Welkom op de WZA Gezondheidswijzer, de maandelijkse medische rubriek van het WZA. Deze maand staat de pagina in het teken van hartkatheterisatie. De patiënt centraal in het WZA Een kijkje in en om het hart De maatschap Cardiologie van het WZA heeft sinds kort een heel nieuwe manier van werken rond geplande hartkatheterisaties. Daardoor staat de patiënt écht centraal. Samen met De Hart&Vaatgroep is vorig jaar een patiëntenenquête opgesteld met daarin vragen over de huidige en gewenste situatie rond een hartkatheterisatie. De antwoorden waren aanleiding om direct enkele verbeteringen door te voeren. Het bleek bijvoorbeeld dat patiënten het soms koud hadden tijdens het onderzoek, daarom worden ze nu op verzoek ingepakt in isolatiemateriaal. De meest opvallende veranderingen in het zorgtraject liggen met name op het gebied van individuele patiëntvoorlichting en de mogelijkheid voor de patiënt om zelf meerdere keuzes te maken. Een patiënt die voor een geplande hartkatheterisatie naar het WZA gaat: De cardioloog voert een hartkatheterisatie uit wanneer een patiënt bepaalde hartklachten heeft. Bijvoorbeeld wanneer hij last heeft van pijn op de borst, een hartinfarct heeft gehad of een hartklepaandoening heeft. kan nu in overleg met de behandelaar zelf kiezen welke cardioloog het onderzoek gaat uitvoeren; kan rustig samen met de polimedewerker overleggen wat voor hem de ideale datum en het beste tijdstip is voor het onderzoek; krijgt van de polimedewerker direct alle afspraken mee naar huis: voor de hartkatheterisatie, het lab en de nacontrole door de cardioloog; Een hartkatheterisatie is een onderzoek dat meestal wordt gedaan om te kijken of er afwijkingen aan de kransslagaders zijn. Het wordt ook wel coronairangiografie (CAG) genoemd. Met behulp van dit onderzoek kan de cardioloog bepalen of en hoe een patiënt behandeld moet worden. Het onderzoek Een hartkatheterisatie kan via een slagader in de pols of in de lies worden uitgevoerd. Eerst wordt het gebied rond de slagader verdoofd, wat even een pijnlijk gevoel kan geven. Na de verdoving wordt een dun buisje in de slagader gebracht. Via het buisje kunnen katheters (dunne slangetjes) naar het hart worden geleid. Hier merkt de patiënt niets van doordat de binnenkant van de bloedvaten ongevoelig is. Door de katheters wordt vervolgens contrastvloeistof in de kransslagaders gespoten, zodat deze zichtbaar kunnen worden gemaakt met een röntgencamera. Het team Een hartkatheterisatie wordt in het WZA altijd gedaan door een cardioloog, in samenwerking met een gespecialiseerd team van drie assistenten. Tijdens het onderzoek kunnen zij direct eventuele afwijkingen zien. Wanneer er een vernauwing in de slagader zit, kan er minder bloed naar het hart stromen. Hierdoor krijgt het hart niet voldoende zuurstof en dat kan hartklachten veroorzaken. kan zelf kiezen of hij de katheter liever via zijn lies of via zijn pols ingebracht krijgt; wordt binnen 21 dagen geholpen (vroeger minstens 28 dagen). Niet alleen wordt binnen die tijd het onderzoek gedaan, de cardioloog heeft dan ook de resultaten besproken met zijn team en eventueel externe experts (dottercardiologen en hartchirurgen), de patiënt heeft de uitslag gekregen en er is een eventuele vervolgbehandeling in gang gezet; krijgt niet langer vijf losse algemene folders (zoals vroeger) maar één ‘op maat’ samengestelde folder. Soms treden er tijdens het onderzoek klachten op van pijn op borst of bijwerkingen zoals misselijkheid. Het behandelteam kan dan maatregelen nemen om de klachten te verminderen. Nazorg Na de hartkatheterisatie gaat de patiënt naar de verpleegafdeling voor nazorg en observatie. Als alles normaal verloopt mag de patiënt ongeveer zes uur na de katheterisatie naar huis, tenzij hij alleen woont. Uitslag De gegevens die uit de hartkatheterisatie naar voren komen, worden met de overige medische gegevens van de patiënt bestudeerd door het behandelteam van het ziekenhuis, eventueel samen met externe specialisten. Daarna volgt een behandelvoorstel. Afhankelijk van de klachten en de uitkomsten