Woordwijzer

Goed taalgebruik
in bedrijf en techniek
Nederlands
Normalisatie-instituut NEN 5050
Belgisch instituut
voor Normalisatie NBN X 04-001
eld
be
iew
ev
Pr
or
Vo
Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen.
toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten.
This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when
a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded.
Woordwijzer
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
Gebruiksaanwijzing voor deze norm
Wie twijfelt of een woord goed of althans
aanvaardbaar Nederlands is, zoekt het op
in het alfabetisch register achterin, dat
verwijst naar de bladzijde(n) waar het
woord wordt behandeld.
Is het woord in het register vermeld en is
het cursief gedrukt, dan is het een ontraden
woord.
Is het woord in het register vermeld en is
het cursief gedrukt met een sterretje, dan is
het niet in elke betekenis ontraden.
(B) achter een (al dan niet cursief gedrukt)
woord betekent dat het woord overwegend
in België wordt gebruikt; (N) betekent dat
het overwegend in Nederland wordt gebruikt.
Probleem: Twijfel bestaat over het woord
‘tungsten’
Oplossing: Het alfabetisch register achterin geeft ‘tungsten’ cursief gedrukt (dus
ontraden), met erachter een bladzijdennummer.
In hoofdstuk 2 vindt men op die bladzijde
het woord ‘tungsten’, dat het Engelse
woord is voor het Nederlandse ‘wolfraam’.
Zou men in het register achterin ‘wolfraam’ (niet cursief) opzoeken, dan vindt
men daar eveneens een verwijzing naar
die bladzijde.
Wie met een andere taalvraag zit, kijkt in
de Inhoud voorin in dit boekje, die verwijst
naar de paragraaf waar de oplossing van
het probleem mogelijk te vinden is. Bovendien is, ter vergemakkelijking van het opzoeken, een aantal trefwoorden uit de paragraaftitels in het alfabetisch register
opgenomen.
be
iew
ev
Pr
or
Vo
Is het opgezochte woord niet cursief gedrukt, dan zoekt men toch net als in het vorige geval ter opheldering de aangegeven
bladzijde(n) op.
Voorbeeld
eld
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
Woordwijzer
Vo
Goed taalgebruik
in bedrijf en techniek
be
iew
ev
Pr
or
eld
Nederlands
Normalisatie-instituut NEN 5050
Belgisch instituut
voor Normalisatie-instituut NBN X 04-001
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
Nederlands Normalisatie-instituut, Vlinderweg 6, Postbus 5059, 2600 GB Delft
Belgisch Instituut voor Normalisatie, Brabançonnelaan 29, 1000 Brussel
Vormgeving omslag: AZ Herman Zwennes, Den Haag
Zetwerk: Nederlands Normalisatie-instituut (Anja Kuijpers), Delft
Eindredactie: Nederlands Normalisatie-instituut (Annelies Kesting), Delft
Drukker: Koninklijke Wöhrmann, Zutphen
be
ev
Pr
or
Vo
iew
 Nederlands Normalisatie-instituut en Belgisch Instituut voor Normalisatie, 1998
No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or
any other means without written permission from the Nederlands Normalisatie-instituut
and the Belgisch Instituut voor Normalisatie.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel
van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut en het Belgisch
Instituut voor Normalisatie.
eld
Wettelijk depot D/1998/0034/377
ISBN 90 75566 51 4
ICS 01.040.01
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NBN X 04-001
Inhoud
blz.
5
Inleiding
Algemeen
Onderwerp
Toepassingsgebied
9
9
9
2
2.1
2.2
2.3
2.3.1
2.3.1.1
2.3.1.2
2.3.2
2.4
2.4.1
2.4.2
2.4.2.1
2.4.2.2
2.4.2.3
Taalkundige aanwijzingen
Barbarismen en buitenlandse woorden
Pleonasmen
Spelling
Spelling van de tussenklanken in samenstellingen
De tussenklank e(n)
De tussenklank s
Woorden die vaak tot spelfouten leiden
Eigennamen
Schrijfwijze van persoonsnamen
Woordcombinaties waarin een eigennaam voorkomt
De eigennaam staat voor de soortnaam in de genitief
De eigennaam staat onveranderd voor de soortnaam
De eigennaam staat achter de soortnaam als deel van
een voorzetselbepaling
De eigennaam staat onveranderd achter de soortnaam
De eigennaam gaat in een samenstelling vooraf aan een
soortnaam
De eigennaam volgt in een samenstelling op een soortnaam
Van eigennamen afgeleide bijvoeglijke naamwoorden
Van eigennamen afgeleide namen van eenheden
Eigennamen in straatnamen
Namen van stoffen
Schrijfwijze van stofnamen
Merknamen als soort- of stofnaam
Gebruik van stofnamen als bijvoeglijk naamwoord
Gebruik van stofnamen in samengestelde zelfstandige
naamwoorden
Samenstellingen
Aaneen of los?
