Toetsstof zoonose niveau 4

TOETSSTOF ZOONOSES
KLAS 4.2
SCHOOLJAAR 2016 – 2017
CITAVERDE College Heerlen
1
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
1. RINGWORM
Schimmel: Microsporum en Trichophyton
Door direct contact met besmette dieren of met symptoomloze dragers (dieren die
de schimmel bij zich dragen zonder dat ze zelf verschijnselen vertonen).
Besmetting kan ook plaatsvinden via de omgeving, bijvoorbeeld via dekentjes,
borstels, zadels, of kleding.
Nadat de schimmel de huid is binnengedrongen, duurt het gemiddeld 2 tot 3
weken voordat er symptomen waargenomen worden.
Alle dieren met een vacht.
Ja
Bij dieren kunnen de ringworm-plekken er uiterst variabel uit zien. De typische
ringworm-plekken zijn rood en rond en scherp begrensd. Vaak zijn er ook grauwe
schubjes of korsten en treedt er haaruitval op op de aangetaste plaatsen. Bij
runderen en paarden is er meestal geen jeuk, bij honden en katten wel. Vooral
jonge dieren hebben er last van.
Ronde, rode, jeukende huidplekken met een schilferige rand, vooral op plaatsen
waarmee men in contact komt met het dier (armen en gezicht).
Hygiënemaatregelen zijn belangrijk om schimmelinfectie te voorkomen. Dat
betekent handen wassen na het aanraken van een dier, ook als aan de buitenkant
niet te zien is dat het dier met schimmel besmet is. Aangetaste dieren moeten
geïsoleerd worden en materialen zoals borstels moeten niet met meerdere dieren
gedeeld worden. Door dieren en mensen direct te behandelen, voorkomt men dat
er dragers overblijven en dat anderen besmet worden.
Een schimmelbestrijdend middel in de vorm van zalf of crème, of tabletten.
Een schimmelbestrijdend middel in de vorm van orale medicatie, shampoo of zalf.
Nee
2
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
2. ZIEKTE VAN LYME
Bacterie: Borrelia burgdorferi
Door de beet van een geïnfecteerde teek.
Drie dagen tot drie maanden na de tekenbeet kan een rode, ronde plek op de
plaats van de beet ontstaan. De incubatieperiode voor alle latere verschijnselen
varieert van enkele maanden tot jaren.
Verschillende dieren kunnen de ziekte bij zich dragen (bijv kleine knaagdieren,
rund, schaap, hond), maar zij kunnen de ziekte niet overdragen op de mens.
Nee
Dieren zijn minder gevoelig voor de ziekte van Lyme dan mensen, maar
vergelijkbare symptomen als bij de mens kunnen optreden.
Vroege symptomen zijn een rode ring/vlek op de plaats van de tekenbeet en
griepachtige klachten zoals hoofdpijn, stijve nek, koorts, spierpijnen en
vermoeidheid. Deze symptomen kunnen uitblijven.
Later kunnen diverse symptomen ontstaan door aantasting van het
zenuwstelsel/hersenen, de huid, het hart, de ogen, de spieren en de gewrichten.
Voorkómen van tekenbeten door het dragen van beschermende kleding. Na het
bezoeken van risicoplekken (bos, duin, weiland) is het verstandig het hele lichaam
te controleren op de aanwezigheid van teken. Wanneer een teek binnen 24 uur
verwijderd wordt, heeft hij in het algemeen nog niet de kans gehad om de bacterie
over te brengen.
De ziekte van Lyme kan succesvol worden behandeld met antibiotica als dit vroeg
na de besmetting gebeurt. Als men al langere tijd is besmet, wordt het moeilijker
om de ziekte succesvol te behandelen.
Indien klachten: antibiotica.
Nee
3
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
3. TOXOPLASMOSE
Protozo: Toxoplasma gondii
Door de orale opname van eitjes in de ontlasting van katten (bijv doordat voeding
besmet raakt (bijv sla uit de moestuin) of doordat men in de tuin werkt en de eitjes
uit de aarde op de handen blijven zitten) of door het eten van besmet rauw vlees.
10 tot 23 dagen
Katten
Alleen bij zwangere vrouwen kan Toxoplasma door de placenta heen naar de
ongeboren baby gaan.
Bij dieren treden vrijwel geen symptomen op. Hetzelfde geldt voor katten. Een
enkele keer worden wel bij jonge katjes ziekteverschijnselen gezien (diarree,
hersenvliesontsteking, leverontsteking, longontsteking).
