blik op de samenleving

BLIK OP DE SAMENLEVING
Derde generatie
burgerparticipatie
Marie-José Hijnekamp
Marijke Houben
Tenda Hoffmans
Tympaan Instituut
9 december 2011
Waarom burgerparticipatie
groen
• het thema leeft, zeker op wijkniveau
• draagt bij aan sociale cohesie en welzijn
• kans om aandacht te genereren voor natuur en milieu
• kans om mensen te betrekken bij beleid en activiteiten
• draagt bij aan bekendheid met en draagvlak voor
natuur- en milieueducatie
Drie generaties
burgerparticipatie
eerste generatie: inspraak (jaren 70)
tweede generatie: interactieve beleidsvorming
en
coproductie (jaren 90)
derde generatie: burgerinitiatief (vanaf 2000)
Waarom burgerparticipatie als
instrument
• effectiviteit van het beleid wordt verbeterd
• legitimiteit van het beleid wordt vergroot
• wetgeving (bijvoorbeeld Wmo)
burgerparticipatie is vaak opgenomen in
collegeprogramma’s
Participatiekubus
Kenmerken derde generatie:
burgerinitiatief
• bottum-up participatie
• zelforganiserend vermogen burger
• logica van burger centraal in plaats van
institutionele logica
• overheid geeft burger vertrouwen en ruimte
Rol overheid bij de derde
generatie burgerparticipatie
niet
• terugtrekken en initiatieven afhankelijk maken
van wat in de samenleving tot stand komt
• beperkende maatregelen nemen (zoals papieren
rompslomp)
• overnemen initiatief om het op te lossen
Rol overheid bij de derde
generatie burgerparticipatie
wel
• aansluiten bij bestaande initiatieven en actieve burgers
• logica burger centraal
• kennis en kunde burgers benutten en vragen: wat heb
je nodig?
• faciliteren en verbinden, luisteren en vragen
• proactief: ontluikende burgerinitiatieven ondersteunen
• balans tussen ruimte en richting geven
Goed idee?
• aantoonbare behoefte en ondersteund door meerdere
mensen
• open structuur, iedereen kan meedoen
• doel (missie) is duidelijk
• het is duidelijk wat nodig is om het te kunnen uitvoeren
• niet in strijd met het beleid
• breed maatschappelijk belang, geen eigen belang
• publieke verantwoording, o.a. over besteding van geld
• voldoende continuïteit en een zekere representativiteit
Van goed idee tot initiatief
•
•
•
•
•
•
bepaal algemene doelen
positie op participatiekubus
heldere verdeling van de verantwoordelijkheden
verwachtingsmanagement
gevolgen voor besluitvormingsproces
gevolgen voor werking en planning van gemeentelijke
diensten
• verkokerde organisatie: faciliteren door acties binnen
meerdere kokers
• blootleggen onderliggende motieven
Valkuilen
• onduidelijkheid: rollen, doelen, verwachtingen,
draagvlak
• blindstaren op ‘representativiteit’
• overgenomen door gemeente, aangepast binnen
beleidskaders
• koppelen aan andere acties
• van kastje naar de muur
• werken met blauwdruk
• als klacht behandelen
• niet gehonoreerd vanwege beleidskaders en
budgetten
• visie of bewuste strategie t.a.v. burgerparticipatie
ontbreekt
Social media
• internetpagina’s, netwerkgroepen, facebook, twitter
etc.
• mogelijkheden voor burgerparticipatie zijn eindeloos
www.tympaan.nl