Werknemers1 ZIEK Recht op doorbetaling van loon: - gedurende maximaal 2 jaar - gedurende looptijd contract - na afloop contract binnen twee jaar “overname loonbetaling” door UWV (vangnet) tot max. 2 jaar - tot een max. van 170% LET OP: een werknemer is of helemaal ziek of niet ziek; gaat een werknemer gedeeltelijk hervatten dan blijft hij volledig ziek zolang hij zijn = de bedongen, arbeid, niet kan verrichten; dit is het werk dat hij deed voor dat hij ziek werd. 1 Werknemer: degene die werkzaam is in privaatrechtelijke of publiekrechtelijke dienstbetrekking; ook werknemer en verzekerd voor ZW en WIA is degene die een ww-uitkering geniet 1 RE-INTEGRATIE 1e : Verplichtingen werkgever 2e : Verplichtingen werknemer Uitgangspunt: re-integratie is een zaak van werkgever en werknemer samen en dient in overleg plaats te vinden 1e: - bij contract onbepaalde tijd: gedurende min. 2 jaar; kan ook na afloop 2 jaar doorlopen - bij contract bepaald tijd: voor de duur van het contract; na afloop overname door UWV - tijdens het 1e ziektewetjaar ligt het initiatief tot re-integratie vooral bij de werkgever - re-integratie tijdens 1e ziektewetjaar vooral gericht op re-integratie in eigen (aangepast) werk (eerste spoor), tenzij zonder meer duidelijk is dat werknemer blijvend ongeschikt is voor eigen werk - vanaf 2e ziektewetjaar re-integratie tweede spoor mogelijk/verplicht: re-integratie bij een andere werkgever - kosten re-integratie voor rekening van werkgever. 2e - werknemer is op grond van de wet verplicht mee te werken aan zijn re-integratie, mits de voorgestelde re-integratie redelijk is - werknemer heeft eigen inbreng; werkgever mag voorstellen niet ongemotiveerd afwijzen Zowel de werkgever als de werknemer kunnen door UWV gesanctioneerd worden als zij niet aan deze verplichtingen voldoen. WIA2 1e : IVA3: uitkering voor volledig duurzaam arbeidsongeschikte werknemers: volledig: degene die als gevolg van rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling duurzaam slechts in staat is om met arbeid ten hoogste 20% te verdienen van het maatmaninkomen per uur. duurzaam: een medisch stabiele of verslechterende situatie, een medische situatie waarbij op langere termijn een geringe kans op herstel bestaat. 2e : WGA4: uitkering voor geheel/gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers: Gedeeltelijk arbeidsongeschikt: degene die als rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling slechts in staat is om met arbeid ten hoogste 65% te verdienen van het maatmaninkomen per uur, en die niet volledig en duurzaam arbeidsongeschiktheid is. Wanneer: na twee jaar ziekte bij het voldoen aan de voorwaarden Aanvraag: ongeveer vier maanden voor afloop van die twee jaar; toezending aanvraag door UWV Werkbedrijf indien werknemer tijdig en juist ziek is gemeld door werkgever Beoordeling aanspraak en toekenning: UWV Werkbedrijf Wijze van beoordeling: medisch en arbeidsdeskundig 2 Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen Inkomensverzekering voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten 4 (Regeling) Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten 3 2 Wanneer aanspraak: bij een mate van arbeidsongeschiktheid van 35% of meer Medisch: verzekeringsarts stelt vast in de zogenaamde functionele mogelijkhedenlijst (fml) wat de werknemer nog kan en op welke punten hij beperkt is en in welke mate. Arbeidsdeskundig: arbeidsdeskundige stelt op basis van de fml vast of, en zo ja, welke functies de werknemer nog kan verrichten; dit zijn voorbeeldfuncties (dus geen vacatures); een vergelijking van het maatmanloon5 en het gemiddelde loon dat de werknemer met deze functies kan verdienen leidt al dan niet tot een bepaalde mate van arbeidsongeschiktheid. Toekenning IVA: - indien er sprake is van volledig duurzame arbeidsongeschiktheid en geen herstel meer wordt verwacht; dit moet medisch objectiveerbaar zijn - de mate van arbeidsongeschiktheid bedraagt in principe altijd 80-100% - de uitkering bedraagt 75% van het laatste verdiende loon - de uitkering wordt in de meeste gevallen toegekend tot 65 jaar Toekenning WGA: - indien er sprake is van gehele/gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid met een reële kans op herstel - bij een mate van arbeidsongeschiktheid tussen de 35-80% - de uitkering bedraagt 75% tijdens de eerste twee maanden en daarna 70% van het laatst verdiende loon (met een maximum) dan wel van het minimumloon (indien er geen aanspraak bestaat op een loongerelateerde uitkering - duur uitkering is afhankelijk van arbeidsverleden en leeftijd N.B.: in de WGA zit werkloosheid verdisconteerd: dit betekent ook dat het recht op werkloosheidsuitkering al tijdens de WGA-uitkering wordt verbruikt. WAO6 Werknemers die reeds een gehele/gedeeltelijke wao-uitkering genieten blijven onder de WAO vallen; afhankelijk van het arbeidsongeschiktheidspercentage en de oorzaak van het letsel, alsmede de laatste herbeoordeling, geldt er een wachttijd van 4 weken tot 104 weken. WW7 Recht op een werkloosheidsuitkering bestaat voor de werknemer die geen recht heeft op een wia-uitkering – mits hij uiteraard aan de overige voorwaarden voldoet - omdat hij minder dan 35% arbeidsongeschikt wordt bevonden en na afloop van de twee ziektejaren geen dienstverband meer heeft of