Mexico-Guatemala-Honduras 7-8 mei 2016 Internationale Uitwisseling werkneemsters Textiel- en Maquilasector 1 Mexico-Guatemala-Honduras • Deelneemsters: – Honduras (6) – Mexico (3) – Guatemala (8) • Organisaties: – – – – CEADEL Guatemala CODEMUH Honduras RMS Mexico FNV Nederland 2 Doel van de Uitwisseling • Wat hebben partners bereikt • Versterken van kennis en vaardigheden tbv strategieën: – opbouwen van organisaties op de werkplek • vanuit gender-benadering – versterking vrouwelijk leiderschap in bestaande vakbonden & werknemers organisaties – formuleren plan internationale solidariteit. 3 CEADEL Center for Studies and Support for Local Development (Guatemala) • • • • • • In Chimantengo vrijhandelszone Model ontwikkelt voor psychologische / juridische / sociale steun werkneemsters Gespecialiseerd werken met inheemse vrouwen Voorlichting arbeidsrechten Alfabetiserings-cursussen Marimba muziek lessen kinderen werkneemsters 4 RMS Red de Mujeres Sindicalistas (Mexico) • Organisatie van vakbondsvrouwen – werken met georganiseerde & ongeorganiseerde werkneemsters • Doel – participatie van vrouwen in de organisatie – verdediging arbeidsrechten – sterke gender benadering. • Werkneemsters opleiden tot faciliteerders 5 CODEMUH The Honduran Women’s Collective (Honduras) • Organisatie van vrouwen met vakbondsachtergrond. • Doel – verdedigen arbeidsrechten werkneemsters in vrijhandelszones. • Bijzondere aandacht – gezondheid op de werkplek. – trainen vrouwelijke activisten tbv juridische steun verlenen andere vrouwen. • Lobbywerk – gericht op overheid en bestaande vakbonden. 6 Resultaten CEADEL Guatemala • • • • Gelukt: vakbond opgezet in maquila KoaModas – Resultaat vrouwen ontslagen, later opnieuw aangenomen. – Trainingen zorgden dat angst om zich te organiseren is verminderd. Obstakels: – Doodsbedreigingen en pogingen tot ontvoering > stress en angst – Op de werkvloer agressief benaderd als vrouwen, – Racisme Maya's vrouwen eist emotionele tol. Terugslag: – Bedrijf heeft achterstallige salarissen niet uitbetaald – Aan werkneemsters worden wettelijke rechten niet gegarandeerd. – Werkneemsters worden als “rebellen“ afgeschilderd – Bazen hebben strategieën om vrouwen moeilijk te maken. Voorstel – Repressie vakbond bij KoaModas oppakken in een campagne. 7 Resultaten RMS Mexico • • Gelukt om de vrouwen in de maquilas te organiseren: – Eerlijk loon dmv onderhandelingen. – Weten nu wat hun rechten zijn als vrouwen en werkneemsters – Contacten met advocaten en andere organisaties. Terugslag: – Vroeger vakbond in de maquila, nu is het bedrijf omgevormd tot een zgn collectief> waarin vrouwen als zelfstandigen werken • Vakbond hierdoor verdwenen. • Werkneemsters geen rechten meer> zijn “socias” > soort ZZPer • Worden geen sociale lasten afgedragen. 8 Resultaten CODEMUH Honduras • • • Gelukt – Erkend nationaal en internationaal niveau organisatie • op gebied van gezondheid en strijd van vrouwen. – Thema gezondheid op de agenda van vakbonden en ministerie van arbeid – 3 rechtszaken gewonnen • uitbetalen van de lonen en sociale lasten werkneemsters. Strijd – Verkrijgen stabiele arbeidssituatie voor vrouwen. – Verbeteren gezondheidssituatie werkvloer • slecht gedekt binnen arbeidswetgeving • alleen ziektewet of arbeidsongeschiktheid verzekeringen. Obstakels: Belemmeringen vooruitgang door • Angst van vrouwen zich te organiseren • lastig gevallen te worden op straat zijn. – Met huidige regering wetgeving gezondheid op de werkvloer> verslechtert 9 Resultaten FNV Nederland • • Gelukt: Vrouwennetwerken – Sectoroverstijgend netwerk – Geleerd zich te organiseren en eisen te formuleren alszijnde vrouwen. – o.a workshop gehouden om op adequate manier te reageren op seksistische opmerkingen • positieve uitwerking gehad tijdens de vergaderingen waaraan ze daarna hebben deelgenomen Terugslag – “economische crisis” en bezuinigen in de gezondheidssector – Vicieuze cirkel • Meer werkloosheid in sectoren waar vrouwen werkzaam zijn (gezondheidzorg, educatie). • Druk op vrouwen stijgt door meer zorgtaken binnen de familie> wat vaak nog steeds wordt gezien als vrouwentaken> resulteert vrouwen minder buitenshuis gaan werken > economische positie verzwakt. 