Artikels - EMPOWERMENT

advertisement
2012-2013
Werkdocument
Orinda Van Luyten
1 BaTP-AO
Werkdocument ter voorbereiding van mijn bijdrage aan de wiki
EMPOWERMENT
Docent: Dehr Luk Gheysen
2012-2013
Inhoud
1
2
3
4
ONDERWERPSVERKENNING ............................................................................................................ 4
1.1
Referentie artikel ..................................................................................................................... 4
1.2
Korte inhoud .......................................................................................................................... 4
1.3
Verkenning van het artikel .................................................................................................... 4
WIKI WELKOM ................................................................................................................................. 9
2.1
Tekst welkompagina.............................................................................................................. 9
2.2
Korte voorstelling van mezelf ............................................................................................... 9
INHOUD IN LIJSTEN EN SYNTHESES .................................................................................. 10
3.1
Trefwoordenlijst .................................................................................................................. 10
3.2
Lijst met specialisten ........................................................................................................... 13
3.2.1
Logger, Cootje (Drs.) ...................................................................................................... 13
3.2.2
Kamperman, Astrid M. (PhD) ........................................................................................ 14
3.2.3
Freire, Paolo ................................................................................................................ 15
3.2.4
Huijbregts, Veronique................................................................................................. 16
3.2.5
Jacobs, Gaby............................................................................................................... 16
3.2.6
Van Regenmortel, Tine .............................................................................................. 19
3.3
Organisaties/voorzieningen ............................................................................................... 21
3.4
Bronnenlijst .......................................................................................................................... 22
BESCHIKKING KRIJGEN EN MEER ZOEKEN ..................................................................................... 24
4.1
Zijn er van de auteurs van het basisartikel andere werken beschikbaar (verwant met
thema) aanwezig in 2 bereikbare bibliotheken? ........................................................................... 24
4.1.1
Cootje Logger................................................................................................................. 24
4.1.2
Astrid Kamperman......................................................................................................... 24
4.2
Publicaties in de bronnenlijst: beschikbaar in campusbibliotheek, een andere
bibliotheek binnen Limo, de openbare bibliotheek? .................................................................... 25
4.3
Trefwoorden uit colofons/achterflap van publicaties uit de bronnenlijst...................... 25
4.4
Zijn er andere werken van 2 auteurs uit de bronnenlijst beschikbaar in een (minstens 1)
bereikbare bibliotheek? .................................................................................................................... 25
4.5
Internet algemeen ................................................................................................................ 26
4.6
Kranten ................................................................................................................................. 27
4.7
Vaktijdschriften (wetenschappelijk) .................................................................................. 27
4.8
Bijdrage uit een verzamelwerk ........................................................................................... 28
4.9
Eindwerken / bachelorproeven ......................................................................................... 28
............................................................................................................................................................... 28
4.10
5
6
Handboeken, losbladige werken, verzamelwerken, monografiën … ............................... 29
CONTEXTUALISEREN...................................................................................................................... 30
5.1
Organisaties : Habbekrats.be .............................................................................................. 30
5.2
Statistieken rond empowerment ........................................................................................ 31
5.3
Juridische context ................................................................................................................ 32
5.4
Politieke context (maatschappelijk / beleid / visie) ......................................................... 33
Persoonlijk besluit ......................................................................................................................... 35
1 ONDERWERPSVERKENNING
1.1
Referentie artikel
In de tekst:
(Logger&Kamperman, 2009, pp.84-93)
In de bronnenlijst:
Logger, C. , Kamperman, A. (2009). Kennis(sen) maakt macht, macht maakt
gezond. Cultuur Migratie Gezondheid, 6(2), 84-93.
1.2 Korte inhoud
In het artikel wordt het ‘boommodel’ besproken, een methodiek die vluchtelingen op weg
helpt om (in Nederland) een netwerk uit te bouwen en zich zo te integreren in de
samenleving. De hulpverlener is sterk betrokken in dit proces. Ter illustratie wordt de casus
van Mariam, een Somalische moeder van 6 met gezondheidsproblemen, besproken.
1.3 Verkenning van het artikel

Onmiddellijke context(kenmerken)
Vakblad:
Het artikel komt uit het tijdschrift Cultuur, Migratie, Gezondheid.1, een driemaandelijks
Nederlands-Belgisch vakblad.
Cultuur Migratie Gezondheid (CMG) is een vaktijdschrift voor professionals
in Nederland en Vlaanderen die werken met een etnisch en cultureel diverse
patiënten- of cliëntengroep. CMG publiceert over onderzoek, praktijk en
nieuwe ontwikkelingen. Het schenkt aandacht aan gezondheidsverschillen,
zorggebruik, toegankelijkheid en kwaliteit. En aan de relatie tussen cultuur,
cultuurverandering, migratie, etniciteit en sociaaleconomische positie op
gezondheid en zorg2.
Het blad was een coproductie van de organisaties Pharos en Mikado. Pharos stapte eruit in
2011 en Mikado gaf daarna nog 2 nummers uit. In totaal verschenen er 30 nummers. Er
1
Logger, C. , Kamperman, A. (2009). Kennis(sen) maakt macht, macht maakt gezond. Cultuur Migratie
Gezondheid, 6(2), 84-93.
2
http://www.mikadonet.nl/
wordt gezocht naar een manier om het tijdschrift in een andere voort te zetten, misschien
een e-magazine. Pharos werkt op dit moment al met een digitale nieuwsbrief en geeft nu het
vakblad Phaxx uit.3
Pharos is een Nederlands kennis- en adviescentrum dat zijn expertise inzet voor een hoge
kwaliteit, effectiviteit en toegankelijkheid van gezondheidszorg voor migranten, vluchtelingen
en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Ook Mikado is een Nederlands
kenniscentrum voor interculturele zorg, met nagenoeg dezelfde doelstelling
Hoewel het al enige tijd opgedoekt is, wordt Cultuur, Migratie, Gezondheid nog steeds
vermeld in databanken en tijdschriftenlijsten (vb. http://mighealth.net/nl/index.php/), ook
website van het CGG Brussel, of het provinciaal documentatiecentrum Atlas in A’pen
(http://www.provant.be) nog steeds vermeld, vaak met link naar Mikado (waar de stopzetting
uitgelegd wordt).
Auteurs:
Het artikel is geschreven door 2 auteurs (Logger & Kamperman, 2009, p.85):
In het artikel worden de auteurs kort voorgesteld
(Drs.)Cootje Logger, sociaal psycholooog en 20j stafdocent bij een hbo-mw-opleiding Heeft
bureau “LoggerConsult” (coaching, training, onderzoek en methodiekontwikkeling) en Astrid
Kamperman, klinisch psycholoog, senioronderzoeker en verbonden aan Equator Foundation
(dagbehandeling voor vluchtelingen) en het O3 Onderzoekscentrum GGZ Rijnmond van het
Erascmus MC.
Via het internet vond ik nog deze informatie over de auteurs:
Astrid M. Kamperman, PhD
Ze was o.m. researcher bij Mikado, en nam deel aan projecten in ontwikkelingslanden.
Post-doc
O3 Research Center Mental Healthcare Rijnmond
Department of Psychiatry
Erasmus MC: University Medical Center Rotterdam, The Netherlands
[email protected]
3
http://www.pharos.nl
Haar biografie wordt geschetst op http://www.psych.nl/cv/kamperman_astrid.htm:
Cootje Logger
is eigenaar van LoggerConsult in Groningen (training coaching en management
consultancy) en researcher voor Humanitas, ze is o.m. gekend voor haar onderzoek
omtrent empowerment van vluchtelingen, en doceert aan de universiteit van Leiden. Ze
heeft in 2000 een boek hierrond geschreven: Aarden in vreemde grond. Ik heb geen
website gevonden voor LoggerConsult.
Wat vertellen de catalogi/databanken over de auteurs?
Cootje Logger heeft 2 boeken geschreven en een paar artikels. Er zijn ook hoofdstukken van
haaropgenomen in verzamelwerken. Astrid Kamperman heeft voor zover ik weet geen boek
geschreven, maar wel heel erg veel artikels in tijdschriften.
Voor titels van publicaties: zie hoofdstuk 4: Specialisten