De infectie leidt zelden tot ziekteverschijnselen. Eventuele tekenen van infectie zijn
weinig specifiek: moeheid, lusteloosheid, soms wat koorts.
Bij een eerste infectie tijdens de zwangerschap kan overdracht van moeder op kind
plaats vinden, hetgeen kan leiden tot een miskraam, waterhoofdje of
ontwikkelingsstoornissen (te klein hoofd, blindheid).
Geen rauw vlees eten. Vermijden dat katten kunnen komen op plaatsen waar veel
kinderen spelen (door bijvoorbeeld een deksel op de zandbak te leggen). Groenten
en fruit altijd heel goed wassen en handschoenen dragen bij het tuinieren. De
kattenbak dient iedere dag schoongemaakt te worden (de eitjes worden pas na 48
uur infectieus). Zwangere vrouwen kunnen beter geen kattenbakken verschonen.
Medicijnen die de protozo doden.
Medicijnen die de protozo doden.
Nee
4
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
4. SPOELWORM
Parasiet: Toxocara canis / Toxocara cati
Mensen, met name kleine kinderen, besmetten zich met de infectieuze eitjes
doordat ze besmet zand of aarde binnen krijgen.
Enkele uren tot enkele weken
Hond en kat
Nee
Volwassen honden en katten die een kleine hoeveelheid besmettelijke eitjes
binnen krijgen zullen meestal niet ziek worden. Besmette puppies en kittens zullen
vaak diarree hebben en overgeven, opgezwollen buikjes hebben en minder fit zijn.
Puppies die al voor de geboorte besmet zijn geraakt zullen soms hoesten en
verschijnselen van longontsteking vertonen.
Veel besmettingen verlopen zonder klachten. Als er wel klachten zijn, worden de
symptomen vaak veroorzaakt door de larven in lever en longen: misselijkheid,
buikpijn, hoesten. In ernstiger gevallen kunnen ook koorts, spier- en
gewrichtspijnen, overgeven en uitslag optreden. Larven die naar het oog gaan
veroorzaken vaak (ernstige) stoornissen van het gezichtsvermogen. Een heel
enkele keer veroorzaken de larven die naar de hersenen gaan epilepsieaanvallen.
Honden en katten minimaal vier maal per jaar ontwormen. Zandbakken moet men
afsluiten zodat er geen honden en katten in kunnen poepen. Verder is persoonlijke
hygiëne van belang: handen goed wassen met water en zeep na het buiten spelen,
na tuinieren en voor het eten.
Behandeling is zelden noodzakelijk.
Ontwormen. Er zijn diverse ontwormingsmiddelen op de markt.
Nee
5
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
5. VOSSENLINTWORM
Parasiet: Echinococcus multilocularis
Door contact met grond die door honden- of vossenpoep besmet is. Besmetting
kan ook optreden door het eten van besmette bosvruchten (bosbessen, bramen,
frambozen of paddenstoelen).
Enkele maanden tot jaren
Vossen, honden en soms katten
Nee
Dieren worden vrijwel nooit ziek van de lintworm. Soms kunnen wat vage klachten
optreden.
De vossenlintworm kan bij mensen een ernstige ziekte van de lever veroorzaken.
Soms ook een ziekte van de longen, botten en hersenen. Er kunnen klachten
optreden zoals pijn rechts boven in de buik, misselijkheid, braken en geelzucht.
Ook kan hoesten en benauwdheid optreden. De meeste mensen worden na
besmetting echter niet ziek.
In gebieden waar de vossenlintworm voorkomt: de handen goed wassen na
contact met aarde in natuur en tuin. Bosvruchten, paddenstoelen en valfruit
wassen en koken voor consumptie. Honden die bij vossenjacht worden ingezet
moeten na afloop gedoucht worden en elke drie tot vier weken met een speciaal
antiwormmiddel ontwormd worden. Als het nodig is een vos vast te pakken
handschoenen aan.
De behandeling bestaat uit het operatief verwijderen van aangetaste weefsels.
Wanneer dat niet mogelijk is worden medicijnen voorgeschreven. Dan verloopt de
ziekte minder ernstig.
Ontwormen met een speciaal ontwormingsmiddel.
Ja, melden bij de voedsel- en warenautoriteit (VWA).
