtingen die de overledene of zijn echtgenote (echtgenoot) deed
minder dan drie jaar voor of na het overlijden. De belastingdienst mag bijvoorbeeld
niet speuren naar de namen en adressen
van erfgenamen.
Wanneer het over de inkomstenbelasting
gaat, is het bankgeheim in ons land in theorie toch een flink obstakel. De belastingdienst mag bij banken en krediet- of spaarmaatschappijen geen informatie inwinnen
om klanten van die instellingen te belasten.
Op geen enkele manier zijn financiële instellingen verplicht om nummers van bankrekeningen door te geven of te zeggen aan wie
een bepaalde rekening toebehoort. Ze moeten ook niet melden hoeveel geld er op een Frankrijk
rekening staat en waar die centen vandaan
komen. De banken zijn al evenmin verplicht In de meeste landen van de wereld is er
om te vertellen hoeveel interesten ze uit- geen bankgeheim of op zijn minst een afgezwakte versie. Neem nu onze zuiderburen.
keerden aan belastingplichtigen.
De belastingdienst mag dus niet weten In Frankrijk moeten de banken elk jaar alle
informatie over rekeningen en rente digitaal bezorgen aan de belastingdienst. Die
informatie gaat niet alleen over de rekeninghouders – die stromannen kunnen zijn
– maar ook over de personen die hun handtekening kunnen zetten.
De Franse belastingadministratie heeft een
geautomatiseerd systeem om de gegevens
van de banken te verwerken. Via dat systeem kan voor elke belastingplichtige informatie worden gevonden over banken, rekeningnummers en ontvangen interesten. Die
informatie kan helpen om selectief controles te doen. Als de Franse fiscus nog meer
gegevens nodig heeft, moeten de banken die
op verzoek geven.
In ons land stelde de parlementaire onderzoekscommissie ‘Grote Fiscale Fraude’ voor
om het bankgeheim te ‘versoepelen’. Het was
één van de 108 aanbevelingen die de onderzoekscommissie op papier zette. Momenteel
zegt de wet dat het bankgeheim kan worden
opgeheven ‘als er concrete elementen zijn die
het bestaan of de voorbereiding van belastingontduiking kunnen doen vermoeden’. In
een aangepaste wettekst zou sprake zijn van
‘aanwijzingen die kunnen doen vermoeden
dat de verschuldigde belasting hoger is dan
blijkt uit de aangegeven inkomsten’.
Maar het bankgeheim versoepelen is iets
anders dan het helemaal opheffen. Het
FAN wil niet dat het bankgeheim wordt
versoepeld, wel dat het volledig verdwijnt.
Bankiers moeten worden verplicht om automatisch inlichtingen te geven aan de belastingdienst.
Er zijn goede redenen om de eis zo scherp
te stellen. Het is allemaal goed en wel dat
je het bankgeheim kan opheffen als er aanwijzingen zijn van grote fiscale fraude. Maar
in het verleden bleek al vaker dat het moeilijk te bewijzen is dat er grote fiscale fraude
in het geding is. Trouwens, wat is dat juist,
grote fiscale fraude? Vanaf wanneer kan je
daarvan spreken? Waar ligt de grens?
Alleen maar het bankgeheim versoepelen
verschilt niet fundamenteel van de regels die
nu bestaan. Ook nu mag je het bankgeheim
in principe opheffen als er na ‘ernstig onderzoek’ sterke vermoedens van fraude zijn.
wat eist het financieel
actie netwerk?
© foto: daniël rys
HetFinancieelActieNetwerk(FAN),
waarvanhetACVendeLBC-NVKdeel
uitmaken,eistdathetbankgeheim
helemaalverdwijnt.Zo’ningreepheeft
alleenmaarvoordelen.Opdiemanier
kandebelastingdiensteindelijkwerk
makenvaneenrechtvaardigefiscaliteit.
ConcreetwilhetFANdathetbankgeheimzovlugmogelijkuitdewet
verdwijnt.Debelastingdienstmoet
toegangkrijgentotdebankgegevens
die‘automatisch’wordenaangeleverd
doordebanken.Ermoetenzware
sanctiesencontrolesopbelastingontduikingkomen.
Belgiëmoetmetbuitenlandseadministratiesinformatieuitwisselenover
hetvermogendatmenseninhetbuitenlandhebben.Elkjaarmoeteenlijst
wordengemaaktmetinformatieover
wieinteresten,dividenden,meerwaardenenanderefinanciëleinkomsten
incasseert.AlserkapitaaluitBelgië
vertrekt,moetdatwordengemeld,
métidentificatievandeopdrachtgever.
HetisnietdebedoelingdatdeBelg
tewetenkankomenwatzijnbuurman
ofbuurvrouwopdebankheeftstaan.
Maardebelastingdienstmoetwel
databankenofkadasterskunnenaanleggenomdiegenentebelastendie
nuweinigofgeenbelastingenbetalen.
Wanthetisdankzijhetbankgeheim
datdefraudeurweinigbelastingen
betaalt,terwijldeeerlijkebelastingbetalerteveelafgeeft.Endaarmoetdringendeeneindeaankomen.Zowordt
hetmogelijkdebelastingopberoepsinkomstenteverminderen.Enomde
vermogensinkomsteninhungeheelte
bekijkeneneerlijktebelasten.
OnsRecht|115dejaargang|JANUARI2011 |
7
CAMpAgNe
grote fiscale fraude ondermijnt
onze verzorgingsstaat
Remedies zijn bekend maar doortastend beleid laat op zich wachten
Denis Bouwen
opkomen voor een rechtvaardige fiscaliteit houdt ook in dat
je belastingfraude ernstig neemt
en bestrijdt. elke nieuwe federale
regering beschouwt de bestrijding van fiscale fraude als een
handig middel om het begrotingstekort te verkleinen. Maar tussen
droom en daad gaapt doorgaans
een grote kloof. wat is dat eigenlijk, fiscale fraude? Hoe ontstaat
ze? en vooral, wat kan je doen
om deze fraude in te dijken?
Belastingfraude ontstaat wanneer inkomsten niet worden aangegeven bij de fiscus.
Soms kiezen belastingplichtigen er bewust
voor om wettelijke inkomsten niet aan
te geven. In andere gevallen ontsnappen
inkomsten aan het oog van de fiscus omdat
ze verdiend worden in de ‘ondergrondse
economie’.
In een verslag over fraude constateerde het
federale parlement dat onze verzorgingsstaat alleen maar kan worden in stand
gehouden als burgers voldoende ‘fiscaal verantwoordelijkheidsgevoel’ aan de dag leggen. Elke ‘rechtsonderhorige’ moet genoeg
financieel bijdragen zodat de overheid de
centen heeft om haar taken te vervullen.
Maar nogal wat mensen trachten hun bijdragen voor de gemeenschap ‘goedschiks
of kwaadschiks’ te beperken, aldus het parlement.
Maatschappelijk probleem
De politieke klasse erkent dat belastingfraude een ‘groot maatschappelijk probleem’
is. Een probleem dat het voortbestaan van
de moderne welvaart- en verzorgingsstaat
in gevaar brengt. Het besef is er dus. Maar
het Financieel Actie Netwerk (FAN), dat
samen met de LBC-NVK ijvert voor een
rechtvaardige fiscaliteit, stelt vast dat de
politiek nog altijd veel te weinig inspanningen doet om de belastingfraude serieus
aan te pakken.
Volgens de Oostenrijkse professor Friedrich
Schneider heeft België van alle OESO-landen
de op vier na grootste ondergrondse economie als je ze afzet tegen het bruto binnenlands product (BBP). In 2010 zou de ondergrondse economie in ons land 17,9 procent
van het BBP vertegenwoordigd hebben.
6
| FEBRUARI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
Onderzoekers van de ULB becijferden
op twee manieren de belastingfraude
in België. Volgens één berekeningsmethode zou de fiscus bijna 20 miljard euro
aan inkomsten mislopen. Bij de andere
berekeningsmethode was sprake van
16 miljard gemiste fiscale ontvangsten.
is dat ze tegen de
lamp lopen.
Het Belgische
I n s t i t u u t
voor Openbare
Financiën organiseerde in het najaar
van 2010 een conferentie over de belastingfraude in België. De professoren Jozef
Miljarden euro’s
Pacolet (KU Leuven) en Michel Maus (VU
Het FAN en zijn Franstalige tegenhanger Brussel, UA en UGent) lieten daar hun licht
Réseau pour la Justice Fiscale (RJF) pleiten schijnen over het thema.
ervoor de bestrijding van belastingfraude Volgens professor Pacolet zijn er in ons
efficiënter te maken en de belastingen even land niet zoveel studies over belastingefficiënt te innen als in de buurlanden. Als fraude omdat onderzoekers maar moeilijk
dat gebeurt, kan de staat op termijn elk jaar toegang krijgen tot databanken die infor10 miljard euro extra inkomsten binnenrij- matie bevatten waarmee je het probleem
ven, zeggen beide netwerken.
preciezer kan in beeld brengen. Informatie
De researchers van de ULB verklaren de over de omvang van de fraude en de bestrijgrote belastingfraude in ons land ‘in niet ding ervan zou veel meer moeten worden
onbelangrijke mate’ door het feit dat de bekendgemaakt, vindt de expert. “Zo krijg
belastingcontroles weinig druk uitoefe- je een verhoogde politieke en maatschappenen op de belastingplichtigen. Volgens lijke bewustwording rond het probleem en
de onderzoekers zou de belastingdienst de nefaste gevolgen ervan voor de samenintensievere en meer doelgerichte contro- leving en de economie.”
les kunnen doen en meer ‘ontradend’ kunnen werken. In een land als Frankrijk heb- Pakkans
ben belastinginspecteurs toegang tot het
zogeheten FICOBA-bestand. Daarin staat De lage ‘pakkans’ is zeker niet de enige
informatie over alle rekeningen van perso- verklaring voor de grote belastingfraude.
nen en vennootschappen. Door het bestaan “We hebben te maken met een complex
van dit instrument aarzelen particulieren verschijnsel dat wordt beïnvloed door
en bedrijven in Frankrijk om te sjoemelen. een breed scala aan economische, sociale,
Ze weten immers dat er een redelijke kans institutionele en culturele factoren”, dixit
hoe pak je de fraude aan?
Alle overheden in ons land trachten momenteel de buikriem aan
te halen. een eventuele nieuwe
federale regering zal de burgers
waarschijnlijk trakteren op een hele
reeks besparingsmaatregelen. Als
de politiek echt werk wil maken
van de bestrijding van belastingfraude, kan dat de pijn helpen te
verzachten. wat is er mogelijk om
de fraude te verminderen en inkomsten voor de staat te recupereren?
Professor Michel Maus vindt het belangrijk dat de regering eindelijk iets doet
met alle aanbevelingen die voortvloeiden
uit de parlementaire onderzoekscommissie voor grote dossiers van fiscale fraude.
“Over deze aanbevelingen bestaat een
politiek akkoord. De politiek weet wat ze
moet doen om het systeem beter te laten
presteren. Maar tot nu toe werd van de
aanbevelingen nog maar weinig in wetgeving omgezet. Eén mogelijke maatregel is bijvoorbeeld de oprichting van een
‘fiscaal auditoraat’, een apart parket met
specialisten die zich toeleggen op de vervolging van belastingmisdrijven. Andere
denkbare maatregelen zijn onder meer
de afschaffing van het fiscaal bankgeheim en meer internationale samenwerking in de strijd tegen misbruiken via
belastingparadijzen.
Pacolet. Hij verwijst bijvoorbeeld naar de
hoge belastingdruk, de fraudegevoeligheid
van het systeem, de afkeer van de politiek,
de complexiteit van de belastingregels en
de maatschappelijke tolerantie tegenover
fraudepraktijken.
Michel Maus vraagt zich af of de hoge belastingdruk niet eerder een gevolg is van de
fiscale fraude in plaats van een oorzaak
ervan. “Als belastingplichtigen zich onttrekken aan hun fiscale verplichtingen, zijn
er onmiskenbare gevolgen voor al wie het
spel wel correct speelt. Zo kom je terecht
in een opwaartse spiraal die op termijn niet
houdbaar is.”
Maus zegt dat de overheid de pakkans moet
vergroten en erop moet toezien dat fraudeurs daadwerkelijk bestraft worden. Zo
zal de verleiding om te frauderen verminderen. “Zo’n aanpak kan positieve budgettaire gevolgen hebben en ruimte creëren om
de fiscale lasten te verlagen.”
Als een land een hoge belastingdruk heeft,
betekent dat niet automatisch dat er ook
veel gefraudeerd wordt. Nederland bijvoorbeeld heeft een betrekkelijk kleine
ondergrondse economie. Het noodlijdende Griekenland heeft dan weer een lage
Maus is van mening dat je fundamentele hervormingen moet koppelen aan
‘een nieuwe fiscale amnestieronde’.
“Belastingplichtigen moeten het signaal krijgen dat de overheid nu fraude
ernstig wil aanpakken. Ze moeten een
ultieme kans krijgen om alsnog aan de
regels te voldoen. Ook de ‘ernstige en
georganiseerde fraudeur’ zou nog een
kans moeten hebben om geregulariseerd te worden.”
Voor de LBC-NVK en het ACV is een
nieuwe fiscale amnestieronde zeker
niet nodig. Wie jarenlang de dans ontsprongen is, mag daarvoor niet worden
beloond, stelt de vakbond. De fiscus
moet juist alle mogelijkheden krijgen
om kleine en grote fraudeurs op te sporen en aan te pakken. Misschien is het
ook nuttig de verjaringstermijnen voor
fraudedossiers te verlengen of af te
schaffen. Advocaten maken nu handig
gebruik van die termijnen om hun cliënten uit de wind te zetten. Er moet ook
worden opgetreden tegen pogingen om
langs politieke weg invloed uit te oefenen om fraudedossiers te seponeren.
‘Informatie opgraven’
Professor Jozef Pacolet ziet allerlei
mogelijkheden om spijkers met koppen te slaan in de strijd tegen belastingfraude. Zo kan je veel meer informatie
‘opgraven’ uit databanken en op basis
belastingdruk maar een aanzienlijke ondergrondse economie.
Aftrekmogelijkheden
Volgens Pacolet is er nood aan een streng
handhavingsbeleid. Hij vindt niet dat je de
belastingdruk zo laag mogelijk moet maken
omdat de staat nu eenmaal middelen nodig
heeft. De professor zegt wel dat het belastingsysteem zo simpel mogelijk moet zijn.
“Je kan de fraude terugdringen door te vereenvoudigen. En ook door een fiscale harmonisatie en door te snoeien in de mogelijkheden om belastingen te ontwijken.”
Het belastingsysteem vereenvoudigen is
zeker één middel om de fraude aan te pakken, denken Maus en Pacolet. “Nu is ons
systeem ongelofelijk ingewikkeld met allerlei uitzonderingsregimes, vrijstellingen en
aftrekmogelijkheden”, aldus nog Maus. Eén van de bronnen voor dit artikel was
de Sociaal-economische nieuwsbrief van
de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven
(CRB) van december 2010. De informatie
daarin is te raadplegen via
www.ccecrb.fgov.be.
daarvan betere controles uitvoeren.
Fiscale en sociale administraties kunnen
de onderlinge uitwisseling van gegevens
verbeteren. Boetes kunnen worden verhoogd. Pacolet dringt ook aan op een
‘mobilisatie van vakbonden en werkgeversfederaties’. Het brede publiek moet
informatie krijgen over de controles, de
pakkans, de straffen, de omvang van de
belastingfraude en de kosten en nadelen van fraude. Elk jaar zou daarover een
rapport moeten worden opgesteld.
Maatregelen
Het Financieel Actie Netwerk (FAN),
waarvan de LBC-NVK en het ACV lid
zijn, wil dat de belastingfraude eindelijk serieus wordt bestreden. Elke burger
moet op basis van de reële inkomsten
bijdragen tot de collectieve voorzieningen in onze maatschappij.
Diverse maatregelen zijn volgens het
FAN dringend nodig. Het bankgeheim
moet helemaal sneuvelen. Er moet een
kadaster komen voor roerende inkomsten. De belastingdienst moet genoeg
middelen krijgen om fraude aan te pakken. Elke belastingplichtige moet een
‘uniek dossier’ krijgen met daarin alle
informatie die nodig is voor een juiste
aangifte. En de aanbevelingen van de
parlementaire onderzoekscommissie
voor grote fiscale fraude moeten worden omgezet in wetten.
Gespreksavond rechtvaardige
fiscaliteit in Antwerpen
LBC-NVK Antwerpen organiseert
op maandag 28 februari een panelgesprek over het uitdagende thema
‘rechtvaardige fiscaliteit’. De LBC-NVK
werkt voluit mee aan de campagne
van het Financieel Actie Netwerk
(FAN) om onze fiscaliteit veel rechtvaardiger te maken. Hoe denkt de vakbond over rechtvaardige fiscaliteit? En
wat vinden diverse politici hierover?
Het panel bestaat uit Marijke Persoone
(LBC-NVK en ACV), Meyrem Almaci
(Groen!), Servais Verherstraeten
(CD&V) en Jan Jambon (N-VA).
Moderator van dienst is Jan Renders,
de vroegere voorzitter van de christelijke arbeidersbeweging ACW.
De gespreksavond op 28 februari start
om 19.30u en vindt plaats in auditorium ‘De Stroming’, Nationalestraat 111,
2000 Antwerpen. Alle leden en militanten van de LBC-NVK en het ACV
zijn van harte welkom op deze avond.
De entree is gratis. En achteraf is er
nog een drankje.
Ons Recht | 115de jaargang | FEBRUARI 2011 |
7
campagne
Alternatief plan brengt elk jaar
25 miljard euro in het laatje
FAN voert actie bij federale overheidsdienst Financiën
Marijke Persoone
De nieuwe federale regering zal op
zoek gaan naar 20 tot 25 miljard
euro besparingen, zo wordt algemeen aangenomen. Om te vermijden dat ze dat bedrag bij de
gewone mensen komt zoeken heeft
het Financieel Actie Netwerk (FAN)
een alternatief plan bekendgemaakt. Dat gebeurde
met een actie aan
de voet van de
‘Belastingtoren’
in Brussel.
20 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
verouderde informaticaprogramma’s en sysRond de 200 actievoerders daagden op 9 temen die geregeld uitvallen. Examens en
februari op bij de centrale belastingdien- bevorderingen blijven uit waardoor de orgasten. De actievoerders waren mensen van nisatie aan kwaliteit dreigt in te boeten. Op
de vakbonden, sociale groeperingen en de diverse diensten draait de arbeidsorganisaNoord-Zuidbeweging.
tie vierkant. Al deze problemen zijn een oud
Op 8 februari had het personeel van de fis- zeer. “Wij stellen ons de vraag wie er belang
cale administratie al het werk onderbroken bij heeft dat Financiën slecht functioneert”,
uit protest tegen de slechte gang van zaken zo opperde één van hun vakbondsafgevaarop Financiën. Een greep uit de klachten. De
digden luidop.
controle van ondernemingen en zelfstandigen is ondermaats omdat de inspectiediensten onderbezet zijn. Ze
zitten opgescheept met
Eisen aan minister van financiën
AandeMinistervanFinanciën
Wetstraat12
1000Brussel
GeachteMinister,
Fraudeursaanpakken
Het FAN ondersteunt volmondig de eisen
van het personeel van Financiën. Als zij
hun werk goed kunnen doen, is dat in het
voordeel van elke eerlijke belastingbetaler.