Het koppelteken in samenstellingen
Ontraden samenstellingen
Meervoudsvorming
De-woorden en het-woorden
Lidwoorden
Bezittelijke en persoonlijke voornaamwoorden
Verbuiging van bijvoeglijke naamwoorden
Bijvoeglijke naamwoorden met een telwoord als eerste lid
2.4.2.4
2.4.2.5
be
iew
ev
11
11
11
12
13
13
13
14
15
15
16
16
17
17
17
18
19
19
20
20
20
20
21
22
22
23
23
24
25
26
28
28
29
30
31
eld
2.6
2.6.1
2.6.2
2.6.3
2.7
2.8
2.8.1
2.8.2
2.9
2.10
Pr
2.4.2.6
2.4.3
2.4.4
2.4.5
2.5
2.5.1
2.5.2
2.5.3
2.5.4
or
Vo
1
1.1
1.2
3
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NEN 5050
blz.
Werkwoorden
Overgankelijke werkwoorden
Wederkerende werkwoorden
Vorming van voltooid deelwoorden
Werkwoorden met voorzetsel
Werkwoorden met voorvoegsel
Werkwoord met bijwoord of bijvoeglijk naamwoord
Werkwoord met zelfstandig naamwoord of werkwoordstam
Hybride vormen
Werkwoordstam of -ingvorm
Werkwoordsvorm: enkelvoud of meervoud?
Verduistering van voorzetsels
Dat of wat?
Getallen
Schrijfwijze in cijfers
Schrijfwijze in letters
Afkortingen, letterwoorden en symbolen
Mogelijkheden voor een verkorte schrijfwijze
Afkortingen van bekende woorden en uitdrukkingen
Afkortingen van namen van bedrijven, instellingen en organisaties
Vorming en uitspraak
Het lidwoord
Letterwoorden
Symbolen
Symbolen voor eenheden
Symbolen voor grootheden
Symbolen voor de chemische elementen
Symbolen voor kunststoffen
Leestekens
Uitgangspunt
De komma
De apostrof
Het deelteken
Het koppelteken
De puntkomma
De dubbele punt
Het gedachtestreepje
Alfabetisch rangschikken
Uitspraak
Klemtoon
Oude spellingvormen
32
32
32
33
33
33
34
34
35
35
36
37
37
38
38
38
39
39
40
41
41
42
43
44
44
46
46
47
47
47
47
48
49
49
49
50
50
50
51
51
52
3
Woordenlijst
53
eld
be
iew
ev
Pr
or
Vo
2.11
2.11.1
2.11.2
2.12
2.12.1
2.12.2
2.12.3
2.12.4
2.12.5
2.13
2.14
2.15
2.16
2.17
2.17.1
2.17.2
2.18
2.18.1
2.18.2
2.18.3
2.18.3.1
2.18.3.2
2.18.4
2.18.5
2.18.5.1
2.18.5.2
2.18.5.3
2.18.5.4
2.19
2.19.1
2.19.2
2.19.3
2.19.4
2.19.5
2.19.6
2.19.7
2.19.8
2.20
2.21
2.21.1
2.21.2
Alfabetisch register
4
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
147
NBN X 04-001
Inleiding
Waarom deze norm?
Vo
De voordelen van normalisatie zijn in veel gevallen eenvoudig in te zien. Normen bevorderen de efficiëntie van de bedrijfsvoering en voorkomen verspilling.
Vooral wanneer het gaat om concrete zaken zoals schroeven (schroefdraad), elektrische
weerstanden of laboratoriumglaswerk, is het niet moeilijk de voordelen van normalisatie
aan te tonen, evenmin als dat het geval is voor methoden om de eigenschappen van materialen te meten of om producten te beproeven.