Structuur van het artikel
 De tekst is zeer goed gestructureerd. Zeer leesbaar hierdoor ook. In de inleiding wordt de
opbouw van het artikel al aangegeven en hier wordt nog geregeld in de loop van de tekst
naar teruggegrepen.
 Goede samenvatting ook. De opbouw van de tekst wordt in het artikel vermeld:
achtergrond begrip ‘empowerment’ / het boommodel en hoe het heel empirisch werd
ontwikkeld (geëvalueerd en bijgesteld obv praktijkervaringen) / reflectie op de methodiek.
Tussenin telkens, in ander lettertype, ter illustratie de casus van Mariam.
 Veel of weinig tussentitels?
Vrij veel, 6 grote delen die vaak zelf ook nog een keer onderverdeeld worden (met
tussentitels in een ander lettertype). Er is werkelijk alles aan gedaan om het zeer
overzichtelijk te maken.
 Hoe zijn de referenties opgemaakt in de tekst en in de bronnenlijst? Volgens het APAsysteem
 Wat valt nog op qua structuur? Zéér gestructureerd (de tekst doet denken aan een
lesvoorbereiding)

Lijsten op basis van visuele structurering van de tekst.
o
Interessante bronnen om nog verder door te nemen
 Methodiek ‘POWER’ voor migrantenjongeren (Huijbregts en
Jacobs)
 Reijneveld en Gerritsen, ivm gezondheidsklachten bij vluchtelingen
 Sarason et al. mogelijke negatieve invloed van netwerk met te
weinig relevante kennis
 Paulo Freire
 De Algerijnse psychiater Fanon
 de originele tekst van het boommodel (Logger en Martens 2000)
 Narrative Exposure Therapy
Ook interessant om verder na te kijken, maar het gaat niet om een ‘bron’ uit
het artikel:





Humanitas
Vluchtelingenorgansaties in België
Ontwikkelingsorganisaties in BE
Equator Foundation
http://www.equatorfoundation.nl/visie.htm (07/04) Equator
Foundation richt zich op getraumatiseerde vluchtelingen en
slachtoffers van mensenhandel in Nederland, en op populaties in
oorlogsgetroffen gebieden elders in de wereld.
Kan ik ergens iets juridisch of politieks vinden omtrent
empowerment? Vluchtelingen en empowerment misschien? Of
statistieken?
o
Organisaties betrokken bij het thema Empowerment
 LoggerConsult (vermoed ik) . Later bleek dit geen goede bron van
informatie ( managemenetsbureau, geen site, te ‘mini’)
 Equator Foundation (niets specifieks over empowerment gevonden op
deze site)
 O3 Onderzoekscentrum GGZ Rijnmond
 GGZ Groningen (afd preventie)
 GGZ Drenthe
 De GGZ in het algemeen
 Humanitas
 Ontwikkelingsorganisaties?
o
Specialisten




Cootje Logger, Astrid Kamperman
Paulo Freire
Fanon (Algerijns psychiater)
Logger en Martens (boommodel)


o
Neuner (Narrative exposure therapy bij getraumatiseerde
vluchtelingen)
Huijbregts en Jacobs: methodiek ‘POWER’ bij migrantenjongeren
Definities en moeilijke woorden











Empowerment - empoweren
(sociaal) netwerk / (sociale positie)
Boommodel
Eerstelijnsgezondheidszorg
Actieonderzoek, exemplarisch handelingsonderzoek
Krachtperspectief vs machtperspectief
Naïef bewustzijn vs kritisch bewustzijn
Narratieve methode (te vergelijken met Narrative Exposure Therapy bij
getraumatiseerde vluchtelingen)
Reframing (omkering, het zich verplaatsen in het gezichtspunt van de
cliënt)
CWI
PTSS
Opzoeken, maar niet relevant voor wiki:



o
mbo en hbo-opleiding
Enkel voor mij: intervisie vs supervisie
Methodiek ‘POWER’ voor migrantenjongeren (Huijbregts en Jacobs)
Wetteksten/regelgeving
 Niets gevonden wat naar een wettekst verwees
 Misschien de beroepscode van maatschappelijk werk?
2 WIKI WELKOM
2.1 Tekst welkompagina
(OK. Gemaakt in Publisher met foto Michiel )
2.2 Korte voorstelling van mezelf
Mijn naam is Orinda Van Luyten. Ik ben germanist van opleiding, en werk als
projectcoördinator. Ik woon met mijn partner en 2 jonge zoontjes in Anzegem. Ik ben ervan
overtuigd dat het goed is om te blijven leren, op welke manier ook. Dat is één van de
redenen waarom ik in september gestart ben in het eerste jaar Bachelor in de Toegepaste
Psychologie. En al is het af en toe woekeren met (te weinig) tijd en schipperen om de
combinatie werk, gezin, studie en hobby's werkbaar te houden, ik heb er geen spijt van.
Psychologie is een boeiend onderwerp.
Ik koos voor de wiki rond 'Empowerment' omdat ik absoluut een positief thema wilde.
Voorkennis had ik helemaal niet, maar het thema past wel bij mijn instelling en karakter, ik
vind dat iedereen de plicht heeft om waar het kan anderen te stimuleren, of een duwtje
vooruit te geven. Dat kan op persoonlijk vlak, maar ook professioneel zoals bij Empowerment
vaak het geval is. Wat is er mooier dan mensen die minder kansen hebben gekregen, de
vaardigheden of middelen bijbrengen zodat ze zelf hun toekomst kunnen verbeteren?
Misschien vind ik ook nog wel mijn weg in deze richting, wie weet? Ik vond het in ieder geval
een boeiende ontdekkingsreis, zowel theoretisch (bronnenonderzoek, ICT) als inhoudelijk.
3 INHOUD IN LIJSTEN EN SYNTHESES
3.1 Trefwoordenlijst

Empowerment – empoweren
-Het gebruik maken en ontwikkelen van zijn capaciteiten om in economisch, sociaal
en politiek opzicht actief mee gestalte te geven aan zijn eigen leven en dat van de
gemeenschap waarvan men deel uitmaakt
Gevonden op http://www.woorden-boek.nl/woord/empowerment
-Synoniem: eigenmachtig worden, zelfmanagement
het versterken van mensen en groepen zodat ze kunnen deelnemen aan de
samenleving en in staat gesteld worden om eigenmachtig te beslissen en te
handelen; ook methodieken gericht op individuen, groepen of organisaties om
zelfvertrouwen, zelfbewustzijn en positief zelfbeeld te vergroten
Gevonden op http://www.thesauruszorgenwelzijn.nl/empowerment.htm
- Empowerment verwijst naar het delen van macht en (schaarse) bestaansmiddelen,
en de weloverwogen inspanningen van sociale groepen – en hun individuele leden –
om hun eigen bestaan in handen te nemen en hun levensomstandigheden – gaande
van individuele vaardigheden en zelfvertrouwen tot materiële welvaart en
maatschappelijke en politieke part
Gevonden op http://www.cjsm.vlaanderen.be/ecultuur/beleidskader/bouwstenen/lexicon/
- Iemand meer “macht” geven op verschillende mogelijke manieren: door
bevoegdheden aan iemand te delegeren, door iemand te betrekken bij het
beslissingsproces, door iemand meer autonomie te geven enz.
Gevonden op http://www.wvg.vlaanderen.be/juriwel/nieuws/vr/pdf/glossarium.pdf
- Het delegeren van bevoegdheden naar het lagere kader en medewerkers.
Gevonden op http://www.floor.nl/management/empowerment.html
- Het werkwoord ‘to empower’ betekent: ’in staat stellen’. Het heeft alles te maken
met kracht en met macht. Dat is ook de essentie van het begrip. De armste groepen
in ontwikkelingslanden - en vrouwen zijn daarbij in de meerderheid - moeten meer
zeggenschap krijgen over hun eigen situatie om aan de armoede te kunnen
ontsnappen.
Gevonden op http://www.encyclo.nl/lokaal/10596
- Empowerment is een vorm van zelfsturing, hetzij door medewerkers van een
organisatie onderling, hetzij door medewerkers in samenwerking met klanten,
partners, en waarbij:· zelfstandig (team-)doelen worden gesteld en beslissingen
worden genomen binnen aangegeven kaders;· zelf de verantwoordelijkheid wordt
gedragen voor eigen prestaties
Gevondenop http://users.pandora.be/dirk.van.aerschot/vlaamsbrabant/documenten/v
oorafga
-Het versterken van mensen en groepen zodat ze kunnen deelnemen aan de
samenleving. Via empowerment krijgen individuen, organisaties en gemeenschappen
greep op hun eigen situatie en hun omgeving. Ze verwerven controle en hun kritische
bewustzijn scherpt aan.
Gevonden op http://www.fov.be/IMG/doc/begrippenlijst.doc
- Maatregelen die worden genomen om werknemers te stimuleren om zelf
verantwoordelijkheid te dragen.
Gevonden op http://www.hypotheekwoordenboek.nl/E