Wanneer fraudeurs vrijuit gaan, loopt de
overheid inkomsten mis en betalen de werknemers het gelag.
De federale regering moet de broeksriem
aanhalen en tegen 2015 een som van 25 miljard euro besparen om de begroting in evenwicht te krijgen. Die stelling lees je haast
elke dag in de krant. Ondertussen blijven
grote vermogens, sterke bedrijven en speculanten zich schaamteloos verrijken op de
kap van de gewone mensen.
De vakbonden en sociale organisaties, verenigd in het FAN, willen vermijden dat de
werknemers en uitkeringstrekkers nog maar
eens de crisis moeten betalen. Daarom stellen ze maatregelen voor die de federale overheid elk jaar 25 miljard kunnen opleveren.
Verder hebben ze drie eisen op internationaal niveau. Je vindt de eisen terug in een
petitie, gericht aan de huidige en toekomstige minister van Financiën (zie kader).
Ons Recht
|
115de
jaargang |
Onzesocialewelvaartsstaatkannietovereindblijvenzonderfiscalerechtvaardigheid.Wijstellenvastdatinonslandintoenemendematealleennoggewone
mensenbelastingenbetalenendatnieuwebesparingendelevenskwaliteitende
bestaanszekerheidvanvelenbedreigen.Wijzijnervanovertuigddateenaanpakwaarbijiedereenwerkelijknaardraagkrachtbijdraagteerlijkerensocialeris.
DaaromonderschrijvenwijdenegenvoorstellenvanhetFAN(FinancieelActie
Netwerk)voormeerfiscalerechtvaardigheid.Wijvragenualhetmogelijkete
doenomdezevoorstellenterealiseren.
Eisenopfederaalniveau:
• invoeringvaneenvermogensbelasting;
•volledigeopheffingvanhetbankgeheimendefiscusmoettoegangkrijgentot
allebankgegevensdieautomatischwordenaangeleverddoordebanken;
•beperkingvanhetgebruikvandenotioneleinteresteneenhalttoeroepenaan
detrendomdevennootschapsbelastingteverlagen;
•invoeringvaneentaksopdesuperwinstenvanElectrabel;
•invoeringvaneenmeerwaardebelasting;
•defiscusmoetallemogelijkhedenkrijgenombij‘alle’ondernemingenenbij
‘alle’burgersbelastingenteinnen.
EisenopmondiaalenEuropeesniveau:
•deBelgischeregeringmoetblijvenaandringendatereenFinanciëleTransactie
Taks(FTT)komtopEuropeesenmondiaalniveau;
•automatischeuitwisselingtussendestatenvangegevensoverallefinanciële
producten;
•invoeringvaneenEuropeseminimumvennootschapsbelasting.
Onderteken deze petitie op de website van het FAN, www.hetgrotegeld.be.
MAART
2011
Steunactie voor Mexicaanse vakbonden
Zowat50actievoerdersstonden
op16februariaandedeurvande
MexicaanseambassadeinBrussel.
VertegenwoordigersvanBelgische
vakbondenenmedewerkersvan
deEuropesevakbondEMCEFen
dewereldvakbondIVVwaren
ophetappel.Ernamenzelfsvijf
gepensioneerdemijnwerkersdeel.
Deactievoerderswildenmeteen
symbolischeactiedeschrijnende
situatieaanklagenwaarin
vakbondeninMexicomoeten
werken.
Mexicaanse bonden in normale omstandigheden hun werk te kunnen laten doen.
Aan de actie bij de Mexicaanse ambassade namen ook gepensioneerde mijnwerkers deel.
OnsRecht|115dejaargang|MAART2011 |
21
© foto: imageglobe
Bonden en politici willen
belastingdruk niet verhogen
maar verschuiven
Diverse mogelijkheden om vermogens meer te belasten
Jan Deceunynck
Het Grote Geld ontsnapt nog al te
vaak aan de fiscus. Daarover waren
alle genodigden het eens op het
debat dat het Financieel Actie
Netwerk (FAN) op 22 februari bij
de LBC-NVK in Antwerpen organiseerde. Hoe maak je fiscaliteit
een stuk rechtvaardiger? Daarover
liepen de meningen lichtjes uiteen. Er is nog werk aan de winkel
om alle neuzen in dezelfde richting
te krijgen. En om die fiscale remedie dan ook politiek te realiseren.
De jaarlijkse studiedag van het FAN stond
helemaal in het teken van de campagne
‘Laat het grote geld niet ontsnappen’, waarover Ons Recht elke maand bericht. Dirk
Van der Maelen (sp.a), Meyrem Almaci
(Groen!), Peter Mertens (PVDA), Ann Van
Laer (ACV), Eddy Van Lancker (ABVV) en
Caroline Jonckheere (ACLVB) legden tijdens
een panelgesprek diverse pistes en voorstellen op tafel. De nuance zat in de manier
waarop vermogens moeten worden belast.
De verzamelde vakbonden en de PVDA pleitten voor een belasting op vermogen. Terwijl
de politieke partijen sp.a en Groen! kozen
voor een belasting op winsten uit vermogens.
Akkoord over bankgeheim is maat voor niets
De Kamercommissie Financiën en
Begroting heeft begin maart het
akkoord goedgekeurd over de opheffing van het bankgeheim en de daaraan
gekoppelde minnelijke schikking. Het
akkoord kreeg de steun van PS, MR,
CDH, Open Vld en CD&V. Ecolo-Groen!
onthield zich. En sp.a, N-VA en Vlaams
Belang stemden tegen. Voor sp.a ging
het compromis niet ver genoeg. Terwijl
N-VA en VB niet aan het bankgeheim
wilden laten raken.
Het Financieel Actie Netwerk (FAN),
dat opkomt voor een rechtvaardige
fiscaliteit, is niet gelukkig met het compromis en vindt dat het bankgeheim
helemaal moet verdwijnen. Banken
6 | APRIL 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
moeten worden verplicht om automatisch inlichtingen te geven aan de
fiscus. Aantonen dat er aanwijzingen
van fraude zijn, blijkt in de praktijk erg
lastig. Het akkoord schaft het bankgeheim niet af maar resulteert alleen in
een beperkte versoepeling.
Alleen als het bankgeheim volledig
sneuvelt, kan de fiscus eindelijk werk
maken van een rechtvaardige fiscaliteit.
In de ruimste betekenis van het woord
is er nu jaarlijks 30 miljard euro fraude
in België. Als het zou lukken de fraude
terug te dringen tot de percentages
die Frankrijk, Nederland en Duitsland
optekenen, kan dat elk jaar tien miljard
euro opleveren voor de overheid.
Vermogenswinst
“Neem twee gezinnen. Het eerste haalt zijn
inkomen uit arbeid. Van elke 100 verdiende
euro’s gaan er 48 naar de fiscus. Het tweede
gezin haalt zijn inkomen uit vermogen. Dat
gezin betaalt maar 15 euro belastingen op
elke 100 verdiende euro’s. Zoiets is onrechtvaardig”, stelt Dirk Van der Maelen. “Zeker
als je weet dat meer dan de helft van de nationale rijkdom geconcentreerd zit bij nauwelijks tien procent van de Belgische bevolking.”
Van der Maelen becijferde dat het aandeel
van de inkomens uit arbeid in het bruto nationaal product (BNP) daalt, terwijl het aandeel van de inkomens uit vermogen stijgt.
Almaar meer mensen halen hun inkomen
volledig of gedeeltelijk uit vermogens, terwijl die nauwelijks belast worden. De overheid ziet zo met lede ogen haar inkomsten
afkalven. Van der Maelen vindt de belasting
op vermogen ‘ondermaats’ en ‘ondoorzichtig’. “Voor de belasting op arbeid is er een
duidelijk en samenhangend systeem met
progressieve aanslagvoeten, aftrekposten
en verminderingen. Maar vermogens worden heel onduidelijk belast. Wie een beetje
de weg kent, wordt daardoor vaak helemaal
niet belast. Die ziet de aanslagvoet herleid
tot nul procent.”
Nederland
De sp.a’er pleit ervoor een samenhangend
belastingsysteem voor vermogens te organiseren. Hij haalt de mosterd in Nederland.
Daar is aan het begin van de jaren 2000 een
‘vermogensrendementsbelasting’ ingevoerd.
campagne
‘De Fortuinjagers’, een prent
die veel duidelijk maakt
De verzamelde vakbonden en sommige politieke partijen vinden dat mensen die in luxe
en geld baden best meer belastingen kunnen betalen. Het gaat om een beperkt deel
van de bevolking dat nu vaak veel te weinig aan de fiscus afdraagt. Onrechtvaardig
natuurlijk.
De LBC-NVK lanceerde eind februari ‘De
Fortuinjagers’, een prent
van de jonge filmmaker Pieter De
Vos. Deze documentaire film legt in
een kwartiertje uit wat particulieren en
bedrijven allemaal bedenken en doen
om te voorkomen dat het ‘Grote Geld’
eerlijk wordt belast. Er wordt ook in
verteld wat de overheid kan ondernemen om achterpoortjes te sluiten en zo
meer inkomsten te hebben.
De Fortuinjagers is een stevig onderbouwd pamflet over hoe de Belgische
overheid miljarden aan mogelijke
inkomsten laat liggen om daarna vast
te stellen dat de overheidsrekening in
het rood gaat. Professoren, journalisten en politici antwoorden in de film op
de vraag waar het misloopt met onze
fiscaliteit.
Er is geen evenwicht tussen de belastingen op inkomsten uit arbeid en die
op vermogens. Wettelijke sluipwegen
als de notionele intrestaftrek kosten
de gemeenschap veel geld. Met als
resultaat dat giganten als AB InBev en
Electrabel nauwelijks belastingen betalen op hun megawinsten.
Je vindt De Fortuinjagers op YouTube
(zoek naar ‘Fortuinjagers’),
op www.lbc-nvk.be en
op www.hetgrotegeld.be.
en Groen! treffen één vijfde tot één zesde Pragmatisch
van de bevolking. Dat is teveel. Als we niet
de vermogenswinsten maar de vermogens Van der Maelen en Almaci pleiten voor een
zelf belasten, kunnen we ervoor zorgen pragmatische aanpak. “Voorstellen voor een
dat slechts twee procent van de bevolking vermogensbelasting maken geen schijn van
Op een vermogen wordt een forfaitair ren- getroffen wordt.”
kans in het parlement”, ondervond Van der
dement van vier procent verondersteld. Dat
Maelen in het verleden. “Ze worden zelfs niet
rendement wordt dan belast tegen 30 pro- Eerste stap
besproken in de commissies. Daarom pleit ik
cent, wat overeenkomt met de gemiddelde
ervoor om de principes van de belasting op
belastingvoet op inkomsten uit arbeid. Met dat standpunt staat de PVDA dicht bij arbeid door te trekken naar het rendement
“Uiteraard met de nodige sociale correcties”, de vakbonden, die ook principieel voorstan- op vermogens: progressieve belastingvoelegt Van der Maelen uit. “Zo wordt bijvoor- der zijn van een vermogensbelasting, al kan ten, met vrijstellingen en aftrekposten. We
beeld de eigen woning vrijgesteld. Het is niet een vermogenswinstbelasting wel een goede moeten inkomsten uit arbeid en inkomsten
de bedoeling de modale spaarder te treffen. eerste stap zijn om vermogens solidair te uit vermogen op eenzelfde manier behandeIn Nederland betaalt maar één op vijf de ver- laten bijdragen tot de welvaart van ons land. len. In Europees perspectief wordt inkomen
“Als vakbond maken we ons zorgen over de uit arbeid in ons land heel zwaar belast en
mogensrendementsheffing.”
Groen! pakte in het parlement met gelijkaar- financiële uitdagingen waar we voor staan”, wordt inkomen uit vermogen heel weinig
dige voorstellen uit. “Wij vragen een pro- stelt Ann Van Laer van het ACV. “Om de belast. Dat is het probleem dat we moeten
gressieve belasting op vermogenswinst”, sociale zekerheid en de publieke dienstver- aankaarten. Met dat verhaal maken we meer
zegt Meyrem Almaci. “We schaffen de hui- lening te kunnen blijven betalen, zal het kans in het parlement.”
dige vormen van vermogensbelasting af: de kapitaal ook een inspanning moeten doen. Peter Mertens ziet het anders. “We moeroerende voorheffing voor privé-personen, Die inspanning moet vergelijkbaar zijn met ten de maatschappelijke druk opvoeren.
de onroerende voorheffing voor natuurlijke wat we vragen aan de werknemers. Wij wil- Daarvoor is het belangrijk dat gewone menpersonen, de registratierechten en de suc- len geen extra belasting op inkomsten uit sen beseffen dat zij niet geviseerd worden,
cessierechten. In de plaats daarvan komt er arbeid.”
dat het slechts gaat om de twee procent rijkeen progressieve heffing op vermogenswinst. Eddy Van Lancker van het ABVV zit op sten. En niet om de 15 of 20 procent rijksten,
We hebben berekend dat dit voor 75 procent dezelfde lijn. “We willen geen verhoging van die getroffen worden door de voorstellen van
van de bevolking neerkomt op lagere lasten. de fiscale druk op inkomens en geen bespa- Groen! en sp.a. Als we de vermogens genoeg
Voor nog eens tien procent maakt het geen ringen in de openbare dienstverlening of de belasten, blijft de rest buiten schot en kunverschil. Alleen de 15 procent allerrijksten sociale zekerheid. De belastingdruk moet nen we veel meer mensen warm maken voor
zullen meer worden belast. Als zij een half verschuiven in de richting van inkomens ons voorstel.”
tot één procent meer bijdragen aan de fiscus, die vandaag niet genoeg belastingen beta- “Laten we vooral stoppen met bekvechten”,
behoudt de schatkist haar huidige niveau len. Dankzij een verbreding van de belas- stelt Ann Van Laer voor. “We moeten stappen
tingbasis – naar inkomens uit vermogen en vooruit zetten. Een belasting op het rendevan inkomsten.”
kapitaal – moet de personenbelasting pro- ment van het vermogen kan een eerste stap
gressiever gemaakt worden in het voordeel zijn.” Van Laer maakt een vergelijking met de
Doelgroep beperken
van de lagere inkomens.”
discussie over de dienstencheques. “Iedereen
Peter Mertens (PVDA) zit op een ietwat Ook het ACLVB denkt in dezelfde richting. weet dat die financieel niet houdbaar zijn. Ze
ander spoor. “We moeten goed de doel- “De belasting op arbeid zit aan het plafond”, kosten de overheid te veel. Maar niemand wil
groep afbakenen die we voor ogen heb- bedenkt Caroline Jonckheere. “Het wordt eraan raken, want dan raak je de middenben en ervoor zorgen dat de vermogensbe- tijd dat ook de institutionele beleggers klasse. Met fiscaliteit is het precies hetzelfde.
lasting genoeg opbrengt. Een symbolisch bijdragen. Een vermogensbelasting moet We moeten opletten dat we niet opnieuw bij
gebaar volstaat niet. De voorstellen van sp.a focussen op de kleine groep rijksten.”
dezelfde groep aankloppen.” Ons Recht | 115de jaargang | APRIL 2011 |
7
© foto: DANIËL RYS
Afschaffing
bankgeheim laat
op zich wachten
Nieuwe regels gaan nog niet ver genoeg
Renilde De Busschop
België loopt heel wat belastinginkomsten mis als gevolg van fiscale fraude. Onderzoekers van de
ULB hebben het over een inkomstenverlies tussen 16 en 20 miljard
euro. Als de overheid dit probleem
ernstig aanpakt, heeft ze een sterk
middel om haar begroting opnieuw
in evenwicht te brengen. Eerder
dit jaar werden nieuwe regels
afgesproken over het bankgeheim. Van een afschaffing van dat
bankgeheim is zeker geen sprake.
Het bankgeheim schrappen zou aanzienlijk
helpen om de strijd tegen belastingfraude
op te voeren. In onze campagne voor een
rechtvaardige fiscaliteit wordt dan ook
geëist om korte metten te maken met het
bankgeheim. Nieuwe regels maken het
bankgeheim minder solide. Maar daarmee
is het systeem zeker nog niet weg.
6 | MEI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
Als de fiscus een belastingplichtige wil controleren, mag hij aan die belastingplichtige
allerlei informatie vragen. Maar de fiscus
mag ook aan ‘derden’ inlichtingen vragen
die nodig kunnen zijn om de verschuldigde
belasting te berekenen. Financiële instellingen zijn derden in de verhouding tussen de
fiscus en de belastingplichtige, maar toch
mogen aan deze bedrijven – op het vlak van
de inkomstenbelasting – geen inlichtingen
worden gevraagd. Dat wil zeggen dat fiscale
geheimen bijzonder veilig zijn bij financiële
instellingen.
Wanneer een financiële instelling als onderneming zelf wordt gecontroleerd, kunnen
elementen aan het licht komen die het
bestaan of de voorbereiding van een ‘mechanisme van belastingontduiking’ doen vermoeden. In zo’n geval kunnen inlichtingen
uit de rekeningen van de financiële instelling wel worden gebruikt om de hierbij
betrokken cliënten te belasten. De voorbije
vijf jaar gebeurde het maar 28 keer dat het
bankgeheim in zo’n situatie werd opgeheven.
Veranderingen
Wat verandert er vanaf 1 juli 2011? Vanaf
dan zal de belastingdienst inlichtingen kunnen vragen aan een financiële instelling
wanneer in één of ander dossier van een
belastingplichtige aanwijzingen voor belastingontduiking worden gevonden. Vroeger
kon dat dus alleen als er een mechanisme
van belastingfraude ontdekt werd bij de
financiële instelling zelf, en dit naar aanleiding van een controle van de instelling
als bedrijf. In de nieuwe situatie zal het
dus, logischerwijze, vaker voorkomen dat
de belastingdienst zich richt tot financiële
instellingen. Maar in de wet is nu sprake
van ‘één of meer aanwijzingen voor belastingontduiking’. Die formulering zal ongetwijfeld leiden tot heel wat procedure- en
interpretatieproblemen. Het bankgeheim is
dus zeker nog niet weg.
De LBC-NVK doet overtuigd mee aan de campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit die
het Financieel Actie Netwerk (FAN) aan het
voeren is (zie www.hetgrotegeld.be). Eén van
campagne
Vanaf 1 juli 2011 kan de belastingdienst inlichtingen vragen aan een financiële instelling wanneer in een dossier van een belastingplichtige
aanwijzingen voor belastingontduiking worden
gevonden.
2011 verplicht om de rekeningnummers en
de identiteit van de rekeninghouders door
te geven aan dit centrale aanspreekpunt.
Aanwijzingen
Drie gevallen
Welke vaststellingen kunnen een aanwijzing zijn voor belastingontduiking? Toen de
nieuwe wet werd voorbereid, werd hierover
een ‘niet-beperkende lijst’ opgesteld. Eén
van de mogelijke aanwijzingen is bijvoorbeeld het bestaan van een bankrekening in
het buitenland zonder dat dit werd vermeld
in de aangifte. Andere aanwijzingen zijn bijvoorbeeld de vaststelling van zwartwerk. Of
het feit dat er geen belastingaangiftes zijn
ingediend. In de lijst werden 22 voorbeelden
opgenomen. Maar deze ‘gevallen’ zijn niet
terug te vinden in de wet zelf.