10 Bevindingen Gezondheid • Het erkennen dat arbeidsters in maquilas te maken hebben met arbeidsgerelateerde ziektes door: – chemische stoffen – repetitieve handelingen – afwezigheid van beschermingsmiddelen • Bedrijven vergoeden medische kosten bij ziekte werkneemsters niet • Inschrijving ziektekostenverzekering vaak niet of niet goed geregeld • Enkele werk gerelateerde aandoeningen die zich voordoen: – Carpaal tunnel syndroom, vermoeidheid, allergieën, reumatische aandoeningen, rugpijn, verlies van het gezichtsvermogen, pijn in de nek, gastritis en infecties van de urinewegen. – Ook pijn in het hele lijf vanwege het langdurige zitten in dezelfde positie op houten bankjes zonder leuning. 11 Bevindingen Onderdrukking • Veel sprake van onderdrukking sociale strijd • Ook grootste vakbonden worden onderdrukt. • Angst om zich te organiseren in de maquilas. – Vrouwen die een vakbond hebben proberen op te zetten in de maquila hebben te maken met • achtervolging, discriminatie, ontslag, agressie en zelfs seksueel geweld. • Opzetten van een vakbond moet vaak ondergronds gebeuren, totdat de organisatie sterk en groot genoeg is om publieke acties te ondernemen. 12 Bevindingen Discriminatie • Vrouwen in de maquillas in Midden Amerika (maar ook in de bedrijven in Nederland) hebben te maken met – Discriminatie/onderdrukking door mannelijke collega´s/bazen – Inclusief arbeid gerelateerde en seksuele intimidatie. • In de verschillende landen leeftijdsdiscriminatie. – In de maquilla wordt je niet aangenomen > 25-30 jaar – In Nederland > 45-50 jaar moeilijk om een nieuwe baan te vinden. – Lijkt zich meer voor te doen bij vrouwen dan bij mannen. • Bij nieuwe banen steeds minder vast contract aangeboden. – veel gewerkt met 0-uren contracten – minder sociale zekerheden 13 Voorstellen gezamenlijke acties (1) • Duidelijke communicatie opzetten – elkaar ondersteunen tussen verschillende organisaties/landen • Informatie delen • Solidariteit en druk uitvoeren – voor werkneemsters wiens rechten ontzegt worden – Vb case Lilian Castillo: ontslagen ↔ aangenomen • Deelname conferenties – internationale allianties versterken • Een groep opzetten sociale media – informatie delen situatie werkneemsters en hun acties – weblog 14 Voorstellen gezamenlijke acties (2) • Onderzoek doen – focus op rechten in het algemeen – en/of de gezondheidssituatie van vrouwen; • Psychologische ondersteuning – hun zelfvertrouwen versterken – zich kunnen verdedigen tegenover hun bazen; • Patriarchale systeem afbreken • Culturele verandering bewerkstelligen voor kinderen • Van huis uit verantwoordelijkheden verdelen m/v 15 Voorstellen gezamenlijke acties (3) • Vanuit vakbonden actie ondernemen – onderling solidariteit versterken – onze plaats als vrouwen binnen de vakbond • Als vrouwen niet de mannelijke werk- en overlegvormen reproduceren • Rechten verdedigen – dmv kunst en muziek • Publieke acties op verschillende plekken – bewustwording te creëren bij het publiek 16 Strategie internationale solidariteit • 28 mei (internationale dag gezondheid vr) – Communiqué netwerk om aandacht te vestigen schending gezondheidsrechten vrouwen maquilas; • Opzetten gezamenlijke weblog om filmpjes, campagnes, acties en informatie te delen. • 7 oktober (decent work day) – Gezamenlijk actie in de 4 landen – thema precair werk vrouwen: – Idee: ballonnenactie • Internationale solidariteit & druk vanuit NL – kledingmerken/bedrijven ivm onterechte ontslagen. 17 GEORGANISEERDE VROUWEN ZULLEN NOOIT WORDEN OVERWONNEN 18