Boommodel
“Het boommodel is een methodiek gericht op het verbeteren van de psychosociale
situatie van vluchtelingen. Het gaat uit van het concept ‘empowerment’, reflectie op
eigen kunnen van de vluchteling en het verbeteren van praktische vaardigheden. (…)
Cliënten leren een netwerk opbouwen en er gebruik van maken. Daarbij zetten
coaches ook hun eigen netwerk in.” (Logger & Kamperman, 2009, p.84)

Eerstelijnsgezondheidszorg
“Men kan de eerste lijn of eerstelijnsgezondheidszorg samenvatten als rechtstreeks
toegankelijke hulp en zorg. Daaronder vallen de huisartsen, thuisverpleegkundigen,
vroedvrouwen, ergo- en kinesitherapeuten, podologen, eerstelijnspsychologen en
psychotherapeuten, psychiatrische thuiszorg, diëtisten, apothekers, tandartsen,... “
(http://www.vlaamsesels.be)

Actieonderzoek, exemplarisch handelingsonderzoek
Er zijn verschillende vormen van actieonderzoek. Een vorm van actieonderzoek, ook
wel aangeduid als handelingsonderzoek, is: “een gezamenlijke onderzoekspraktijk
van onderzoekers en onderzochten om in eerste instantie het handelen van
onderzochten te verbeteren [...] Onderzoekers en onderzochten werken er samen,
waarbij zij zich verhouden als subject en subject. Er ligt een grote nadruk op het
aspect van transformatie en leren. En wat het belangrijkste is, er wordt gestreefd dit
te laten gebeuren in een gedemocratiseerde verhouding tussen onderzoekers en
onderzochten.”
Actieonderzoek richt zich dus allereerst op het “verbeteren van het maatschappelijk
handelen van mensen door middel van wetenschappelijk onderzoek”.Het is
onderzoek gericht op sociale actie en daarmee een middel tot verandering.
(http://participatiewiki.be/wiki/index.php/Actieonderzoek)

Narratieve methode
(te vergelijken met Narrative Exposure Therapy bij getraumatiseerde
vluchtelingen (Neuner et al., 2002)
De narratieve methode wil door het schrijven of vertellen van verhalen proberen de
diepere achtergronden van een casus te doorgronden. Het is een manier om
vastzittende denkpatronen, van onszelf of anderen, vlot te trekken. Een verhaal is
menselijk, en duidt op betrokkenheid en intimiteit. Naar
http://www.ooa.nl/activiteitenagenda/17686024/Intervisie-workshop-De-Narratievemethode-verhalen-maken

Reframing (omkering, het zich verplaatsen in het gezichtspunt van de cliënt)

CWI
Centrum voor Werk en inkomen, sinds 1 januari 2013 UWV Werkbedrijf, in
Nederland. Te vergelijken met onze RVA en VDAB
Het UWV WERKbedrijf (voorheen Centrum voor Werk en Inkomen,
daarvoor arbeidsbureau) is een onderdeel van het Uitvoeringsinstituut
Werknemersverzekeringen (UWV). Het registreert werkzoekenden, koppelt
werkzoekenden aan vacatures en werkgevers aan cv's via de "beursvloer" in de
vestigingen, www.werk.nl en werkcoaches. Via de digitale "werkmap", ook
geschreven "werkm@p", communiceert de werkzoekende met zijn of haar werkcoach
over bijvoorbeeld zijn of haar sollicitaties.(www.cwi.nl en
http://nl.wikipedia.org/wiki/Centrum_voor_Werk_en_Inkomen)

PTSS
Posttraumatische StressStoornis
Posttraumatische Stress-Stoornis is een angststoornis. Deze stoornis gaat gepaard
met forse stress verschijnselen die zowel van lichamelijke als psychische aard zijn.
Het geestelijk letsel wordt ook psychotrauma genoemd.
(http://www.ptss.info/index.php?wat_is_ptss)

Methodiek ‘POWER’ voor migrantenjongeren (Huijbregts en Jacobs)
Heb jij POWER?! Ontdek het zelf! De titel op de cover van de handboeken is
uitdagend gesteld. ‘Power’ is een methode om allochtone jongeren weerbaarder te
maken, zodat ze beter hun weg vinden in de samenleving. In vakjargon: het doel
is de jongeren te ‘empoweren’. Het Trimbos-instituut, in de persoon van Glenn
Uiterloo, senior wetenschappelijk medewerker, heeft de cursus ontwikkeld, in
samenwerking met medewerkers van Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en
de Kempen [GGzE], Altrecht preventie, Stichting Welzijn Hoogvliet, en de Leidse
welzijnsorganisatie. Doelgroep zijn allochtone jongeren die sociale en psychische
problemen dreigen te krijgen.
(Uit: Huijbregts, V. (2007). Heb jij POWER? Empowerment van allochtone jongeren
in Eindhoven. Rotterdam: Mikado.
Geconsulteerd via http://www.teksthuijbregts.nl/docs/GP12-binnen_versie3.pdf
3.2 Lijst met specialisten
3.2.1



Logger, Cootje (Drs.)
Mede-auteur van mijn basisartikel
sociaal psycholooog) en 20j stafdocent bij een hbo-mw-opleiding. Eigenaar bureau
“LoggerConsult” (coaching, training, onderzoek en methodiekontwikkeling) (info uit
basisartikel)
geen website van het bedrijf dat ze runt, contactgegevens:
Logger Consult Groningen
Mozartstraat 199722EAGroningen
(http://www.telefoonboek.nl/bedrijven/t2135183/groningen/logger-consult/)
Telefoonnummer 050 5261964 (http://groningen.opendi.nl/278137.html)
Publicaties:
Boeken
Logger, C. & Martens, J.(2000). Aarden in vreemde grond. Handleiding vluchtelingen en
netwerken. Groningen: Stichting GGZ Groningen, Afdeling Preventie.
Rothfusz, J., Logger, C. & Martens, J. (2007). Samenwerken aan Integratie, Handboek voor
coaches van migranten. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Logger, C., Paulsen, N. & Rothfusz, J. (2005). Integration and citizenship, integration of
immigrants and refugees towards citizenship in a democratic society. Groningen: Hanze
Hogeschool.
Bijdragen in verzamelwerk
Logger, C.(2001). Empowerment and Reciprocal Adequacy on the Shop Floor, The Tree
Model: A Networking Method for refugees. In B. Boog, H. Coenen & L. Keune (red.), Action
research: Empowerment and Reflection (97-120). Amsterdam: Dutch university Press.
Artikels
Logger, C., Kamperman, A. (2009). Kennis(sen) maakt macht, macht maakt gezond :
Empowerment van vluchtelingen met gezondheidsklachten. Cultuur migratie gezondheid,
(2), p. 84-93.
3.2.2



