APRIL 2016 Anesthesioloog dr. Constanze Abusaris: “Pijnbehandeling wordt steeds persoonlijker” Bij anesthesie denken de meeste mensen aan een narcose of ruggenprik. Veel minder bekend is de belangrijke rol van anesthesiologen bij pijnbehandeling tijdens, maar vooral ook ná de operatie. Minder pijn, sneller herstel Letterlijk betekent anesthesie: geen gevoel. Anesthesie is van levensbelang. Want terwijl de chirurg bezig is met noodzakelijke, soms zelfs levensbedreigende handelingen, zorgt de anesthesioloog ervoor dat uw hart blijft kloppen, uw bloed blijft stromen en uw longen voldoende zuurstof krijgen. Daarnaast doet de anesthesioloog er ook alles aan om u na de operatie zo min mogelijk pijn te laten ervaren. Tijdens een operatieve ingreep gaan er pijnsignalen en andere reacties door het lichaam. Pijn is niet alleen erg vervelend, het is ook zeer belastend voor het lichaam. Door anesthesie en pijnbestrijding worden deze reacties zo goed mogelijk opgevangen. Een anesthesioloog – ook wel ‘anesthesist’ of ‘narcotiseur’ genoemd – is een arts die zich heeft gespecialiseerd in anesthesie. Zonder goedkeuring van deze medisch specialist kan een operatie niet doorgaan. Daarom krijgt elke patiënt die een operatieve ingreep moet ondergaan eerst een afspraak op het preoperatief spreekuur. Hier bekijkt de anesthesioloog uw medische gegevens, beoordeelt hij de mogelijke gezondheidsrisico’s en onderzoekt uw hart en longen. Op basis hiervan wordt de best Meer weten? Op maandagavond 31 oktober organiseert het WZA een publiekslezing over anesthesiologie en pijnbehandeling. Meer informatie hierover volgt in volgende Gezondheidswijzers en op www.wza.nl. Op deze website kunt u ook onze informatiefolders vinden over deze onderwerpen (zoekterm: anesthesiologie). www.wza.nl mogelijke anesthesietechniek gekozen. Technieken Bij algehele anesthesie (narcose) wordt u tijdelijk buiten bewustzijn gebracht en krijgt u ondertussen pijnstillers en spierontspanners toegediend. Dit gebeurt via een infuus, dat ook gebruikt wordt voor vochtaanvulling en zo nodig toevoer van bloed en extra medicijnen. Tegelijkertijd zorgt de anesthesioloog ervoor dat uw ademhaling ondersteund wordt: via een neus- of keelbuisje wordt u vastgekoppeld aan een beademingsapparaat. U merkt hier niets van, want u bent in een diepe slaap. Bij regionale anesthesietechnieken worden eveneens alle pijnprikkels onderdrukt, maar kunt u gewoon wakker blijven. De bekendste hiervan is de ruggenprik, waarmee het onderste deel van het lichaam verdoofd wordt. Deze techniek heet met een moeilijk woord ‘spinale anesthesie’ en wordt vooral gebruikt voor operaties in de onderbuik of aan heupen, knieën en voeten. Andere regionale technieken zijn epidurale anesthesie en zenuwblokkades. Deze zijn meer gericht op pijnbestrijding, zowel tijdens als na de operatie. Elders op deze pagina vertelt anesthesioloog dr. Constanze Abusaris hier meer over. WZA-publiekslezing Dit voorjaar organiseert het WZA nog één publiekslezing. Deze lezing is op donderdagavond 26 mei gaat over Borstkanker. De sprekers zullen ingaan op de verschillende behandelingen, nieuwe medische ontwikkelingen en het mammacare-traject in het WZA. U kunt zich aanmelden via [email protected] of telefonisch op donderdagen tussen 9.00 en 17.00 uur, telefoon (0592) 325 999. Andere 3 mei 10 mei 12 mei 23 mei 24 mei - WZA-bijeenkomsten in mei 2016: Lentemarkt Vrienden WZA Inloopspreekuur Dag van de Beroerte Voorlichting ‘Bevallen in het ziekenhuis’ Longpunt Assen (in De Schakel) Info-avond ‘Het belang van snelle herkenning van een beroerte’ (in De Vijverhof) 30 mei - Voorlichting ‘Bevallen in het ziekenhuis’ 31 mei - Voorlichting’Gezond zwanger’ Meer informatie over deze gratis bijeenkomsten vindt u op www.wza.nl/patienten/agenda facebook.com/WilhelminaZiekenhuisAssen De anesthesiologen van het WZA passen de laatste jaren steeds vaker perifere zenuwblokkaden toe voor pijnbehandeling na de operatie. Dit aantal is gestegen van ruim 500 in 2012 naar 844 in 2015. Bij zo´n zenuwblokkade wordt het te opereren gedeelte van het lichaam tijdelijk gevoelloos gemaakt door een verdovingsmiddel rond de zenuw te spuiten. Hierdoor voelt de patiënt geen pijn tijdens én na de operatie. Het verdoven van de zenuw is een technisch hoogstandje dat onder de veiligst