Inzake taal is normalisatie minder vanzelfsprekend. Velen beschouwen taal als een ongrijpbaar, levend, organisch verschijnsel waarvan de groei nauwelijks is te beïnvloeden.
Groei is noodzakelijk; nieuwe tijden stellen aan de taal nieuwe eisen. Wildgroei kan echter
de doelmatigheid aantasten, die juist in zakelijk taalverkeer een voorwaarde is voor het
goed functioneren van organisaties. Voor die doelmatigheid is het een voorwaarde dat verschillende mensen met dezelfde termen ook dezelfde inhoud bedoelen. Ook wordt een
goede communicatie zeer bevorderd door eenheid in schrijfwijze en uitspraak. Misverstanden veroorzaken ergernis, tijdverlies en kosten. En misverstanden zijn vaak te wijten
aan slecht en onverschillig taalgebruik.
or
Niet minder belangrijk dan het beteugelen van wildgroei is het, enigermate richting en leiding te geven aan de noodzakelijke groei. Dat kan: nieuwe taal behoeft niet het product
te zijn van een spel van blinde krachten, van al te spontane uitingen en klakkeloze overnemingen.
Doel van deze publicatie is te helpen verantwoorde keuzen te maken. In de hierna volgende
toelichting op de inhoud komen we daarop terug.
be
ev
Pr
Een belangrijk aspect van het taalgebruik is de terminologie: aan de vakterm herkent men
de vakman en in de vakterm ligt kennis van een vakgebied besloten. Het is dus niet verwonderlijk dat op allerlei vakterreinen steeds weer behoefte wordt gevoeld aan eenheid in terminologie. Het aanduiden van eenzelfde zaak met verschillende termen of het gebruik van
eenzelfde term met verschillende inhouden veroorzaakt verwarring.
iew
In de loop der jaren zijn er tal van terminologielijsten verschenen, zowel binnen als buiten
de normalisatiewereld. Deze hebben vrijwel alle betrekking op specifieke termen uit een
bepaald vakgebied. Daarnaast is er behoefte aan een lijst met ‘algemene termen’, die niet
gebonden is aan een vakgebied, maar die op ruime schaal in het bedrijfsleven kan worden
gebruikt.
eld
In vergelijking met vele andere terminologielijsten is het bijzonder moeilijk de grenzen
van het betrokken gebied af te bakenen: ‘bedrijf en techniek’ is nu eenmaal een zeer ruim
begrip. Velen zullen dus woorden tegenkomen die in hun bedrijf niet worden gebruikt en
woorden missen waar ze dagelijks een probleem mee hebben. De beschreven overwegingen in het taalkundige hoofdstuk en de suggesties in de woordenlijst kunnen echter houvast bieden bij de confrontatie met termen die in de lijst nog ontbreken. Overigens houdt
de normcommissie zich aanbevolen voor suggesties van gebruikers: zowel voorstellen
voor nieuw op te nemen termen als suggesties voor aan te bevelen termen zijn welkom.
5
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NEN 5050
Toelichting op de inhoud
Deze publicatie bevat een woordenlijst, voorafgegaan door een hoofdstuk ‘Taalkundige
aanwijzingen’. Dit hoofdstuk heeft een tweeledige functie. Enerzijds dient het ter vervanging van een aantal individuele gevallen die anders alle met hetzelfde commentaar in de
lijst hadden moeten worden opgenomen. Het biedt tevens houvast bij de vorming van
nieuwe termen.
Anderzijds dient het om taalkundige problemen te behandelen die frequent in zakelijk taalverkeer voorkomen, maar die in een terminologielijst moeilijk zijn onder te brengen. Sommige daarvan behoren in principe tot de ‘klassieke’ grammatica, maar zijn door welke oorzaak dan ook onvoldoende bekend; voor andere mag men de gepresenteerde oplossing
nieuw noemen.
Uitgangspunten
De publicatie Woordwijzer - Goed taalgebruik in bedrijf en techniek streeft twee hoofddoelen na. Het gaat om:
- verbetering van de functionele communicatie, met
- handhaving van de kwaliteit van de Nederlandse taal.