Toen de wet werd voorbereid, werden ook
voorbeelden genoemd van vaststellingen
die geen aanwijzing voor belastingontduiking zijn. Het ging bijvoorbeeld om de vermelding in de aangifte van aftrekken die
niet voldoen aan de voorwaarden, fouten
op het vlak van de gezinslasten, loonfiches
die niet of niet correct zijn aangegeven en
laattijdige aangiftes.
In de nieuwe wettekst staan drie situaties
waarin de financiële instellingen inlichtingen zullen moeten doorgeven over hun
klanten.
Situatie 1 doet zich voor wanneer de belastingdienst na een onderzoek van het fiscaal dossier van de belastingplichtige één
of meer aanwijzingen voor belastingontduiking heeft.
Situatie 2 is die waarbij de belastingdienst
na een onderzoek van het fiscaal dossier
besluit om het belastbaar inkomen ‘volgens
tekenen en indiciën’ te bepalen. Dit gebeurt
wanneer de uiterlijke tekenen van rijkdom
of de uitgaven van de belastingplichtige
niet stroken met het inkomen dat hij in
zijn jaarlijkse aangifte vermeldt en wanneer de persoon hiervoor geen sluitende
uitleg kan geven. Het belastbaar inkomen
zal dan worden bepaald door de belastingdienst, die hierbij vertrekt van het uitga- Jaarlijkse evaluatie
venpatroon van de belastingplichtige. Als
deze situatie zich voordoet, wordt ze zonder Een stap vooruit is alleszins dat er elk
meer als een aanwijzing voor belastingont- jaar een evaluatie moet worden gemaakt.
Volgens de wet moet de belastingadminisduiking beschouwd.
En situatie 3 is die waarbij een buiten- tratie één keer per jaar een verslag bezorgen
landse staat een inlichting vraagt op aan de minister van Financiën.
basis van de wederzijdse bijstand Wat moet er in dat verslag staan? Om te
tussen België en de EU-lidstaten beginnen het aantal keer dat een onderzoek
op het vlak van belastingen of is gevoerd bij financiële instellingen op basis
op basis van de bepalingen uit van de al bestaande wetgeving, die dus ook
een dubbelbelastingverdrag of blijft gelden. Het gaat hier om een fiscale
een andere internationale over- controle van de financiële instelling zelf die
de eisen uit de cameenkomst. Die vraag wordt ook concrete elementen oplevert die wijzen op
pagne is dat het bankgelijkgesteld met een aanwijzing een ‘mechanisme van belastingfraude’.
geheim volledig moet
Het verslag vermeldt ook het aantal keer
voor belastingontduiking.
verdwijnen. Wanneer
Eerst worden de gezochte inlichtingen dat in overeenstemming met de nieuwe
belastbare inkomsten niet zijn
aan de belastingplichtige zelf gevraagd. wetgeving een onderzoek is gevoerd en dat
aangegeven, moet de belastingdienst zich Die krijgt daarvoor een maand de tijd. Als er gegevens zijn opgevraagd bij financiële
rechtstreeks kunnen richten tot financiële er geen antwoord komt of als de belasting- instellingen. De concrete aanwijzingen voor
instellingen om inlichtingen te krijgen over dienst vermoedt dat er gegevens worden belastingontduiking, opgedeeld in categode rekeningen van hun klanten. Het gaat achtergehouden, zal een inspecteur zich rieën, waardoor de directeurs zich lieten leiniet op deze mogelijkheid te beperken tot kunnen richten tot de financiële instelling. den bij hun beslissing om het bankgeheim
enkel die gevallen waarin de fiscus kan aan- Nadat hij hiervoor toestemming kreeg van op te heffen. Het aantal positieve en negatonen dat er aanwijzingen zijn voor belas- een directeur. Op de dag dat de vraag om tieve beslissingen van de directeurs. En, tot
tingontduiking.
inlichtingen vertrekt naar de financiële slot, een globale evaluatie, zowel technisch
In Nederland, Frankrijk, Spanje en Groot- instelling, wordt ook de belastingplichtige als juridisch, van de manier waarop de proBrittannië heeft de fiscus op dit punt meer op de hoogte gebracht. Bestaat het vermoe- cedure tot opheffing van het bankgeheim
armslag. Neem bijvoorbeeld de toestand den dat de belastingplichtige hiervan zal volgens de nieuwe wetgeving is gevoerd.
in Frankrijk. Daar moeten banken elk jaar profiteren om zijn frauduleus opgebouwd De minister van Financiën moet dit verslag
alle gegevens over de bankrekeningen (reke- vermogen te laten verdwijnen? Dan moet openbaar maken en het naar de Kamer van
ningsaldo en intresten) van hun cliënten via hij pas later op de hoogte worden gebracht. Volksvertegenwoordigers sturen. Ook de
digitale weg automatisch meedelen aan de Uiteraard moet de belastingdienst weten tot LBC-NVK zal, samen met het FAN, deze evafiscus. Die gegevens kunnen door de fiscus welke financiële instellingen hij zich moet luatie goed in de gaten houden en erop toeworden gebruikt bij een controle. Voor het richten. Die informatie zal te vinden zijn bij zien dat de juiste impulsen gegeven worden
FAN moet zo’n automatisme ook in ons land een centraal aanspreekpunt bij de Nationale om het bankgeheim volledig te laten sneuworden ingevoerd.
Bank van België. Iedere bank-, wissel-, kre- velen. Wat zal er concreet veranderen vanaf 1 juli? diet- en spaarinstelling wordt vanaf 1 juli
Ons Recht | 115de jaargang | MEI 2011 |
7
campagne
‘Tax Justice Day’ brengt nuance
in debat over fiscaliteit
Belastingen maken tal van collectieve diensten mogelijk
Renilde De Busschop
Populisme
Het Financieel Actie Netwerk (FAN)
heeft op 31 mei de allereerste editie gehouden van de ‘Tax Justice
Day’. Anders gezegd, de Dag van
de Rechtvaardige Fiscaliteit. Het
FAN, dat uitdrukkelijke steun krijgt
van de LBC-NVK, wil zo weerwerk
bieden aan iedereen die pleit voor
minder inkomsten voor de overheid.
Maar de vakbond en het FAN zijn het grondig oneens met de boodschap van PwC. Die
boodschap is populistisch en ongenuanceerd.
Zo vertelt de berekening niets over de
belastingdruk in de enge zin van het woord
omdat de socialezekerheidsbijdragen –
betaald door werknemers, werkgevers en
zelfstandigen – worden meegeteld.
De berekening van PwC zegt al evenmin
iets over de erg ongelijke verdeling van de
belastingdruk. Arbeid wordt zwaar belast,
kapitaal en vermogen veel minder. Stel dat
we alleen kijken naar de vennootschappen. Die blijken op basis van hun gemiddelde effectieve aanslag al op 18 februari
de Tax Freedom Day te mogen ‘vieren’. Wie
veel vermogen heeft, doet het nog beter.
Voor hen valt de Tax Freedom Day al op de
tweede dag van het jaar.
PwC pakt het erg populistisch aan met
de boodschap dat de (para-) fiscale lasten
in België te hoog zijn in vergelijking met
andere landen. Die lasten moeten ‘dringend
naar omlaag’. Wel te verstaan, in de eerste
plaats voor de klanten van het bureau, multinationals en mensen met grote vermogens.
Het bedrijf rept met geen woord over het
feit dat belastingen dienen om overheidsuitgaven te financieren en inkomens te herverdelen.
PricewaterhouseCoopers (PwC), een
bekende internationale accountant en belastingadviseur, berekent ieder jaar wanneer de
‘Tax Freedom Day’ valt. Dat is dan de dag
waarop de Belg al zijn belastingen voor dat
jaar heeft betaald. Pas vanaf de dag nadien
werkt hij voor eigen rekening, is de gedachte.
De nieuwe Tax Justice Day van het FAN wil
onderstrepen hoe belangrijk het wel is om
belastingen te innen. Belastingen zijn een
grote bron van inkomsten voor de overheid,
die daarmee haar collectieve dienstverlening kan financieren, in het belang van de
hele bevolking.
PwC telt elk jaar alle belastingen en sociale bijdragen op die de Belgische overheid
int. Dat bedrag wordt dan gedeeld door het
bruto binnenlands product (BBP). In 2010
leverde dat het cijfer van 43,3 procent op.
PwC leidde daaruit af dat de Belgen tot
8 juni niets voor zichzelf verdienen. De Andere kant
inkomsten die ze verdienen tussen 1 januari en 8 juni, belanden in de vorm van belas- De nieuwe Tax Justice Day toont de andere
tingen en sociale bijdragen bij de overheid. kant van het verhaal. Die andere kant is
6 | JUNI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
dat de Belgische
belastingbetaler
vanaf 1 januari op
allerlei collectieve
diensten kan rekenen.
Degelijk en goedkoop onderwijs voor de kinderen, wegen, openbaar vervoer, bescherming enzovoort. Zonder genoeg belastinginkomsten kan de overheid nooit al die
dienstverlening organiseren.
De overheid moet ervoor zorgen dat iedereen naar draagkracht bijdraagt voor de collectieve diensten. Beter begoeden moeten
meer bijdragen dan anderen. Op dat punt
schort er nog wel wat aan ons belastingstelsel. Inkomsten uit arbeid worden veel
sterker belast dan inkomsten uit vermogen.
Terwijl de inkomsten uit vermogen natuurlijk geconcentreerd zitten bij de hogere inkomensgroepen. Er bestaan tal van aftrekken,
belastingverminderingen, vrijstellingen,
uitzonderingsregimes en constructies voor
mensen en bedrijven die gespecialiseerd
advies kunnen betalen om zo min mogelijk
af te dragen. De overheid talmt met het treffen van de juiste maatregelen om de sociale
en fiscale fraude in te dijken.
Het Belgische overheidstekort moet tegen
2015 worden weggewerkt. De politici willen dat bereiken door te besparen. Het FAN
wil met zijn campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit beklemtonen dat er langs de
inkomstenkant nog heel wat mogelijk is. De
overheid moet de belastingen correct innen
en grote vermogens meer laten bijdragen.
Lees alle eisen van het Financieel Actie
Netwerk op www.hetgrotegeld.be.
“Beoefenaars van vrije beroepen, zelfstandigen en bedrijfsleiders zijn op papier vaak arm maar ze wonen wel
in een mooie villa en dragen een kostuum van Armani”, weet belastinginspecteur Danny Bruggeman.
Rijk zijn en toch amper
belastingen betalen
Bedrijfsleiders en vrijeberoepers kennen alle achterpoortjes
Denis Bouwen
Dokters die tien appartementen
bezitten en verhuren. Advocaten
met een riante villa en een ronkende 4x4. Notarissen met een
luxeleventje die van het ene golfterrein naar de andere serviceclub hollen. Het bestaat allemaal.
En op zich is daar weinig mis mee.
Alleen, heel wat beoefenaars van
een vrij beroep slagen er meesterlijk in de belastingregels optimaal ‘te gebruiken’. Zo betalen ze
nauwelijks of geen belastingen.
Nogal wat bedrijfsleiders, hoge
kaderleden en zelfstandigen doen
precies hetzelfde. Om onze fiscaliteit een stuk rechtvaardiger te
maken moet die massale belastingontwijking worden ingedijkt.
vennootschapsconstructies slagen ze erin
hun belastbaar inkomen aanzienlijk te verminderen en zo weinig of geen belastingen
te betalen.”
“Door de Brepols-doctrine en het Charter van
de Belastingplichtige is het voor belastingambtenaren erg moeilijk tegen de constructies op te treden”, onderstreept Bruggeman.
De zogenaamde Brepols-doctrine komt erop
neer dat belastingplichtigen constructies
mogen opzetten om minder belastingen te
betalen zolang ze maar de wet naleven en
alle gevolgen van de gebruikte constructie
dragen. Sinds 1993 is er wel een ‘antimisbruikbepaling’ maar die blijkt in de praktijk
erg moeilijk toepasbaar
Danny Bruggeman werkt bij de belastingdienst in Dendermonde. Het stoort hem
mateloos dat de échte rijken in ons land
meestal weinig of niets aan de fiscus betalen. In veel gevallen zelfs zonder echt te
frauderen. Het volstaat om de bestaande
belastingregels maximaal uit te buiten,
bij voorkeur met de hulp van een ervaren
accountant of fiscalist. Nogal wat accountants en fiscalisten lokken trouwens klanten
met de belofte ze zo weinig mogelijk belastingen te laten betalen.
“Het zijn de gewone arbeiders, bedienden
en ambtenaren die de meeste personenbelasting betalen”, vertelt belastinginspecteur Danny Bruggeman. “Niet de vrijeberoepers, zelfstandigen en bedrijfsleiders.
Die mensen zijn op papier vaak arm maar Wet van 1987
ze wonen wel in een mooie villa en dragen een kostuum van Armani. Via allerlei “Voor 1987 betaalden bedrijfsleiders, hogere
18 | SEPTEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
kaderleden, notarissen, deurwaarders,
tandartsen en andere vrijeberoepers nog 50
procent op hun belastbaar inkomen”, legt
Bruggeman uit. “De wet van 14 juli 1987 gaf
hen de kans een eigen vennootschap op te
richten. Op de winst van zo’n éénpersoonsvennootschap wordt maximaal 34 procent
belasting betaald, voor zover er officieel
winst is natuurlijk.”
Wie zo’n vennootschap in het leven roept,
heeft er alle belang bij zoveel mogelijk kosten te boeken om de belastbare winst maximaal te drukken. Zo is het doodnormaal om
alle kosten aan de eigen woning in te brengen in de boekhouding. Hetzelfde gebeurt
met de kosten van het appartement aan de
kust, het buitenverblijf in de Ardennen, de
dure auto, telefoon- en gsm-kosten, tuinonderhoud, de plasma-tv. “Ik ken mensen die
elke maand netto 50.000 euro over houden
en toch geen belasting op die inkomsten
betalen”, stelt Bruggeman. “Het is perfect
mogelijk dat er in een éénpersoonsvennootschap op jaarbasis 600.000 euro binnenkomt zonder dat daar veel belasting wordt
op betaald. Sommige vrijeberoepers zagen
sinds 1987 hun gezinsinkomen verdubbelen
omdat ze veel minder afgaven aan de fiscus.”
Door uitspraken van het Hof van Cassatie
kreeg de fiscus recent de mogelijkheid
om bij eenpersoons-bvba’s bepaalde nietberoepsgebonden kosten te weigeren, zoals
campagne
de kosten van buitenverblijven. “Het probleem is alleen dat vennootschappen veel
te weinig gecontroleerd worden. Zolang ze
geen controle krijgen, kunnen ze dus ongestoord bepaalde praktijken voortzetten.”
Werknemers die op de belastingaangifte kosten vermelden, moeten die kunnen koppelen
aan hun beroepsactiviteit. “Iemand met een
eenpersoonsvennootschap moet zijn kosten
niet per se kunnen linken aan zijn beroep. Hij
kan bijvoorbeeld alle kosten van zijn woning
aftrekken en moet alleen een forfaitair voordeel aangeven omdat hij gratis mag wonen
in zijn huis. Dat forfaitair voordeel is gebaseerd op het kadastraal inkomen – in prijzen
van 1975! – en is belachelijk laag. Iemand met
een villa van 1 miljoen euro moet soms maar
een voordeel van 3.000 euro per jaar melden.”
Oplossing
Deze praktijk is volgens Bruggeman eenvoudig aan te pakken door de wet lichtjes aan te
passen. “Ik heb dat ook uitgelegd aan partijen als Groen!, sp.a en CD&V. Neem een
situatie waarbij een eenpersoonsvennootschap 30.000 euro kosten aan een woning
boekt: mijn voorstel is dan dat het in rekening gebrachte voordeel niet lager mag zijn
dan die kosten.”
“Te weinig jongeren
bij de fiscus”
Danny Bruggeman begon zijn loopbaan bij de fiscus in 1982. Hij startte
als opsteller maar klom in snel tempo
op tot ‘eerstaanwezend inspecteurdiensthoofd’. Bruggeman is sinds jaar
en dag gespecialiseerd in de vennootschapsbelasting. Hij engageert zich
ook als vakbondsmilitant bij ACVOpenbare Diensten.
Een ‘klein probleem’ is wel dat er in het kunnen vrijeberoepers hun belastingen
federale parlement nogal wat vrijeberoepers flink verminderen. Die constructies zijn ook
zitten die zo’n aanpassing van de regels wei- handig om registratie- en erfenisrechten te
nig genegen zullen zijn. “Omdat ze zichzelf ontwijken. Bruggeman herinnert zich een
dan in het vlees snijden.”
bouwproject waarbij de ontwikkelaar elke
kavel in een bvba had ondergebracht. “De
projectontwikkelaar verkocht dan niet de
Dure wagens
huizen als dusdanig maar de aandelen in
Danny Bruggeman vindt ook dat er iets elke bvba. Een zoveelste voorbeeld van de
moet gebeuren om gebruikers van peper- vindingrijkheid die sommigen aan de dag
dure luxewagens ernstiger te belasten. leggen.”
Momenteel wordt het fiscaal voordeel van Officieel is er nu een belastingvoet van 33,99
een auto niet op de aankoopprijs berekend procent voor grote vennootschappen. Dat
maar alleen op de CO2-uitstoot. Het gevolg aanslagtarief is wel zeer theoretisch want in
is dat iemand met een acht jaar oude Ford de praktijk betaalt de gemiddelde vennootFiesta een hoger fiscaal voordeel moet aan- schap nog geen twaalf procent op haar winst.
geven dan iemand met een splinternieuwe Bij kleinere vennootschappen bedraagt de
dure Mercedes. “Op zich is het uit ecologi- laagste aanslagvoet 24,95 procent. Aan dat
sche overwegingen verdedigbaar dat de fis- tarief zijn wel allerlei voorwaarden gekopcus rekening houdt met de CO2-uitstoot”, peld. “Waarom zouden we niet voor alle venzegt Bruggeman. “Maar we moeten het nootschappen een belastingtarief van tien
fiscale voordeel ook koppelen aan de aan- procent invoeren?”, bedenkt Bruggeman.
koopprijs van de auto. Op die manier zou- “Alle mogelijke aftrekken zouden dan wel
den we rechtvaardiger te werk gaan. De eige- moeten sneuvelen, behalve diegene die vernaar van een oude Ford Fiesta voelt zich in plicht zijn op basis van Europese of interde huidige situatie onheus behandeld. En nationale afspraken. Maar de voorwaarde
terecht. Als belastinginspecteur ben ik moet dan wel zijn dat er een normale pronatuurlijk verplicht de regels toe te passen. gressieve personenbelasting betaald wordt
Ook al zijn ze soms onrechtvaardig.”
op de centen die de aandeelhouder of zaakVia zogenaamde villavennootschappen voerder uit zijn vennootschap haalt.” hebben nu computers en kunnen grotendeels papierloos werken, een droom.
Ook de beschikbare informatie op onze
computers maakt het mogelijk efficiënter te controleren. Maar toegegeven, een liberaal als Reynders zal nooit
maatregelen nemen die de échte rijken
rechtvaardig belasten.”
