Jaarverslag 2011 - Palliatieve Zorg

Netwerk Palliatieve Zorg (NPZ)
Jaarverslag 2011 Netwerk Palliatieve Zorg Waardenland
Voor u ligt het jaarverslag 2011 van het Netwerk Palliatieve Zorg Waardenland (NPZ
Waardenland) over de periode 1 januari tot en met 31 december 2011. In dit jaarverslag
worden de volgende onderwerpen op hoofdlijnen beschreven: (1) Organisatie van het
Netwerk, (2) Activiteiten op transmuraal gebied, (3) Consultatief Palliatief Team (CPT) (4)
Deskundigheidsbevordering, (5) Informatievoorziening, (6) Netwerkzorg op Maat, (7) Beleid
bijzondere doelgroepen (8) Casemanagement en (9) Overige netwerkactiviteiten.
1. Organisatie van het Netwerk
Per 1 juni heeft het netwerk secretariële ondersteuning gekregen voor 8 uur in de week.
Voor wat betreft de organisatie van het Netwerk in 2011 heeft dit in het kader gestaan van borging
van de aanbevelingen van de uitgevoerde krachtenveldanalyse. De verschillende groepen die actief
zijn binnen het Netwerk, zoals de stuurgroep en de kwaliteitsgroep (voorheen
contactpersonengroep) zijn van samenstelling veranderd. In het najaar zijn deze groepen van start
gegaan en de ervaring tot op heden is dat deze verandering een gewenst resultaat heeft.
Voorzichtig kan worden gezegd dat de borging van zorg bij de deelnemende organisaties verbetert
door een duidelijke contactpersoon die op de hoogte is van de ontwikkelingen van haar/zijn
organisatie. In 2012 komt op dit onderwerp meer nadruk te liggen.
Het formuleren van een meerjarenbeleid voor de Palliatieve Zorg is nog niet gerealiseerd. Dit heeft
te maken met de landelijke ontwikkelingen. Vanuit het ministerie van VWS wordt momenteel de
hand gelegd aan een nieuwe omschrijving van de kerntaken voor de netwerken palliatieve zorg.
Binnen het Netwerk is besloten om te wachten op deze omschrijving.
2. Activiteiten op transmuraal gebied
Zorgpad Stervensfase
Binnen het NPZ Waardenland wordt in verschillende instellingen gewerkt met het "Zorgpad voor de
stervenden".
De volgende organisaties en locaties zijn aangesloten in 2011:
Hospice de Circel
Beatrixziekenhuis
Thuiszorg Ridderzorg
Binnen het netwerk bestaat een regionale werkgroep Zorgpad Stervensfase. Deze regionale
werkgroep komt 1 keer per jaar bij elkaar.
3. Consultatief Palliatief Team Waardenland
Het Consultatief Palliatief Team (=CPT) Waardenland bestaat uit deskundigen op het terrein van de
palliatieve zorg en ondersteunt zorgverleners bij de hulpverlening aan mensen in de palliatieve
fase. Het team valt onder verantwoordelijkheid van het IKR. Het CPT is bereikbaar van maandag
t/m vrijdag van 8.30 - 16.30 uur op een eigen centraal nummer 06- 21568331.
In het registratiesysteem Prado bij het CPT worden 27 consulten vermeld. In vergelijking met 2010
is dit een daling van 11 consulten. De coördinator van het Netwerk is tevens coördinator van het
CPT. Het team is in 2011 zes keer bij elkaar gekomen.
Tijdens de teambuildingsdag met als thema “verbindingen in de palliatieve zorg” is aandacht
geschonken aan de verschillende ontwikkelingen rondom palliatieve zorg.
Scholingen
De multidisciplinaire les Palliatieve sedatie heeft 3 maal plaats gevonden. Deze wordt uitgezet door
de consulenten van het CPT.
Casuïstiekbespreking
De vier geplande casuïstiekbesprekingen zijn erg goed bezocht. Het aantal deelnemers bedroeg per
bijeenkomst tussen de 60 en 100 personen.