mogelijke condities gebeurt, vertelt anesthesioloog dr. Constanze Abusaris: “Met behulp van een echoapparaat en een zenuwstimulator zoeken we de juiste zenuwbundels op.” gewoonlijk de periode is die als het meest pijnlijk wordt ervaren. Gevolg is dat de patiënte minder pijnstillers hoeft te slikken en dus ook minder last heeft van bijwerkingen. Door de geringe pijn komen er bovendien minder stresshormonen vrij, wat het herstel bevordert.” PCEA-pomp Een ander voorbeeld van pijnbehandeling is de epidurale anesthesie bij onder meer grote buikoperaties. Vóór de operatie wordt via een prik in de rug een dun slangetje ingebracht, waardoor pijnstillende medicatie wordt toegediend. Na de operatie wordt op dit slangetje een PCEA-pomp aangesloten. De letters PCEA staan voor patient controlled epidural analgesia, wat betekent dat bij pijntoename de patiënt zichzelf met één druk op de knop een extra dosis snelwerkende medicatie kan toedienen. Dr. Abusaris: “Dat men zelf de regie heeft over de pijnstilling, blijkt positief voor het lichamelijke en psychische herstelproces.” Zenuwblokkades Voorbeelden maken de voordelen duidelijker. Neem nu de hallux valgus, een veelvoorkomende operatie aan een scheefgroeiende grote teen. Vroeger ging dit onder narcose en bleef de patiënt daarna opgenomen in het ziekenhuis vanwege de pijnklachten. Nu passen de anesthesiologen een perifere zenuwblokkade toe, die het onderbeen en de voet verdoven. De patiënt kan na een dagopname zonder pijn naar huis. Ook borstkankerchirurgie en borstreconstructies verlopen steeds patiëntvriendelijker dankzij deze techniek, vertelt dr. Abusaris: “Hier passen we een zogenoemde ‘pectoralis blokkade’ toe: we verdoven we de zenuwen van borst en borstwand. Hierdoor ervaren de patiënten de eerste 24 uur na de operatie nauwelijks pijn, terwijl dit OK-patiënte: “Ik kon mezelf extra medicatie geven als dat nodig was” Begin 2016 onderging mevrouw W. (54) een grote operatie aan haar buik in het WZA. Hieronder vertelt zij over haar ervaringen met de anesthesie. “Nadat de chirurg me had verteld dat een operatie nodig was, verwees hij me door naar het anesthesiespreekuur. Vóór die tijd kreeg ik een uitgebreide vragenlijst over mijn gezondheid en tijdens het spreekuur ging de anesthesioloog daar dieper op in. Hij stelde voor dat ik tijdens de operatie een algehele narcose zou krijgen, maar óók een ruggenprik. Die was bedoeld om een slangetje in te kunnen brengen in mijn rug, waarmee tijdens en na de operatie pijnstilling toegediend kon worden. Ik kreeg te horen dat ik dat na de operatie zelf mocht doen met behulp van een drukknop. Ze gaven me ook een uitgebreid informatieboekje: als ik iets niet meer precies wist, kon ik het teruglezen.” Helder “Niet alleen tijdens het spreekuur, maar ook op de operatiedag zelf werd steeds duidelijk verteld wat er ging gebeuren. De prik in de rug deed geen pijn. Ik had vooraf op de afdeling al een tabletje gehad waarvan ik een beetje suf was geworden. youtube.com/WilhelminaZiekenhuis Anesthesioloog dr. Constanze Abusaris geeft uitleg bij de PCEA-pomp Er was steeds iemand bij me die me vertelde water ging gebeuren. Ik zag er vooraf best wat tegenop om onder narcose te gaan. Ik had het al eens vaker meegemaakt, toen was ik na afloop heel lang slaperig en suf. Maar deze keer was ik direct weer helder, dat vond ik erg prettig.” Pijnteam “Na de operatie, op de uitslaapkamer, vroegen de verkoevermedewerkers regelmatig of ik pijn had, maar dat was gelukkig niet zo. Ik kreeg goede uitleg over het gebruik van de pomp. Door op de knop te drukken kon ik zelf extra medicatie geven als dat nodig was. Dat vond ik heel geruststellend, zeker omdat ze erbij verteld hadden dat de pomp zo was afgesteld dat ik mezelf nooit te veel kon toedienen. Ook daarna op de verpleegafdeling vroegen de broeders en zusters regelmatig of ik pijn had. Over de dag verdeeld kreeg ik medicijnen om dat te voorkomen. Samen met het slangetje in mijn rug heeft dit ervoor gezorgd dat ik bijna geen pijn gevoeld heb. Het slangetje en de pomp werden elke dag gecontroleerd door mensen van het pijnteam. Ook zij informeerden steeds hoe het met me ging en of de medicatie goed hielp. Zo kon ik steeds mijn verhaal even kwijt en vragen stellen als ik iets niet begreep. Dat was fijn.” twitter.com/WZA_Ziekenhuis