Financieel Actie Netwerk
Nog niet zo lang geleden maakte Danny
Bruggeman kennis met het Financieel
Actie Netwerk (FAN), dat opkomt
“Op de buitendiensten van de belastinvoor een rechtvaardige fiscaliteit. Het
gen vind je tegenwoordig nog amper
FAN ijvert voor een vermogensbelasjonge mensen”, zegt Bruggeman. “De
ting, een vermogenskadaster en de
meeste jongeren werken op het hoofdvolledige afschaffing van het bankgebestuur in Brussel en zijn daar bezig
heim. Belastingfraude moet zeer kormet ons veranderingsproces.”
daat
worden aangepakt. En de notioBij de belastingen in Dendermonde zijn
nele
intrestaftrek
moet verdwijnen. Het
er nu geen medewerkers onder de 45
Netwerk eist verder de invoering van de
jaar. “Wij zouden jongeren nochtans
Tobintaks, een taks op financiële transgoed kunnen gebruiken, onder meer
acties.
omdat ze goed thuis zijn in informatica.
Bruggeman heeft goede contacten met
Bovendien hebben we jongeren nodig
om onze ervaring te kunnen doorgeven.” het FAN maar deelt niet alle standpunten van het Netwerk. “De Tobintaks
Volgens Bruggeman heeft de huidige
is geen slecht idee maar je kan zoiets
minister van Financiën, Didier Reynders,
alleen realiseren als alle lidstaten van
de verdienste dat hij werk maakte van
de OESO eraan meewerken”, luidt het.
een grondige modernisering bij de
“De notionele intrestaftrek is naar mijn
belastingen. “Onder Reynders werden
mening een regeling die onze econowe vanuit de Middeleeuwen naar de
moderne tijden gekatapulteerd. We
mie ten goede komt, ook al heb ik daar
geen harde bewijzen voor. Ik ken wel
zeker één fabriek in België die er niet
zou staan zonder de notionele intrestaftrek.”
De belastinginspecteur vindt een vermogensbelasting op zich geen verkeerd
idee. “Het probleem is alleen dat het
vermogen van rijke mensen niet bekend
is. Als de villa en het buitenverblijf in
een bvba zitten, heeft de eigenaar
alleen aandelen op zak. Hoe moeten we
dan de waarde van die aandelen bepalen? Mijn schrik is dat een eventuele
vermogensbelasting alleen mensen zal
raken die nu al veel personenbelasting
betalen, de arbeiders, bedienden en
ambtenaren.”
Het dient onderstreept dat het FAN met
zijn pleidooi voor een vermogensbelasting uitsluitend de allerrijksten voor
ogen heeft. Mensen die een fortuin van
meer dan 1 miljoen euro opbouwden, de
eigen woning niet meegerekend. Als je
rekening houdt met een aftrek voor een
huis van 500.000 euro, treft de vermogensbelasting alleen de groep die meer
dan anderhalf miljoen euro bezit. Een
maatregel die dus zeker sociaal te verantwoorden valt.
Lees meer over de eisen van het FAN op
www.hetgrotegeld.be
Ons Recht | 115de jaargang | SEPTEMBER 2011 |
19
campagne
“Vermogensbelasting leidt niet tot
massale exodus van kapitalen”
Symbolische gestes van superrijken volstaan in géén geval
Denis Bouwen
© foto: daniël rys
Tegenstanders van een vermogensbelasting argumenteren wel eens
dat zo’n maatregel kan leiden
tot een massale kapitaalvlucht
naar het buitenland. “Klinkklare
onzin”, zegt Guido Deckers van
het ACV. “In landen met een vermogensbelasting blijkt het ontzettend mee te vallen met die
exodus van kapitalen. Bovendien
ga je toch niet de verkeerslichten afschaffen omdat er een paar
auto’s door het rood rijden?”
Guido Deckers is lid van de ‘bewegingsploeg’
van het ACV en verdiept zich sinds lang in
het thema fiscaliteit. Hij noemt zichzelf vol
overtuiging propagandist. “Meer dan ooit
“Bij vele rijken lijkt er een schrijnend gebrek aan moreel besef te zijn”, zegt Guido Deckers.
moeten wij vakbondsmensen naar buiten
komen en onze waarden krachtig uitdragen”,
zou betalen, dan rijft de Amerikaanse ook bereid te zijn om ‘tijdelijk’ meer af te drastelt Guido.
gen. Andere rijken als Fernand Huts (Katoen
De Amerikaanse belegger en speculant Schatkist elk jaar 1 miljard dollar binnen.”
Warren Buffett, Franse superrijken en zelfs “Een aantal superrijken wil nu iets dieper Natie), Leopold Lippens (de burgemeester van
onze eigen Etienne Davignon verklaarden in de portemonnee tasten maar sommige Knokke), distributeur Eric Mestdagh en Paul
zich in de voorbije maanden allemaal bereid waarnemers koppelen dit aan de groeiende Buysse (Bekaert) staan duidelijk niet te popeom meer belasting te betalen. Al werd daar in angst voor sociale onrust. In België wil de len om meer te worden belast.
veel gevallen wel haastig aan toegevoegd dat politiek enkele tientallen miljarden euro’s Guido: “Bij vele rijken is er toch een schrijhet om een ‘tijdelijke’ maatregel moest gaan. besparen, een gigantisch bedrag. En de nend gebrek aan moreel besef. Als ze alleen
“Rijke mensen moeten goed beseffen dat ze superrijken zijn natuurlijk niet ongevoelig maar een tijdelijke maatregel willen accephun bezittingen ook te danken hebben aan voor de protesten in Griekenland en Spanje teren of bezwaar maken tegen hogere belastingen, kunnen wij dat toch niet normaal
de gemeenschap. Alles wat je weet, weet je en de heftige rellen in de Britse steden.”
vinden? Veel superrijken zijn in hetzelfde
van een ander. Zonder degelijk onderwijs
bedje ziek: ze willen zoveel mogelijk rijkdom
zouden veel ondernemers hun bedrijven
voor zichzelf opbouwen en zo min mogelijk
nooit kunnen laten draaien. Warren Buffett
Als we de één procent
aan anderen gunnen. Ze vergeten dat hun
zei zelf dat hij nooit zoveel kansen had
vennootschappen veel te weinig belast worgekregen als hij niet in de VS had geleefd rijkste Belgen belasten,
den en van allerlei aftrekposten en voordemaar in Bangladesh. Er is in de wereld meer
len genieten.”
dan genoeg om iedereen te eten te geven, als verdienen we jaarlijks
“We zouden eventueel de vennootschapsbewe maar goed herverdelen. We moeten dan al bijna zeven miljard
lasting kunnen verminderen zoals sommiook niet de armoede bestrijden maar overgen bepleiten. Maar dan moet een aantal
dreven rijkdom aanpakken en werk maken euro.”
fiscale aftrekposten wel sneuvelen en moet
van herverdeling.”
het allemaal veel transparanter worden.
Ons Recht: Guido, jij vindt Warren Buffett “De rijken moeten vooral niet vergeten
Onder bedrijven onderling is er trouwens
helemaal niet zo vrijgevig met zijn uitspraak dat de banken en de kapitaalbezitters met maar weinig solidariteit. KMO’s betalen vaak
dat hij gerust meer belasting wil ophoesten?
belastinggeld gered werden. Zij kunnen dan betrekkelijk veel belastingen, terwijl grote
Guido Deckers: “Buffett heeft nu een
ook moeilijk helemaal buiten schot blijven bedrijven de dans ontspringen.”
belastbaar inkomen van 40 miljoen dollar als de middenklasse in tal van landen extra
en betaalt daarop 17 procent belasting. Stel moet betalen.”
Permanent graag
dat ze die belasting verdubbelen, dan draagt
Ons Recht: De vakbonden en het Financieel
hij nog geen 14 miljoen af aan de fiscus. Wat Davignon
Actie Netwerk (FAN) willen geen tijdelijke gesstelt dat voor als je weet dat Buffetts vermogens op 50 miljard dollar geschat wordt? Als Ons Recht: Etienne Davignon, een bekende tes van superrijken maar een permanente verhij nu eens twee procent op dat vermogen vertegenwoordiger van de ‘haute finance’, zegt mogensbelasting?
12 | OKTOBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
“Klopt helemaal. Om vermogens te
kunnen belasten hebben we een kadaster
van roerende goederen als spaargeld, aandelen en obligaties nodig. De kadastrale inkomens moeten worden herzien. En het bankgeheim moet helemaal verdwijnen, wat nog
altijd niet gebeurd is. Wij pleiten voor een
progressieve belasting op alle vermogens
boven de 1 miljoen euro, de eigen en enige
woning niet meegerekend; voor die woning
rekenen we een waarde van maximaal
500.000 euro, toch een heel flink bedrag.”
“Met een vermogensbelasting lossen we niet
alle problemen op maar bezorgen we de
overheid wel veel extra inkomsten. De tien
rijkste families in België bezitten samen
ruim 32 miljard euro. En de tien procent
rijkste Belgen hebben de helft van al het
vermogen in ons land in handen. Het fortuin van de familie De Spoelberch, grootaandeelhouder in de bierbrouwer AB InBev,
is volgens sommige bronnen even groot als
de jaarlijkse begroting van de RVA. Als we de
één procent rijkste Belgen belasten, verdienen we jaarlijks al bijna zeven miljard euro.”
Guido:
Verkeerd signaal
De ‘nota’ van Elio di Rupo sprak
over een mogelijke tijdelijke heffing van 0,5
procent op vermogens vanaf 1,25 miljoen euro?
Guido: “Spreken van een tijdelijke vermogensheffing is een verkeerd signaal geven.
Mensen met grote vermogens werden gedurende vele jaren met rust gelaten. Dus is het
nu zeer verantwoord om een permanente
vermogensbelasting in te voeren.”
Ons Recht:
Een vermogensbelasting zal veel
kapitaal het land uit jagen, zeggen critici?
Guido: “In Frankrijk is er al langer een progressieve vermogensbelasting. De ervaring
leert dat er daar amper kapitaal naar het
buitenland wegvluchtte. Zowel in Europa
als binnen de OESO werden al schuchtere
maatregelen tegen belastingparadijzen
genomen. Die beperkte maatregelen sorteerden al een zeker effect. We zagen daardoor ook al kapitaal naar België terugkeren.
In heel wat Europese landen komen er nu
maatregelen om mensen met veel vermogen of grootverdieners zwaarder te belasten.
Bij onze noorderburen is er een vermogensrendementsheffing. Daar word je belast op
het rendement dat je uit je vermogen haalt.”
Ons Recht:
Dat heeft niets met communisme te maken,
zoals tegenstrevers wel eens beweren. Het Politici
is gewoon een kwestie van rechtvaardigheid. Als je het opneemt voor herverdeling, Ons Recht: Veel politici uit onze diverse parlemoet je je niet in een ideologisch hoekje menten zijn niet bepaald arme mensen. Hoe ga
je die mensen overtuigen om de rijksten meer
laten duwen.”
belasting te laten betalen?
Ons Recht: Heb je het gevoel dat de FAN- Guido: “Daar heb je een punt. Ik vind het
campagne rond ‘Het Grote Geld’ effect heeft?
prima dat parlementsleden goed hun brood
Guido: “In de jaren negentig sprak bijna nie- verdienen en een zekere bescherming geniemand over het thema rechtvaardige fisca- ten. Zolang het maar niet de spuigaten uitliteit. Tegenwoordig is dat heel anders. De loopt. Maar net als syndicalisten moeten
LBC-NVK en een tijdschrift als Ons Recht politici in de eerste plaats uit overtuiging
doen veel om de campagne te steunen. Veel en uit engagement hun werk doen. Ze moeleden van de LBC-NVK staan erg positief ten het algemeen belang behartigen en voor
tegenover de campagne. Als ik nu naar een positieve veranderingen ijveren. En niet de
gespreksavond ga, ondervind ik veel minder belangen verdedigen van het rijkste deel
weerstand dan vroeger. Heel wat bekwame van de bevolking zoals de liberalen bijvoormensen, ook ambtenaren, werken mee aan beeld doen.”
de strijd voor een rechtvaardige fiscaliteit. “Er woedt nu een debat over de nood om
Een bijkomend voordeel is dat we nu niet langer te werken. Maar hoe kunnen paralleen met het ACV campagne voeren maar lementairen daar geloofwaardig over meemet een breed netwerk van organisaties.”
praten als ze zelf na 20 jaar in het parlement
op hun 52ste een volwaardig pensioen
Ons Recht: De kleine PvdA ijvert al lang voor
krijgen? Hoe geloofwaardig zijn politici als
een ‘miljonairstaks’. Hoe zit het met de andere Jean-Luc Dehaene en Luc Van den Bossche
politieke partijen?
die, ondanks hun ideologische adelbrieven,
Guido: “De sp.a laat zich door Nederland
nu handenvol geld oprapen? Iemand als
inspireren en pleit voor een vermogens- Dehaene verdient honderdduizenden euro’s
winstbelasting. Bij Groen! wordt daaraan per jaar, terwijl mijn zoon – met ernstige
toegevoegd dat ze de vermogenswinst pro- gezondheidsproblemen – amper 933 euro
gressief willen belasten. Open VLD, N-VA en per maand krijgt. Zoiets is ronduit wraakCD&V moeten niets weten van een vermo- roepend.”
gensbelasting. In het geval van CD&V met “Laten we ons echter niet blindstaren op
uitzondering van de ACW’ers natuurlijk.”
de politiek. Als we grote maatschappelijke
“Er zijn ook mensen die de roerende voorhef- veranderingen willen afdwingen, moeten we
fing willen optrekken. In een ideale wereld ook genoeg druk van onderuit creëren. Ik
zouden we alle inkomsten moeten ‘globali- ben ervan overtuigd dat een betere samenseren’. Dat komt erop neer dat je alle inkom- leving mét een rechtvaardige fiscaliteit
sten onder de personenbelasting laat val- mogelijk is. Laten we daar de mensen van
len en dat daarop dan een progressief tarief bewust maken en er met zijn allen onze
wordt betaald.”
schouders onder zetten.” Middenklasse
Bij ons huivert de goegemeente
voor het idee van een vermogensbelasting. Ze
vreest dat zo’n belasting de middenklasse zal
treffen.
Guido: “Die vrees is volkomen ongegrond
want de vermogensbelasting viseert uitsluitend de superrijke bovenlaag van de
bevolking. Wie heel veel bezit, mag best een
stukje daarvan aan de gemeenschap afstaan.
Ons Recht:
Ons Recht | 115de jaargang | OKTOBER 2011 |
13
© foto: imageglobe
“Kapitaal moet sterker
worden belast”
Experts wisselen van gedachten op Fiscale Raad
De roep om grote vermogens sterker te belasten stuit hier en daar op weerstand. Maar zelfs de Amerikaanse supermiljardair Warren Buffett beseft
dat de steenrijken best zwaarder mogen worden belast.
luidde stelling nummer 1. “Als we de bedrij- belastingen heffen op wat aandeelhouders
ven meer belasten, wordt de concurrentie incasseren en op wat bedrijfsleiders voor
“We moeten het kapitaal sterker
bedreigd, gaan bedrijven failliet of verlaten hun persoonlijk gebruik uit de vennootbelasten.” Dat vindt Koen Meesters, ze het land”, klonk stelling nummer 2. Voer schap halen.” Aandeelhouders halen divigenoeg voor een boeiende uitwisseling van denden uit de bedrijven waar ze geld in steeen expert van de studiedienst van
ken. Bedrijfsleiders hebben bijvoorbeeld een
ideeën.
het ACV. Volgens Meesters moet er
bedrijfswagen
of andere ‘voordelen van alle
Danny
Bruggeman
kwam
als
eerste
aan
vooral ‘beter’ worden belast. “De
het woord. Hij is sinds 1982 actief bij aard’ zoals een gratis woning. In een BVBA is
overheid moet mechanismen om
Financiën. Eerst als ambtenaar bij de de bedrijfsleider tegelijk de enige of belangte frauderen en ontwijken beter
Bijzondere Belastinginspectie met als rijkste aandeelhouder.”
bestrijden.” Een en ander was te
actieterrein Belgisch vastgoed in handen Koen Meesters is van mening dat het kapihoren op een recente bijeenkomst
van Panamese vennootschappen. Daarna taal sterker moet worden belast. “Zeker nu
van de Fiscale Raad in Elewijt.
was Danny betrokken bij de controle van onze politici fors willen besparen en vanuit
de coördinatiecentra. Tegenwoordig contro- het idee dat ieder zijn eerlijk deel van de
Ook dit werkjaar, een jaar met sociale ver- leert hij dokters, advocaten, notarissen en belastingen moet betalen. Niet alle kapitaal
kiezingen, laat de vakbond het thema van de andere beoefenaars van een vrij beroep die kan vluchten naar het buitenland. Huizen
rechtvaardige fiscaliteit niet links liggen. De een BVBA hebben opgericht.
zijn niet zo verplaatsbaar en de jongste
eerste Fiscale Raad van het nieuwe werkjaar
jaren zijn er maatregelen genomen die de
vond op zaterdag 1 oktober plaats. Op de Versluisde winsten
kapitaalvlucht tegengaan. Denk maar aan
Fiscale Raden discussiëren geïnteresseerde
de Europese spaarrichtlijn en de internatimilitanten en vrijgestelden over fiscali- De belastinginspecteur heeft vele jaren onale uitwisseling van informatie.”
teit. Dat gebeurt onder leiding van Guido ervaring. “Het is erg moeilijk om de win- In de ogen van de ACV-expert wil ‘meer
Deckers , de verantwoordelijke voor het sten van grote ondernemingen, actief in belasten’ vooral zeggen dat er ‘beter’ moet
thema fiscaliteit bij de ACV-bewegingsploeg. verschillende landen, te belasten omdat worden belast. Anders gezegd, de overheid
Bij de jongste editie was er een debat met zij hun winst doorschuiven naar landen moet mechanismen om te frauderen en ontDanny Bruggeman (Inspecteur-diensthoofd, waar die winst amper of niet wordt belast. wijken beter bestrijden.
FOD Financiën Dendermonde), Koen Ik ben ervan overtuigd dat de wereldwinst
Meesters (ACV-Studiedienst), prof. dr. Jozef van grote ondernemingen naar België wordt Minder aftrekken
Pacolet (Hoger Instituut voor de Arbeid versluisd omdat die winst hier via de notio- HIVA) en Eric Goeman (coördinator van nele intrestaftrek – voordien via de coördi- Volgens Jozef Pacolet kan het begrotingstekort tegen 2015 worden weggewerkt door
natiecentra – niet wordt belast.”
het Financieel Actie Netwerk - FAN).
Twee stellingen stonden centraal op de Voor Danny Bruggeman mag de vennoot- het mes te zetten in de lange lijst van belasFiscale Raad. “Als we het kapitaal meer schapsbelasting desnoods zelfs nul procent tingaftrekken, vrijstellingen en verminbelasten, vlucht het naar het buitenland”, bedragen. “Wat we moeten doen, is meer deringen waardoor de staat nu een hoop
Renilde De Busschop
16 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
campagne
inkomsten misloopt. In 2007 bedroegen
die ‘minderontvangsten’ voor alle soorten
belastingen samen 57,7 miljard euro. Het
valt trouwens op dat de minderontvangsten
in de loop der jaren sterk stegen: van tien
procent van het bruto binnenlands product
in de jaren negentig naar twintig procent
van het BBP in 2008. Op dat gebied zijn er
dus heel wat mogelijkheden om de belastingen eerlijker te maken.
De staat loopt ook inkomsten mis als gevolg
van sociale en fiscale fraude. Dat verlies van
inkomsten bedraagt volgens sommigen zes
miljard euro. Maar anderen spreken zelfs
van 30 miljard euro.
