Samenvatting resultaten milieugedragsscan Vrije Universiteit Brussel

Vrije Universiteit Brussel licht het milieugedrag van
zijn medewerkers door
In februari 2006 voerde de vzw Ecolife een milieugedragsscan uit onder het
personeel van de Vrije Universiteit Brussel. Dit initiatief kwam er onder impuls van
de Denk- en Actiegroep Duurzame Ontwikkeling van de Vrije Universiteit Brussel en
werd ondersteund door de milieucoördinator en het Universitair Centrum voor
Ontwikkelingssamenwerking (UCOS).
De milieugedragsscan bestaat uit een vragenlijst waarbij wordt gepeild naar het
milieubewustzijn, naar het milieurelevant gedrag en naar de actiebereidheid van de
medewerkers.
In totaal werden 790 geldige formulieren ingevuld door het personeel. Op een totaal
van 2545 medewerkers is dit een respons van 31,04%. De faculteiten
Wetenschappen, Ingenieurswetenschappen en Geneeskunde en Farmacie zorgden
voor het meeste antwoorden. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 36 jaar.
De eerste vragen inventariseren in hoeverre respondenten zich bewust zijn van het
milieuvraagstuk. Hieruit blijkt dat een zeer grote meerderheid van personeelsleden
van de Vrije Universiteit Brussel groot belang hechten aan milieuvriendelijk werken.
Bovendien is er een hoog milieubewustzijn bij de medewerkers. Het besef dat men
zelf een rol kan spelen in de milieuproblematiek is hoog: 55% van de respondenten
ziet hierbij een eigen verantwoordelijkheid. Het aantal medewerkers dat beweert nu
reeds consequent milieuvriendelijk te werken is echter een heel stuk lager, namelijk
26%. Dit verschil tussen houding en gedrag is iets dat interessant is om in de
toekomst aan te pakken.
Er werd vervolgens gepeild naar het gedrag van de personeelsleden voor vijf
milieuthema’s: papier, energie, afval, water en aankoopbeleid.
Op gebied van papier blijkt dat nog slechts weinig personeelsleden vertrouwd zijn
met het gebruik van kringlooppapier voor printen en kopiëren, dat er nog weinig
verkleind wordt geprint of dubbelzijdig gekopieerd. Ook het aanpassen van de layout en het lettertype om minder papier te gebruiken is nog niet ingeburgerd.
Informatie verspreiden via elektronische weg, enkelzijdig gebruikt papier opnieuw
gebruiken als kladpapier en e-mails lezen op het beeldscherm i.p.v. uit te printen
zijn al veel meer toegepast.
Om energie te sparen zijn er heel wat respondenten die kiezen voor aangepaste
kledij, die lampen doven en toestellen uitzetten wanneer ze ’s avonds als laatste
naar huis gaan. De verwarming uitzetten een uur voor men weggaat is een
maatregel die veel minder frequent wordt toegepast. Dit is deels te verklaren door
het feit dat in sommige gebouwen de verwarming niet individueel kan worden
afgesteld. Personeelsleden zijn ook nog niet vertrouwd met het uitzetten van
computers of computerschermen voor men bijvoorbeeld naar een vergadering gaat
of een pauze neemt.
Wat het sorteren van afval betreft blijkt dat er grote kansen voor het grijpen liggen.
Op de vraag of de personeelsleden bereid zijn PMD en glas gescheiden in te zamelen
mocht die mogelijkheid bestaan antwoordt 91% van de respondenten “(bijna) altijd”.
Aan de gescheiden inzameling van papier en karton werkt vandaag al bijna 75% van
de respondenten mee. Ook het gebruiken van een tas of een glas i.p.v.
wegwerpbekertjes is al erg ingeburgerd onder het personeel. Met het gebruiken van
navulbare pennen en stiften zijn de medewerkers veel minder vertrouwd.
Het personeel gaat ook zorgvuldig om met water: een grote meerderheid laat het
water niet onnodig lopen en maakt melding van lekkende kranen.
Bij het aankoopbeleid is slechts een beperkt deel van het personeel effectief
betrokken. Het is opvallend dat daar waar men toch een keuzemogelijkheid heeft de
ecologische criteria slechts in beperkte mate meespelen. Hier zijn duidelijk kansen
om werk te maken van een groener aankoopbeleid.
Uit de milieugedragsscan blijkt ook een grote actiebereidheid van het personeel. Tot
160 personen lieten weten dat ze zeker of eventueel zouden willen deelnemen aan
een EcoTeam.
De vragenlijst lokte ook heel wat opmerkingen en commentaren uit. Ook hieruit blijkt
een hoge betrokkenheid (en soms verontwaardiging) van het personeel. De perceptie
leeft dat er nog veel werk is als de Vrije Universiteit Brussel op milieuvlak een
voorbeeldfunctie wil vervullen. Heel wat personen merken op dat zij zelf heel bereid
zijn om iets te doen voor het milieu, maar dat de instelling hen daar dan wel de
mogelijkheid moet toe geven. De gescheiden inzameling en ophaling van
verschillende afvalfracties wordt daarbij dikwijls als voorbeeld gegeven. Hier is
duidelijk nog veel werk aan de winkel. Een veel voorkomende klacht betreft lokalen
die te warm of te koud zijn en ramen die niet goed sluiten.
De Vrije Universiteit Brussel heeft de boodschap van zijn personeel begrepen en gaat
daarom als eerste stap over tot de oprichting van drie “EcoTeams op het Werk”.
“EcoTeam op het Werk” is een trainingsprogramma van Ecolife vzw gericht op het
actief invulling geven aan milieuvriendelijk werken vanuit de medewerkers. Het
“EcoTeam op het Werk”-model focust de interne milieuzorg van een bedrijf of
organisatie op de mens, die met zijn gedrag invloed heeft op het verbruik van
energie en materialen. Door het “EcoTeam op het Werk”-programma krijgen
medewerkers meer begrip voor de maatregelen, waardoor een breder draagvlak
ontstaat voor alle aspecten van interne milieuzorg.
Daarnaast zal de Denk- en Actiegroep Duurzame Ontwikkeling nauw worden
betrokken bij het uitdenken en implementeren van maatregelen die het de leden van
de universitaire gemeenschap mogelijk moet maken om verdere stappen te zetten in
hun milieuvriendelijk gedrag.