Netwerkgericht werken binnen de jeugdhulp

Netwerkgericht werken binnen de
jeugdhulp
Bie Melis en Mia Claes
Veel termen met meerdere invullingen
• Impliceert uiteenlopende doelstellingen
• Verschillende benaderingen = verschillende belangen.
Het netwerk in een veranderende
samenleving
Een ondersteunend netwerk :
 vergroot het zelfvertrouwen,
 vermindert de vatbaarheid voor stress
 zorgt voor praktische ondersteuning
Een ondersteunend netwerk biedt:
 toegankelijkheid tot opvoedingsondersteuning;
 een protectieve factor voor de plaatsing van kinderen.
Beleid erkent het belang van een ondersteunend netwerk ….
– Belang van een ondersteunend netwerk als onderdeel
van een zorgende samenleving.
– Verbinding met een informeel netwerk als
eerste opvangnet.
want ook op beleidsniveau is zorg voor
de hoge kost.
- Compenseert de inkrimping van de professionele zorg
- Versterken van netwerk kan de overgang van professionele naar nietprofessionele hulp vergemakkelijken.
Netwerkversterking
Vermaatschappelijking
van de zorg
De nieuwe uitdaging voor het sociale werkveld om in
netwerken te investeren
Maar binnen een duidelijke visie die
krachtgericht en
netwerkgericht werken verbindt.
Vanuit het empowerment paradigma
• Empowerment is krachtgericht én
verbindend werken.
• Empowerment kan niet gegeven worden, men
moet het zelf verwerven.
• Anderen (en de context) kunnen dit proces
van empowerment wel faciliteren en
ondersteunen
Netwerkversterkend werken vraagt om
herschikking van rollen
• Cliënt = betere integratie in de samenleving.
– Zelf hulpvraag meer aansturen (psychisch kapitaal)
– Zelf de regie over hulpverleningsproces
• Duidelijke verwachting naar een ondersteunend netwerk
Affectieve, emotionele ondersteuning, cognitieve ondersteuning,
praktische hulp, sociale contact
• Andere professionele rol voor de hulpverlener
- Faciliteren voor inbreng van krachten van het
netwerk
- Stimuleren, ondersteunen op de achtergrond
- Aansluiten bij het proces tussen cliënt en netwerk
Relationeel ‘weven’
-
Mens is sociaal, relationeel wezen
-
Identiteit en eigenwaarde: sociale constructen
-
Doel van hulpverlening: welbevinden vergroten (sociale inclusie, erbij
horen, tegen sociaal isolement, onveiligheid, …)
-
Hulpverlening kan relationeel weven mee ondersteunen: micro, meso en
macroniveau
-
Effect: duurzamer, betekenisvoller, …
Informele netwerk blijft bestaan, hulpverleners
komen en gaan….
Oude wijn in nieuwe zakken?
• Visie is niet veranderd!= empowerment
• Focus is verlegd én verbreed:
- Breedhoeklens, tussenruimten in beeld!
• Subsidiariteitsprincipe; volgorde is veranderd
• Netwerk ook zorgfunctie : doelgericht, actieplan
Zo gewoon en toch zo bijzonder!
Veranderingen voor de
professional
- Andere manier van kijken, geeft andere manier van
handelen/werken.
- Van cliënt naar cliënt in zijn netwerk/context.
- Glas is half leeg of glas is half vol
- Van probleemdeficit naar oplossingsgericht, van klachten naar
krachten
- Ieder in z’n kracht!
- Van verleden naar toekomst
Rol van professional: algemeen
-
Niet –wetende houding : oplossing, resultaat (verhaal van de blinde)
Wel weten : procesbegeleiding
Co-constructie; gedeelde kennis, bondgenootschap, partners
Op maat, aansluitend op betekenis en belevingswereld van cliënten, hun
betekeniswereld = leidend
Toekomstgericht, perspectief, hoop… op zoek naar uitzonderingen
Bevordering van participatie; (her)ontdekken van hulpbronnen
Continue onderhandelen, afstemmen,
Bruggenbouwer, werken aan samenwerking
Sleutel in handen van ontgrendelen of vergrendelen potentieel context
Bewaker van verschil, meerstemmigheid, multipele perspectieven, ieder in
positie/rol
….
Rol van professional: concreet
- Zorg en hulpverlener voor de cliënt
EN
- Casemanager: wie doet hier wat? Metaview
- Activeren, uitbreiden, herstellen, inkrimpen, ondersteunen van
informele netwerk
- Organisator van EKC, familienetwerkberaden, plan, DOP, positieve
oriëntering,…
In de plaats van zorgen voor… zorgen dat
Structurele zorg van het informele netwerk vereist langdurige inzet
van de formele zorg
En/en
•
•
•
•
•
•
•
•
En informeel en formeel netwerk
En hulp-zorgverlener én facilitator
En kracht én kwetsbaarheid
En autonomie én verbondenheid
En visie/attitude én methodieken
En steun aan cliënt, én steun aan het netwerk
En geven en nemen/wederkerigheid
En regie van de cliënt, en regie professional, regie netwerk, regie
maatschappij: samen-spel
• En individuele begeleider, team en organisatie
•
….
Verbinding, samen-spel, samenspraak
Gepaste participatie, gepaste zorg
Uitdagingen
• Van meet af aan netwerk/context in vizier, proces! Geen of alleen
maar functionele, normatieve of economische inzet van netwerk
• Je kan met één individu netwerkversterkend werken, je kan met
een heel netwerk aan tafel weinig ‘versterkend’ werken.
•
Kleine verschillen doen er toe: ieder kan aan de slag
• Betekenissen blijven aftoetsen, dialogische discours, samen-spraak
bevorderen in functie van gemeenschappelijke engagementen;
methodieken/technieken zijn geen doel op zich
• Durven springen!
Nood aan open blik, zekere vasthoudendheid en kompas
Meer lezen?
• Melis, B. (2015), Netwerken versterken in de jeugdhulp. Zien
praktijkwerkers dat zitten? Sociaal.net, http://sociaal.net/analysexl/netwerken-versterken-in-de-jeugdhulp/
• Melis B. & Driessens, K. (2015), 'Hoe het net-werkt binnen de
jeugdhulp.' Mogelijkheden en drempels voor het inzetten van
netwerkversterkende methoden binnen de jeugdhulp. Karel de Grote
Hogeschool, Expertisecentrum Krachtgericht Sociaal Werk, 99p.
• Melis B. & Driessens, K. (2014), 'Samen sterk en ik beslis'. Het verhaal
van netwerkgroepen bij gezinnen die door een CKG worden begeleid.
Antwerpen, Karel de Grote Hogeschool, Expertisecentrum
Krachtgericht Sociaal Werk, 91p.
Zie www.kdg.be/krachtgericht-sociaal-werk