6
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
6. PSITTACOSE / ORNITHOSE
Bacterie: Chlamydophila psittaci
De bacterie wordt door besmette vogels, met of zonder ziekteverschijnselen,
uitgescheiden in alle lichaamsvochten (slijm, traanvocht, mest, snot). De bacterie
kan lang overleven in het volièrezand of in huidschilfers. Besmetting vindt daardoor
meestal plaats via inademing.
1 tot 4 weken.
Vrijwel alle soorten wilde en tamme vogels (dus ook duiven en pluimvee).
Men vermoedt van wel, maar dit is nog niet bewezen.
Veel vogels zijn drager zonder zelf ziekteverschijnselen te vertonen. Wanneer de
ziekte optreedt, zijn de vogels minder actief, eten slecht, drogen uit, hebben
diarree en een ontsteking van de oog- en neusslijmvliezen. Soms is acute sterfte
onder vogels een eerste symptoom.
Milde vorm: griepachtige verschijnselen.
Ernstige vorm: ernstige longontsteking, leverproblemen, ontsteking van de
hartspier.
Bij oudere mensen kan de ziekte, indien onbehandeld, tot de dood leiden.
Kennis van de ziekte is noodzakelijk om snel te kunnen handelen!!!
Goede persoonlijke hygiëne. Persoonlijke beschermingsmiddelen: handschoenen,
beschermende kleding, hoofdbedekking, stofmasker.
De kooien en de omgeving regelmatig zorgvuldig reinigen en ontsmetten. Om
besmettelijke deeltjes niet te laten opwaaien, moeten deze eerst worden
natgemaakt met water.
Langdurige toediening van antibiotica.
Langdurige toediening van antibiotica.
Ja, dit is een ziekte die verplicht gemeld moet worden bij de GGD.
7
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
7. KATTEKRABZIEKTE
Bacterie: Bartonella henselae
De bacterie wordt via een huidbeschadiging van de scherpe nagels van een kat
overgebracht. Kan ook via een beet worden overgebracht.
3 tot 6 dagen na de krab of beet.
Katten (overdracht tussen katten onderling vindt via vlooien plaats).
Nee.
Katten zijn symptoomloze dragers: ze dragen de bacterie bij zich, ze kunnen de
bacterie overbrengen, maar ze worden er zelf niet ziek van.
Blaasjes, hoge koorts, lymfeklierontsteking. In sommige gevallen kan het leiden tot
hersenvliesontsteking.
Kennis van de ziekte is noodzakelijk om snel te kunnen handelen!!!
Door te zorgen voor een goede vlooienpreventie bij katten.
Door na een eventuele beet of krab van de kat de wond heel zorgvuldig te
ontsmetten.
Antibioticumkuur en eventueel een drainage om de pus te verwijderen.
Antibioticumkuur.
Nee.
8
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
CITAVERDE College Heerlen
8. MILTVUUR (ANTHRAX)
Bacterie: Bacillus antracis
Door het inademen van sporen na het opgraven van een besmet kadaver (de
sporen kunnen gedurende vele jaren overleven).
Door middel van wondjes in de huid. Komt vooral voor bij mensen die werken met
wol of leer van besmette dieren.
Door het eten van onvoldoende verhit, besmet vlees.
Door het inademen van sporen via poederbrieven bij terroristische aanvallen.
Enkele uren tot 5 dagen.
Alle dieren, maar planteneters zijn het meest gevoelig voor miltvuur.
Het is niet overdraagbaar van mens tot mens, behalve door aanraking van
blaarvocht met open huid!
Acute vorm bij planteneters: krijgen binnen enkele minuten heftige
ademhalingsproblemen en sterven.
Keelmiltvuur bij varkens: zwellingen in de nek en keel, waardoor de dieren kunnen
stikken.
Darmmiltvuur bij honden: een darmontsteking die diarree kan geven, soms treden
er geen symptomen op.
Longvorm: kortademigheid, hoge koorts, bloed braken; de meeste patiënten
sterven binnen 24 uur.
Huidvorm: blaren die daarna gaan zweren; soms hoofdpijn en koorts.
Darmvorm: misselijkheid, koorts, bloederige diarree. Of: moeilijk slikken, koorts,
lymfklierzwelling in nek en bloedvergiftiging.
Kennis van de ziekte is noodzakelijk om snel te kunnen handelen!!!