Nog nooit was het moment zo gunstig om
kapitaal beter te belasten. Zo zijn er vanuit de OESO, de Europese Unie en de VS initiatieven om belastingparadijzen te laten
verdwijnen. Binnen de EU wordt gewerkt
aan een voorstel om overal in Europa een
transparante, eenvoudige berekening van
de belastbare basis voor vennootschappen
in te voeren. Frankrijk en Duistland willen
zelfs een gezamenlijk tarief invoeren.
bestaat de vermogensbelasting uit kleine
percentages op het vermogen en is het een
minderheid die vlucht.”
“De strijd om kapitaalkrachtigen meer te
belasten zullen we ook Europees moeten
voeren”, denkt de man van het FAN. “Als we
alle achterpoortjes willen sluiten, is er zelfs
een wereldwijde aanpak nodig.”
Het publiek had nog interessante vragen
voor de deelnemers aan de discussie op de
Fiscale Raad. Iemand uit het publiek verwees naar een studie van professor Pacolet,
‘De kost van fiscale en parafiscale uitgaven en ontwijking in België’. Is het in dat
verband wel verstandig om in de lijst van
belastingaftrekken en fiscale vrijstellingen
alle aftrekken over dezelfde kam te scheren? Moet je bijvoorbeeld geen onderscheid
maken tussen het belastingvoordeel voor
een hypotheeklening en andere aftrekken
zoals de notionele intrestaftrek voor vennootschappen die eigenlijk neerkomen op
‘wettelijk toegestane belastingontwijking’?
“Met mijn studie wilde ik vooral uitleggen
wat er allemaal bestaat aan belastingaftrekken en fiscale vrijstellingen”, zegt Pacolet.
“Zo wilde ik aantonen dat er op dat vlak veel
Vermogensbelasting
kan gebeuren om de overheidsbegroting in
De jongste tijd is er ook meer en meer evenwicht te brengen.”
discussie over een belasting op grote vermogens. Eric Goeman stelt vast dat altijd Warren Buffett
opnieuw dezelfde argumenten worden
bovengehaald om zo’n maatregel te verket- “Niet iedereen is ervan overtuigd dat bedrijteren. “Het is technisch niet mogelijk en het ven en kapitaalkrachtigen de verzorgingsgrote kapitaal zal wegvluchten”, beweren de staat echt nodig hebben”, stelt Goeman.
“Denk bijvoorbeeld aan Warren Buffett,
tegenstanders steevast.
Volgens Goeman is het juist dat er nog maar de Amerikaanse supermiljardair die vindt
in een minderheid van de landen een ver- dat de steenrijken in de VS best zwaarder
mogensbelasting bestaat. “Maar dat is te mogen worden belast.”
wijten aan de neoliberale globalisering en “Buffett geeft zelf toe dat hij zijn rijkdom
aan het feit dat het kapitaal in de loop van kon vergaren dankzij de overheid. Laten
we niet vergeten dat mensen met vermode tijd steeds mobieler werd.”
De man van het FAN onderstreept dat belas- gen ook nood hebben aan onderwijs voor
tingfraude en belastingontwijking misda- hun kinderen, wegen, financiële zekerheid
dige gevolgen hebben voor onze verzor- voor bejaarden – want dan zijn ouderen congingsstaat. “Alleen is dat nog niet genoeg sumenten en blijven ze langer consumeren
doorgedrongen bij brede lagen van de bevol- – en rechtbanken voor hun commerciële
king. Ook de rijken en de bedrijven moe- overeenkomsten. Wie veel vermogen heeft,
ten beseffen dat zij baat hebben bij die ver- krijgt dus ook veel terug van die overheid.
zorgingsstaat. Nationaal moeten we blijven Vandaar dat het gerechtvaardigd is hen
ijveren voor de invoering van een vermo- meer te laten bijdragen dan nu het geval is
gensbelasting. Om dit mogelijk te maken door bijvoorbeeld een vermogensbelasting
moet het bankgeheim volledig worden in te voeren.”
afgeschaft. Volledige transparantie is erg Een andere vraag is of een vermogensbelasting de superrijken echt zal treffen. Danny
belangrijk.”
“Als België een vermogensbelasting invoert, Bruggeman heeft sterke twijfels omdat
zal er natuurlijk kapitaalvlucht zijn”, aldus rijke mensen hun vermogen onderbrengen
Goeman. “Zoiets deed zich ook voor in in en spreiden over diverse vennootschapNederland en Frankrijk. Maar na 2001 keer- pen. Die vennootschappen zijn met elkaar
den heel wat rijke Nederlanders naar hun verbonden via ingewikkelde structuren. Het
land terug. In dat jaar schakelde Nederland is dus erg moeilijk om na te gaan hoeveel
over van de vermogensbelasting naar de het vermogen van die superrijken bedraagt.
vermogenswinstbelasting, een belastingheffing van 30 procent op een forfaitair rende- Riante villa’s
ment van vier procent op het vermogen. Bij
ons zijn de sp.a en Groen! voorstander van “Ze wonen wel in chique villa’s, hebben een
zo’n vermogenswinstbelasting. In Frankrijk buitenverblijf aan de Belgische kust en in
het buitenland, rijden
met blitse wagens.
Maar ze leggen het
zo aan boord dat
dit eigendommen
zijn van de vennootschap waarvan zij de
bedrijfsleider zijn. Alle
kosten voor die eigendommen laten ze betalen door de vennootschap. Voor het gebruik
van die woningen en die wagens wordt hun
wel een ‘voordeel van alle aard’ aangerekend
waarop personenbelasting verschuldigd is.
Maar die fiscale lasten stellen weinig voor
in vergelijking met de werkelijke kosten van
die woningen en die wagens.”
“In de belastingaangiftes van deze mensen
zal je niet veel belastbaar inkomen aantreffen want hun inkomen bestaat voornamelijk uit dividenden uit hun verschillende vennootschappen waarop al belasting
betaald is via een roerende voorheffing van
15 procent. Dat roerend inkomen moet dus
niet meer worden vermeld in de belastingaangifte. Volgens hun belastingaangiftes
hebben ze een klein belastbaar inkomen. Zo
kunnen ze dan weer profiteren van maatregelen die eigenlijk bedoeld zijn voor mensen
die het niet breed hebben. Denk aan gratis
huisvuilzakken of het recht op een aantal
liter gratis stookolie.”
Koen Meesters vindt hoe dan ook dat er
werk moet worden gemaakt van een vermogensbelasting. “Maar sommige voorwaarden zijn nog niet vervuld om zoiets goed te
kunnen organiseren. Er is inderdaad veel te
weinig transparantie rond de vraag wie welk
vermogen heeft. Daar moet iets aan gedaan
worden. Het is op dit moment al wel mogelijk om inkomsten uit vermogens beter te
belasten.” Studiedag
op 9 december
Het Financieel Actie Netwerk (FAN)
organiseert op 9 december 2011 een
studiedag die zal plaatsvinden in zaal
Torrepoort, Ravensteinstraat 4, 9000
Gent. Van 10.00u tot 16.30u. Op de
agenda staan de volgende interessante onderwerpen:
• “Het pensioenspook”, het nieuwe
boek van Gilbert De Swert over
onze pensioenen
• de Financiële Transactie Taks
• Europa en de financiële markten
• waarom de rijken geen belasting
betalen.
Wil je graag naar de studiedag
komen? Dat kan! Schrijf je in via
[email protected].
Meer over het Financieel Actie
Netwerk op www.hetgrotegeld.be.
Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |
17
campagne
“Overdadige rijkdom bestrijden
is vanzelfsprekend”
Roep naar rechtvaardige fiscaliteit spreekt ook Welzijnszorg aan
rechtvaardiger te
maken.”
Soms is het maar
een kwestie van
tijd om gelijk te
krijgen, bedenkt
D’hondt. “Zo was
de Tobintaks, de taks
op financiële transacties, lange tijd erg omstreden.
Tegenwoordig wordt het idee van
zo’n taks veel algemener aanvaard.
Zelfs de Franse president Nicolas
Sarkozy en onze vroegere premier
Guy Verhofstadt, toch geen linkse
rakkers, pleiten nu voor de invoering van zo’n taks.”
Denis Bouwen
Welzijnszorg, de organisatie die vecht tegen
armoede en sociale uitsluiting in Vlaanderen
en Brussel, kan zich
goed vinden in de roep
naar een rechtvaardige fiscaliteit. “Als we
armoede willen aanpakken, spreekt het vanzelf
dat we overdadige rijkdom moeten bestrijden
en dat we een rechtvaardige fiscaliteit voorstaan”, verklaart Bert
D’hondt, stafmedewerker politiek beleidswerk bij Welzijnszorg.
Het Financieel Actie Netwerk
(FAN) zet zich met de steun
van de LBC-NVK, het ACV en
heel wat anderen al langer in
voor een meer rechtvaardige
fiscaliteit. Volgens het FAN
kan de overheid elk jaar 25
miljard euro vinden als ze
een reeks maatregelen treft.
Tot de voorgestelde maatregelen behoren de
invoering van een belasting op grote vermogens, de volledige opheffing van het bankgeheim, de beperking van het gebruik van
de notionele intrestaftrek en een taks op de
superwinsten van Electrabel. Op Europees
en wereldwijd niveau moet er een taks op
financiële transacties komen. Europa zou
ook een minimale vennootschapsbelasting
moeten invoeren.
“De eisen van het FAN lijken mij zeker zinnig en belangrijk”, zegt Bert D’hondt van
Welzijnszorg. “Als wij vragen om armoede
intenser te bestrijden of de sociale uitkeringen te verhogen, krijgen we van de politiek
geregeld te horen dat daar geen geld voor is.
Maar er is wel degelijk geld. Alleen moet je
de centen willen halen waar ze te vinden zijn.”
Net als de christelijke arbeidersbeweging
ACW pleit Welzijnszorg ervoor om de laagste uitkeringen op te trekken. “Zo’n ingreep
zou 1,25 miljard euro op jaarbasis kosten. Dat
lijkt veel maar vergeet niet dat de notionele
intrestaftrek de staat al gauw zes miljard
euro per jaar kost. Terwijl de fiscale fraude
6 | DECEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht
volgens sommige bronnen wel 20 miljard
bedraagt. Als de politieke wil bestaat, kan
er veel veranderen. Het is geen kwestie van
kunnen maar van willen.”
Vermogensbelasting
Het pleidooi van het FAN voor een vermogensbelasting sluit goed aan bij de opvattingen van Welzijnszorg. “Maar om grote
vermogens fatsoenlijk te kunnen belasten
moeten we wel een degelijk vermogenskadaster op poten zetten. Critici die een vermogensbelasting voorstellen als een ‘aanslag
op de kleine spaarder’, weten niet waarover
ze het hebben. Vermits zo’n belasting slechts
zou worden geheven op fortuinen van meer
dan 1 miljoen euro, de eigen woning tot
500.000 euro niet meegerekend.”
Welzijnszorg vindt het een goede zaak dat
er een netwerk als het FAN is. “Via dat netwerk wordt een aantal ideeën becijferd. Het
FAN houdt het niet bij slogans maar formuleert concrete voorstellen om de fiscaliteit
Ons Recht: Hoe ondervinden mensen in armoede dat het huidige belastingsysteem in België onrechtvaardig
is?
Bert D’hondt: “Nogal wat mensen in armoede betalen geen inkomensbelasting omdat hun inkomsten gewoon veel te klein zijn. Maar
zo missen ze ook wel voordelen die
de overheid toekent via de fiscaliteit.
Denk bijvoorbeeld aan fiscale voordelen die mensen krijgen wanneer ze
investeren in dakisolatie, een nieuwe
stookketel voor de centrale verwarming of zelfs een koelkast die minder
stroom verbruikt. Bij Welzijnszorg
pleiten we voor een soort derdebetalersregeling, een systeem waardoor mensen in
armoede bepaalde zinvolle investeringen in
energie toch kunnen financieren. Zo’n oplossing zou ook een opsteker zijn voor de bedrijven die toestellen en materialen leveren.”
“De werkelijkheid is dat er in verhouding veel
meer middelen gaan naar de middenklasse
en de superrijken dan naar mensen met een
klein inkomen en uitkeringstrekkers. Er
wordt flink wat overheidsgeld besteed aan
belastingvoordelen voor de middenklasse.
Geld voor renovatiepremies bijvoorbeeld
komt vaak ten goede aan dat deel van de
bevolking. Het is dus zeker niet zo dat de
‘hardwerkende Vlaming’ niets terugkrijgt
voor zijn belastingen. Wie zoiets beweert,
vertelt een fabeltje.”
Eenvoudiger graag
Hoe kunnen we ons belastingsysteem hervormen zodat mensen in armoede meer
Ons Recht:
worden ontzien?
Bert: “Het zou voor iedereen en zeker voor
de armen een goede zaak zijn als het belastingsysteem zou worden vereenvoudigd.
Verder moeten we het progressieve karakter
van de belastingen behouden. De tarieven
zijn nu betrekkelijk hoog maar er zijn wel
heel wat mogelijke aftrekposten. Het is ook
geen geheim dat arbeid zwaar wordt belast in
België, terwijl grote vermogens grotendeels
ongemoeid worden gelaten. Voor mensen
met een modaal inkomen mag de belastingdruk best wat verminderen. Als we naar de
btw kijken, valt op dat het tarief op energie
even hoog is als dat op luxeartikelen, toch
vreemd.”
“Sommige groepen ontsnappen nu veel te
gemakkelijk aan de fiscaliteit. Kijk maar hoe
een banenvernietiger als ArcelorMittal en de
bedrijven uit de Bel20-index profiteren van
de notionele intrestaftrek. Kleine bedrijven
of gewone werknemers hebben helemaal
niet de mogelijkheid om hun belastingen tot
bijna nul te herleiden. Zo’n scheeftrekking
krijg je aan de burgers niet uitgelegd, zeker
niet aan wie in armoede leeft.”
Fraude
Wat is jullie mening over fraude?
“Welzijnszorg kant zich tegen iedere
vorm van fraude en pleit ervoor om alle vormen van fraude in hun geheel te bekijken.
We merken dat te lage sociale uitkeringen
de gebruikers aanmoedigen om te sjoemelen. Hoe dikwijls gebeurt het niet dat twee
samenwonenden aparte domicilies nemen
om niet te moeten inleveren op hun uitkering? Vaak uit bittere noodzaak om te overleven. Fraude kan niet, maar een onleefbare
uitkering evenmin. We moeten ook erkennen dat sommige mensen wel recht hebben
op een leefloon maar het toch niet ontvangen. Soms zijn mensen ook te fier om een
leefloon aan te vragen.”
“Als mensen met een werkloosheidsuitkering
dat bedrag willen aanvullen door zwartwerk,
is dat een vorm van sociale fraude die wij niet
kunnen goedkeuren of toelaten. Zwartwerk
kan natuurlijk wel alleen maar bestaan
omdat werkgevers of particulieren werk in
het zwart laten uitvoeren. Dat is de keerzijde
van de medaille.”
“Een kleine groep uitkeringstrekkers blijft
liever aan het sociale vangnet vasthangen.
Maar bijna alle mensen in armoede die geen
job hebben willen wat graag werken en vooruitgaan in het leven. Zij voelen zich er helemaal niet prettig bij dat ze van een uitkering
moeten leven.”
“Het komt ook voor dat mensen van generatie op generatie in armoede zitten. Als kind
zagen zij niks anders dan ouders die leefden van een uitkering en maakten ze heel
wat tegenslagen mee. Generatiearmen verkeren soms in zo’n uitzichtloze situatie dat
je heel grote inspanningen moet leveren om
Ons Recht:
Eén op vijf kinderen groeit op in armoede
De nieuwe campagne van Welzijnszorg
loopt van eind november tot eind
januari. ‘Armoede is geen kinderspel.
Bouw mee aan een toekomst zonder
armoede!’ is deze keer de kernboodschap van de campagne. Eén op vijf
kinderen in België groeit op in armoede,
een onthutsend cijfer.
Welzijnszorg hangt zijn nieuwe campagne op aan drie kapstokken, de
school, het gezin en de vrije tijd. Rond
elk van die kapstokken werd grondig
gediscussieerd in de Welzijnsschakels,
lokale vrijwilligersgroepen die de strijd
aanbinden tegen armoede en sociale
uitsluiting.
Het Vlaamse onderwijs heeft een heleboel kwaliteiten maar toch zijn de
sociale verschillen op school nergens
zo groot als bij ons. Niet alle kinderen
starten op hetzelfde niveau in de kleuterschool. Kinderen uit arme gezinnen
moeten heel wat hindernissen op school
nemen. En één op zes leerlingen verlaat
het secundair onderwijs zonder diploma.
Bert:
Cadeautjes op school
“Er zijn ook kleine vormen van uitsluiting op school”, weet Bert D’hondt
van Welzijnszorg. “Zo is het niet voor
elk kind vanzelfsprekend om de ‘juiste’
cadeautjes mee te brengen wanneer
het verjaart. Of om de leerkracht aan
het eind van het schooljaar met een
geschenk te bedenken, zoals tegenwoordig soms de gewoonte is. Kinderen
in armoede moeten het vaak stellen
met het materiaal dat de school aanbiedt, terwijl hun klasgenootjes wel met
een pennenzak van Hello Kitty of Diddl
komen aandraven.”
Een normaal gezinsleven is ook niet
altijd weggelegd voor wie in armoede
opgroeit. Zo groeit één op vier kinderen op in een huis met gebreken. Geen
eigen kamer hebben kan de schoolcijfers negatief beïnvloeden. De dagelijkse stress van het overleven creëert
spanningen die het voor kinderen niet
de vicieuze cirkel te doorbreken. We moeten
ook realistisch blijven: als een werkzoekende
bij een werkgever gaat solliciteren met een
cv dat weinig voorstelt, maakt hij ook bitter
weinig kans om een job te krijgen.”
Is ‘rechtvaardige fiscaliteit’
een thema waarover Welzijnszorg en zijn
Welzijnsschakels soms nadenken en discussiëren?
makkelijker maken.
In de vrije tijd willen ook kinderen uit
arme gezinnen graag zinvolle activiteiten doen. Maar de drempel naar de
jeugdbeweging, de sportclub of de
muziekschool is vaak veel te hoog.
Financiële barrières, wantrouwen bij
de ouders of te weinig zelfvertrouwen
bij het kind kunnen roet in het eten
strooien.
Voorstellen
Welzijnszorg heeft voorstellen om de
strijd tegen kinderarmoede meer vlees
en bloed te geven. Zo moet elk gezin,
ook zij die van een uitkering moeten
leven, een inkomen hebben boven de
armoedegrens. Zowel de uitkeringen als
de kinderbijslag moeten dan stijgen of
je moet de uitkeringen afstemmen op
de situatie van het gezin. Leerkrachten
moeten in hun opleiding een speciale
module rond (kans)armoede krijgen
zodat ze de leefwereld van mensen in
armoede beter leren kennen.
“Het vrijetijdsaanbod moet toegankelijk
worden voor alle kinderen en jongeren
in armoede. En er is in iedere gemeente
nood aan een laagdrempelige ontmoetingsplaats en een aanspreekpunt voor
opvoedingsvragen. Mensen uit kwetsbare groepen maken nu veel te weinig gebruik van de voorzieningen voor
opvoedingsondersteuning. De opvoedingswinkels in de centrumsteden hebben een aanpak die toch vooral gericht
is op gezinnen uit de middenklasse.”
Hoe kan je meedoen aan de campagne
van Welzijnszorg? Door materiaal te
bestellen via www.welzijnszorg.be,
handtekeningen in te zamelen voor de
politieke eisen uit de campagne of geld
te storten voor de 150 projecten van
Welzijnszorg in Vlaanderen en Brussel.
