Preview

UDC 628.1+.3:543.39:579.841
nederlandse praktijkrichtlijn
ledruk, mei 1991
Bacteriologisch onderzoek van water
Toelichting bij het onderzoek naar de
aanwezigheid en het aantal kolonievormende eenheden (KVE) van
Leg/one//a-bacteriën volgens NEN 6265
Vo
Bacteriological examination of water- Explanatory comments on the examination on the presence and number of
colony forming units (CFU) of Legionel la-bacteria according to NEN 6265
Deze praktijkrichtlijn vormt een toelichting bij het gebruik van NEN 6265 voor de bepaling van Legionellabacteriën in water. Zij geeft tevens aanwijzingen voor het nader identificeren van de kolonies, die op grond
van hun verschijningsvorm als verdacht worden gekarakteriseerd.
or
2 Inleiding
iew
ev
3 Andere technieken
be
Onderzoek naar de aanwezigheid van Z_eg/one//a-bacteriën in water wordt uitgevoerd omdat aërosolvorming van water besmet met /.eg/one//a-bacteriën kan leiden tot longontsteking (legionellose) vooral bij
personen met een verminderde weerstand [7]. Legionellose is een relatief weinig voorkomende ziekte die
voor het eerst bekend werd in 1976 [4].
Aanwezigheid van /-egr/one//a-bacteriën in het milieu, besmettingsbronnen en de eventueel te nemen maatregelen ter voorkóming van besmetting en voor het verwijderen van de organismen, worden beschreven in
een rapport van de Gezondheidsraad [1].
Pr
Beschreven is dat Z-eg/one//a-bacteriën in stadia kunnen voorkomen waarbij ze zich nog kunnen delen en
infectieus zijn maar niet kweekbaar zijn op voedingsbodems [3]. Met andere technieken zoals (immuun)fluorescentiemicroscopie of mogelijk met DNA-probes kunnen ze dan nog wel worden aangetoond.
Na een warmtebehandeling kunnen de bacteriën weer overgaan in een kweekbaar stadium.
4 Begripsomschrijvingen
eld
Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen.
toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten.
This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when
a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded.
1 Onderwerp
Legionella: het enige geslacht van de familie der Legionellaceae vormt in taxonomische zin een homogene
groep die redelijk goed van andere bacteriën is te onderscheiden. Kenmerkend voor Z.eg/one//abacteriën is
onder meer de aanwezigheid van vertakte vetzuren in de celwand en de noodzaak van de aanwezigheid
van ijzerzouten en het aminozuur L-cysteïne in de voedingsbodem. /-eg/one//a-bacteriën produceren katalase maar geen urease of nitraatreductase en fermenteren glucose niet. De meeste Legionella-species. splitsen gelatine, produceren beta-lactamase en een bruin pigment in aanwezigheid van tyrosine [8].
Inmiddels zijn er 25 Legionella-species bekend, waarvan er enige zijn onderverdeeld in verschillende serogroepen [8].
In NEN 6265 wordt identificatie gebaseerd op een beperkt aantal eigenschappen: de relatief trage groei bij
isolatie, de koloniemorfologie en de noodzaak van aanwezigheid van het aminozuur L-cysteïne in de voedingsbodem.
Serogroepen: Indeling in groepen op grond van antigene eigenschappen die worden aangetoond met antiserum.
5 Monsterneming
De wijze van monsterneming van tapwater is afhankelijk van de vraagstelling. Indien men slechts weten wil
of het systeem al of niet besmet is, geeft de methode zoals beschreven is in NEN 6265 voldoende informatie. Wil men echter weten of, en in welke mate, het centrale leidingnet besmet is, dan dient het monster
genomen te worden na doorspoeling tot de temperatuur aan het tappunt niet meer verandert (volgens
NEN 6559).
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NPR 6266
NPR 6266-Biz. 2
6 Voedingsbodems
De Buffered Charcoal Yeast Extract agar voedingsbodem (BCYE-voedingsbodem) wordt in gedroogde
vorm met apart toe te voegen supplementen in de handel gebracht. Het gebruik daarvan is geoorloofd en
kan zelfs worden aanbevolen wanneer bij vergelijkend onderzoek is gebleken dat met een dergelijk handelspreparaat resultaten worden verkregen die gelijkwaardig zijn aan de in de NEN 6265 beschreven voedingsbodems.
Het gebruik van steriel leidingwater heeft onder normale omstandigheden geen positief of negatief effect
op Legionellae. Laboratoriumonderzoek heeft uitgewezen dat een koperconcentratie tot 2,5 mg/l geen significante reductie van Legionellae veroorzaakt [9].
7 Isolatie, bevestiging en nadere determinatie en/of serogroepering
Vo
Indien monsters tapwater met een temperatuur van ca. 50 °C of hoger waarin weinig bijgroei wordt verwacht, direct worden gekoeld en nog dezelfde dag verwerkt, is het in het algemeen niet noodzakelijk de
voorbehandelingsmethode bij 50 °C uit te voeren.
Een alternatieve voorbehandelingsmethode is een zuurbehandeling van het monster [2]. Als nadeel geldt
dat deze zeer nauwkeurig dient te worden uitgevoerd en bewerkelijker is. Een voordeel is dat deze methode
meer storende groei van andere organismen kan onderdrukken.
Bevestiging van verdachte kolonies geschiedt d.m.v. onderzoek naar het onvermogen van deze kolonies te
kunnen groeien op een medium zonder cysteine. Dit geschiedt d.m.v. overenting op BCYE-medium parallel
aan BCYE-medium zonder cysteine, waarbij alleen groei mag optreden op het medium met cysteine.