Tot de doelgroep behoort iedereen die in de sfeer van bedrijf en techniek te maken heeft
met functionele taal en oplossingen zoekt voor problemen bij het correct gebruiken van
de Nederlandse taal.
or
Vo
De woordenlijst is verdeeld in drie kolommen: links staat de besproken term, in het midden
de aanbevolen versie, terwijl in de rechterkolom bij vele termen een voorbeeld of nadere
toelichting volgt om de juiste bedoeling of toepassing te omschrijven.
Tot de doelteksten behoren Nederlandse teksten van zakelijk-technische aard die zich richten op een ruimere kring van lezers dan de betrokken vakspecialisten.
be
iew
ev
Pr
Voor de effectiviteit van deze publicatie zijn de volgende vijf eigenschappen een sterke
basis.
1. De kern van het boek is een lijst van goede alternatieven voor afkeurenswaardige woorden (in het bijzonder ‘vreemde’ woorden).
2. Het boek geeft oplossingen voor specifieke gevallen van algemene taalkundige problemen. Zowel bij de selectie van onderwerpen als bij de keus van de voorbeelden richt
de Woordwijzer zich op de taal van bedrijf en techniek.
3. Het boek is een norm en doet uitspraken over goed en slecht, gewenst en ongewenst
in taalzaken. Dit expliciet normatieve karakter ontbreekt in woordenboeken en in vele
taalboeken.
4. Buitenlandse woorden (‘vreemde’ woorden) worden aanvaard voorzover voor het desbetreffende begrip geen Nederlandse term voorhanden is.
5. De Woordwijzer is opgesteld door een commissie en niet door één persoon. De inhoud
is gebaseerd op de praktijkproblemen van vele grote Nederlandse bedrijven en is gevoed door de inzichten, verworven aan Nederlandse en Vlaamse universiteiten.
eld
De opstellers hebben gestreefd naar praktische oplossingen, omdat de zakelijke taalgebruiker niet is gebaat bij overdreven wetenschappelijke voorzichtigheid noch bij overdreven purisme.
6
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NBN X 04-001
In 2.3 wordt een aantal gevallen behandeld die in de praktijk problemen met de spelling
opleveren. Het uitgangspunt bij het opstellen van de aanbevelingen was de spelling volgens de officiële Woordenlijst Nederlandse taal (Den Haag/Antwerpen, 1995).
Vo
De informatie die in de woordenlijst (hoofdstuk 3) wordt gegeven bij ontraden uitheemse termen moet niet worden beschouwd als een volledige inventaris van de betekenissen die het woord heeft in de andere taal. Behandeld
worden alleen die betekenissen waarin de uitheemse term ten onrechte in het
Nederlands wordt gebruikt.
Voor de spelling van Engelstalige termen is de volgende werkwijze gehanteerd: indien de term voorkomt in de Woordenlijst Nederlandse taal, dan is
de spelling daaruit overgenomen; indien de term daarin niet voorkomt, is de
spelling gehanteerd uit de Webster’s Third New International Dictionary
(1986).
Opstelling van deze norm
or
Deze norm is opgesteld door normcommissie 400 024 ‘Algemene bedrijfsterminologie’.
In deze commissie zijn door de jaren heen bijdragen geleverd door de universiteiten van
Delft, Eindhoven en Twente, de bedrijven Akzo Nobel, Hoogovens, Philips, Shell, Unilever, de Nederlandse Spoorwegen en de Rabobank, de Technologiestichting STW en het
Nederlands Normalisatie-instituut (NNI).
Voor de opstelling van deze 4e druk werd de commissie uitgebreid met een afvaardiging
van het Belgisch Instituut voor Normalisatie (BIN), samengesteld uit vertegenwoordigers
van de universiteit van Leuven en het BIN. Dit heeft ertoe geleid dat de twee afzonderlijke
normen NEN 5050 (Nederland) en NBN X 04-001 (België) zijn geïntegreerd in één publicatie, die zich richt op de gehele Nederlandstalige gemeenschap.