Je kan ook een lokale actie – bijvoorbeeld ‘Soep op de stoep’ – opzetten.
In je eigen stad of gemeente kan je de
eisen ook steunen vanuit de vakbond of
vanuit je vereniging.
Bert: “Het thema komt wel eens aan bod bij
ons maar veel te weinig, denk ik. We hebben
ook niet per se de middelen of de kennis om
veel te discussiëren over fiscaliteit. Vanuit
Welzijnszorg werken we wel rond allerlei thema’s samen met partners uit het middenveld.”
Ons Recht:
Lees meer over de campagne van het
FAN op www.hetgrotegeld.be Ons Recht | 115de jaargang | DECEMBER 2011 |
7
campagne
Rechtvaardige fiscaliteit staat
ook in Duitsland op agenda
Dienstenvakbond Ver.di trekt mee aan de kar
nancy pauwels
In ons land is het Financieel Actie
Netwerk (FAN) de grote voortrekker in de strijd voor rechtvaardige
fiscaliteit. Maar in Duitsland leeft
het thema net zo goed. Hoe pakt
de Duitse dienstenvakbond Ver.di
de strijd voor een eerlijke fiscaliteit aan? Zijn de eisen in Duitsland
vergelijkbaar met de verzuchtingen van het FAN? Ons Recht
sprak hierover met Ralf Krämer,
vakbondssecretaris bij Ver.di.
Waarvoor staat Ver.di en wat
houdt uw job precies in?
Ralf Krämer: “Ver.di vertegenwoordigt 13
branches in de dienstensector, in de gezondheidssector en de zorg, het vervoer, de telecommunicatie, de media en de handel. Het
is een vakbond met twee miljoen leden. Ik
werk bij het hoofdbestuur in Berlijn en hou
me daar bezig met economische kwesties
zoals fiscaal beleid en herverdelingspolitiek. Samen met mijn collega’s help ik onze
standpunten te bepalen. Daarmee stofferen
die uitgerekend werknemers en uitkeringstrekkers hard treft. Sinds 2000 werden de
belastingen geregeld verminderd ten voordele van ondernemingen en mensen met
meer vermogen. De vermogensbelasting
nam sinds 1996 niet meer toe.”
Trend ombuigen
Ons Recht: Wat zijn de krachtlijnen van jullie
kijk op rechtvaardige fiscaliteit?
“Wij willen de trend ombuigen in de
richting van een rechtvaardige fiscaliteit en
ervoor zorgen dat de openbare dienstverlening beter wordt gefinancierd. We eisen
de herinvoering van het hoogste belastingtarief van 50 procent, in ruil voor een
lager tarief voor de lagere inkomens. Ver.
di vraagt verder een belasting van één procent op vermogens van meer dan 500.000
Ralf:
© foto: IMAGEGLOBE
Ons Recht:
we onze debatten, zowel intern als met de
buitenwacht.”
Ons Recht: Sinds wanneer is rechtvaardige
fiscaliteit een thema voor Ver.di?
Ralf: “Rechtvaardige fiscaliteit staat al op
onze agenda sinds de start van Ver.di in
2001. We vinden het belangrijk dat de rijken
genoeg belastingen betalen, overeenkomstig hun inkomsten en vermogens. Zo kunnen werknemers met een kleiner inkomen
wat worden ontzien. De overheid moet haar
inkomsten op een sociaal rechtvaardige
manier vergroten zodat ze haar publieke
en sociale taken fatsoenlijk kan financieren.”
“In Duitsland werd in de voorbije twintig
jaar dertig procent van de jobs bij de overheid afgebouwd of geprivatiseerd. Vooral
met het argument dat er geld tekort was.
Er is juist nood aan meer jobs en investeringen, vorming, degelijke gezondheidszorg en
andere sociale diensten. En aan een ecologische overgang. Maar hiervoor zijn extra
inkomsten voor de overheid nodig.”
Ons Recht: Hoe onrechtvaardig is de fiscaliteit vandaag in Duitsland?
Ralf: “Het aandeel van de btw in de belastingontvangsten werd de jongste tien jaar
alleen maar groter. De btw is een belasting
Ver.di eist een belasting van één procent op vermogens van meer dan 500.000 euro (na aftrek van schulden) en hogere successierechten op heel
grote erfenissen.
6 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht
euro (na aftrek van schulden) en hogere
successierechten op heel grote erfenissen.
De tarieven van de belasting op vennootschapswinsten moeten worden verhoogd.”
“Op inkomsten uit roerend vermogen, bijvoorbeeld dividenden, zou niet langer 25
procent belasting moeten worden betaald;
die inkomsten willen we, net als de lonen,
onderwerpen aan de gewone inkomstenbelasting. Allerlei achterpoortjes om belasting
te ontwijken dienen gedicht. De belastingfraude moet sterk worden bestreden. En
we eisen een taks op financiële transacties. Ver.di werkt hierrond samen met andere
vakbonden en met derden zoals Attac, sociaal bewogen wetenschappers, ngo’s , sociale organisaties en mensen uit kerkelijke
bewegingen. Ons ‘Tax Justice’-netwerk
vormt een goed referentiekader.”
Ons Recht: Konden jullie al iets realiseren van
jullie eisen?
Ralf: “Het lukt ons toch al om politieke partijen en het brede publiek anders te laten
denken over belastingen. In 2000 was er
nog een algemene politieke consensus dat
de belastingen op vennootschapswinsten,
dividenden en grote inkomsten moesten
worden verlaagd. Die consensus is er nu niet
meer. De Duitse regering steunt de invoering van een taks op financiële transacties.
Ook al willen de liberalen (FDP) alleen zo’n
taks aanvaarden als alle EU-landen meedoen.”
“Op het vlak van het begrotingsbeleid konden we nog geen koersverandering afdwingen. Nog niet al te veel partijen steunen ons
pleidooi voor een rechtvaardige fiscaliteit
als hefboom om de overheid meer inkomsten te bezorgen. De klemtoon ligt nog altijd
op uitgaven verminderen en de welvaartsstaat inkrimpen. Het credo van neoliberale
kringen dat ze nu ook aan andere landen in
de eurozone willen opleggen.”
Jan met de pet
Hoe denkt Jan met de pet over
rechtvaardige fiscaliteit? En wat zeggen de
media?
Ralf: “De gewone mensen voelen goed aan
dat de huidige situatie onrechtvaardig is. In
brede lagen van de bevolking overheerst het
beeld dat de rijken op alle mogelijke manieren hun deel van de belastingplicht willen
ontwijken. Recente schandalen over belastingfraude van rijken via Zwitserland hebben dat beeld nog versterkt. In de media
werd over die kwestie trouwens meteen
veel bericht.”
“Er is meer weerstand tegen een verslechtering van de openbare diensten en de overheidsfinanciën als gevolg van stijgende
staatsschulden dan tegen een eventuele verhoging van de belastingen. Meer en meer
mensen raken gewonnen voor het idee van
een rechtvaardige fiscaliteit, ook al is die
Ons Recht:
“Duitsland is geen model voor Europa”
Neoliberale kringen kunnen bij ons het ‘Duitse model’
niet genoeg de hemel in prijzen. “Maar Duitsland is helemaal geen model voor Europa”,
zegt de Duitse vakbondskoepel
DGB. Bij onze oosterburen eisen
de bonden dat de arbeidsmarkt
opnieuw beter wordt geregeld.
minimumloon invoert. Uitzendwerk moet
aan meer regels worden onderworpen. Het
moet ook worden betaald zoals normaal
werk. De overheid moet loondumping en
het misbruik van mini-jobs en contracten
van beperkte duur aanpakken. Werklozen
mogen niet worden gedwongen om eender
welke slecht betaalde job te aanvaarden.
Ver.di wil dat de algemeen verbindend verklaarde cao’s ruimer worden toegepast.”
Het ‘Duitse model’ staat voor een afbouw
van de automatische indexkoppeling, een
matiging van de lonen, een vermindering
van de regels op de arbeidsmarkt en een
aftakeling van de sociale zekerheid. De
gevolgen laten zich raden: Duitsland is dé
Europese kampioen op het vlak van lage
lonen. “Het gaat niet op om je concurrentiepositie en welvaartsgroei te baseren op
a-typische werkgelegenheid”, verklaarde
de vakbond IG Metall nog in de zomer.
Ons Recht: Eén politoloog bestempelde de
Duitse vakbonden als ‘papieren tijgers’. Jullie
zouden strijdvaardiger moeten worden, meer
moeten demonstreren, staken en samenwerken met werklozen en armen. Nu werken jullie te veel samen met de werkgevers, luidt de
kritiek. Is die kritiek terecht?
Ralf: “Ver.di is een vakbond met veel
strijdlust. Om succes te boeken moeten
genoeg van onze leden bereid zijn om te
staken. Dat is niet het geval bij elke vakbond in Duitsland. Ver.di is ook een erg
‘politieke’ vakbond. Maar ook wij willen
niet alleen maar oproepen om te betogen
en actie te voeren. Je moet ook genoeg
mensen kunnen op de been brengen. We
werken daaraan.”
Wat wil Ver.di veranderen aan
het Duitse model? En hoe vinden jullie dat de
arbeidsmarkt beter moet worden geregeld?
R a l f K r ä m e r : “Het belangrijkste
voor ons is dat Duitsland een wettelijk
Ons Recht:
gedachte nog niet gesteund door een brede
politieke beweging.”
Via www.campact.de wordt ook
campagne gevoerd tegen een belastingakkoord
tussen Duitsland en Zwitserland. Waarover
gaat dit en wat staat er op het spel?
Ralf: “Als dat belastingakkoord erdoor
komt, zullen vermogens die door Duitsers
naar Zwitserland werden versast tegen een
‘vast tarief’ worden belast. In ruil worden
die mensen niet strafrechterlijk vervolgd en
blijven ze anoniem. Volgens het mogelijke
akkoord zouden fraudeurs minder betalen
dan wat ze hadden moeten ophoesten als
ze niet hadden gefraudeerd of als ze waren
betrapt onder de oude regels.”
“Dit omstreden akkoord ondermijnt ook het
EU-principe dat lidstaten automatisch gegevens kunnen uitwisselen. Als het wordt aanvaard, dreigen andere lidstaten dit slechte
voorbeeld te volgen. Met steun van de sociaaldemocraten (SPD) hopen wij dit akkoord
tegen te houden in het parlement van de
deelstaten; in dat parlement hebben de
christendemocraten (CDU/CSU) en liberalen
(FDP) geen meerderheid. Als het lukt, kan er
opnieuw worden onderhandeld en kan kan
de belastingontduiking strenger aangepakt
worden.”
Ons Recht:
‘Vermogensbelasting nu’
Ons Recht: Jullie hebben ook de campagne
‘Vermogensbelasting nu’ (Vermögensteuer jetzt).
Kan je daar wat uitleg over geven? Blijkbaar hebben de plaatselijke ‘superrijken’ ook iets gezegd
rond het idee om meer te worden belast?
R a l f: “Het Tax Justice-netwerk en
www.campact.de werken actief samen om
van een belasting op erg grote vermogens een realiteit te maken. Online loopt
de petitie ‘Vermogensbelasting nu’ op
www.vermoegensteuerjetzt.de. Die wordt
gesteund door een aantal bekende Duitsers en
veel actieve leden van Ver.di. De oproep is al
getekend door verscheidenen tienduizenden
mensen. Een minderheid van de mensen met
veel vermogen nam ook een eigen initiatief.”
Komt er een ‘campagne rechtvaardige fiscaliteit’ zoals die rond het minimumloon?
Ralf: “Diverse vakbonden, waaronder Ver.di,
voerden in de voorbije jaren campagne voor
minimumlonen. Die campagne zal weldra succes opleveren. Wat we rond rechtvaardige fiscaliteit en de vermogensbelasting doen, is niet
van dezelfde orde. In 2013 zijn er weer verkiezingen. Of we in de aanloop naar die verkiezingen ook een nationale campagne rond
rechtvaardige fiscaliteit opzetten, is nog een
open vraag. Maar ik ben er zeker voor te vinden.” Ons Recht:
Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |
7
campagne
Schreeuw naar meer
rechtvaardigheid is ook
in Portugal te horen
Lieve Meersschaert schetst problemen in haar nieuwe thuisland
Kristin Meersschaert
De LBC-NVK werkt met hart en ziel
mee aan de campagne voor een
rechtvaardige fiscaliteit in België.
Het is duidelijk: de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. In een groeiend aantal landen van Europa weerklinkt
dezelfde roep. Ook in Portugal.
Ons Recht praatte met Lieve
Meersschaert, een Vlaamse die al
33 jaar in Portugal leeft en werkt.
Hoe kijkt zij, vanuit Portugees perspectief, aan tegen de nood aan
een rechtvaardige fiscaliteit?
Wie een beter idee wil krijgen van de scheef- Lieve: “Zeer zeker. We moeten met zijn
trekkingen in ons fiscaal systeem, moet allen samen de bestaande onrechtvaardigzeker eens kijken naar ‘De Fortuinjagers’. heden aanklagen. Zo kunnen we de regeDie documentaire kan je vinden op Youtube, ring en het parlement dwingen om wetten
meer bepaald door te surfen naar www.you- en decreten te veranderen en vastgeroeste
tube.com/vakbondlbcnvk. Het gaat om een vormen van corruptie en misbruiken te ontfilm die nu al meer dan 100.000 keer beke- mantelen.”
ken is. Stel je voor.
Problemen bij de vleet
Lieve, ook jij bekeek ‘De
Fortuinjagers’ op Youtube. En je reageerde Ons Recht: Laten we vanuit de Belgische situatie de sprong maken naar Portugal. In 2011
enthousiast?
Lieve Meersschaert: “Ik vond het inder- haalde Portugal de media met zijn slechte
daad een knappe documentaire. Omdat begrotingscijfers. Hoe is de situatie daar nu?
ze duidelijk maakt waar het ‘grote geld’ in Lieve: “Een eerste groot probleem in
België te vinden is, waar de corruptie zit en Portugal is de wijze waarop de begroting
wat de oorzaken zijn van de crisis. De film wordt opgesteld. Welke begrippen worden
toont wat er allemaal ten goede zou moeten gebruikt in de financiële balansen? En hoe
Lieve werkte aan het begin van haar loop- veranderen.”
worden de staatsuitgaven gewaardeerd? Een
baan drie jaar lang voor de christelijke arbeivoorbeeldje: al het werk dat staatsambtenadersbeweging, meer bepaald bij de KAJ in Ons Recht: Vind jij het belangrijk dat een vak- ren doen, wordt gezien als een uitgave voor
de Kempen. In Portugal draaide ze mee bond als de LBC-NVK energie steekt in de strijd de overheid. Wordt hetzelfde werk gedaan
in een vakbond voor dienstmeisjes. Lieve voor een rechtvaardige fiscaliteit?
door een privé-bedrijf, in opdracht van de
engageert zich sinds jaren voor kansarmen
in Lissabon. Ze heeft dan ook veel inzicht
in het armoedeprobleem in het land. De
Vlaamse werkte ook op het Portugese ministerie van Financiën. Kortom, een vrouw die
zeker ook een interessante mening heeft
over rechtvaardige fiscaliteit.
Bij ons bedacht het Financieel Actie
Netwerk (FAN), waarvan de LBC-NVK en het
ACV deel uitmaken, niet minder dan negen
voorstellen om het belastingsysteem rechtvaardiger te maken. Zo wordt er gepleit voor
een belasting op grote vermogens, de volledige opheffing van het bankgeheim, een
beperking van het gebruik van de notionele
intrestaftrek, een taks op de superwinsten
van Electrabel en een belasting op meerwaarden. De belastingadministratie moet
alle middelen en mogelijkheden krijgen om
haar werk goed te doen. Europees en internationaal moet werk worden gemaakt van
een taks op financiële transacties. Landen
moeten automatisch informatie kunnen
uitwisselen over financiële producten. En
er moet een minimale vennootschapsbelasting komen in heel Europa.
Op 6 december trad in ons land de nieuwe
federale regering aan. Het regeerakkoord
van de nieuwe coalitie maakte de eisen van
het FAN opnieuw brandend actueel. “Neen Lieve Meersschaert engageert zich al lang bij de dynamische buurtwerking ‘Moinho da Juventude’,
aan blinde bezuinigingen. Wij hebben alter- in een wijk met veel migranten, net buiten Lissabon. De ‘Moinho’ vecht voor de rechten van de
natieven”, zeggen de vakbonden en het FAN. inwoners van de wijk Cova da Moura.
© foto: gratis ter beschikking gestld door rui palha
O n s R echt:
6 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht
staat maar tien keer duurder, dan spreken
ze van ‘outsourcing’ en zien ze dat als een
stimulans voor de economie.”
“Maar er is in Portugal een tweede groot probleem. Veel overheidsopdrachten gaan naar
‘politieke vrienden’, die als wederdienst verkiezingscampagnes financieren. Die praktijken kom je vooral tegen op het niveau
van steden en gemeenten. Op het eiland
Madeira zagen we hoe ongedekte ‘openbare
werken’, uitgevoerd door familieleden of
vrienden van de gouverneur, enorme gaten
sloegen in de Portugese schatkist. En toch
werd de gouverneur van Madeira herkozen.”
“Een derde probleem van formaat is wat
er allemaal kan in de banksector. Zo hielden de aandeelhouders van de BPN-bank
(Banco Português de Negocios) alle winsten voor zich zolang de zaken goed draaiden. Toen die bank op de klippen liep, werd
ze gekocht door de Portugese staat. Daarna
werd ze voor een vriendenprijsje overgedragen aan BIC, een bank die toebehoort aan
een dochter van de president van Angola,
José Eduardo dos Santos.”
RSI-trekkers zijn kinderen en bejaarden. In
de groep van 23 procent die in aanmerking
kan komen voor de arbeidsmarkt vind je
drugsverslaafden, personen met een mentale handicap en mensen van boven de 55
jaar. ”
Wordt de roep groter naar een
sociaal rechtvaardige oplossing voor de crisis
in Portugal?
Lieve: “Het is tragisch om te zien dat jongeren die van de universiteit komen in
fastfoodrestaurants tafels moeten schoonmaken zonder uitzicht op een betere job.
‘Rustig blijven, anders raak je ook dit werk
kwijt’, lijken ze te denken.”
Ons Recht:
“Er is een reële repressie tegen al wie zich
verzet. De Portugese regering maakt haar
huiswerk voor de troïka – de Europese
Centrale Bank, de Europese Commissie
en het Internationaal Monetair Fonds
(IMF) – en wij moeten allemaal braaf mee
straf schrijven, zonder eindejaarspremie
of vakantiegeld te krijgen. Een drama in
Portugal, waar velen die centen nodig hebben om hun verzekeringen en achterstallige
rekeningen te betalen.”
“Het aantal ‘indignados’ of verontwaardigden is wel aan het groeien. Er zijn debatten
op tv en er wordt ook veel over de problemen geschreven. Op 24 november was er
nog een enorme betoging in alle Portugese
steden.”