Kamperman, Astrid M. (PhD)
Mede-auteur van mijn basisartikel
Functie: klinisch psycholoog, senioronderzoeker en verbonden aan Equator
Foundation (dagbehandeling voor vluchtelingen) en het O3 Onderzoekscentrum GGZ
Rijnmond van het Erascmus MC. (al deze info staat in het artikel)
[email protected]
Publicaties:
Een veelheid aan artikels geschreven:
Artikels
Wierdsma, A., Kamperman, A. (2011). Contact met de jeugd-ggz is een zaak van culturele
en sociaaleconomische verschillen. Tijdschrift voor psychiatrie, 53, 11,857-863.
Logger, C., Kamperman, A. (2009). Kennis(sen) maakt macht, macht maakt gezond :
Empowerment van vluchtelingen met gezondheidsklachten. Cultuur migratie gezondheid,
Jrg. 6, nr. 2. p. 84-93.
Scholte, W. F., Verduin, F., Kamperman, A. M, Rutayisire, T. Zwinderman, A. H. & Stronks,
K. (2011). The Effect on Mental Health of a Large Scale Psychosocial Intervention for
Survivors of Mass Violence: A Quasi-Experimental Study in Rwanda (Psychosocial
Intervention after Mass Violence). PLoS ONE, 2011, Vol.6(8), e21819.
Kamperman, A.M. ; Komproe, I.H. ; de Jong, J.T.V.M. (2005). Psychische
gezondheidstoestand van migranten : discrepantie tussen psychiatrische stoornissen en
ervaren klachten en beperkingen. Tijdschrift voor psychiatrie, 47, 11, 761-769.
Kamperman, A.M. ; Komproe, I.H. ; De Jong, J.T.V.M. (2003). Verklaringen voor verschillen
In psychiatrische stoornissen in een onderzoek onder migranten. Tijdschrift voor psychiatrie.
45(2003)6. 315-325.
Wierdsma, A. & Kamperman, A. (2011). Contact met de jeugd-ggz is een zaak van culturele
en sociaaleconomische verschillen. Tijdschrift voor psychiatrie, 53, 11, 857-863.
Kamperman, A.M. ; Komproe, I.H. ; De Jong, J.T.V.M. (2003). Verklaringen voorverschillenin
psychiatrische stoornissen in een onderzoek onder migranten. Tijdschrift voor psychiatrie,45,
6, 315-325.
Scholte W., Verduin F., Van Lammeren A., Rutayisire T. Kamperman A. (2011).
Psychometric properties and longitudinal validation of the self-reporting
questionnaire(SRQ20) in a Rwandan community setting: a validation study. BMC
Medical Research Methodology, 2011, Vol.11(1), 116.
Stevens, G. W.J.M., Kamperman, A.M., De Jong, J. T.V.M., Crijnen, A. A.M. (2005).
Aanbevelingen voor de werving van allochtone respondenten voor onderzoek. Tijdschriftvoor
gezondheidswetenschappen, 83, nr. 4, 200 - 204.
Trinidad, R.B. ; Kamperman, A.M. ; de Jong, J.T.V.M. (2005). Verklaringsmodellen in de ggz:
kenmerken van migranten en Nederlandse cliënten die volharden in een niet-psychologische
betekenisgeving van hun klachten. Psychologie & gezondheid, Jrg. 33, nr. 2, 57 - 71.
Kamperman, A. (2005). Background A psychosocial intervention in Rwanda. A century of
postcombat stress. Lancet Neurology, Vol.4(11), 703-703
Vragen aan beide auteurs:
1. Heeft u zelf deelgenomen aan het handelingsonderzoek, was u zelf coach, in
welke hoedanigheid heeft u het hele onderzoeksproces gevolgd?
2. Het boommodel wordt intussen al bijna 10 jaar gebruikt, moet het intussen
bijgesteld worden?
3. Kan het model dat u voorstelt om vluchtelingen te ‘empoweren’ ook op andere
doelgroepen worden toegepast? Welke? Gebeurt dit al? In hoeverre heeft het
ingang gevonden in andere disciplines, deelgebieden van de zorg?
3.2.3



Freire, Paolo
Grondlegger van het begrip ‘empowerment (samen met Fanon), vermeld in mijn
basisartikel
Paulo Freire (Recife, 19 september 1921 – São Paulo, 2 mei 1997) was een
Braziliaans onderwijshervormer, pedagoog en andragoog, hoogleraar in Pernambuco
en directeur van het departement voor Cultuurverspreiding.
Overleden in 1997, dus niet meer te contacteren  niet opnemen in wiki
Publicaties:
(http://nl.wikipedia.org/wiki/Paulo_Freire)

kwam ik telkens weer tegen in mijn zoektocht naar een geschikt artikel (zeer
interessante artikels die jammer genoeg nooit voldeden aan de eisen qua lengte, of
die niet uitleenbaar of beschikbaar waren, …). Heeft erg veel gepubliceerd op
verschillende domeine. Nog zeer actief met empowerment in Vlaanderen (en
Nederland) bezig.


functie : Tine Van Regenmortel is doctor in de psychologische wetenschappen, hoofd
van de onderzoeksgroep 'Armoede, maatschappelijke integratie en migratie' aan het
HIVA en professor in de Master Sociaal Werk aan de Faculteit Sociale
Wetenschappen van de K.U.Leuven. Ze is als lector 'Empowerment en
maatschappelijk kwetsbare groepen' ook verbonden aan de Fontys Hogeschool
Sociale Studies in Eindhoven. http://www.lannoo.be/tine-van-regenmortel)
contactgegevens: [email protected]
Publicaties:
3 boeken en talrijke artikels (Limo: 125 hits!) Achterhuis, H. Paulo Freire: de praxis als
eenheid van actie en reflectie. In: Filosofen van de derde wereld: Frantz Fanon, Che
Guevara, Paulo Freire, Ivan Illich, Mao Tse-Toeng, Ambo, Bilthoven, 1975 (diverse
heruitgave), p. 63-81.
3 Vragen die ik zou willen stellen, mocht hij nog in leven zijn geweest:
1. Wat is uw eigen achtergrond, stamt u uit een arbeidersfamilie (ik vermoed van
niet)?
2. Vanwaar dan die interesse voor ‘de onderdrukten’?
3. Hoe evalueert u de gevolgen die uw ideeën en daden op wereldvlak hebben
gehad?
3.2.4
Huijbregts, Veronique
Minder specifiek gerelateerd aan empowerment. Niet opnemen in de wiki.


