KENNEN-KUNNENLIJSTJE SAMENLEVEN (SOCIALE FILOSOFIE)

KENNEN-KUNNENLIJSTJE SAMENLEVEN (SOCIALE FILOSOFIE),
DEEL 1 EN DEEL 2
KLAS 5VWO
6.1 Inleiding
6.2 De
maatschappij als
theater
6.3 De arena van
de macht: de polis
6.4 .1 Plato
6.4.2 Aristoteles
6.4.3. Augustinus
6.4.4. Thomas van
Aquino en
Machiavelli
6.4.5. Hobbes
6.4.6 Locke
Wat je moet kunnen bij het tentamen:
- aangeven wat de hoofdvraag van de sociale filosofie is.
- het verschil tussen normatief en descriptief aangeven en
hanteren
- aangeven wat sociale rol, sociale conditionering en sociale
controle inhouden
- de rol van behoeften aangeven
- hoe macht is opgebouwd
- aangeven wat het verschil is tussen arbeid, werk en
handelen en dit toepassen
- verschillende soorten vrijheid onderscheiden
- aangeven wat de totalitaire staat inhoudt.
- aangeven wat volgens Plato de oorsprong van de staat is.
- aangeven wat de ideale staat is
- de vijf staatsvormen en menstypen onderscheiden.
- aangeven wat zijn ideale staat is
- de zes staatsvormen onderscheiden
-aangeven wat de rol van de rede in de ideale staat is.
- aangeven wat het onderscheid tussen de ideale en de
aardse staat is
- aangeven wat het onderscheid tussen ware rechtvaardigheid
is en het positieve recht
- aangeven wat de rechtvaardige en de onrechtvaardige
regeringsvormen zijn.
- aangeven wat de vorstenspiegel is.
- drie soorten wetten onderscheiden
- aangeven wat het belang van Machiavelli voor de politieke
filosofie is.
- aangeven welk gedachte-experiment de contractfilosofen
doen
- aangeven hoe hij de natuurtoestand ziet.
- aangeven wat de spanning tussen natuurrecht en natuurwet
inhoudt.
- aangeven wat de hoofdgedachte van de Leviathan is
- aangeven wat hij onder volkssoevereiniteit verstaat
- aangeven hoe hij de natuurtoestand ziet
- aangeven wat zijn visie op particulier eigendom is
- aangeven in hoeverre hij voorloper van het liberalisme is.
6.4.7 Rousseau
6.4.8. Rawls
6.4.9. Hegel
6.4.10 Marx
6.4.11 Habermas
- aangeven hoe hij de natuurtoestand ziet.
- aangeven wat hij onder vervreemding verstaat
- aangeven hoe hij ongelijkheid en vrijheid ziet.
- aangeven wat hij onder de eerste en de tweede revolutie
verstaat.
- aangeven wat hij onder het maatschappelijk verdrag verstaat
- aangeven wat de algemene wil is.
- aangeven wat zijn gedachte-experiment inhoudt
- aangeven wat procedurele, distributieve en sociale
rechtvaardigheid inhouden.
- aangeven en toepassen van de dialectische methode
- aangeven in hoeverre hij Verlichtingsfilosoof is
- aangeven wat zijn geschiedenisfilosofie inhoudt.
- aangeven wat zijn idealisme inhoudt.
- aangeven hoe Marx doorgaat op Hegels denken.
- aangeven hoe Marx de materiële basis van de geschiedenis
ziet.
- aangeven wat Marx onder meerwaarde, vervreemding en
Verelendung ziet.
- aangeven hoe de ontwikkeling van de geschiedenis is
volgens Marx.
- aangeven in hoeverre Habermas doorgaat op Marx’ denken.
- aangeven wat zijn handelingstheorie inhoudt.
- aangeven wat communicatief handelen en strategisch
handelen inhoudt.
- aangeven wa tde verhouding tussen leefwereld en systeem
inhoudt.
BEGRIPPEN EN FILOSOFEN
Bij je proefwerk moet je
- De standpunten van de onderstaande filosofen kennen.
- De onderstaande begrippen en hun verbanden kennen.
Op de site van de lesmethode zijn per hoofdstuk uitwerkingen van de woordenlijsten
te vinden. Een verbeterde woordenlijst is te vinden op de site van het Schoter
(vakken, filosofie, downloads, 5V, woordenlijst sociale filosofie).
Filosofen
Arendt
Plato
Aristoteles
Augustinus
Thomas van Aquino
Machiavelli
Machiavelli
Hobbes
Locke
Rousseau
Rawls
Hegel
Marx
Habermas
Begrippen
Descriptief – normatief
Sociale filosofie – politieke filosofie
Sociale rol
Sociale conditionering
Sociale controle
Behoeftigheid
Macht
Polis
Condition humaine
Arbeid – werk – handelen
De totalitaire staat (totalitarianisme)
Oikos
Belang
Ideaal
Negatieve vrijheid
Positieve vrijheid
Contractdenker
Legitimiteit
Ideologie
Autarkisch
Aristocratie
Timocratie
Oligarchie
Democratie
Dictatuur
Tirannie
Telos
Zoion politikon
Logos
Natuurrecht
Monarchie
Republiek
Civitas terrena – civitas dei
Predestinatie
Het kwaad als afwezigheid van het
goede
Theocratie
Politiestaat
Vorstenspiegel
Goddelijke wet (Van Aquino)
Positieve wet (Van Aquino)
Machiavellistisch
Piramide van Maslow
Experiment van Milgram
Natuurtoestand
Determinisme
Natuurwet
Vrijheid
Volkssoevereiniteit
Eigendom
Vervreemding
Natuurmens
Ongelijkheid
Perfectibilité
Amour propre
Maatschappelijke verdrag
Algemene wil
Gelijkheid
Sluier van onwetendheid (Rawls)
Rechtvaardigheid (verdelende, sociale,
procedurele)
Dialectiek
Dialectische methode
Rede
Aufheben (Hegel)
These – antithese – synthese
Erkenning
Heer – knecht
Zedelijkheid
Materialisme
Historisch materialisme
Onderbouw – bovenbouw
Kapitalistische economie
Meerwaarde
Uitbuiting
Vervreemding
Verelendung
Dialectisch materialisme
Consensus
Paradigma
Intersubjectiviteit
Taalhandeling
Handelingstheorie
Communicatief handelen
Normatief handelen
Teleologisch handelen
Dramaturgisch handelen
Strategisch handelen
Ideale gesprekssituatie
Leefwereld
Belang
Systeem