“Nog een probleem is dat zowat twintig
grote Portugese ondernemingen hun officiële zetel in Nederland hebben om belastingvoordelen binnen te rijven. De managers van die bedrijven zeggen op tv dat
‘iedereen’ zijn bijdrage moet leveren om de
crisis te bedwingen. Als gevolg van politieke
beslissingen wordt in 2012 in Portugal 23
dagen méér gewerkt: er zijn vier feestdagen
geschrapt, de Portugezen krijgen minder Armoede
vakantiedagen en ze moeten meer uren per
dag werken dan voordien. Ondanks de neo- Ons Recht: Wat is de invloed van de slechte
liberale pleidooien in de Portugese media begrotingssituatie op de leefomstandigheden
waren zelfs liberale politici begin dit jaar van de kansarmen in de wijk Cova Da Moura
verontwaardigd nu ook de eigenaars van een en op het buurtcentrum De Moinho?
erg bekende plaatselijke supermarktketen Lieve: “In mijn wijk in Lissabon zijn de
mensen het al jaren gewend om in armoede
naar Nederland trekken .”
te leven. Armoede is voor hen niets nieuws.
In Cova Da Moura vind je veel immigran‘Profiteurs’
ten uit het Afrikaanse land Guinée-Bissau.
O n s R echt: Leeft er in Portugal een
Die Guinezen tonen zich enorm solidair:
maatschappelijk debat rond de fiscaliteit?
wie rijst heeft, deelt die met de anderen.
Lieve: “De Portugese middenklasse wordt er
De buurvrouw brengt tien broodmandjes
voortdurend toe aangespoord om de finan- naar de Moinho, van een restaurant in de
ciële problemen in het land te koppelen aan naburige wijk dat over kop ging. Er zijn wel
‘de profiteurs van de RSI’. Het letterwoord in toenemende mate problemen met drugs
RSI staat voor ‘rendimento social de inser- en diefstallen.”
ção’, zeg maar het systeem dat een sociaal “De mensen hebben geen centen om elke
inkomen uitkeert om migranten, zigeuners maand 75 euro te betalen voor de crèche of
en ‘werkonwillige’ armen te integreren in de kleutertuin. Net als vroeger laten ze kinde maatschappij. De Portugese minister deren van acht jaar zorgen voor de baby’s
van Buitenlandse Zaken, Paulo Portas, deed die thuis blijven terwijl de ouders gaan wernogal populistische uitspraken over deze ken of werk zoeken.”
kwestie. Hij is de voorzitter van de chris- “In ons buurtcentrum werken 80 personen
tendemocratische partij CDS.”
voltijds. Ze komen vooral uit de wijk zelf. De
“Maar de socioloog Eduardo Vitor Rodrigues financiële touwtjes aan elkaar knopen wordt
publiceerde een grondige studie – ‘Escassos een probleem voor het centrum. We zoeken
Caminhos’ of ‘Schaarse uitwegen’ – die de nu naar een oplossing door onze creativiteit
hypocrisie blootlegde. Gemiddeld wordt in te gebruiken en mensen diensten te laten
Portugal een ‘RSI’ van amper 89 euro per uitwisselen zonder dat er betalingen aan te
maand uitgekeerd. En 77 procent van alle pas komen.” Buurtwerking ‘Moinho
da Juventude’
De dynamische buurtwerking ‘Moinho
da Juventude’ werd informeel gelanceerd in 1984. Drie jaar later werd
de buurtwerking officieel opgericht
door de bewoners, die de migrantenwijk meer kansen wilden geven. De
‘Moinho’ vecht voor de rechten van de
inwoners van Cova da Moura en wil
hen helpen om zich creatief te integreren in de Portugese maatschappij. Er
wordt daarbij uitgegaan van de culturele eigenheid van de bewoners.
Bij de buurtwerking worden tal van
sociale, culturele en economische activiteiten georganiseerd voor kinderen, jongeren en volwassenen. Enkele
voorbeelden: kinderopvang, een kleuterschool, buitenschoolse kinderopvang, muziek- , dans- en sportgroepen,
opleiding tot kinderhulp met diploma
van secundair onderwijs, opleiding tot
ervaringsdeskundige, cursussen om
te leren lezen en schrijven, begeleide
tewerkstellingsprogramma’s.
In 2007 kreeg de Moinho de prijs
voor de Rechten van de Mens van het
Portugese parlement. Momenteel werken 80 mensen, vooral uit de wijk, voltijds bij de vereniging.
De website van de buurtwerking vind
je op www.moinhodajuventude.pt.
Wie is Lieve Meersschaert?
Lieve Meersschaert komt uit het
Waasland. Na haar opleiding tot psycholoog aan de KU Leuven begon
haar beroepsleven in 1968 op de
studiedienst van de toenmalige
Boerinnenbond in Leuven. Daarna
werkte Lieve drie jaar lang bij de KAJ
in de Kempen. In 1978 besloot ze om
naar Lissabon te verhuizen en er mee
te draaien in de vakbond en coöperatieve die was opgericht door dienstmeisjes. Na een bijscholing in systeemanalyse kon ze in 1985 aan de slag
op het Informatica-instituut van het
Portugese Ministerie van Financiën.
Sinds 1982 woont Lieve, samen met
haar echtgenoot, in Cova da Moura.
Een ‘clandestiene wijk’ met meer
dan 6.000 inwoners, net buiten de
Portugese hoofdstad Lissabon. Er
wonen vooral Afrikaanse migranten,
afkomstig van de Kaapverdische eilanden en uit Guinée-Bissau en Angola.
In die wijk stonden Lieve en haar man
mee aan de wieg van het buurthuis,
de ‘Associação Cultural Moinho da
Juventude’.
Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |
7
© foto: imageglobe
Weg naar rechtvaardige
fiscaliteit is nog lang
Pleidooi voor vermogensbelasting valt in dovemansoren
roerende voorheffing. Voor intresten uit
vastrentende beleggingen en de opbrengHet Belgische Staatsblad heeft op
sten van aandelen met verminderde voorheffing bedroeg de roerende voorheffing
30 december 2011 de ‘wet houmeestal 15 procent. Sinds 1 januari 2012
dende diverse bepalingen’ gepusteeg het tarief naar 21 procent. De roebliceerd. Zo werd duidelijk hoe
rende voorheffing blijft 25 procent voor
roerende inkomsten vanaf 1 janudividenden uit aandelen en intresten die
ari 2012 worden belast. De nieuwe
voordien al belast werden tegen een tarief
federale regering wil inkomsten
van 25 procent.
uit roerend vermogen méér belasIn een aantal gevallen blijft de roerende voorten. Het pleidooi voor een vermoheffing 15 procent. Om te beginnen voor de
gensbelasting voor superrijken
intresten van staatsbons die uitgegeven weren het voorstel van een belasting
den tussen 24 november 2011 en 2 december
op gerealiseerde meerwaarden
2011 en waarop tijdens diezelfde periode is
ingeschreven. Verder voor de intresten van
bij aandelenverkopen werden tijgewone spaarboekjes, met name het deel
dens de regeringsonderhandelinboven de vrijgestelde schijf van 1.830 euro
gen van tafel geveegd. En er wordt
(geïndexeerd bedrag voor inkomsten 2012).
niets gedaan aan de mogelijkheJe blijft ook 15 procent betalen op de inkomden om de hogere belasting op
sten van roerende goederen en kapitalen
roerende inkomsten te ontlopen.
die volgens de bepalingen van het Wetboek
Inkomstenbelasting (WIB) geen intresten of
Wanneer er intresten worden uitgekeerd, dividenden zijn – bijvoorbeeld inkomsten
betaal je een belasting aan de bron, de uit auteursrechten en inkomsten begrepen
Renilde De Busschop
20 | MAART 2012 | 116de jaargang | Ons Recht
in lijfrenten en tijdelijke renten. En eveneens op de diverse inkomsten van roerende
aard bedoeld in art. 90, 5° tot 7° WIB. Dat zijn
bijvoorbeeld ‘inkomsten uit de niet-beroepsmatige onderverhuur van onroerende goederen en opbrengsten uit de verhuring van
jachtrechten’.
De regering raakt niet aan de belasting op
‘liquidatieboni’ die er zijn wanneer een vennootschap volledig of deels verdeeld wordt.
Liquidatieboni zijn de bedragen die aandeelhouders krijgen bovenop het bedrag dat ze
in de vennootschap inbrachten. Voor zulke
opbrengsten blijft de roerende voorheffing
tien procent bedragen.
Als een bedrijfsleider een deel van zijn aandelen in de vennootschap opnieuw inkoopt
en daarbij een bonus realiseert, wordt hij
voortaan wel zwaarder belast. De roerende
voorheffing op zo’n bonus wordt opgetrokken van tien naar 21 procent. Een terechte
maatregel, vindt de vakbond. Deze techniek
om geld uit de vennootschap over te pompen naar het privévermogen van de bedrijfsleider zal dus zwaarder worden belast.
fiscaliteit
Extra heffing vier procent
Bovenop de roerende voorheffing van 21
procent wordt een belasting van vier procent geheven wanneer het totale nettobedrag van de roerende inkomsten – intresten en dividenden uit aandelen – de som
van 20.020 euro overtreft. De vier procent
moet dan worden betaald op het deel boven
de 20.020 euro. In feite is deze bijkomende
heffing een extra personenbelasting voor
belastingplichtigen met erg hoge roerende
inkomsten en dus een groot financieel vermogen. Gemeentebelasting moet er niet
worden op betaald.
De term ‘nettobedrag’ betekent hier het
geïnde bedrag vóór aftrek van innings - en
bewaringskosten en verhoogd met de roerende voorheffing, de woonstaatheffing – de
heffing ingehouden door een buitenlandse
bank in het kader van de Spaarrichtlijn – en
de hier bedoelde bijkomende heffing. Het is
immers mogelijk dat de bijkomende heffing
al in de vorm van een verhoogde roerende
voorheffing werd ingehouden.
Vrijgesteld
De volgende roerende inkomsten zijn vrijgesteld van deze heffing en tellen ook niet mee
om te bepalen of het grensbedrag van 20.020
euro wordt bereikt. Ze worden dus volledig
buiten beschouwing gelaten. Het gaat om:
- de liquidatieboni
- de vrijgestelde eerste schijf van 1.830 euro
van de gewone spaarboekjes
- de inkomsten uit staatsbons uitgegeven
tijdens de periode van 24 november tot
2 december 2011 en waarop tijdens diezelfde periode is ingeschreven.
Andere roerende inkomsten zijn ook vrijgesteld van de bijkomende heffing maar tellen
wel mee om na te gaan of het grensbedrag
werd bereikt:
- de intresten en dividenden onderworpen
aan een tarief van 25 procent
- de intresten van gewone spaarboekjes
onderworpen aan een tarief van 15 procent (het deel boven de vrijgestelde schijf
van 1.830 euro).
belastingwetgeving intresten en dividenden zijn. Vermits de eerste schijf van 1.830
euro van de intresten op een spaarboekje
volgens die wetgeving geen belastbare roerende inkomsten zijn, ontsnappen ze aan de
meldingsplicht. De belastingdienst kan bij
het aanspreekpunt inlichtingen vragen om
de extra heffing juist te kunnen toepassen.
Het aanspreekpunt zal de belastingdienst
automatisch moeten informeren wanneer
het totaal van de netto roerende inkomsten van een bepaalde belastingplichtige
de limiet van 20.020 euro overtreft.
Er zijn nog inkomsten die niet moeten
gemeld worden bij het aanspreekpunt. Het
gaat om de roerende inkomsten onderhevig aan 21 procent roerende voorheffing en
waarbij de belastingplichtige ervoor koos
om de vier procent extra heffing meteen
aan de bron te laten afhouden, dus vanaf
de eerste euro. De belegger kan dus zijn
‘anonimiteit’ kopen door extra vier procent
te betalen bovenop de roerende voorheffing.
Kiest de belastingplichtige niet voor de
afhouding aan de bron, dan is de bijkomende
heffing verschuldigd wanneer de belastingdienst de definitieve jaarbelasting vaststelt.
De berekening zal dan gemaakt worden op
basis van de gegevens die de belastingplichtige in zijn aangifte heeft vermeld en de
inlichtingen die de belastingdienst eventueel heeft gevraagd aan het aanspreekpunt.
Aangifteplicht
Ook de belastingplichtige krijgt dus een
meldingsplicht vanaf het aanslagjaar 2013
(inkomsten van 2012). In zijn jaarlijkse
belastingaangifte moet hij al zijn belastbare roerende inkomsten vermelden, ook
die waarop al roerende voorheffing is ingehouden. De enige bedoeling van die verplichte aangifte is na te gaan of de bijkomende heffing van vier procent al dan niet
verschuldigd is. Inkomsten onderhevig aan
een roerende voorheffing van 21 procent en
waarvoor de extra heffing van vier procent
al aan de bron werd afgehouden, moeten
niet worden aangeven.
De belastingplichtige heeft wel de mogelijkheid om ook die inkomsten aan te geven. Als
dan zou blijken dat teveel bijkomende hefMeldingsplicht
fing van vier procent aan de bron werd afgeVanaf aanslagjaar 2013 (inkomsten van houden, kan die teveel ingehouden belasting
2012) moeten de schuldenaars van de roe- gerecupereerd worden via het aanslagbiljet.
rende voorheffing – lees: de uitbetalers van
intresten en dividenden – aan een centraal Opbrengst
aanspreekpunt bij de Nationale Bank van
België laten weten wat ze aan dividenden De eerder vermelde veranderingen moeten
en intresten uitkeerden en aan wie. Maar voor het lopende begrotingsjaar 917 miljoen
de Nationale Bank ziet die opdracht niet zit- euro opbrengen. Voor het begrotingsjaar
ten. Daarom zal een speciale dienst bij de 2014 wordt de opbrengst geschat op 943 milfederale overheidsdienst (FOD) Financiën joen euro. In dat bedrag zit de bijkomende
heffing van vier procent meegerekend voor
die informatie verzamelen.
Volgens de wettekst is de meldings- zo’n 100 miljoen euro.
plicht erg ruim en heeft ze betrekking op Vraag is of de verwachte opbrengsten wel
alle roerende inkomsten die volgens de gehaald zullen worden als je rekening houdt
met de talrijke ontsnappingsroutes. Er
bestaan immers beleggingsvormen waarmee
je de roerende voorheffing kan ontwijken.
Bijvoorbeeld beleggingsverzekeringen met
een looptijd van minstens acht jaar en beleggingsfondsen die vooral beleggen in aandelen en geen jaarlijks dividend uitkeren maar
de winst – de meerwaarde – uitkeren wanneer de belegger uit het fonds stapt. Mensen
met grote vermogens kunnen een groot stuk
van hun financieel vermogen jaren opzij zetten en zo voldoen aan de voorwaarden om
te ontsnappen aan de roerende voorheffing.
Ook het Rekenhof, de onafhankelijke overheidsinstelling die de uitgaven en ontvangsten van de overheden controleert, zegt dat
de opbrengsten uit de hogere roerende voorheffing niet realistisch zijn ingeschat.
Meerwaarden gerealiseerd bij de verkoop
van de aandelen of andere effecten door
particulieren blijven onbelast. Nochtans
zijn dat ook inkomsten. In de voorstellen
van Elio Di Rupo was een heffing van 25 procent voorzien als de verkoop plaatshad binnen de acht jaar na de aankoop en een heffing van 50 procent als er van speculatieve
meerwaarden sprake was (aankoop en verkoop binnen hetzelfde jaar).
Los van de vraag of de geschatte opbrengst
zal worden gehaald, is een extra inspanning van 100 miljoen euro voor de superrijken bitter weinig in vergelijking met de
ingrijpende maatregelen op andere vlakken.
Maatregelen die werknemers en werklozen
treffen.
Wat wil de vakbond?
De vakbond heeft diverse eisen. Ten eerste
moet er een kadaster komen van de financiële bezittingen om iedereen juist te kunnen
belasten op de inkomsten uit dat financieel
vermogen. Maar de overheid aanvaardt dat
mensen een extra belasting kunnen betalen
om anoniem te blijven en zo hun vermogen
verborgen te houden. Hoe kan je zo meer
transparantie mogelijk maken?
Verder is het niet meer dan normaal dat van
de superrijken een extra belasting wordt
gevraagd. Hun potentieel om bij te dragen
is ook enorm veel groter. Zo is het vermogen en zeker het financieel vermogen van
de Belgische gezinnen erg ongelijk verdeeld.
De tien procent meest vermogende gezinnen bezitten zowat de helft van het totale
vermogen. Elk van die gezinnen heeft een
gemiddeld vermogen van 1,9 miljoen euro.
De één procent meest vermogende gezinnen
bezitten ongeveer 20 procent van het totale
vermogen. Zij bezitten gemiddeld een vermogen van 7,5 miljoen euro.
De LBC-NVK en het ACV pleiten samen met
het Financieel Actie Netwerk (FAN) voor
een progressieve vermogensbelasting voor
de twee tot drie procent meest vermogende
gezinnen. Zo’n belasting zou 7,6 miljard
euro kunnen opbrengen. Ons Recht | 116de jaargang | MAART 2012 |
21
campagne
Financiële transactietaks kan
veel geld in het laatje brengen
Maatregel viseert kleine spaarders niet
Eric Goeman
De handel in buitenlandse deviezen is tussen 1977 en 2011 niet minder dan 234 keer zo groot geworden. Vandaag wordt alleen al op
deze markt voor 4.000 miljard
dollar gespeculeerd. Dat is ruim
30 keer de jaarlijkse ontwikkelingshulp wereldwijd. Alle financiële transacties samen, wisseltransacties meegerekend, zijn goed
voor 4.200 biljoen dollar. Ziedaar
de belastingbasis om een financiële transactietaks te heffen.
© foto: imageglobe
De financiële transactietaks (FTT) is een
kleine belasting die je heft op alle transacties op de financiële markten, meer in
het bijzonder op beurzen, valutamarkten
en markten van afgeleide producten, en
op de transacties van alle andere financiële producten die verhandeld worden door
de professionelen van de financiële markten. Het is de bedoeling de taks te beperken tot transacties op de financiële markten.
Transacties, uitgevoerd door consumenten,
moeten buiten schot blijven. Hetzelfde zou
gelden voor kortetermijnleningen tussen Wall Street, de Londense City en de lobby van de financiële sector in Europa zijn als de dood voor
banken en bankverrichtingen.
de invoering van een financiële transactietaks.
Het Oostenrijkse Instituut voor Economisch
Onderzoek (WIFO) berekende dat een invloed te hebben op occasionele transacties Australië, Japan, Nederland, Polen, Rusland,
wereldwijd toegepaste transactietaks van van spelers uit de ‘reële economie’. Maar wel China en India kanten zich tegen de taks.
0,05 procent per jaar tussen de 447 en 1.022 hoog genoeg om speculatie tegen te gaan.
Om nog te zwijgen van grote zakenbladen
miljard dollar kan opbrengen. Een heffing
als The Economist en The Financial Times.
van de taks in de eurozone kan tussen de Tegen speculatie
250 en 400 miljard euro opbrengen.
Sociale belasting
De FTT viseert niet de kleine spaarders, wel
De FTT is nog iets anders dan de taks op wis- financiële instellingen die op korte ter- De tegenstanders hebben ongelijk. Vanuit
seltransacties (Tobintaks). Bij een belasting mijn speculeren. In de middenklasse zijn het streven naar een rechtvaardige fiscaliop wisseltransacties hef je een taks op het de meeste investeerders zelden betrokken teit is de FTT juist een erg sociale belasting.
wisselen van deviezen. Die belasting is niet bij zulke instellingen; zij willen vooral spa- De taks treft namelijk een kleine groep verbedoeld om speculatie te beperken maar ren met een bepaald doel voor ogen – bij- mogenden die het zich kunnen veroorloven
moet alleen geld opleveren om extra mid- voorbeeld een extra pensioen opbouwen – om hun kapitaal in speculatieve ondernedelen voor ontwikkelingssamenwerking te en niet om extra inkomsten te creëren via mingen te steken. Kleine spaarders worhebben en maatregelen tegen de klimaat- speculatie. De middenklasse hoeft dan ook den nauwelijks door de taks getroffen. Per
opwarming te financieren. Een FTT zou veel niet al te bang te zijn voor een FTT. Hoe dan slot van rekening profiteren alle burgers
ook het is beter om collectieve pensioensys- van zo’n taks omdat de overheid dan niet
meer opbrengen dan de Tobintaks.