3.2.5


Uit de basistekst. Later las ik dat ze geassocieerd sis met Pharos en Mikado (in 1
van hun bladen werd mij artikel gepubliceerd. Schrijfster met sociologische
achtergrond, vandaar dat het vaak om teksten met sociale inslag gaat.
“Ik heb Spaans en Engels gestudeerd en ben afgestudeerd als socioloog. Vanaf
1989 werk ik als journalist en redacteur en in 1991 heb ik mijn eigen tekstbureau
opgericht. Enkele ‘wapenfeiten’. Van 1991 tot 2001 was ik redacteur van het
bladThuiszorg, later het Tijdschrift voor Verzorgenden. In 1993 heb ik het
blad Phaxx van Pharos - Kenniscentrum Vluchtelingen en Gezondheidszorg mee
opgezet. Tot juni 2004 tekende ik voor de eindredactie hiervan. Voor Mikado –
Kenniscentrum interculturele zorg heb ik diverse good practice-cahiers bewerkt
en geschreven. Ik werk regelmatig voor de digitale nieuwsbrief en andere
publicaties van het Netwerk Conceptueel Bouwen. “ Uit: haar eigen site:
http://www.teksthuijbregts.nl/
Jacobs, Gaby
Via het basisartikel
http://www.lectoren.nl/index.php?option=com_lectoren&view=lector&id_lector=493&It
emid=2 :
achtergrond en biografie: Gaby Jacobs (1970) is sociaal psycholoog en promoveerde
op het onderwerp ‘Empowerment in de feministische hulpverlening en humanistisch
geestelijk werk’. Ze werkte als onderzoeker en docent aan de universiteit voor
Humanistiek en Keele university (UK). Ze leidde verschillende
geldstroomonderzoekstrajecten en professionaliseringstrajecten , o.m. op het terrein
van participatie en empowerment. Sinds april 2009 is ze lector aan Fontys OSO waar
ze ook bezig is met onderzoek en projecten rond waarden, professionalisereing en
inclusieve educatieve praktijken. (info uit haar site)
Interessant: http://fontys.nl/oso
Biografie
Gaby Jacobs (1970) studeerde sociale psychologie en vrouwenstudies aan de Universiteit
van Tilburg en de Universiteit Utrecht en is in 2001 gepromoveerd aan de Universiteit voor
Humanistiek in Utrecht op het onderwerp ‘empowerment’ in begeleidingspraktijken en de rol
van de professional daarbij (De paradox van kracht en kwetsbaarheid. Empowerment in de
feministische hulpverlening en humanistisch raadswerk.Amsterdam: SWP, 2001). Ze heeft
gewerkt als onderzoeker en docent aan de Universiteit voor Humanistiek en aan Keele
University (Engeland) en uiteenlopende onderzoeksprojecten geleid en uitgevoerd op het
brede terrein van zorg, welzijn, gezondheidsbevordering en educatie, met als centrale
thema’s: participatie en empowerment, diversiteit, waarden en professionalisering. Recent
publiceerde ze samen met Ruud Meij, Hans Tenwolde en Yanaika Zomer het boek Goed
Werk? Verkenningen van normatieve professionalisering. Amsterdam: SWP (2008). Sinds
april 2009 is ze als lector ‘Professionele waarden in Kritische Dialoog’ verbonden aan Fontys
Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg en sinds september 2010 ook weer als
universitair docent aan de Universiteit voor Humanistiek.
http://www.uvh.nl/contact/medewerkers?person=qyesijDsHqwOhbPnC
Contactgegevens: [email protected]
Publicaties:
Hoofdstuk in boek
Vloet, K, Jacobs, G.C. & Veugelers, W.M.M.H. (2012). Dialogical learning in teachers’
professional identities. In M. Cesar & B. Ligorio (Eds.), The interplay between dialogical
learning and dialogical self (pp. 419-456). New York: Information Age Publishing.
Artikels in tijdschriften
Jacobs, G.C. (2010). Conflicting demands and the power of defensive routines in
participatory action research. Action Research, 8(4), 367-386.
Jacobs, G.C. & Halsema, J.M. (2001). Empowerment van migrantenvrouwen: Op weg naar
een gevarieerde samenleving. Tijdschrift voor humanistiek, 6, 67-78.Jacobs, G.C. & Murray,
M. (2010). Developing critical understanding by teaching action research to undergraduate
psychology students. Educational Action Research, 18(3), 319-335.
Jacobs, G.C. (2006). Imagining the flowers, but working the rich and heavy clay. Educational
Action Research, 14(4), 569-581.
Ende, T.M.L. van den & Jacobs, G.C. (2005). Waarde(n)vol onderzoek. Onderzoekers en
hun dilemmas in een participatief onderzoeksproject. Tijdschrift voor humanistiek, 6(22), 2945.
Houten, D.J. van & Jacobs, G.C. (2005). Empowerment of Marginals: Strategic Paradoxes.
Disability and Society, 6, 641-654.
Jacobs, G.C. (2005). Participatie en empowerment in de gezondheidsbevordering.
Professionals in de knel tussen ideaal en praktijk? Sociale interventie, 4, 29-39.
Congresbijdrage
Jacobs, G.C. (2005). Imagining the flowers, but working the rich and heavy clay. Participation
and empowerment in action research for health. In P. Ponte & B. Smit (Eds.), Quality of
Practitioner Research /Action Research: what's it about, what's it for and what next? (p. 8).
Tilburg: Fontys University of Professional Education/OSO.
Rapporten
Braakman, M.A., Jacobs, G.C. & Houweling, J. (2005). Op eigen kracht naar gezond leven.
Empowerment in de gezondheidsbevordering: concepten, werkwijzen en
onderzoeksmethoden (rapport). Utrecht: UvH.
Jacobs, G.C. & Halsema, A. (2002). Over kracht gesproken. Empowerment en diversiteit in
zorg en welzijn (rapport). Utrecht: Universiteit voor Humanistiek.
Hoofdstukken in boeken
Jacobs, G.C. (2002). Empowerment - Een voorbeeld. In J. Tenwolde & J.E. de Neef (Eds.),
Handboek Interculturele Zorg . Aanvulling20 (pp.75-106). Maarssen: Elsevier/De Tijdstroom.
Jacobs, G.C. (2002). Humanistics: Reflection and Action in the Transitional Space of the
Political and the Existential. In A. Halsema & D.J. van Houten (Eds.), Empowering Humanity;
State of the Art in Humanistics (Humanistics Library) (pp. 243-256). Utrecht: De Tijdstroom.
Jacobs, G.C. (1997). Tederheid en kracht. In A.A.M. Jorna (Ed.), Door eenvoud verbonden:
Over de theorie en de praktijk van het humanistisch geestelijk raadswerk (pp. 189-201).
Utrecht: Kwadraat.
Dissertatie
Jacobs, G.C. (2001, januari 31). De paradox van kracht en kwetsbaarheid. Empowerment in
feministische hulpverlening en humanistisch raadswerk (dissertatie). UVH Universiteit voor
Humanistiek (Utrecht).
3 vragen aan Gaby Jacobs:
1. Wat ligt er aan de basis voor uw interesse in empowerment, behalve idealisme?
2. Is de nood aan begeleiding en empowerment van alle tijden? Blijft ze even groot?
Verschuift de doelgroep? Ziet u een evolutie?
3. De methode werkt vast niet altijd. Wat zijn de alternatieven? Is iedereen (die wil)
in principe te helpen?
3.2.6
Van Regenmortel, Tine
Boeken
Driessens, K., & Van Regenmortel, T. (2006). Leefwereld en hulpverlening. Leuven:
LannooCampus.
Sannen, L., & Van Regenmortel, T. (2011). Krachtgericht, integrale trajectbegeleiding voor
werkzoekenden in armoede. Leuven: HIVA-K.U.Leuven.
Steenssens, K., & Van Regenmortel, T. (2007). Empowerment Barometer. Leuven: HIVA.
Van Regenmortel, T., & Albrecht, J. (2011). Gelijk oversteken. Een staalkaart van
bevindingen rond integratie. Brugge: Vanden Broele.
Van Regenmortel, T., Steenssens, K., Cortese, V., Vanheerswyngels, A., & Hamzaoui, M.
(2010). Evaluatie van het pilootproject "Ervaringsdeskundigen in de armoede en sociale
uitsluiting bij de federale overheid". Leuven: HIVA.
Demeyer, B. ; Van Regenmortel, T. (1998). Art 23 : cultuurparticipatie : een vergeten recht en bindende krac
armoedebestrijding: een kijk op de ART 23-projecten : kunstprojecten als hefboom tegen sociale uitsluiting.
Brussel : Koning Boudewijnstichting, Leuven : Hoger Instituut voor de Arbeid.
Driessens, K. , Van Regenmortel, T. (2006). Bind-kracht in armoede: leefwereld en hulpverlening
Leuven : Lannoo Campus,
Van Regenmortel, T. (2011). Lexicon van empowerment. Utrecht : Marie Kamphuis Stichting, 2011
Ackaert, J., Van Regenmortel, T. (Red.)(2011). Gelijk oversteken : een staalkaart van
onderzoeksbevindingen rond integratie. Brugge : Vanden Broele,
Mathijssen, C.,Van Regenmortel, T., Fransen, K., Vanderhaeghen, M., Haesendonckx, C.,
Kauwenberghs, M., et al. (2009). Vrijwillig werkt : aan de slag met vrijwilligers uit
kansengroepen (Online). Leuven : CERA, 2009.
Artikels
Van Regenmortel, T., Embregts, P. (2012). Regie over het eigen leven voor mensen met een
verstandelijke beperking : Empowerment en ervaringsdeskundigheid als uitgangspunten.
Nederlands Tijdschrift voor de Zorg aan mensen met verstandelijke beperkingen. 38(2), 120127.
Van Regenmortel, T. (2009). Empowerment en maatschappelijke kwetsbaarheid.
Welwijs. : wisselwerking onderwijs en welzijnswerk, 20 (3) ; 9-13.
Janssen, B., Van Regenmortel, T. (2012). Positieve psychologie in onderzoek met
zelfstandig wonende, hulpbehoevende ouderen : Hoe de principes van empowerment de
(onderzoeks)praktijk kunnen vormen. Psychiatrie en verpleging : tijdschrift voor hulpverleners
in de geestelijke gezondheidszorg, 88(4),176-187.
Van Regenmortel, T. (2005). Empowerment binnen de integrale jeugdhulp: participatie via
taakgerichte groepswerking in een vereniging waar armen het woord nemen
Tijdschrift voor welzijnswerk, 29(265), 5-12.
Van Regenmortel, T. (1997). Maatzorg in de thuislozenzorg: onderzoek als instrument en
stimulans voor de kwaliteitszorg. Tijdschrift voor welzijnswerk, 21 (206), p. p.129-137.
Van Regenmortel, T. (2006). De toegankelijkheid van de geestelijke gezondheidszorg:
armoe(de) troef. Psyche : tijdschrift van de VVGG, 18 (2), 4-6.
Van Regenmortel, T. (2004). Empowerment in de praktijk van het OCMW. OCMW visies :
driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaams OCMW-secretarissen, 19(4), 23-30.
Vragen: aan Tine Van Regenmortel:
1. wat is uw eigen achtergrond,bent u persoonlijk ook van dichtbij
geconfronteerd geweest met mensen/groepen met nood aan
‘empowerment’?
2. waarom boeit ‘empowerment’ u zo? Hoe en wanneer is uw interesse
ontstaan?
3. Heeft uw zelf aan hulpverlening gedaan, bent u in het werkveld actief
geweest, of steunen uw geschriften eerder op observatie?
Interessante artikels, gevonden tijdens het zoeken naar specialisten, nog verder
bekijken:
http://www.antwerpen.be/docs/Stad/Bedrijven/Sociale_zaken/SZ_Werk/empowermentbarom
eter%20NL.pdf -> oa Tine van Regenmortel!
http://www.demos.be/uploads/tx_bworxebib/Empowerment_in_de_praktijk_van_het_OCMW.
pdf onderzoek T van Regenmortel omtrent empowerment in de proktijk van het OCMW, in
opdracht van minister Arena
http://www.hrsquare.be/upload/profiel/doc_12971_1269532778_627.pdf nteressant artikel
mbt empowerment op het werk (België, oa ism Vlerick)
http://cemo.be/over-cemo/cemo/medewerkers/ Empowerment in de zorg (ouderenzorg):
project waar Katho aan meewerkt!!!
http://www.socius.be/tiki- ---> eerder een culturele organisatie (niet opnemen)
index.php?page=Naar+het+hart+van+empowerment%3A+een+onderzoek+naar+de+grondsl
agen+van+empowerment+van+kwetsbare+groepen foldertje “naar het hart van
empowerment (downloadbaar) armoede - SOCIUS steunpunt sociaal-cultureel
volwassenwerk
http://www.desleutel.be/ (verslaafden en druggebruik, afd. over heel VL), ook artikel omtrent
‘opvoedingsondersteuning en empowerment ‘op hun site
http://www.vlaamsarmoedesteunpunt.be/main.aspx?c=.VLAS&n=106327&ct=106327&e=293
949 ook Tine Van regenmortel werkzaam of steunt
Organisaties/voorzieningen
3.3