Personen die beroepshalve omgaan met dierlijk materiaal moeten
beschermingsmiddelen dragen.
Als men dode dieren vindt, moet men de juiste beschermende maatregelen
nemen.
9
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
Er is een vaccin beschikbaar voor high risk groepen, maar dit vaccin moet nog
verbeterd worden.
Antibiotica
Antibiotica, dit doodt echter niet de sporen, die het meeste gevaarlijk zijn.
Vaccinatie, bij wilde dieren doet men dit door er met een vliegtuigje over heen te
vliegen en het vaccin te vernevelen.
Ja, als men reeds vermoed dat het om miltvuur zou kunnen gaan, is men verplicht
dit te melden bij de GGD.
10
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
9. Q-KOORTS
Bacterie: Coxiëlla burnetti
Door inademing van besmet stof van stallen, weilanden, ruwe wol en dierhuiden.
Door direct contact met besmette dieren.
Door het nuttigen van besmette rauwe melk of onvoldoende verhit besmet vlees.
9 tot 40 dagen
Koeien, schapen, geiten, honden, katten, vogels, wilde knaagdieren
Nee
Meestal verloopt de infectie symptoomloos. Soms wordt een uitbraak van abortus
gezien.
Milde vorm: milde griepachtige klachten.
Acute vorm: heftige hoofdpijn, hoge koorts, spierpijn, longontsteking,
leverontsteking.
Chronische vorm: ontsteking van het hart
Het vermijden van consumptie van rauwe melk of melkproducten.
Goede hygiëne in acht nemen.
De overheid heeft vaccinatie voor melkschapen en melkgeiten in bepaalde
gebieden in Nederland verplicht gesteld.
Acute vorm: een antibioticumkuur gedurende drie weken.
Chronische vorm: een antibioticumkuur gedurende meerdere jaren.
Na een besmetting ontstaat een langdurige immuniteit tegen de ziekte.
Mogelijk dat een antibioticumkuur zou kunnen werken, maar dit is nog
onvoldoende onderzocht.
Meldingsplicht voor gevallen waarin Q-koorts is geconstateerd.
Uitrijverbod van mest in de gebieden waarin Q-koorts is geconstateerd.
11
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
10. RABIES
Virus: Rhabdovirus
Het kan via een beet, maar ook door een krab of een lik van een besmet dier
overgedragen worden.
Gemiddeld twintig tot zestig dagen, met een spreiding van 5 dagen tot 1 jaar of
langer.
O.a. honden, katten, apen en vleermuizen
Zelden, is echter wel mogelijk via contact met speeksel.
furieuze vorm: krampen en overactief zijn.
paralytische vorm: waarbij een verergerende verlamming optreedt. In het begin
van de ziekte treden weinig specifieke symptomen op zoals koorts, verminderde
eetlust, misselijkheid, braken en hoofdpijn. Later treden zenuwverschijnselen op
als krampen of verlammingen, nekstijfheid, hyperactiviteit en stuipen.
Bij dieren is vooral een gedragsverandering waarneembaar.
furieuze vorm: met krampen en overactief zijn.
paralytische vorm: waarbij een verergerende verlamming optreedt. In het begin
van de ziekte treden weinig specifieke symptomen op zoals koorts, verminderde
eetlust, misselijkheid, braken en hoofdpijn. Later treden zenuwverschijnselen op
als krampen of verlammingen, nekstijfheid, hyperactiviteit en stuipen.
Inenting is mogelijk indien je langdurig in het buitenland verblijft of met dieren
werkt.
Toediening van antiserum binnen 24 uur.
Geen therapie mogelijk, advies euthanasie
Ja, zowel voor de mens als voor dier verplicht. Verdachte dieren worden
geëuthanaseerd.
12
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
11. AVIAIRE INFLUENZA
Virus: influenza virus
Mens: door contact met besmette vogels. Infectieus materiaal wordt uitgescheiden
in de mest, via de luchtwegen en/of de oogslijmvliezen. Ook indirect besmetting
via besmette materialen is mogelijk.
Dier: via ontlasting en contact met andere vogels.
3 tot 5 dagen is, met een maximum van 7 dagen.
Vogels: wilde vogels, watervogels, kippen en kalkoenen.
Overdracht van mens op mens is nog niet aangetoond.
Algehele malaise, ruw verenpak, geen eetlust, veel drinken, sterke legdaling en
waterige diarree.