De opzet van de bijeenkomsten is verdeeld in twee onderdelen: a. Een plenaire sessie met een
specifiek thema, b. het tweede uur wordt casuïstiek behandeld (in subgroepen) volgens de methode
van het palliatief redeneren. De casuïstiekbesprekingen worden geaccrediteerd voor
verpleegkundigen, verzorgenden, huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde. Thema’s die dit
jaar aan bod kwamen zijn:
Beslissingen rondom het levenseinde
Trombose en longembolie
Mondproblematiek in de palliatieve fase
Obstipatie
4. Deskundigheidsbevordering
Basisscholing
De Basisscholing palliatieve zorg is in 2011 vijf keer uitgezet. Per scholing hebben 15 cursisten
deelgenomen. De scholing wordt goed ontvangen en de evaluaties zijn goed.
Het Netwerk heeft een samenwerkingscontract afgesloten met het ROC en het Integraal
Kankercentrum Nederland regio Rotterdam. Doel van dit contract is goede onderlinge samenwerking
tot stand brengen, zodat de scholingen op palliatief gebied duidelijk uitgezet worden voor de regio.
Netwerkbijeenkomst
Op 7 juni is het symposium palliatieve zorg bij COPD wegens overweldigende belangstelling in 2010
opnieuw georganiseerd. Het symposium is georganiseerd in samenwerking met Reload, het IKNL en
het Netwerk Palliatieve Zorg Rotterdam. Wederom was de belangstelling enorm, 140 mensen en
wederom mensen op de wachtlijst. Onderwerpen die aan bod kwamen: zorgstandaard COPD, COPD
in de palliatieve fase vanuit patiëntenperspectief, richtlijn palliatieve zorg bij COPD, palliatieve
zorg bij COPD in de dagelijkse praktijk thuis, introductie zorgwijzer, ontwikkelingen vanuit de
netwerken palliatieve zorg Waardenland en Rotterdam.
Symposium Palliatieve oncologische wondzorg
Op 22 september is in samenwerking met Internos een succesvol symposium georganiseerd genaamd
“Palliatieve oncologische wondzorg”. De opkomst tijdens deze bijeenkomst was 230 personen. Door
het grote enthousiasme van de regio hebben we zelfs een dertigtal mensen moeten teleurstellen.
Tijdens de bijeenkomst is een onderverdeling gemaakt in vier groepen afgestemd op de vier
verschillende workshoprondes. Onderwerpen van deze workshops waren: pijn en de palliatieve
oncologische wond, lymfeproblematiek, oncologische wond/ulcus en als laatste het onderdeel
ethiek.
Spirituele zorg
In 2011 is de werkgroep spiritualiteit enkele keren bij elkaar geweest. Dit heeft geresulteerd in een
aanvraag voor subsidie voor een netwerkbijeenkomst in 2012.
5. Informatievoorziening
Internationale dag palliatieve zorg
Enkele organisaties hebben tijdens deze internationale dag een open dag gehouden. Dit zijn hospice
de Patio, palliatieve zorgunit binnen het Albert Schweitzer ziekenhuis en stichting hospice VTZ
Gorinchem e.o. De pers had tevens aandacht voor palliatieve zorg in de regio.
Website
In 2011 is aan de website www.netwerkpalliatievezorg.nl/waardenland niet veel vernieuwing
aangebracht. Activiteiten vanuit het Netwerk worden op de website vermeld en ook de nieuwsbrief
van het netwerk is verweven met de website. Op die manier wordt gelijktijdig aandacht geschonken
aan de PR van de website. Met de website wordt voor zowel hulpverleners als patiënten en
mantelzorgers inzichtelijk gemaakt welke organisaties betrokken zijn in de regio bij de palliatieve
zorg. Daarnaast wordt de website gebruikt door de netwerkcoördinator om bekendheid te geven aan
scholingsactiviteiten, netwerkbijeenkomsten en vermelding van ander regionaal nieuws over
palliatieve zorg.
