Een kritische beschouwing over de keuze van de diagnose

EEN KRITISCHE BESCHOUWING OVER DE
KEUZE VAN DE DIAGNOSE SCHIZOFRENIE
ALS UITGANGSPUNT VAN RICHTLIJNEN
VOOR DE BEHANDELING
Paulien Verschoren
Groep psychische stoornissen
1BaOC4
INLEIDING
Winter 2003 – 2004: concept richtlijnen behandeling schizofrenie
 Uitgangspunt: diagnose obv DSM IV criteria
Bezwaren daartegen?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
De wetenschappelijke validiteit van het concept
Het niet achterhalen van oorzaken voor de gedragingen en belevingen in het diagnostisch proces
De onderlinge samenhang van de symptomen en het ziektebeeld
De relatie tussen de onderscheidde gedragingen en belevingen en de levensgeschiedenis
Het gegeven dat de kern symptomen wanen en hallucinaties op zich geen uitingen zijn van psychopathologie
De ontbrekende aandacht in de behandeling voor het leren omgaan met hallucinaties
Diegene die herstellen van de negatieve gevolgen van het ziektebeeld van de schizofrenie doen dit vaak buiten de psychiatrie
1 DE WETENSCHAPPELIJKE VALIDITEIT
Schizofrenie = hypothetisch construct, validiteit = 0
Blom baseert zich op:
1. Bentall: ziekte zonder kenmerkende symptomen, verloop + reageert niet op
bepaalde behandeling  geen kenmerkende oorzaken
2. Boyle: diagnosticeerbare stoornis
3. Heindrich: neuro wetenschappelijk onderzoek  geen enkele afwijking bij alle
gevallen van schizofrenie
1 DE WETENSCHAPPELIJKE VALIDITEIT
Hedendaags neurowetenschappelijk onderzoek  geen overtuigende validering van
het schizofrenie concept, noch als ziekte eenheid noch als hersenziekte
Nederlandse collega de Vlaminck:
Term schizofrenie laten verdwijnen
VOORDEEL: professionelen opnieuw klinische realiteit waarnemen met open geest
zonder vooroordelen
Commissie: schizofrenie is arbitrair
2 HET NIET ACHTERHALEN VAN DE OORZAKEN
VOOR GEDRAG EN BELEVEN
ALGEMEEN:
Klacht  oorzaken opsporen  diagnose  behandeling
SCHIZOFRENIE VOLGENS DSM:
Symptomen  construct (status diagnose)  behandeling
Oorzakelijke factoren
Nadelen:
o Medisch ethisch verantwoord handelen?
o Geen verantwoorde maatstaf om medisch therapeutisch handelen te evalueren
3 DE ONDERLINGE SAMENHANG VAN DE SYMPTOMEN
VAN HET ZIEKTE BEELD
In praktijk: ziekte behandelen, maar niet afzonderlijke symptomen
 ziekte veroorzaakt de symptomen
Tegenargumenten:
o Symptomen ontstaan niet gelijktijdig
o Symptomen ontstaan niet onafhankelijk van elkaar
 duidelijke en begrijpelijke onderlinge relatie
4 DE RELATIE VAN DE AFZONDERLIJKE
SYMPTOMEN EN DE LEVENSGESCHIEDENIS
Nooit eenduidig complex van oorzaken gevonden voor schizofrenie
MAAR wat geldt voor het geheel hoeft nog niet te gelden voor de onderdelen
DSM onvoldoende aandacht voor:
Afzonderlijke symptomen ‹-› levensgeschiedenis
Terwijl er zich frequent duidelijke relaties voordoen!
(BV ontstaan negatieve symptomen in relatie tot levensgeschiedenis)
5 DE KERN SYMPTOMEN, WANEN EN HALLUCINATIES,
ZIJN OP ZICH ZELF GEEN UITINGEN VAN
PSYCHOPATHOLOGIE
Geen uitingen van psychopathologie?
1.
Andere categorieën waarbij wanen en hallucinaties voorkomen
2.
Eerst sprake van hulpbehoefte vooraleer we van psychopathologie kunnen spreken
Met andere woorden er kan ook sprake zijn van wanen en hallucinaties zonder een
ziekte te hebben (Nemesis onderzoek)
Aantal factoren die bijdragen aan een hulpbehoefte:
o Angst
o Depressie
o Passieve coping strategieën
6 DE ONTBREKENDE AANDACHT IN DE BEHANDELING
VOOR HET LEREN OMGAAN MET WANEN EN
HALLUCINATIES
Onderzoek van Pennings en Romme (vergelijking patiënten met niet patiënten)
1. Patiënten weten geen raad met de auditieve hallucinaties
2. Aanleiding voor het stemmenhoren uit bewustzijn trachten te verdringen
Conclusie: stemmenhoren  soort signaal van achterliggende problemen
Medicatie wel slim?  signalen niet interpreteer baar
Mogelijk chronische toestand tot gevolg
7 DEGENE DIE HERSTELLEN VAN DE NEGATIEVE
GEVOLGEN VAN HET ZIEKTEBEELD VAN DE
SCHIZOFRENIE DOEN DIT VAAK BUITEN DE PSYCHIATRIE
Tijdens herstelproces, losmaken van psychiatrische zorg
Oorzaken:
Te veel aandacht voor negatieve gedragingen en belevingen
Te weinig aandacht voor eigen capaciteiten en mogelijkheden
CONCLUSIE
o DSM IV: geen enkele wetenschappelijke validiteit
o Te weinig kennis over schizofrenie om tot échte richtlijnen te komen
o Levensproblemen worden gezondheidsproblemen
o Diagnostische constructen dragen niet bij tot oplosbaarheid van problemen
BRONVERMELDING
Romme, M.A.J. (2005). Een kritische beschouwing over de keuze van de diagnose
schizofrenie als uitgangspunt van richtlijnen voor de behandeling. Stichting weerklank,
837-845.