Veel last van de ogen en/of griepachtige klachten (koorts en tenminste één van de
volgende symptomen: hoesten, neusverkoudheid, keelpijn, spierpijn of hoofdpijn).
Ernstige besmetting kan leiden tot de dood.
Vogels: preventief inenten. In geval van contact met besmette dieren persoonlijke
beschermingsmiddelen dragen.
Behandeling met antiviraal middel.
Geen therapie; besmette bedrijven worden geruimd.
Ja, zowel voor dieren als mensen. Indien besmetting geconstateerd is moeten alle
vogels op het bedrijf geruimd worden. Personen traceren die op het bedrijf
aanwezig zijn geweest.
13
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
12. CAMPYLOBACTER
Een bacterie (een krom, dun, 1,5 tot 5 µm groot staafje)
• hanteren en consumeren van rauwe kip en kipproducten, ander rauw vlees en
vlees van de barbecue;
• consumptie van ongepasteuriseerde melk;
• inname van besmet oppervlaktewater bij zwemmen/spelen;
• direct contact met besmette dieren (mn pluimvee, jonge honden en katten).
De symptomen ontstaan 2-10 dagen na het eten van besmet voedsel.
De bacterie komt voor bij pluimvee, vogels, jonge honden, katten, varkens,
runderen, knaagdieren, schapen, vliegen en zwijnen.
Ja, de bacterie kan via besmet voedsel worden overgedragen
Diarree en koorts
Acute, waterige en soms bloederige diarree met heftige buikkrampen en koorts.
• goede hygiëne tijdens het bereiden van voedsel;
• goed verhitten of vermijden van levensmiddelen met een relatief hoge kans op
besmetting door Campylobacter: kip, ongepasteuriseerde melk, rauw/halfgaar
vlees, vlees van de barbecue;
• handen wassen na contact met huisdieren (jonge honden en katten) en dieren
op de kinderboerderij
Bestrijden van vocht- en mineralenverlies. Bij tevoren gezonde patiënten zijn
antibiotica niet aangewezen, omdat er nauwelijks invloed is op de duur van de
symptomen.
Veel vocht toedienen om uitdrogen te voorkomen.
Campylobacteriose is als acute voedselvergiftiging of voedselinfectie een
meldingsplichtige ziekte indien de patiënt behoort tot een groep van twee of meer
personen die binnen een tijdvak van 24 uur hetzelfde hebben gegeten of
gedronken.
De arts meldt in dat geval een campylobacteriose aan de GGD.
14
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
CITAVERDE College Heerlen
13. SALMONELLA
Bacterie
Besmetting bij de mens treedt voornamelijk op door het eten van besmet vlees en
eieren, of producten die door vlees of eieren zijn besmet (kruisbesmetting). Direct
contact met besmette dieren veroorzaakt slechts 5 tot 10 % van alle gevallen van
salmonellose.
Ongeveer 1 à 2 dagen (kan zelfs binnen 6 uur)
Salmonellabacteriën komen bij vrijwel alle diersoorten voor: wilde en tamme
dieren, vogels en reptielen. Mest van geïnfecteerde dieren besmet de omgeving.
Vogels, insecten en knaagdieren verspreiden de bacterie.
Rechtstreekse overdracht van mens naar mens is uitzonderlijk, maar bijvoorbeeld
in ziekenhuizen moet men toch rekening houden met deze mogelijkheid.
Dieren zijn vaak symptoomloos drager: dat betekent dat ze wel de bacterie bij zich
dragen (en ook met de mest uitscheiden), maar dat ze er niet ziek van worden.
Wanneer dieren wel ziek worden, vertonen zij min of meer dezelfde verschijnselen
als de mens: heftige diarree met bloedbijmenging, koorts en eventueel
complicaties. Drachtige dieren kunnen door de hoge koorts aborteren.
Na infectie ontstaat een acute darmontsteking, die gepaard gaat met koorts,
heftige diarree en buikkrampen. Later wordt de diarree minder waterig maar er
kan bloedbijmenging optreden. Bij heftige diarree moet men op uitdroging bedacht
zijn. De verschijnselen duren ongeveer één week. In 3 tot 5 % van de gevallen
kunnen complicaties ontstaan
Zorg voor een goede keukenhygiëne: handen wassen, groenten en fruit wassen,
voedsel goed gaar opdienen, schone hand- en vaatdoeken. Voorkom
kruisbesmetting: breng rauw vlees niet met reeds verhit voedsel of bijvoorbeeld
salades in contact. Eet geen producten waar rauwe eieren in verwerkt zijn. Eet
geen rauw vlees (filet américain, carpaccio). Drink geen rauwe melk.
