Ouderen met schizofrenie: onderzoeksveld in opkomst

Ouderen met Schizofrenie:
Zorgbehoeften en Zorgvernieuwing
Paul David Meesters
psychiater, polikliniek Ouderen Zuid
GGZ inGeest, Amsterdam
Ouderen met schizofrenie….
….feiten of vooroordelen?




Kleine patiëntengroep
Lange ziekteduur
Positieve symptomen uitgeblust,
vooral negatieve symptomen
Meerderheid woont in voorzieningen
Ouderen met schizofrenie


Van elke 6 patiënten met schizofrenie
is er één ouder dan 60 jaar
Van alle schizofrenie onderzoek gaat
één procent over ouderen
Schizofrenie op Oudere
Leeftijd: SOUL



60-plussers, in psychiatrische zorg
D/ Schizofrenie,
Schizoaffectieve stoornis,
Waanstoornis
Thuiswonend én in voorzieningen
Toestemming deelname
´Catchment area´SOUL:
Amsterdam Zuid
Stroomschema SOUL
Opgespoord:
n=185
Deelname:
n=120
Kan niet: n=31
Wil niet: n=34
Beginleeftijd schizofrenie



Early Onset:
< 40 jaar
Late Onset:
40-60 jaar
Very Late Onset:
> 60 jaar
Schizofrenie op oudere leeftijd


Oud geworden ´early onset´:
overlevers !
´Late Onset´& ´Very Late Onset´:
klinisch relevante incidentie
Leeftijd


Mediaan:
67 jaar
Uitersten:
59-95 jaar
Hoeveel ouderen hebben
schizofrenie?
0.55 % = één van elke 180 ouderen in
Amsterdam Zuid
Hoeveel ouderen hebben
schizofrenie?
0.55 % = één van elke 180 ouderen in
Amsterdam Zuid
Geslacht
80
70
60
50
40
30
Vrouw
Man
20
10
0
Patiënten
Catchment Bevolking
Verblijfplaats
140
120
100
80
60
40
20
0
zelfstandig
beschermd
kliniek
Hoe actief is de psychose?



Symptomatische remissie (2005)
8 symptomen hooguit licht aanwezig
(gedurende minstens half jaar)
Remissie ≠ Herstel
Remissie in de SOUL-groep


In remissie → 29.4 %
Niet in remissie → 70.6 %
 Hinderlijke positieve symptomen:
81.9 %
 Hinderlijke negatieve symptomen:
57.2 %
Aan welke zorg is er behoefte?


Omgeving
Lichamelijk

Psychisch

Sociaal
Aan welke zorg is er behoefte?

Patiënt & hulpverlener: vaak eens (84%)

4 van de 5 zorgbehoeftes: goed geregeld

Omgeving & Lichamelijk: vaak in orde

Psychisch & Sociaal: veel lacunes
Profiel zorgbehoeftes


Heterogene groep: 40 % deelnemers
meldt geen onvervulde zorgbehoeftes
(volgens hulpverleners 27 %)
Onvervulde zorgbehoeftes: sterke
associatie met kwaliteit van leven
Wie voorziet in zorgbehoeftes?

Formele hulp: 85 % van behoeftes
Informele hulp: 37 % van behoeftes

Mantelzorger beschikbaar: 25 %

Psychische en sociale behoeftes

Omgaan met symptomen en stress

Informatie over aandoening

Activiteiten, dagbesteding

Sociale contacten, gezelschap
Project ‘De Nieuwe Club`
Project ‘De Nieuwe Club`



Samenwerking g.g.z.-instelling en
welzijnsinstelling
Geïnspireerd op AOC-model
GGZinGeest: instroom, consultatie
Combiwel: lokatie, personeel
Project ‘De Nieuwe Club`

60-plussers

Ernstige psychiatrische aandoening


Niet de diagnose, maar de
zorgbehoefte centraal
Reguliere dagopvang ongeschikt
Project ‘De Nieuwe Club`



Geen behandelvoorziening
Gericht op welzijn en
(maatschappelijke) participatie
Valkuilen: te groot optimisme,
te groot pessimisme
Ervaringen ‘De Nieuwe Club`

Gemiddeld 10-12 aanwezigen

Lage drempel, veiligheid


Non-verbale contactvormen (sport en
spel, creatief, naar buiten)
Aansturing blijft noodzakelijk
Plannen ‘De Nieuwe Club`

De Nieuwe Eetclub (avond)

De Nieuwe Club Op Stap
Financiering ‘De Nieuwe Club`

Nu: AWBZ en WMO

Subsidie Fonds NutsOhra

Straks: WMO (plus?), met kansen en
risico´s….
Schizofrenie in Nederland

120.000 patiënten

60-plussers: 20.000 (2011)
↓

↓
60-plussers: 30.000 (2031)
Ouderen met schizofrenie




Flinke groep patiënten
Vaak nog actieve psychose symptomen
Grote onderlinge verschillen
Meerderheid woont in de samenleving
Hoofdconclusie
SOUL- onderzoek
Géén ruimte voor stereotype!
Ouderen met Schizofrenie:
Zorgbehoeften en
Zorgvernieuwing
Paul David Meesters
[email protected]