HUMANITAS
CEMO (ouderenzorg en empowerment ism Katho)










http://cemo.be/over-cemo/cemo/medewerkers/
De Sleutel. (drugs) http://www.desleutel.be/
http://www.vlaamsarmoedesteunpunt.be/ (beleidsrelevant onderzoek, kan interssant
zijn voor volgende stap)
Equator Foundation
getraumatiseerde vluchtelingen uit oorlog en onderdrukking in NL
De GGZ in het algemeen?
Ontwikkelingsorganisaties? Vb?
ARKTOS: vormingscentra voor jongeren (5 in VL, basis Leuven)
http://www.arktos.be/
Habbekrats http://www.habbekrats.be/ Vzw Habbekrats is een vormingsdienst voor
jongeren tussen 10 en 21 jaar oud en richt zich tot jongeren uit randgroepen. De
dienst is een forum voor verschillende projecten die vrij toegankelijk zijn voor iedere
jongere die er gebruik van wil maken. De vzw wil jongeren ontmoetingskansen
geven, hen weerbaarder maken en achterstellingmechanismen tegengaan en
opheffen. De werking van Habbekrats situeert zich vooral op preventief vlak, maar
een aantal projecten zijn gericht op hulpverlening. Elk project is laagdrempelig…
Vzw Jong is het Gentse, particuliere jeugdwelzijnswerk met deelwerkingen in
verschillende buurten van de negentiende-eeuwse stadsgordel, het stadscentrum en
Nieuw Gent.
Vzw Jong stelt zich tot doel de persoonlijke en maatschappelijke emancipatie en
participatie van kinderen en jongeren te bevorderen. http://www.vzwjong.be minder
interessant, kleinschaliger ook
Vzw Lejo, st Amandsberg (ook kleinschaliger)
http://www.lejo.be/
KRAS Jeugdwerk.be (Antwerpen, gent, … heel Vlaanderen), jongeren in stedelijke
context (failliet?, website valt uit, artikel over 20 collega’s weg…?) beter niet
opnemen.
3.4 Bronnenlijst
5 tot 10 referenties uit tekst.
Mini-bronnenlijst: (automatisch)
(Boog, 2001)
(Freire, 1973)
(Huijbregts, 2007)
(Logger, 2000)
(Reijneveld, 1998)
(Sarason, 1997)
Mini-bibliografie (automatisch)
Boog, B. C. (2001). Empowerment van vluchtelingen. Tijdschrift voor Arbeid en participatie ,
144-156.
Freire, P. (1973). Pedagogy of the Oppressed. London: Penguin Books.
Huijbregts, V. (2007). Hebjij POWER?Empowerment van allochtone jongeren in Eindhoven.
Rotterdam: Mikado.
Logger, C. &. (2000). Aarden in vreemde grond, handleiding vluchtelingen en netwerken.
Groningen: Humanitas.
Reijneveld, S. (1998). Reported health, lifestyles, and us of health care of first generation
immigrants in the netherlands: do socioeconomic factors explain their adverse position? J
Epidemiol Community health,52 , 298-304.
Sarason, B. S. (1997). Close personal relationships and health outcomes: A key tot the role
of social support. In S. Duck, handbook of personal relationships: Theory, research and
interventions (pp. 547-573). Hoboken: NJ:John Wiley & Sons.
4 BESCHIKKING KRIJGEN EN MEER ZOEKEN
4.1 Zijn er van de auteurs van het basisartikel andere werken
beschikbaar (verwant met thema) aanwezig in 2 bereikbare
bibliotheken?
4.1.1
Cootje Logger
Katho-bibliotheek
Slecht 1 publicatie beschikbaar in Kortrijk (verzamelwerk):
Rothfusz, J.(red.) (2007). Samenwerken aan integratie : handboek voor coaches van
migranten. Groningen : Wolters-Noordhoff
Katho Campus Kortrijk eerste verdieping 331.62
Bibliotheek Anzegem
Niets
Een andere West-Vlaamse lokale bibliotheek
geconsulteerd in de lokale bib via www.winob.be (West-Vlaams informatienetwerk van
openbare bibliotheken, o.a. onze bib in Anzegem) : niets
4.1.2
Astrid Kamperman
Katho-Bibliotheek
Full text: meerdere artikels, o.a.
Scholte, W. F., Verduin, F., Van Lammeren, A., Rutayisire, T., Kamperman, A. M.
(2011).Psychometric properties and longitudinal validation of the self-reporting questionnaire
(SRQ-20) in a Rwandan community setting: a validation study. BMC Medical Research
Methodology, August 16, Vol.11, p.116.
En mijn basisartikel (sinds kort, nog niet in 2012)
Bibliotheek Anzegem:
Niets
Een andere West-Vlaamse lokale bibliotheek (via www.winob.be)
Niets
4.2 Publicaties in de bronnenlijst: beschikbaar in campusbibliotheek,
een andere bibliotheek binnen Limo, de openbare bibliotheek?
Zie exceldocument
4.3 Trefwoorden uit colofons/achterflap van publicaties uit de
bronnenlijst
Er zijn nauwelijks moeilijke woorden die als trefwoord voor het thema nuttig zijn. (wel vb. de
versch. soorten validiteit, begripsvaliditeit etc, … maar deze heeft hier geen meerwaarde)


Netwerken: het creëren, uitbouwen en onderhouden van sociale contacten om
informatie te verkrijgen waar men in zijn beroep of carrière zijn voordeel mee kan
doen.
Pedagogie van de onderdrukten (Freire, 1998): conscientizaçao /
conscientisering (bewustwording)
doel en/of methodisch principe voor sociaal-cultureel vormingswerk gericht op het
beter begrijpen van de eigen persoon binnen de maatschappelijke context en tevens
aangrijpingspunt voor verdere vorming,actie of leren
Gevonden op http://www.woorden-boek.nl/woord/bewustwording
Zijn er andere werken van 2 auteurs uit de bronnenlijst beschikbaar in
een (minstens 1) bereikbare bibliotheek?
4.4
Er zijn weinig publicaties beschikbaar van de auteurs uit de bronnenlijst. Ik vond vooral
oudere boeken terug, die minder met empowerment in de hulpverlening te maken hebben,
en meer om bewustwordingsprocessen bij volkeren, ontsnappen aan onderdrukking, ...