een “lege”dienstbetrekking heeft. Dit laatste betekent dat er wel nog een dienstbetrekking is, maar geen recht meer op doorbetaling van loon omdat er geen arbeid wordt/kan worden verricht; na twee jaar ziekte stopt de loondoorbetalingsverplichting van de werkgever. N.B.: één van de voorwaarden voor het recht op een ww-uitkering is dat de werknemer beschikbaar moet zijn om arbeid te aanvaarden. Ook al is de betrokkene het niet eens met de 5 Maatmanloon: het loon dat de werknemer verdiende in het jaar voorafgaande aan het jaar waarin de eerste arbeidsongeschiktheidsdag (ziektedag) ligt 6 Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering; de voorganger van de WIA 7 Werkloosheidswet 3 afwijzing van de wia-uitkering en maakt hij bezwaar, dan is het van belang dat hij zich bij de aanvraag van de ww-uitkering wel beschikbaar stelt om arbeid te aanvaarden! Doet hij dit namelijk niet, dan wordt de aanvraag direct afgewezen. Vanuit de WW bestaat er wel weer de mogelijkheid voor een betrokkene om zich ziek te melden op grond van een toename van de beperkingen (zie noot 1). Overigens wordt bij ziekte gedurende de eerste drie maanden de ww-uitkering doorbetaald. Niet- werknemers Mensen die geen privaatrechtelijke of publiekrechtelijke dienstbetrekking hebben, zijn niet verzekerd voor de sociale zekerheidswetten. Denk hierbij aan zelfstandigen en jongeren. Wet Wajong8 Deze wet is per 1 januari 2010 ingrijpend gewijzigd. Jonggehandicapte is de ingezetene die: Aansluitend op de dag waarop hij zeventien jaar wordt als rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling gedurende 52 weken niet in staat is geweest met arbeid meer dan 75% van het maatmaninkomen te verdienen, terwijl niet aannemelijk is dat hij binnen een jaar volledig zal herstellen. Na de hierboven bedoelde dag waarop hij zeventien jaar wordt als rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling gedurende 52 weken niet in staat is geweest met arbeid meer dan 75% van het maatmaninkomen te verdienen, terwijl niet aannemelijk is dat hij binnen een jaar volledig zal herstellen en hij in het jaar , onmiddellijk voorafgaande aan de dag waarop het als rechtstreeks en medisch objectief vast te stellen gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling is ingetreden, gedurende ten minste zes maanden studerende was. De Wet Wajong maakt onderscheid tussen volledig en duurzame arbeidsongeschikte jonggehandicapte en de jonggehandicapte die (niet langer) in staat is om met arbeid meer dan 75% van het maatmaninkomen te verdienen. De volledig duurzaam arbeidsongeschikte jonggehandicapte heeft in principe recht op een uitkering. De “gedeeltelijk” arbeidsongeschikte jonggehandicapte heeft recht op arbeidsondersteuning. WAZ9 Tot 1 januari 2004 konden zelfstandigen die arbeidsongeschikt werden een beroep doen op deze Wet. Deze Wet is inmiddels vervallen. Voor zelfstandigen rest alleen een beroep op een eventuele particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering en anders de bijstand, oftewel de WWB. WWB10 De WWB is eigenlijk vangnet voor al diegenen die geen beroep kunnen doen op een andere voorziening. 8 Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (sinds 01.01.2010) Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen 10 Wet Werk en Bijstand 9 4 WMO11 De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) heeft tot doel er voor te zorgen dat iedereen kan meedoen aan de maatschappij en zelfstandig kan blijven wonen. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met beperkingen door ouderdom of handicap, een chronisch psychisch probleem, maar ook om vrijwilligers en mantelzorgers. Voorbeelden van zorg vanuit de WMO zijn: hulp bij het huishouden, zoals opruimen, schoonmaken en ramen zemen; aanpassingen in de woning zoals een traplift of een verhoogd toilet; vervoersvoorzieningen in de regio voor mensen die slecht ter been zijn en niet met het openbaar vervoer kunnen reizen, zoals de taxibus, een taxikostenvergoeding of een scootmobiel; ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers; hulp bij het opvoeden van kinderen; rolstoel; maaltijdverzorging; sociaal cultureel werk, zoals buurthuizen en subsidies aan verenigingen; maatschappelijke opvang, zoals blijf-van-mijn-lijfhuizen en daklozenopvang. Hulp vanuit de WMO kan, afhankelijk van de soort hulp, verleend worden in natura dan wel in de vorm van een persoonsgebonden budget. AWBZ12 De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) is een volksverzekering voor ziektekosten. Iedereen die in Nederland woont of werkt is verplicht verzekerd voor de AWBZ. Iedereen kan door ziekte of een handicap afhankelijk worden van langdurige zorg en ondersteuning. De AWBZ dekt medische kosten die niet onder de zorgverzekering vallen en die door bijna niemand op te brengen zijn. Het gaat bij AWBZ-zorg bijvoorbeeld om de kosten van revalidatie, verblijf in een verpleeghuis, prenatale zorg, vaccinaties of de kosten van (zieken)vervoer. Tot slot Zoals als de titel al zegt, is dit een checklist met als doel handvatten te bieden in de praktijk. Voor inhoudelijke en specifiek gevalsgerichte vragen kunt u contact opnemen met Meulenberg Advocatuur. 11 12 Wet Maatschappelijke Ondersteuning Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten 5