Hoe werkt het hart? Het hart is een holle spier, ongeveer zo groot als een gebalde vuist en ligt iets links van het midden in de borstkas, achter de ribben. Het hart kan verdeeld worden in vier delen: de linkerboezem, de rechterboezem, de linkerkamer en de rechterkamer. De linkerboezem ontvangt zuurstofrijk bloed uit de longen. De rechterboezem ontvangt zuurstofarm bloed uit het lichaam. De beide boezems pompen het bloed naar de kamers. De rechterkamer pompt zuurstofarm bloed naar de longen. De linkerkamer pompt zuurstofrijk bloed naar de grote lichaamslagader (de aorta) die via vele vertakkingen het lichaam voorziet. De eerste aftakkingen zijn de kransslagader die de hartspier zelf van zuurstofrijk bloed voorzien. Op verschillende plaatsen in het lichaam is de hartslag te voelen. Bijvoorbeeld aan de pols, in de hals en in de lies. Volg het WZA! facebook.com/WilhelminaZiekenhuisAssen van het onderzoek zijn er verschillende behandelmogelijkheden voor de kransslagaders: medicijnen, een dotterbehandeling, een omleidingsoperatie of een combinatie hiervan. De persoonlijk folder op maat is een unieke manier van individuele patiëntenvoorlichting. In de folder worden alle bovenstaande afspraken en keuzes, de instructies over het gebruik van medicijnen rond het onderzoek en leefregels beschreven. Meer lezen? Meer lezen over hartkatheterisatie, hart- en vaatziekten en gezond leven? Kijk een op www.hartstichting.nl en op www.hartenvaatgroep. nl. Over de werkwijze van de maatschap cardiologie in het WZA kunt u meer lezen op http://www.wza.nl/data/afdelingen-en-specialismen/ cardiologie Wat kunt u zelf doen? Een hartkatheterisatie wordt uitgevoerd bij mensen die hartklachten hebben. Soms zijn deze klachten niet te voorkomen, bijvoorbeeld omdat hart- en vaatziekten in de familie zitten en dus erfelijk bepaald zijn. Ook leeftijd kan een rol spelen. Maar er zijn ook risicofactoren waar wél invloed op kan worden uitgeoefend. Met een gezonde leefstijl verlaagt u het risico op harten vaatziekten. Een gezonde leefstijl betekent dat u: niet rookt; minstens een halfuur per dag beweegt. Ga bijvoorbeeld met de fiets naar uw werk of naar de supermarkt en maak tijdens de lunch een wandeling; gezond en gevarieerd eet. Zorg voor voldoende groente en fruit, kies voor volkoren brood met mager beleg, eet niet te veel vette snacks, gebruik weinig zout en drink voldoende water; op gezond gewicht blijft, dat wil zeggen met een BMI (Body Mass Index) lager dan 25. Bereken uw BMI op de website www.hartstichting.nl; voldoende ontspant. Langdurige stress zorgt voor een verhoogde hartslag, een snellere ademhaling, een hogere bloeddruk en grote kans op de vorming van bloedpropjes; niet te veel alcohol drinkt. Voor vrouwen betekent dat maximaal één glas per dag, voor mannen maximaal twee glazen per dag. Gering alcoholgebruik kan het risico op hart- en vaatziekten verlagen. Overmatig gebruik van alcohol heeft echter een negatieve invloed op onder meer het hart. youtube.com/WilhelminaZiekenhuis WZA-LEZING Hebt u zich al aangemeld? Op woensdag 10 april geven geestelijk verzorger Petra de Kruijf en longarts Sander de Hosson een lezing over palliatieve zorg, de zorg voor ongeneeslijk zieke patiënten. Op maandag 13 mei geeft neuroloog Annelies Bollen een lezing over hernia. Voor beide lezingen zijn nog enkele vrije plekken beschikbaar. U kunt de lezingen gratis bijwonen. In verband met een beperkt aantal zitplaatsen is het nodig dat u zich van te voren aanmeldt. U kunt dit doen door uw gegevens in te vullen op het formulier op de website van het WZA (www.wza.nl/patienten/agenda). Wanneer u geen beschikking hebt over het internet, kunt u op donderdagen tussen 9.00 en 16.00 uur bellen naar (0592) 32 59 99. De lezingen vinden plaats in het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. De lezingen beginnen om 19.30 uur en duren tot 21.30 uur. De zaal gaat om 19.00 uur open. De lezing op Dinsdag 12 maart over incontinentie en bekkenbodemproblemen is vol. U kunt zich voor deze lezing niet meer opgeven. twitter.com/WZA_Ziekenhuis