Jacquelien Rothfusz (2008): Ethiek in sociaalagogische beroepen. Amsterdam:
Pearson Education Benelux.
Beschikbaar in Hoofdbib Harelbeke (321.4 ROTH)

Ilja Maso: 3 boeken, maar minder direct gerelateerd aan empowerment (niet op wiki,
of misschien wel de laatste):
Maso, I (1997). De zin van het toeval. Baarn: Ambo (Roeselare De vriendchap: 135 MASO)
Maso, I. (2007). Onsterfelijkheid. Van twijfel naar zekerheid. Kampen: Ten Have. (Harelbeke
hoofdbib: 173 MASO)
Desouter, S., Devisch, R. & Maso, I.(2000). Hoe anders is anders?:over wereldbeelden en
Afrikaanse kennissystemen. Berchem: EPO. (bib. Ledegem, afd. traditionele volken, Zwart
Afrika (geen plaatsnr)) (in de reeks Monografieën over interculturaliteit)


Freire, P. (1974). Culturele actie voor vrijheid. Baarn: In den Toren. (Zwevegem
hoofdbib: M300.5/ Roeselare Albrecht Rodenbachbib: 493 FREI)
Freire, P. (1979). Pedagogie in ontwikkeling. Brieven aan Guinee-Bissau. Baarn: In
den Toren. (Roeselare Albrecht Rodenbachbib: 304 FREI)
4.5 Internet algemeen
Ander werk van Cootje Logger:
http://www.literatuurplein.nl/persdetail.jsp?persId=45790 en
http://books.google.be/books/about/Aarden_in_vreemde_grond.html?id=YCsptwAACAAJ&re
dir_esc=y
Boek: Logger, C. & Martens, J.(2000). Aarden in vreemde grond. Handleiding vluchtelingen
en netwerken. Groningen: Stichting GGZ Groningen, Afdeling preventie.
Enkel verwijzing en bibliografische gegevens
Ander werk van Astrid Kamperman: Heel veel artikels, geen boeken gevonden
Enkele voorbeelden van artikels:
http://mgv.boomtijdschriften.nl/artikelen/GV-66-18_Geweld%20tegen%20psychiatrische%20patinten%20in%20.html
Artikel in ‘Maandblad Geestelijke Gezondheidszorg’: samenvatting en mogelijkheid tot
downloaden (pdf) van het volledige artikel
De Vries, S.C., Kamperman, A., Lako, I., Sytema, S., Bervoets, P., van der Gaag, M. et al.
(2011). Geweld tegen psychiatrische patiënten in Nederland. Maandblad Geestelijke
Gezondheidszorg, jaargang 66 nr 1-2, z.p.
Via Google books:
http://books.google.be/books/about/Somatisatie_en_sociocentrisme.html?id=ap4aHAAACAA
J&redir_esc=y
Boek: Kamperman, A. (1996). Somatisatie en sociocentrisme: een cultuurvergelijkend
onderzoek naar klachtenpatronen. s.n.
Via Pubget (www.pubget.com): 2 artikels, samenvatting en mogelijkheid om pdf-versie van
de volledige tekst te kopen
Titels:
- Psychometrics and Validity of the Dutch Experiences in Close Relationships-Revised (ECRr) in an Outpatient Mental Health Sample.
-Group therapy with male asylum seekers and refugees with posttraumatic stress disorder: a
controlled comparison cohort study of three day-treatment programs.
(geen volledige bibliografische gegevens beschikbaar)
Via www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/assets/.../TvP11-11_p857-863.pdf:
Wierdsma, A.I., Kamperman, A.(2011). Contact met de jeugd-ggz is een zaak van culturele
én sociaaleconomische verschillen. tijdschrift voor psychiatrie 53, 11, 857-863.
volledige tekst
4.6 Kranten
5 recente on-line krantenartikels
Via Mediargus:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Moens, S. (12 april 2013). Opera. Best belangrijk voor de economie. De Morgen,p.36.
Ruell, N. (13 maart 2013). Verzet is zelden pacifistisch. De Standaard. p.6.
LJ. (13 maart 2013). Foxfire. De Morgen, p.42.
Gulinck, L. (5 februari 2013). De gevallen geluidsengelen. De Morgen, p.19.
Ballegeer, D. (18 januari 2013). Vrouwen en VN-vehikels. De Tijd, p.334.
Van Dijck, F. (18 december 2012). Woelige tijden. De Standaard, p.33.
4.7 Vaktijdschriften (wetenschappelijk)



Wegwijs in Werk en Ouderschap
Werkvormen: Tijdschrift van VLAB, Koepel van beschutte werkplaatsen
Maatwerk: Vakblad voor maatschappelijk werk



Weliswaar
Alert: voor sociaal werk en politiek
HRMagazine: Mens en werk
Er bestaan geen tijdschriften met ‘Empowerment’ in de titel.
4 Relevante artikels uit het tijdschrift Alert:
1) Vandevelde, A. (2012). Zelfbeschikking en sociale gelijkheid: reflecteren over
persoonsgebonden zorgfinanciering. Alert: voor sociaal werk en politiek, 38(3), 46-53.
2) Fret, L. (2002). Empowerment is macht delen: dialoog in sociale ondernemingen.
Alert: voor sociaal werk en politiek, 28(6), 55-69.
3) De Backer, K. (2007). Participatie en kwaliteit in de jeugdzorg. Alert: voor sociaal
werk en politiek, 33(1), 49-59.
4) Baert, H., Droogmans, A. (2010). Armoede bestrijden door basisschakelmethodiek.
Alert: voor sociaal werk en politiek, 36(1), 17-26.
4.8 Bijdrage uit een verzamelwerk
Nobel, T, McGrath, H. (2012). Wellbeing and Resilience in Young People and the Role
of Positive Relationships. In Roffey, S (red.), Positive Relationships. Evidence Based
Practice across the World (pp. 17-33). Dordrecht, New York: Springer.
4.9 Eindwerken / bachelorproeven
DOKS = eindwerkendatabank
Saeys, E. (2010). Hangjongeren in en rond de stationsomgeving: een integrale en
geintegreerde aanpak[bachelorproef]. Kortrijk: Katho IPSOC. (niet raadpleegbaar, niet
uitgegeven)
Baston, W. (2010). Cyberpesten toegepast op de methodiek van wenselijke preventie
[bachelorproef]. Geraadpleegd via
http://doks.katho.be/do/files/FiSe8a8182f027ff032d01283a9c48060199/BaMV0910_Bachelor
proef_Baston_Wouter.pdf.pdf?recordId=SKAT8a8182f027ff032d01283a9c48060198
De Ségournet de Rameignies, J. (2011). Oplossingsgerichte intake bij personen met een
arbeidshandicap. Ontwikkelen van een oplossingsgerichte intakeleidraad ter bevordering van
empowerment bij personen met een arbeidshandicap. (bachelorproef). Kortrijk: Katho.
Departement Sociaal-agogisch werk (IPSOC).
Derveaux, P.-J.(2009). Te weinig basis, teveel educatie?: een kritische blik op basiseducatie
vanuit het activeringsdiscours, empowerment en Paolo Freire. (thesis). Heverlee: Sociale
School Heverlee.
Rottiers, W. (2009). Project HERCOS: excellente nazorg? Kadering en evaluatie binnen de
excellente politiezorg. Geraadpleegd via
http://doks.katho.be/do/files/FiSe8a8182f020b1a25c012115f2749100a7/Project%20HERCO
S_excellente%20nazorg%20%20Kadering%20en%20evaluatie%20binnen%20excellente%20politiezorg.pdf?recordId=SK
AT8a8182f020b1a25c012115f2749100a6
4.10 Handboeken, losbladige werken, verzamelwerken, monografiën




