No Slide Title

De uitstroom naar het
buitengewoon basisonderwijs:
gewikt en gewogen
Lieve Ruelens
Wetenschappelijk medewerkster HIVA
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003
Inhoud
 Uitstroom naar het buitengewoon onderwijs: feiten
 Zorgverbreding en de uitstroom naar het buitengewoon
onderwijs
Van Heddegem I., Douterlungne M. & Ghesquière P. (2001), Zorgverbreding in relatie tot het
buitengewoon onderwijs, HIVA-K.U.Leuven, Leuven.
 De rol van het CLB in de doorverwijzingen naar het
buitengewoon onderwijs
Ruelens L., Dehandschutter R., Ghesquière P. & Douterlungne M. (2001), Op de wip. De
overgang van het gewoon naar het buitengewoon basisonderwijs: analyse van de
verwijzingspraktijk in de centra voor leerlingenbegeleiding, HIVA-K.U.Leuven, Leuven.
 De rol van het CLB in het nieuwe GOK-beleid
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003
Uitstroom naar het buitengewoon onderwijs
 Toename van het aantal doorverwijzingen naar het
buitengewoon onderwijs
 Kleuteronderwijs: aandeel lln BO
 1990-1991: 0,5%
 2002-2003: 0,7%
 Lager onderwijs: aandeel lln BO
 1990-1991: 4,2%
 2002-2003: 6,7%
 Oververtegenwoordiging van kansarme en allochtone
leerlingen in het buitengewoon onderwijs
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003
L
ag
er
L on
ag d
er er
H se wi
og cu js
e n
H r se da
o g c ir
e r un
o n da
de ir
rw
O
ijs
ng N
es oo
ch it
G oo ge
es ld we
ch e r
U oo arb kt
itv ld e
oe e a ide
r r r
H end bei
og b de
e e r
Z r b die
el e n
fs d d
V t./l ., k e
r i an ad
jb d e
e r bo r
oe uw
p/ e
on r
de
rn
.
N
ie
tA
ct
ie
A f
ct
ie
E
f
en
o
T u
w de
ee r
ou ge
de zin
rg
ez
in
<=
Uitstroom naar het buitengewoon onderwijs
14
12
10
8
6
4
2
0
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003
Uitstroom naar het buitengewoon onderwijs
14
12
10
8
6
4
2
Zu
id
-E
ur
op
a,
M
a
W ghr
es eb
t-E , a
ur nd
N
op er
ie
a, e
t-E
V
ur
S
op
Eu e
ro se t
pe al
e
C se t n
om al
bi en
na
tie
0
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003
Zorgverbreding en de uitstroom naar het
buitengewoon onderwijs
 Begin jaren ’90: start ZVB en OVB, stijging aantal
doorverwijzingen
 Verhoogde uitstroom geanalyseerd:
 Aanvankelijk enkel stijging in ZVB-scholen
 Andere scholen volgen onder invloed van veranderd
doorverwijzingsklimaat
 Oorzaken verhoogde uitstroom?
 Nieuwe concentratiescholen
 Verhoogde signalering/diagnosticering, maar geen
gerichte aanpak
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003
Effect ZVB-middelen
 Frequenter overleg
 Snellere detectie van onderwijsproblemen
 Verschuiving functies taakleerkracht en leerkracht ZVB
 Meer differentiatie, maar nog te veel als doel op zich
 Nood aan ondersteuning bij aanpak problemen
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003
Het CLB en de uitstroom naar
het buitengewoon onderwijs
 Doorverwijzingscriteria en de realiteit van het
doorverwijzen
 Verantwoordingsprotocollen: kindkenmerken – IQ!
 Classificerende diagnostiek: bron van discriminatie
 Alibifunctie van het buitengewoon onderwijs
 Doorverwijzingsproces
 Eerder passieve en uitvoerende rol van het CLB
 Scholen sterk determinerend
 Scholen signaleren te laat
 Minimale rol voor kind en ouders
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003
Rol van het CLB in het GOK-beleid
 Begeleidingsfunctie van het CLB
 Vraaggestuurde werking
 Consultatieve begeleiding van leerkrachten
 Begeleiding én preventie
 Accentverschuiving kleuteronderwijs
 Risico vraaggestuurde werking
 Van een classificerende naar een handelingsgerichte
diagnostiek
 Gedeelde verantwoordelijkheid met de scholen
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003
Rol van het CLB in het GOK-beleid
 Gerichte aanpak van kansarme en allochtone leerlingen
 Identificatie van de leerlingen
 Nood aan methodiek
 Bijzondere aandacht voor allochtone leerlingen
 Afstemming met anderen:
 Zorgcoördinatoren
 Lokaal Overlegplatform GOK
VFO-studiedag ‘Naar meer gelijke kansen in en door onderwijs’ – 24 oktober 2003