be
iew
ev
Pr
Belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de 3e druk (1994):
a. de norm is aangepast aan de nieuwe spelling;
b. aan de woordenlijst is een groot aantal woorden toegevoegd, waarvan een gedeelte, behorend tot het specifiek Vlaamse taalgebruik, werd ontleend aan de vroegere Belgische
norm NBN X 04-001 (1986); deze woorden zijn gemerkt met (B);
c. het taalkundige gedeelte werd enigszins anders ingedeeld en hier en daar herschreven
om te voldoen aan de behoeften van zowel de Nederlandse als de Vlaamse gebruiker;
d. woorden waarvan de commissie vond dat ze geen probleem meer opleveren of die intussen als ingeburgerd zijn te beschouwen, werden uit de woordenlijst geschrapt.
eld
Titels van de voornaamste vermelde normen en andere publicaties
NEN 999
Het Internationale Stelsel van Eenheden (SI)
NEN 1000
Regels voor het hanteren van het Internationale Stelsel van Eenheden (SI)
NEN 2132
Getallen in het mondeling zakelijk verkeer
NEN 3069
Grootheden, eenheden en getallen - Schrijf- en zetwijzen
NEN 3295
Regels voor de nomenclatuur in de organische chemie
NEN 3362
Kunststoffen - Verkorte aanduidingen van op kunststoffen betrekking
hebbende termen
7
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NEN 5050
ISO 31-0
General principles concerning quantities, units and symbols
ISO 78-2
Layout for Standards - Part 2: Standard for chemical analysis
NBN X 02-001 SI-eenheden en aanbevelingen voor het gebruik van hun veelvouden en
van sommige andere eenheden
NBN X 02-002 Grootheden en symbolen
NBN X 02-100 Algemene beginselen betreffende grootheden, eenheden en symbolen
Regels voor de nomenclatuur van de anorganische chemie (Nederlandstalige bewerking
van IUPAC Nomenclature of Inorganic Chemistry), uitg. Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging en Koninklijke Vlaamse Chemische Vereniging.
De bijlagen A van NBN X 02-108 en NBN X 02-109.
Woordenlijst Nederlandse taal (Den Haag/Antwerpen, 1995).
be
iew
ev
Pr
or
Vo
Regels voor de nomenclatuur van de organische chemie (Nederlandstalige bewerking van
IUPAC Nomenclature of Organic Chemistry), uitg. Koninklijke Nederlandse Chemische
Vereniging en Koninklijke Vlaamse Chemische Vereniging.
eld
8
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NBN X 04-001
1 Algemeen
1.1 Onderwerp
Deze norm bevat een lijst van aanbevolen vormen voor veel voorkomende woorden en termen die door hun on-Nederlandse vorming, onjuist gebruik, foutieve spelling of uitheemse oorsprong voor verbetering vatbaar zijn. De lijst wordt voorafgegaan door aanwijzingen van taalkundige aard.
1.2 Toepassingsgebied
be
iew
ev
Pr
or
Vo
De norm is van toepassing op correspondentie, verslagen, rapporten en publicaties (jaarverslagen, tijdschriften, instructies, officiële mededelingen enz.) in bedrijfs- en zakenleven, wetenschap en techniek.
eld
9
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NEN 5050
(blanco)
be
iew
ev
Pr
or
Vo
eld
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NBN X 04-001
2 Taalkundige aanwijzingen
2.1 Barbarismen en buitenlandse woorden
‘Barbarisme’ is de samenvattende term waaronder woorden of uitdrukkingen worden verstaan die zijn gevormd naar buitenlands voorbeeld en in strijd zijn met de Nederlandse taalgewoonten of -regels. Naargelang de taal waarop ze berusten, vallen onder de categorie
barbarismen dus anglicismen (gevormd naar Engels model; bijv. pijplijn in plaats van pijpleiding), germanismen (naar Duits model; bijv. fijnchemicaliën in plaats van chemische
specialiteiten), gallicismen (naar Frans model; bijv. wisselstukken in plaats van reservedelen) enz.
Vo
Als barbarisme kan ook de gewoonte worden beschouwd om namen van personen, landen
en plaatsen alsmede getallen als eerste lid van een samenstelling te gebruiken.
het Hite-rapport moet zijn:
de Amerika-reis moet zijn:
de Harwich-boot moet zijn:
het 1998-budget moet zijn:
het rapport-Hite
de reis naar Amerika
de boot naar Harwich
het budget voor 1998
Ook namen van bedrijven worden onder invloed van het Engels steeds meer gebruikt zonder lidwoord of voorzetsel.