Zorg voor een goede hygiëne in de omgang met dieren: handen wassen na het
15
Wat is de therapie bij mensen?
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
aaien van dieren, handen wassen na het verschonen van stallen, hokken en
kooien. Zet (huis)dieren met diarree apart en zorg ervoor dat zij geen andere
dieren of mensen kunnen besmetten. Let ook hier op een goede hygiëne.
Ondanks de heftige symptomen is meestal geen behandeling nodig, zolang er maar
geen uitdrogingsverschijnselen optreden. In geval van complicaties wordt er wel
behandeld met antibiotica.
Geen behandeling
Ja, Salmonellose is een meldingsplichtige ziekte indien 2 of meer personen besmet
zijn.
16
Door welke parasiet of micro-organisme wordt de
ziekte veroorzaakt?
Op welke manier vindt besmetting plaats?
Hoe lang bedraagt de incubatietijd?
Welke dieren kunnen de ziekte overdragen?
Is de ziekte overdraagbaar van mens op mens?
Wat zijn de symptomen bij het dier?
Wat zijn de symptomen bij de mens?
Hoe kun je voorkomen dat je de ziekte krijgt?
Wat is de therapie bij mensen?
CITAVERDE College Heerlen
14. ECTHYMA
Het ecthyma-virus (is familie van het pokkenvirus)
Het virus bevindt zich in de bultjes en korstjes die het bij het dier veroorzaakt. Om
besmet te worden, moet de mens met dit materiaal in aanraking komen. Dit kan
door middel van direct contact met het dier, bijvoorbeeld door te aaien of door
lammetjes flesvoeding te geven. Het virus kan echter ook nog lange tijd in leven
blijven buiten het dier, bijvoorbeeld in de afgevallen korstjes. Daardoor kan het ook
indirect, via de omgeving (stro, staldeuren, kleding) overgedragen worden. Het
virus kan alleen de huid binnendringen wanneer die enigszins beschadigd is.
De incubatietijd bedraagt meestal drie tot zes dagen
Geiten en schapen
Virusoverdracht van mens op mens is tot op heden niet beschreven.
Het veroorzaakt eerst bultjes, die later puistjes en blaasjes worden en uiteindelijk
een korstig plekje vormen. Dit ziet men bij lammeren vooral rond de bek, oogleden
en rond de uitwendige geslachtsorganen. De mondslijmvliezen, de slokdarm en
pens kunnen ook aangetast zijn, waardoor het dier dagenlang niet kan of wil eten.
Bij de mens veroorzaakt het ecthyma-virus grote, rode tot roodblauwe, (zeer)
pijnlijke stevige knobbels van 1 à 2 centimeter doorsnee. Na enige weken vormt
zich een korstig centrum dat er later als een prop uit valt. Na 6 tot 8 weken geneest
de aandoening vanzelf, er blijven dan wel kleine, stervormige littekentjes over. Bij
mensen met een verzwakte afweer kan de aandoening zich meer uitbreiden,
blazen gaan vormen en tot algehele malaise leiden.
Een goede hygiëne is het allerbelangrijkst. Handen wassen nadat de dieren
aangeraakt zijn en niet eten of drinken bij de dieren. Ook is het aan te raden de
kleding die bij de dieren gedragen is, direct na thuiskomst uit te trekken en te
wassen
De aandoening verloopt meestal ongecompliceerd en spontaan herstel treedt op
binnen zes weken. Er bestaat geen specifieke behandeling voor deze aandoening
17
Wat is de therapie bij dieren?
Is men verplicht aangifte te doen als de ziekte
geconstateerd is? Welke maatregelen moeten dan
genomen worden?
CITAVERDE College Heerlen
en dit is ook niet nodig.
Het virus moet door het dier zelf overwonnen worden. Met Antibiotica-spray (CTCspray, Oxytetracycline-spray) kunnen bijkomende bacteriën gedood worden.
Aanstippen met Jodium tinctuur 2% geeft een virus- en bacteriedodend effect
alhoewel men niet moet verwachten dat dit diep genoeg doordringt. Soms is een
antibiotica behandeling tegen de bijkomende bacteriën noodzakelijk.
Nee
18