Dierckx, D. (red.)(1991). Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek. Leuven: Acco.
Van Riet, N. (2010). Social Work: mensen helpen tot hun recht te komen. Assen: Van
Gorcum.
Broeckmans, A. (1978). Ervarend leren: gebaseerd op de pedagogische ideeën van
Paolo Freire. Amersfoort: De Horstink.
Kroon, T. & Levering, B. (2008). Grote peagogen in klein bestek. Amsterdam: SWP.
(niet op wiki)
5 CONTEXTUALISEREN
5.1 Organisaties : Habbekrats.be
Beschrijving van de website www.habbekrats.be aan de hand van het “tekstkritiekmodel”:
1. Herstellingskritiek
Ik kan niet met zekerheid zeggen of er op deze site gebruik wordt gemaakt van
gemanipuleerd (beeld)materiaal. Ik denk niet dat een bekende organisatie, die waarheid en
waarden hoog in het vaandel draagt, zich aan oneerlijke praktijken of manipulatie schuldig
maakt. De website wordt geregeld geüpdatet. Veel informatie is eigen materiaal, er is geen
reden waarom het niet in de originele vorm/versie gepubliceerd zou worden.
2. Oorsprongskritiek
 De informatie op de website lijkt betrouwbaar, bronnen worden altijd vermeld en
meestal gebruikt men directe links naar andere sites.
 De website is ‘powered by @assist’. Verder heb ik geen namen gevonden van
mensen die de site beheren of onderhouden. Bij sommige teksten wordt de auteur
vermeld, en naast fotoreportages staat steeds een mailadres voor reacties.
 Er moet een redactionele controle zijn, ik heb nauwelijks taalfouten ontdekt, en
opbouw en lay-out zijn zeer homogeen.
 Er is geen plagiaat, bronnen worden altijd vermeld.
 Er wordt verwezen naar krantenartikels, youtube-filmpjes en pdf-bestanden van eigen
teksten. De website verspreidt vooral eigen info, ze gebruiken nauwelijks externe
bronnen.
3. Interpretatiekritiek
De auteurs brengen informatie op een correcte, onbevooroordeelde manier. Verslagen van
eigen activiteiten zijn zeer positief van toon, ze dienen hun doel, nl. promoten van de
organisatie en aantrekken van jongeren. In de informatieve gedeelten worden geen
standpunten ingenomen, noch meningen geventileerd. Er zijn geen kritieken die weerlegd
dienen te worden (er is geen forum of i.d.). Er is wel een niet-werkende facebooklink,
bewust?
4. Bevoegdheidskritiek
De auteurs van de teksten zijn allemaal betrokken partijen, namelijk leden van de
organisatie. De problematiek van het vormen van en kansen geven aan jongeren is hun vak.
Ze zijn dus deskundig, en berichten met inzicht in de materies.
5. Rechtzinnigheidskritiek
Het enige wat de makers van de site misschien verweten kan worden, is hun onverdeeld
positieve berichtgeving, maar dat is precies het doel van de website. Er zullen dus best
dingen niet worden vermeld, of positiever voorgesteld, maar niet met het doel de bezoekers
van de site te misleiden of te bedriegen. Flagrante leugens zullen er door de organisatie niet
verspreid worden.
(349 woorden)
5.2 Statistieken rond empowerment
ICT- enquête van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en
sociale uitsluiting: Is er werkelijk een digitale kloof?
http://www.armoedebestrijding.be/cijfers_digitale_kloof.htm
armoedebarometers (politieke instrumenten)
http://www.armoedebestrijding.be/armoedebarometers.htm
Lokale Inburgerings- en Integratiemonitor 2012:
http://aps.vlaanderen.be/lokaal/integratiemonitor.html
Inburgering en integratie
http://aps.vlaanderen.be/lokaal/domeinen/inburgering/kk_rapport_inburgering.html:
verscheidene statistieken via de studiedienst van de Vlaamse regering:
http://www4dar.vlaanderen.be/sites/svr/Cijfers/Pages/Excel.aspx
Vlaamse Armoedemonitor 2012
-
Evolutie van het aantal personen met een handicap dat een opleiding volgt in een
centrum voor beroepsopleiding, op 31/12, in aantal en index (1993=100)
Werkzaamheidsgraad naar geslacht, leeftijdsgroep en internationale vergelijking, in
%
Statistieken van de POD Maatschappelijke Integratie, Armoedebestrijding, Sociale Economie
en Grootstedenbeleid:
http://www.mi-is.be/be-nl/studies-publicaties-en-statistieken
Empowerment is een begrip dat moeilijk of niet te meten is, ik heb geen specifieke
statistieken gevonden, wel statistieken gerelateerd aan doelgroepen van empowerment.
5.3 Juridische context
Geen wetteksten, reglementen, decreten, … gevonden met als rechtstreeks onderwerp
“empowerment”, wel enkele juridische besluiten op Vlaams niveau die ertegenaan leunen:
Decreet [betreffende het Vlaamse integratiebeleid (verv. decr. 30 april 2009, art. 2)]
(B.S.19/06/1998)
te consulteren via
http://www.codex.vlaanderen.be/Zoeken/Document.aspx?DID=1006181&param=inhoud#
Decreet tot wijziging van het decreet van 28 april 1998 inzake het Vlaamse beleid ten
aanzien van etnisch-culturele minderheden (B.S.02/07/2009) - De nieuwe versie is nog niet
gepubliceerd in BS, voorzien voor 2014
http://www.codex.vlaanderen.be/Zoeken/Document.aspx?DID=1018065&param=inhoud#
Besluit van de Vlaamse Regering houdende de organisatie van een open oproep rond
sociale innovatie (B.S.23/01/2013)
Heft o.m. op: Decreet houdende de Vlaamse sociale bescherming
http://www.codex.vlaanderen.be/Zoeken/Document.aspx?DID=1020481&param=inhoud#
Staatsblad: niets gevonden
http://www.juriwel.be: niets
http://jure.juridat.just.fgov.be/: niets
http://www.legalworld.be/legalworld/search.aspx: niets (JURA)
http://www.law.kuleuven.be/rechtslinks juridische links bib rechtsgeleerdheid Leuven. Niets
http://www.diversiteit.be: niets
http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_wet/wet.pl (Justel)
www.vlaanderen.be: (en studiedienst VL Gemeenschap): niets
Wetgeving, rechtspraak: niets gevonden
Politieke context (maatschappelijk / beleid / visie)
5.4
Verantwoordelijke minister/bevoegd departement:
3 departementen kunnen aangesproken worden
FEDERAAL
Mevrouw Joëlle Milquet, Vice-Eerste Minister en Minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke
Kansen
Mevrouw Laurette Onkelinx, Vice-Eerste Minister en Minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
Mevrouw Maggie De Block,Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke
Integratie en Armoedebestrijding, toegevoegd aan de Minister van Justitie
VLAAMS
Ingrid Lieten (sp.a)
Viceminister-president van de Vlaamse Regering,
Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding
Jo Vandeurzen (CD&V)
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Pascal Smet (sp.a)
Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel
Maatschappelijke organisaties actief rond empowerment:
Socialekaart: CAW, organisaties voor buurtwerk- en buurtservice, (helpen kwetsbare
groepen aan werk bv.) en jeugdwelzijnswerk, CM
Belangengroepen die ook politiek op het beleid willen wegen:

Minderhedenforum
http://www.minderhedenforum.be/
Het Minderhedenforum is spreekbuis en belangenverdediger van de etnisch-culturele
minderheden in Vlaanderen. (Empowerment komt niet als term voor op hun website, maar
komt wel naar voren in hun activiteiten. )

Broederlijk delen
http://www.broederlijkdelen.be/zoek?searchword=empowerment&searchphrase=all#.UWrSK
KKeOxA

Amnesty International Vlaanderen
http://www.aivl.be/search/apachesolr_search/empowerment

Centrum voor gelijke kansen en racismebestrijding
http://www.diversiteit.be

Commissie Vrouwen en Ontwikkeling
Maakt deel uit van FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en
Ontwikkelingssamenwerking
Publicatie http://diplomatie.belgium.be/nl/binaries/vrouwen_toegang_middelen_tcm314163149.pdf d
VROUWEN EN DE TOEGANG TOT EN DE ZEGGENSCHAP OVER MIDDELEN. Een
uitdaging voor de voedselzekerheid (ontwikkelingssamenwerking)
http://diplomatie.belgium.be/nl/Beleid/Ontwikkelingssamenwerking/cvo/index.jsp
VVOB (Education for development ) http://www.vvob.be/vvob/nl/search/node/empowerment
Vzw Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en Technische Bijstand

Integrale Jeugdhulp
http://wvg.vlaanderen.be/jeugdhulp/
Integrale Jeugdhulp (afgekort IJH) wil de jeugdhulp die vandaag in Vlaanderen beschikbaar
is optimaliseren. Dat gebeurt door het jeugdhulpbeleid instrumenten aan te reiken die
samenwerking en afstemming tussen de verschillende jeugdhulpsectorenstimuleren en
vergemakkelijken: AWW, BJB, CGG, CLB, K&G, CIG (Centra voor Integrale Gezinszorg),
VAPH
6 Persoonlijk besluit
Ik vond deze opdracht, al heeft ze vele uren gekost, een verrijking. Bronnen en informatie
opzoeken, krijg je goed in de vingers door het vaak te doen, en ik heb intussen een lijstje met
boeken die ik nog wil lezen over het onderwerp. Hoe verder je graaft, hoe meer deuren er
opengaan. Ik denk dat je tot in het oneindige met de wiki bezig zou kunnen zijn. Ik heb de
gelegenheid gekregen om mijn kennis van powerpoint weer op te frissen, en ik heb ook wat
bijgeleerd omtrent excel. Het werken in de wiki was voor mij helemaal nieuw, als je het
eenmaal een beetje in de vingers hebt, is het leuk om te doen, al blijft er daar nog heel wat te
leren voor mij. Ik heb nog lang niet alle mogelijkheden benut. Ik schrijf graag, en dat kon ik
hier goed gebruiken. Ik heb intussen ook geleerd hoeveel tijd er kruipt in een goede structuur
en lay-out van een tekst, en in het rondstruinen op databanken en internet. Ik ben ook erg blij
dat we gedwongen werden om Limo en de databanken goed te leren kennen bij het begin
van de opleiding. De documenten rond bronnenonderzoek en refereren hebben intussen een
vaste plek in mijn bureau en zullen nog vaak ter hand genomen worden.
Download