Straling - verdieping - Citotrainer Nederland

Verdiepingsboekje Nask (natuurkunde, scheikunde) - Citotrainer Nederland
Straling - verdieping
Op de internetpagina http://leestrainer.nl/nask/licht/straling/overzicht.htm
heb je geleerd dat licht sneller gaat dan geluid. We gaan de snelheid van licht berekenen
en we kijken nogmaals naar het verschijnsel onweer.
Ook heb je geleerd dat mensen uv-straling niet kunnen zien. Wat merken we eigenlijk
wél van uv-straling?
Sneller-snelst
Weet je nog? Bij het thema Geluid heb je berekend dat geluid zich in lucht kan
verplaatsen met een snelheid van meer dan 300 m/s. Dat is enorm snel; omgerekend
meer dan 1000 kilometer per uur!
Dat licht nog vele malen sneller gaat, kun je je bijna niet voorstellen. Toch is het zo.
Opdracht 1
Een lichtstraal legt in 10 seconden een afstand van bijna 3 miljoen kilometer af. Bereken
de lichtsnelheid in m/s. Maak daarbij gebruik van de formule die je eerder geleerd hebt:
v = s : t.
Licht gaat ongeveer
keer zo snel als geluid.
In een medium (bijvoorbeeld water of lucht) gaat licht langzamer dan in het luchtledige
(vacuüm).
Donder en bliksem
Licht gaat zo snel, dat je een bliksemschicht vrijwel direct waarneemt. Het geluid van de
donder gaat echter een stuk langzamer.
Opdracht 2
Geluid verplaatst zich (afhankelijk van de luchttemperatuur) ongeveer met een snelheid
van 335 m/s. Hoeveel seconden doet het geluid van de donder er ongeveer over om 1
km af te leggen?
Pagina 30
Verdiepingsboekje Nask (natuurkunde, scheikunde) - Citotrainer Nederland
Als je na de bliksem tot 3 telt en je hoort de donder al, dan weet je dat het onweer erg
dichtbij is. Tijd om snel naar binnen te gaan!
Ultraviolette straling
Wie in de zon ligt, wordt bruin of verbrandt. Dat komt door de uv-straling, die de zon
uitzendt. Teveel uv-straling is niet goed voor je: je kunt er op den duur huidkanker door
krijgen.
Gelukkig houdt de dampkring (de luchtlaag die om de aarde heen zit) de meeste uvstraling tegen. Daarnaast gebruiken veel mensen zonnebrandcrème. Voor kinderen is dit
nóg belangrijker dan voor volwassenen.
Iemand met een lichte huidskleur, kan na een kwartiertje zonnebaden al verbrand zijn.
Het gevaarlijke is, dat je dat 6 uur later pas begint te merken. Je verbrandt dus, zonder
dat je het direct door hebt.
Een zonnebrandcrème met een beschermingsfactor 10 betekent dat iemand die
gewoonlijk na 15 minuten verbrandt, daar nu 10 x 15 = 150 minuten over doet. Hoe
hoger de beschermingsfactor, hoe langer je in de zon kunt zitten.
Opdracht 3
Marjolein heeft een getinte huidskleur. Ze verbrandt normaal gesproken pas na een half
uur fel zonlicht. Na hoeveel tijd verbrandt Marjolein, als ze een zonnebrandcrème met
beschermingsfactor 6 gebruikt?
Figuur 28: zonnebrandcrème
Pagina 31