Voor de financiële transactietaks worden temen te promoten in plaats van systemen gedwongen wordt extra belastingen te
innen door algemene belastingverhogingen.
meestal tarieven tussen 0,01 en 0,5 pro- om aan privé-sparen te doen.
cent voorgesteld. De meeste experts plei- Lang niet iedereen staat te popelen om
ten voor tarieven die verschillen naarge- de financiële transactietaks in te voeren. Via de FTT haal je het kapitaal waar het in
lang het soort transactie. Anderen geven Zo zijn de Britse regering en de Londense overvloed voorhanden is. De taks is ook een
de voorkeur aan één tarief omdat ze vrezen City zeker tegen. Net zoals Wall Street en dankbaar instrument voor al wie de financidat investeerders anders vooral zullen kie- de lobby van de financiële sector in Europa. ële markten onder democratische controle
zen voor de minst belaste transacties. Het Vanuit de Amerikaanse regering komt er ook wil brengen. tarief moet laag genoeg zijn om nauwelijks flink wat verzet. En ook landen als Canada,
12 | APRIL 2012 | 116de jaargang | Ons Recht
© foto: imageglobe
Plannen
staatssecretaris voor
Fraudebestrijding
stemmen FAN positief
“John Crombez heeft wel maar beperkte mogelijkheden”
Denis Bouwen
Een delegatie van het Financieel
Actie Netwerk (FAN) ging op
6 maart op de koffie bij John
Crombez, de staatssecretaris voor
Fraudebestrijding. Beide partijen
zullen elkaar in de toekomst geregeld ontmoeten. Guido Deckers,
die het thema rechtvaardige fiscaliteit volgt bij het ACV, vertelt
over de ontmoeting met Crombez.
Ons Recht: Verwacht het FAN meer van deze
bestrijden.”
het ‘una via’-systeem. Dankzij dat systeem
“Grote fraudeurs kunnen hun straf ontlopen wordt erg snel beslist wie een fraudedossier
door een minnelijke schikking te treffen. Een zal behandelen, het gerecht of de fiscus. Hoe
groot schandaal. Na het faillissement van dan ook een vooruitgang. Want nu werkt de
Sabena bleek dat de nationale luchtvaart- Bijzondere Belasting Inspectie (BBI) soms
maatschappij een zwarte kas gebruikt had vier of vijf jaar aan een dossier en moet het
om het loon van haar kaderleden te verdub- daarna alsnog bij het gerecht belanden. Daar
belen. Een kwalijke zaak voor het bedrijf, mogen ze dan helemaal van nul beginnen. In
de fiscus en de sociale zekerheid. De ver- de toekomst zou een ‘una via’-comité uitmazekeraar Axa Assurances Vie Luxembourg ken wie een dossier behandelt. Bij justitie
speelde een sleutelrol in het fraudedossier. zou elk hof van beroep een gespecialiseerd
Maar Axa betaalde een boete van twee mil- parket tegen grote belastingfraude krijgen,
joen euro en kwam zo niet voor de rechter. het fiscaal auditoraat.”
Tweehonderd gewezen Sabéniens klaagden Ons Recht: Crombez hoopt door de strijd tegen
de gang van zaken aan maar vingen bot. De fiscale en sociale fraude 720 miljoen euro per
wet op de minnelijke schikking is een mooi
voorbeeld van klassenjustitie. Zelfs de Liga
voor de Mensenrechten voert actie om de Alleen in Griekenland,
wet af te schaffen.”
Italië, Spanje en
staatssecretaris dan van zijn voorgangers in de
strijd tegen fiscale en sociale fraude?
Guido Deckers: “Jazeker. Vorige federale regeringen maakten altijd plannen om
fraude te bestrijden maar pakten het allePortugal is de zwarte
maal weinig efficiënt aan. John Crombez wil Gespecialiseerde teams
ernstig werk leveren maar wettelijk heeft hij
economie nog groter.
maar beperkte mogelijkheden. De staatsse- Ons Recht: De staatssecretaris wil gespecicretaris maakt van de nood een deugd en aliseerde teams inzetten en onderstreept de
jaar binnen te halen. Maar volgens het FAN
pakt de fraude aan met de middelen die hij belangrijke rol die justitie moet spelen.
heeft. Een voorbeeld is de manier waarop Guido: “Hij heeft gelijk. Je hebt gespecia- wordt er elk jaar voor 20 miljard euro gefrauhij het misbruik van managementvennoot- liseerde teams nodig om de ingewikkelde deerd?
fraudeconstructies te kunnen ontwarren. G u i d o : Volgens een studie van de
schappen wil aanpakken.”
De diverse sociale en fiscale controlediensten Oostenrijkse professor Friedrich Schneider
Ons Recht: Crombez wil de klemtoon leggen op
moeten dan ook optimaal samenwerken. En zou de zwarte economie in België in 2010
de strijd tegen ‘de grote georganiseerde fraude’? justitie moet ook zijn rol spelen. De verjaring maar liefst 17,9 procent van het bruto binGuido: “Ik ben bang dat de staatssecretaris
van grote fraudezaken had als gevolg dat er nenlands product (BBP) vertegenwoordide grote georganiseerde fraude maar moei- een commissie fiscale fraude werd opgericht. gen. Alleen in Griekenland, Italië, Spanje en
lijk zal kunnen uitroeien. Het bankgeheim Die commissie deed 108 voorstellen om de Portugal is het nog erger. Op basis van de
is nog niet helemaal opgeheven en er is nog grote en georganiseerde fraude terug te drin- studie van Schneider kom je voor ons land
altijd geen vermogenskadaster. Twee ele- gen. Eén van de voorstellen is bijvoorbeeld zelfs uit op een geschatte fraude van 61 milmenten die nodig zijn om fraude efficiënt te om justitie efficiënter te laten werken door jard euro. Volgens fiscaal expert Michel Maus
6 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht
campagne
Het Financieel Actie Netwerk (FAN) verwacht
veel van de nieuwe staatssecretaris voor
Fraudebestrijding, John Crombez.
onderaannemer in dienst neemt. Van zodra
een opdrachtgever een contract afsluit moet
dat worden gemeld bij de RSZ.”
“Naar het voorbeeld van wat er in de bouw
gebeurt, wordt nu voor andere sectoren
een wettelijk kader uitgewerkt om een systeem van hoofdelijke aansprakelijkheid voor
sociale en fiscale schulden in te voeren of te
verfijnen. Die hoofdelijke aansprakelijkheid
wordt ook doorgetrokken voor de betaling
van het loon. In sommige sectoren bestaan
er ingewikkelde constructies om onderbetaalde arbeidskrachten te laten werken zonder een sanctie te riskeren. Dat probleem
werd de jongste jaren nog groter omdat de
grenzen binnen de Europese Unie werden
opengesteld. Wie profiteert wanneer personeel ondermaats wordt betaald, zal door
een aanpassing van de wet niet langer vrijuit gaan.”
Managementvennootschappen
Ons Recht: Crombez heeft ook beloofd om iets
liep de Schatkist
in 2010 maar
liefst 26 miljard euro aan inkomsten mis als
gevolg van fraude. Als we de fraude in België
kunnen beperken tot het niveau in de rechtstreekse buurlanden, doen we acht miljard
extra in de Schatkist belanden. Vergeleken
met dat bedrag is de doelstelling van John
Crombez dus nog erg miniem.”
Malafide onderaannemers
De ministerraad keurde op 24
januari 2012 een pakket van 16 maatregelen
goed ter bestrijding van fiscale en sociale fraude.
Welke van die maatregelen vind jij bijzonder
positief of waardevol?
Guido: “De maatregelen tegen malafide
onderaannemers vind ik erg goed. In de
bouw werden op dit vlak eerder al maatregelen genomen. Die aanpak wordt nu uitgebreid naar de vleesindustrie en andere fraudegevoelige sectoren.”
“In de bouwsector wordt vaak gewerkt met
ingewikkelde constructies met aannemers
en onderaannemers. Voor een opdrachtgever
een overeenkomst afsluit met een aannemer,
heeft hij er alle belang bij om te weten of die
aannemer schulden heeft bij de fiscus of de
RSZ. De opdrachtgever is immers hoofdelijk
aansprakelijk voor het volledige schuldsaldo
van zijn aannemer. Hij is niet hoofdelijk aansprakelijk als hij respectievelijk 35 of 15 procent inhoudt op elke factuur van de aannemer die hij betaalt en dat geld rechtstreeks
aan de RSZ of fiscus stort. De schuld van de
aannemer wordt zo afbetaald. Die regel geldt
ook wanneer de aannemer op zijn beurt een
Ons Recht:
te ondernemen rond de managementvennootschappen die sommigen gretig misbruiken om
belastingen te ontwijken.
Guido: “De staatssecretaris verdient een
pluim omdat hij het misbruik van managementvennootschappen niet wil laten voortduren. Maar organisaties als het VBO en
Unizo saboteren de boel door de Raad van
State in te schakelen.”
“Er is een antimisbruikbepaling voor operaties die louter en alleen dienen om belastingen te ontwijken. Crombez wilde die bepaling aanpassen omdat ze door allerhande
rechtspraak niet efficiënt werd toegepast.
Met de nieuwe regeling zou de fiscus constructies kunnen aanpakken die als hoofddoel hebben belastingen te ontwijken en die
in strijd zijn met de belastingwetgeving. De
belastingplichtige zou de fiscus ervan moeten overtuigen dat het hoofddoel niet was
om belastingen te ontlopen. Als dat niet
zou lukken, zou de fiscus de operatie kunnen ‘herkwalificeren’. Volgens belastingexperts kreeg de fiscus zo een bazooka in handen. Die kritiek werd gevolgd door de Raad
van State, die waarschuwde voor een mogelijke onverenigbaarheid met de Grondwet.
De fiscus zou de bevoegdheid krijgen om
belastingen te heffen, terwijl dat volgens
de Grondwet de bevoegdheid van het parlement is.”
“De regering had oren naar de kritiek en liet
aan de werkgevers weten dat de wet zou worden aangepast. In de nieuwe wet staat nu
dat de fiscus een dubbel bewijs moet leveren
om een fiscale constructie te kunnen aanpakken. Fiscalisten zijn blij met de aanpassing omdat de macht van de belastingdienst
wordt beperkt.” Actie rond Tax Justice
Day op 31 mei
“Belastingen zijn de prijs voor onze
beschaving en voor onze sociale welvaartstaat. Het is de mooiste uitvinding
van de democratie. Als verantwoordelijke burger wil ik die belastingen
betalen. Als ze rechtvaardig zijn.” Dat
verklaarde de gerenommeerde filmregisseur Luc Dardenne vorig jaar, meer
bepaald op de eerste Tax Justice Day
op 31 mei 2011.
Op 31 mei van dit jaar organiseert het
Financieel Actie Netwerk (FAN) haar
tweede feestelijke Tax Justice Day, de
Dag van de Rechtvaardige Fiscaliteit.
Veel reden om te feesten is er niet. De
aanvallen tegen de progressiviteit van
ons belastingsysteem gaan gewoon
door en het zijn nog altijd de gewone
mensen die de meeste belastingen
betalen. Ook de nieuwe federale regering laat het grote geld voort ontsnappen. Redenen genoeg dus om actie te
voeren!
De Olympische spelen komen eraan
en dan worden er medailles uitgereikt.
Ter gelegenheid van Tax Justice Day
worden nu medailles uitgereikt aan
veel mensen, met daarop een speciale
boodschap. Een medaille heeft twee
kanten. Enerzijds heb je de diensten
die openbaar worden verstrekt, anderzijds moeten die wel worden betaald
dankzij belastingen. De belastingdruk
is nu wel erg onrechtvaardig verdeeld.
Eind mei zal het FAN bij de treinreizigers, de gewone belastingbetalers,
in Vlaanderen actie voeren. Het FAN
ijvert voor rechtvaardige belastingen en verdedigt het openbaar vervoer en andere openbare diensten. In
Franstalig België wordt actie gevoerd
door de vrienden van het Réseau
pour la Justice Fiscale (RJF). Na de
lokale acties aan een aantal treinstations sporen zoveel mogelijk ‘belastingspookjes’ van het FAN en RJF naar
Brussel-Centraal. Daar worden op een
nationale persmeeting met animatie
drie olympische medailles uitgereikt.
Publieke financiën zijn noodzakelijk
voor een sterke publieke en sociale
dienstverlening. Mensen met grote
vermogens moeten meer worden aangesproken via een vermogenskadaster
en een vermogensbelasting. De sterkste schouders moeten eindelijk ook
de zwaarste lasten dragen. Zoiets is
alleen mogelijk als er een vermogensbelasting komt.
Op www.hetgrotegeld.be kom je meer
te weten over het FAN.
Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |
7
RUBRIEKSNAAM
in de marge
Meer rechtvaardige
belastingen voor sociale
bescherming voor iedereen
Stijgende armoede is verontrustend
De effectieve gemiddelde vennootschapsbelasting is in tien jaar
tijd gehalveerd. Ze ging van twintig procent in 2001 naar nog geen
tien procent in 2009. Dat blijkt uit
een studie van de denktank Itinera
waarover in de pers werd bericht.
Voor het Financieel Actie Netwerk (FAN)
is het nieuws helemaal geen verrassing.
Maar het blijft choquerend dat de belastingdruk zo onrechtvaardig verdeeld is
in ons land. De regering tracht miljarden
euro’s te vinden, bijvoorbeeld door werkloosheidsuitkeringen degressief te maken
en zo de armoede aan te wakkeren. Een asociale maatregel. Tegelijkertijd ontlopen de
grootste bedrijven, die volop winst maken,
hun maatschappelijke verantwoordelijkheid
dankzij fiscale spitstechnologie.
In theorie bedraagt de belastingvoet voor
vennootschappen in ons land 33,9 procent.
Maar allerlei fiscale en financiële mechanismen en het advies van ‘fiscale experts’ helpen de bedrijven om hun belastingen flink
te verminderen. Zo was er in 2009 een effectieve belastingvoet van amper 9,8 procent.
De grootste bedrijven voerden gewoon hun
eigen ‘minimumbelasting’ in.
Schrijnend is dat de armoede ondertussen
wel stijgt. Zo wordt 8,6 procent van de kinderen in Vlaanderen geboren in een kansarm gezin. Zowat 140.000 Vlaamse kinderen leven momenteel in armoede. Eén
vierde van de kinderen woont in een woning
zonder bad, toilet, centrale verwarming of
warm en stromend water. De langdurige
werkloosheidsgraad klom vorig jaar naar
37 procent.
Voor het FAN is er nood aan een rechtvaardige fiscaliteit en moet er eindelijk werk
worden gemaakt van een vermogenskadaster en een vermogensbelasting. Het kan
niet langer dat gewone werkende mensen
het cement van de publieke welvaart gieten, terwijl grootverdieners en burgers met
grote vermogens zich schaamteloos blijven
verrijken. De sterkste schouders moeten
eindelijk eens de zwaarste lasten dragen.
Op 31 mei hielden het FAN en zijn
Franstalige tegenhanger, het Réseau pour
la Justice Fiscale (RJF), opnieuw de Tax
Justice Day. Er waren acties aan 17 treinstations in Vlaanderen, twee stations in
Brussel en twee stations in Wallonië. Met
daaraan gekoppeld een centrale happening
in Brussel.
Met Tax Justice Day willen de initiatiefnemers de gewone mensen feliciteren voor de
manier waarop ze met hun werk het hele
jaar door bijdragen tot het algemeen belang.
Maar er is meer. De overheid moet ervoor
zorgen dat iedereen naar draagkracht bijdraagt tot de collectieve dienstverlening. Op
dat vlak schort er nog veel aan ons belastingstelsel. Een onrechtvaardigheid die Tax
Justice Day in de verf wil zetten.
Wil je meer weten over de campagne ‘Laat
het grote geld niet ontsnappen’? Surf dan
naar www.hetgrotegeld.be. Tax Justice Day werd voor het eerst georganiseerd in 2011.
wf
DWDD
Ik ben een haast onvoorwaardelijke
DWDD-fan. Wie niet meteen weet waar
DWDD voor staat laat ik voorlopig en nog
even in het ongewisse, dit gebrek aan kennis is immers zijn of haar eigen fout. En
fouten zijn er om uit te leren, niet om meteen bij de eerste beste vaststelling zomaar
voor niks met gratis hulp te vergeven.
Wat volgt zal mogelijk toch al een lichtje
doen branden.
De tafelheren en tafeldames die Matthijs
van Nieuwkerk vijf dagen per week uitnodigt zijn niet allemaal en niet altijd even
sterk. Maar er passeert een keure van
side-kicks die verwondering, eloquentie
en gevatheid weten te combineren op een
redelijk zeldzaam hoog niveau.
Natuurlijk zijn er voorkeuren, ik wil de
mijne hier openlijk betuigen. Jan Mulder
was eertijds een fenomenaal voetballer, hij heeft jarenlang samen met Remco
Campert een duo-column (CaMu) gehad in
de Nederlandse Volkskrant die op zich al
volstond om die krant te kopen. Hij is een
meester in het zich ergeren en dat ongebreideld tonen en toelichten, maar hij is
ook kampioen van de be- en verwondering,
op dit terrein een natuurtalent. Naast zijn
onvermijdelijke aanwezigheid op maandag levert hij ook aan het einde van elke
maand nog eens zijn top-vijf van ergernissen af. Je zal maar onderwerp van ’s mans
ergernis zijn, met wat een scherpte worden
daar middelmatigheid, domheid en wrevel
neergesabeld. Een discipline die veel vaardigheid vergt en door heer Mulder als geen
ander wordt beoefend.
Ik smacht haast elke woensdag om in
DWDD de huisdichter Nico Dijkshoorn te
kunnen aanhoren. Ter plaatse schrijft hij
met vulpen in een onvolprezen Moleskineschrift een even onvolprezen ‘gedicht’ dat
hij dan, met theelichtje voor hem, debiteert. De tekst is eigenlijk noch naar vorm
noch naar inhoud een gedicht, maar hij
raakt zoals gedichten dat moeten en kunnen doen en hij wordt voorgelezen met het
ritme dat alleen gedichten gegeven is.
DWDD staat voor ‘De Wereld Draait Door’.
Het is een Vara-televisieprogramma en is
naar mijn smaak de standaard voor een
vlotte spraak-tv. Het programma is vanaf
nu met zomerreces. Voorlopig is het even
wachten vooraleer er op tv wat is om naar
uit te kijken. Gelukkig biedt internet de
kans om programma’s te herbekijken. Twee
aanraders: Nico Dijkshoorn op 8 februari
2012 over de gemiste Elfstedentocht en
Triggerfinger op 24 januari 2011. Ik ga overstag bij elke herhaling.
Ons Recht | 116de jaargang | JUNI 2012 |
Ons Recht juni 2012
19