De platen dienen gedurende 7 dagen bij 37 °C te worden geïncubeerd. Echter, het is ook mogelijk om de
platen na 5 dagen af te lezen. Wel zijn de kolonies dan veel kleiner en dus moeilijker te herkennen. Het
aantal kolonies zal echter na verdere incubatie niet meer toenemen.
or
/_eg/one//a-kolonies kunnen op de isolatie media verschillend van uiterlijk zijn, en vaak moeilijk herkenbaar
tussen de achtergrond flora. Het is daarom aan te bevelen om altijd positieve controles in te zetten en
regelmatig bevestigingsonderzoeken te doen van zowel verdachte als niet verdachte kolonies.
Bij de invoering van deze bepaling in een laboratorium is het aan te bevelen gebruik te maken van de
ervaring van laboratoria die met deze bepaling bekend zijn.
be
8 Literatuur
ev
Pr
Nadere determinatie en serogroepering kan plaatsvinden door het aantonen van specifieke Legionel la-antigenen op de celwand met behulp van specifieke anti-lichamen in een directe fluorescentietoets [6] of met
een voorwerpsagglutinatie [5]. Hierbij dient een representatief aantal kolonies te worden onderzocht, daar
het vaak voorkomt, dat verschillende soorten en/of serogroepen uit hetzelfde monster geïsoleerd worden.
iew
[1] Anonymus. Preventie van Legionellose, rapport van de Gezondheidsraad no. 1986/6.
[2] Bobb, CA., J.W. Summer, G.К. Morris and J.G. Wells. Isolation of Legionella spp. from environmental
water samples by low pH treatment and use of a selective medium, J. Clin. Microbiol. 1982; 13:714-719.
[3] Colbourne J.S., P.J. Dennis, R.M. Trew, С Berry and G. Vesey.
Legionella and public water supplies, Proceedings International conference on water and waste water
microbiologie, Newport Beach California, U.S.A., febr. 8-11, 1988.
[4] Fraser D.W., T.F. Tsai, W. Orenstein et. al. The field investigation team. Legionnaires' disease: Descrip­
tion of an epidemic. N. Engl. J. Med. 1977; 241:1189-1197.
[5] Groothuis D.G., H.R. Veenendaal, and P.L. Meenhorst. Serogrouping of Legionellae by slide agglutina­
tion test with monospecific sera, Thornsberry et. al. Legionella, Proceedings of the 2nd International
symposium, ASM Washington.
[6] Mc. Kinney R.M., L Thacker, P.D. Harris, K.R. Lewallen, G.A. Heber, P.H. Edelstein and B.M. Thomason.
Four serogroups of Legionnaires's disease bacteria defined by immunofluorescense, Ann. Intern. Med.
1979;90:621-624.
[7] Meenhorst P.L. 1984, Legionnaires'disease, some clinical, diagnostic and epidemiological aspects,
Proefschrift, Leiden.
[8] Wilkinson H.W. in: Hospital-laboratory diagnosis of Legionella infections, U.S. Departments of Health
and Human Services/Public Health Service enters for Disease Control, Atlanta, Georgia U.S.A.
[9] Hoekstra A.C., van der Kooij D., Visser A., Hijnen W.A.M. Bacteriological, chemical and physical charac­
teristics of samples from two hot watersystems, containing Legionella pneumophila, compared with
drinking water from municipal waterworks, Ecology and Environmental Control: disinfection, 343-346.
Legionellae Proceedings of the second international symposium American Society for Microbiology,
Washington D.C. 1984.
eld
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
Bestelformulier
Stuur naar:
NEN Standards Products & Services
t.a.v. afdeling Klantenservice
Antwoordnummer 10214
2600 WB Delft
NEN Standards Products & Services
Postbus 5059
2600 GB Delft
Vlinderweg 6
2623 AX Delft
T (015) 2 690 390
F (015) 2 690 271
Ja, ik bestel
__ ex. NPR 6266:1991 nl Bacteriologisch onderzoek van water - Toelichting
bij het onderzoek naar de aanwezigheid en het aantal kolonievormende
eenheden (KVE) van <em>Legionella</em>-bacteriën volgens NEN 6265
www.nen.nl/normshop
€ 16.10
Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via
www.nen.nl/normshop
Gratis e-mailnieuwsbrieven
Retourneren
Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen,
Fax: (015) 2 690 271
E-mail: [email protected]
Post: NEN Standards Products
& Services,
t.a.v. afdeling Klantenservice
Antwoordnummer 10214,
2600 WB Delft
(geen postzegel nodig).
normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze
e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven
Gegevens
Bedrijf / Instelling
T.a.v.
O M
O V
Voorwaarden
• De prijzen zijn geldig
tot 31 december 2016,
E-mail
tenzij anders aangegeven.
• Alle prijzen zijn excl. btw,
Klantnummer NEN
verzend- en handelingskosten
Uw ordernummer
BTW nummer
en onder voorbehoud bij
o.m. ISO- en IEC-normen.
Postbus / Adres
• Bestelt u via de normshop een
PostcodePlaats
pdf, dan betaalt u geen
handeling en verzendkosten.
TelefoonFax
• Meer informatie: telefoon
(015) 2 690 391, dagelijks
Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres)
van 8.30 tot 17.00 uur.
Postbus / Adres
• Wijzigingen en typefouten
in teksten en prijsinformatie
PostcodePlaats
voorbehouden.
• U kunt onze algemene
voorwaarden terugvinden op:
DatumHandtekeningwww.nen.nl/leveringsvoorwaarden.
Normalisatie: de wereld op één lijn.
preview - 2016