Hij vliegt KLM moet zijn:
hij vliegt met de KLM
or
Woorden uit andere talen die onveranderd of met enige aanpassing aan het Nederlands
worden overgenomen en in verzorgde taal aanvaard, noemen we geen barbarismen maar
vreemde woorden, respectievelijk bastaardwoorden. Streng purisme, dat waarschuwt tegen elke bastaardij, is op taalkundige en praktische gronden niet verdedigbaar.
Er bestaan namelijk voor het gebruik van vreemde woorden en bastaardwoorden soms
goede en geldige motieven, zoals:
be
iew
ev
Pr
a. De behoefte, ook buiten specifieke vakterminologie, om nieuwe begrippen en verschijnselen met een universeel woord aan te duiden. Termen als radar, chip, telex of laser zijn niet aan taalgrenzen gebonden.
b. Het volledig ingeburgerd zijn van vreemde woorden. Het heeft geen zin woorden als
café, procédé, rail, computer, die zich een bestaansrecht in het Nederlands hebben verworven, te bestrijden.
De woordenlijst geeft waar mogelijk praktisch bruikbare Nederlandse termen in plaats van
het vreemde woord. De vele vertalingen die de lijst geeft, kunnen tot voorbeeld dienen en
zullen aansporen tot voorzichtigheid bij het toelaten van vreemde woorden.
eld
2.2 Pleonasmen
Wanneer aan een woord een ander woord wordt toegevoegd waarvan de betekenis al in het
eerste woord besloten ligt, spreken we van een pleonasme.
Als stijlmiddel, ter versterking, hebben pleonasmen soms recht van bestaan: het harde
staal, ons eigen land. In enkele gevallen is die behoefte aan versterking van oudsher zo
11
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NEN 5050
sterk gevoeld dat niemand zich meer aan het pleonasme stoort: dooreenmengen, neerdalen, stilzwijgen.
Op het pleonastisch gebruik van bijvoeglijke naamwoorden (de ronde cirkel, de witte
sneeuw, opzettelijke bedoeling) zal vrijwel iedereen bedacht zijn.
Dikwijls is dit echter niet het geval met combinaties van andere woordsoorten waarvan de
overtolligheid minder in het oog springt, maar die toch niet thuishoren in verzorgde taal.
maar
zoals bijvoorbeeld
een percentage van 8 %
zowel . . . alsook . . .
zoiets dergelijks
zo blijkt bijvoorbeeld dat ...
zogenaamde ‘. . .’
voor wat betreft . . .
zoals of: bijvoorbeeld
8%
zowel . . . als . . .
iets dergelijks of: zoiets
zo blijkt dat
zogenaamde . . . of: ‘. . .’
wat . . . betreft of: voor . . .
Bijvoorbeeld, enz. (etc.), onder andere, onder meer, en dergelijke en zoals (vooral gebruikt
in opsommingen) dulden elkaars aanwezigheid in één zin niet.
In zinnen als:
‘Wij verzoeken u ons deze formulieren te willen sturen’ of
‘Wij zijn gaarne bereid dit te willen doen’,
waarin de wens of de wil al in ‘verzoeken’ respectievelijk ‘bereid zijn’ besloten ligt, is het
werkwoord willen overbodig.
or
Vo
dus niet
Hetzelfde geldt voor de cursief gedrukte werkwoorden in de volgende zinnen.
be
iew
ev
Pr
De vakbondsvertegenwoordigers vroegen toestemming om de stukken te mogen inzien.
De commissarissen zegden toe een eventuele herbenoeming te willen aanvaarden.
Besloten werd onmiddellijk met de uitvoering van het project te gaan beginnen.
Kandidaten moeten in staat zijn de boekhouding zelfstandig te kunnen voeren.
De noodzaak wordt nu alom ingezien dat de sociale-verzekeringspremies moeten worden
verhoogd.
