De Patiënt met Schizofrenie bij de huisarts

Joni Verstraeten 1BaOa2
Kern van het artikel
• Huisartsen kunnen helpen bij de behandeling en
begeleiding van personen met schizofrenie
• Huisartsen moeten alert zijn voor de symptomen van
schizofrenie en snel ingrijpen
• Intensieve samenwerking tussen geestelijke
gezondheidszorg en huisartsen voor een optimale
begeleiding en behandeling voor personen met
schizofrenie
Diagnose
Kernsymptomen
• Schizofrenie manifesteert zich in eerste instantie met
psychotische episodes:
 bizarre wanen (overtuigingen die met niemand gedeeld worden)
 hallucinaties (vooral het horen van stemmen)
 verwardheid: incoherentie en onsamenhangende gedachten en
uitingen (de zogenaamde positieve symptomen)
• Stemmingsstoornissen: angst, somberheid, achterdocht
en agressieve opwinding, met inadequate affectuitingen
• Lichamelijke klachten
• Sociaal-maatschappelijk disfunctioneren
• Cognitieve stoornissen:
beperkingen van het kortetermijngeheugen,
het probleemoplossend-, redeneer-, plannings- en
concentratievermogen
• Psychomotore stoornissen met afwijkingen in houding en
beweging
Restverschijnselen
• De negatieve symptomen : lethargie, terugtrekgedrag,
geremdheid en vervlakking van het affect
Diagnose
• Op langere termijn: op zijn vroegst pas een half jaar na de eerste
presentatie
• Zeer heterogeen palet van symptomen moeilijk van een ziekte-eenheid
spreken
Omschrijving
• Erfelijk bepaalde, cerebrale ontwikkelingsstoornis
• Permanente functiebeperkingen en een zeer matige prognose
• Ontstaat in adolescentie door stressvolle overgang (cannabisgebruik!)
• Onterecht behandelpessimisme bij hulpverleners en wanhoopsgevoelens
bij de patiënt en betrokken familieleden
Beloop
80%
Na 1 Jaar
van herstel
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
Variable
Verloop herstel
0%
Joni Verstraeten 2010
Vroege
herkenning
noodzakelijk
Epidemiologie
Kans op diagnose
Variable
Twee-eiige tweelingen
Diagnose
17%
50%
Één-eiige tweelingen
40%
Diagnose bij beide ouders
46%
Diagnose bij één ouder
Algemeen
13%
1%
0.8%
Procent
Joni Verstraeten 1BaOa2
•Bij vrouwen op latere leeftijd
•Etnische minderheden Bv. Marokkanen  komt schizofrenie vaak voor
•Stedelijke omgeving  verhoogd risico
•Samenhang met sociale desintegratie & ervaren van discriminatie
Comorbiditeit en dubbeldiagnose
• Stemmingstoornissen en verslavingsproblemen
• Persoonlijkheidsstoornissen en gedragsproblemen,
agressie, alcohol- en druggebruik
• Verhoogd risico op medisch somatische aandoeningen:
diabetes mellitus, hart- en vaatziekten, aids
Zorg voor chronisch psychiatrische
patiënten
• Banale gegevens Bv. Datum voedsel, wordt de was
gedaan … Essentieel voor zorg
• Psychiatrische patiënten kampen soms met verveling 
roken, drinken, ‘hangen’, …
•  al dan niet loonvormende arbeid, dagbesteding,
vrijwilligerswerk, sociale contacten = centraal in
herstelproces
•  zelfvertrouwen, + zelfgevoel, verantwoordelijkheid
terugkrijgen, …
Medicatie en terugvalpreventie
• Hoe sneller men start met medicatie, hoe beter het
herstel
• Meeste patiënten staken de medicatie  bijwerkingen
niet verdragen, gebrek aan ziekte-inzicht,
ziektesymptomen
• Steun van familie en hulpverlener
• Atypische Antipsychotica
Behandeling en begeleiding
ACT (assertive community treatment)
• VS heel effectief
• Europa minder effectief
FACT ( functiegericht ACT-model) Nederland
• Multidisciplinair team Bv. Ervaringsdeskundige, psycholoog, …
• Voor langdurige begeleiding
 Bestrijding symptomen
 Sociale integratie
 Zinvolle tijdbesteding
 Thuislozen/daklozen  via begeleid wonen naar eigen woning
 Rehabilitatie
 Ondersteuning bij zoeken naar werk
Nergens komt de huisarts voor …
Aanbevelingen voor huisartsenpraktijk
• Alarmerend pubergedrag  dreigende psychose
• Snel ingrijpen  verwijzen naar acute dienst
• Huisarts  zorgen voor continuïteit van zorg en zorgverlener Bv.
Medicatie bewaking, preventie van terugval, ... + Controle op
huishoudelijke taken, betalingen …
• Laagdrempelig
• Letten op zelfverwaarlozing, vervuiling en verborgen gebreken Bv.
Slecht gebit
• Huisarts  contact met gezin/familie
• Huisarts = onderdeel van geestelijke gezondheidszorg