2.3 Spelling
12
eld
De spelling van de Nederlandse taal is geregeld bij de wet; de Woordenlijst Nederlandse
taal, het ‘Groene boekje’, is daarvan de nadere uitwerking. Het is van belang dat men zich
aan deze uniforme spelling houdt. Afwijkende spelling hindert het lezen; de toegenomen
aandacht voor woordblindheid heeft duidelijk gemaakt dat dit een serieus probleem kan
zijn. Variatie in de spelling bemoeilijkt bovendien de steeds belangrijker wordende automatische gegevensverwerking. Met nadruk wordt dan ook ontraden over te gaan tot privéspellingen, die meestal onsystematisch zijn en tot verwarring kunnen leiden. Bij gebruik
van een tekstverwerker wordt aangeraden de spellingcontrole te gebruiken.
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NBN X 04-001
2.3.1 Spelling van de tussenklanken in samenstellingen
2.3.1.1 De tussenklank -e(n)Voor de tussenklank -e(n)- in samenstellingen geldt dat het altijd -en- is, behalve als
a. het eerste lid geen meervoud heeft, alleen een meervoud heeft op -s- of verwijst naar
een uniek object:
gerstenat, garagehouder, zonneschijn
b. het eerste lid eindigt op -e- en zowel een meervoud op -es- als op -en- heeft:
Vo
gedachtestreepje, secretaresse-overleg
Let op: als de uitgang -e- uitsluitend de vrouwelijke variant van een woord aanduidt
is de tussenklank altijd -en-, bijv. student(e) @studentencongres
c. het gaat om plantennamen waarvan het eerste lid een dier en het tweede lid een plant
is:
vossebes
d. het eerste lid een versterkende functie heeft en het tweede deel een bijvoeglijk naamwoord is:
or
beregoed, reuzeleuk
e. het eerste lid een werkwoordsstam of een bijvoeglijk naamwoord is:
brekebeen, armelui
f. het gaat om versteende gevallen, waar de oorspronkelijke betekenis niet meer herkenbaar is:
be
Pr
bolleboos, flierefluiter
g. het eerste lid een lichaamsdeel is en het geheel een versteende samenstelling:
ev
elleboog, ruggespraak
iew
2.3.1.2 De tussenklank -sDe tussenklank -s- wordt geschreven
a. waar een s wordt gehoord:
eld
machtswellust, jongenskleding, bedrijfsleider, personeelsbeleid
Maar niet altijd bestaat er eenheid over de uitspraak van de hier bedoelde woorden, zodat naast elkaar voorkomen:
handelmaatschappij en handelsmaatschappij
reddingboot en reddingsboot
tijdverschil en tijdsverschil
13
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
Bestelformulier
Stuur naar:
NEN Standards Products & Services
t.a.v. afdeling Klantenservice
Antwoordnummer 10214
2600 WB Delft
NEN Standards Products & Services
Postbus 5059
2600 GB Delft
Vlinderweg 6
2623 AX Delft
T (015) 2 690 390
F (015) 2 690 271
Ja, ik bestel
__ ex. NEN 5050:1998 nl Woordwijzer - Goed taalgebruik in bedrijf en
techniek
www.nen.nl/normshop
€ 19.75
Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via
www.nen.nl/normshop
Gratis e-mailnieuwsbrieven
Retourneren
Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen,
Fax: (015) 2 690 271
E-mail: [email protected]
Post: NEN Standards Products
& Services,
t.a.v. afdeling Klantenservice
Antwoordnummer 10214,
2600 WB Delft
(geen postzegel nodig).
normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze
e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven
Gegevens
Bedrijf / Instelling
T.a.v.
O M
O V
Voorwaarden
• De prijzen zijn geldig
tot 31 december 2016,
E-mail
tenzij anders aangegeven.
• Alle prijzen zijn excl. btw,
Klantnummer NEN
verzend- en handelingskosten
Uw ordernummer
BTW nummer
en onder voorbehoud bij
o.m. ISO- en IEC-normen.
Postbus / Adres
• Bestelt u via de normshop een
PostcodePlaats
pdf, dan betaalt u geen
handeling en verzendkosten.
TelefoonFax
• Meer informatie: telefoon
(015) 2 690 391, dagelijks
Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres)
van 8.30 tot 17.00 uur.
Postbus / Adres
• Wijzigingen en typefouten
in teksten en prijsinformatie
PostcodePlaats
voorbehouden.
• U kunt onze algemene
voorwaarden terugvinden op:
DatumHandtekeningwww.nen.nl/leveringsvoorwaarden.
Normalisatie: de wereld op één lijn.
preview - 2016