De website is in 2011 2024 keer bezocht, waarvan 1274 unieke bezoekers. Dit is een stijging van het
aantal unnieke bezoekers met 11,74% in vergelijking met 2010.
Nieuwsbrief
In 2011 zijn door de netwerkcoördinator in samenwerking met de secretaresse van het Netwerk vier
nieuwsbrieven opgesteld om de regio te informeren over de activiteiten van het NPZ Waardenland.
Vernieuwing huisstijl Netwerk
In de afgelopen jaren heeft het netwerk verschillende folders ontwikkeld. Deze folders hebben niet
allen dezelfde stijl. Resultaat is dat er geen eenduidige uitstraling is in de regio. Half 2011 is
besloten om met een vernieuwde huisstijl aan de slag te gaan. Eind dit jaar heeft dit geresulteerd
in twee herziende folders: informatiefolder voor professionals en de folder over de les palliatieve
sedatie. Daarnaast is een start gemaakt met de tweede druk voor de brochure “Ongeneeslijk ziek,
hoe nu verder”
Presentatie deelnemersraad
De netwerkcoördinator heeft een presentatie gegeven over de ontwikkelingen binnen het Netwerk
en tijdens de deelnemersraad van Drechtzorg heeft discussie hierover plaatsgevonden. Het doel, dat
palliatieve zorg meer gaat leven bij bestuurders van Drechtzorg, is hiermee ten dele bereikt.
6. Netwerkzorg op maat (NoM)
Netwerkzorg op Maat is een project dat opgestart is door de VIKC(Verenigde Integrale
KankerCentra). Het is een digitaal model dat ontwikkeld is voor de netwerken palliatieve zorg. Het
doel is de gewenste en geboden zorg voor de ongeneeslijk zieke cliënt en zijn naasten in kaart te
brengen. Daarnaast geeft het inzicht in het zorgaanbod in de regio en laat het overlappingen en
lacunes zien. In 2010 is een projectleider aangesteld voor 4 uur per week tot eind 2011. Er zijn twee
resultaten uit dit project gekomen.
1) Er is een werkgroep geformeerd met als doel het ontwikkelen van een sociale kaart. Deze
werkgroep is vijf keer bij elkaar geweest en eind dit jaar was de conceptversie van de sociale kaart
zo goed als definitief. Het boekje “Regionaal aanbod palliatieve zorg regio Waardenland” is speciaal
bedoeld als wegwijzer voor verwijzers zoals huisartsen, transferverpleegkundigen,
praktijkondersteuners, thuiszorgorganisaties etc.
2) Een tweede resultaat dat tot stand kwam was de vorming van de werkgroep zorgpad
stervensfase. Deze werkgroep had als doel het verbeteren van de samenwerking/communicatie
tussen thuiszorg/verzorgingshuizen en huisartsen zodat het Zorgpad Stervensfase ( ZS) goed
geïmplementeerd en geborgd kan worden in de eerste lijn. Er is geïnventariseerd hoeveel zorgpaden
er in de regio ingezet zijn. In hospice de Circel is thuiszorgorganisatie Aafje van start gegaan met
het zorgpad.
Beide werkgroepen zijn eind dit jaar opgeheven. De borging van de sociale kaart wordt
ondergebracht in het Netwerk. De netwerkcoördinator is verantwoordelijk voor de jaarlijkse update
van de sociale kaart. De werkgroep rondom zorgpad stervensfase wordt ondergebracht in de
regionale werkgroep die één keer per jaar met de projectleiders bij elkaar komt.
7. Beleid bijzondere doelgroepen
Verstandelijk beperkten
Dit jaar is een werkgroep tot stand gekomen met vertegenwoordiging van alle organisaties voor
verstandelijk beperkten. De leden van deze werkgroep zijn afgevaardigd door de bestuurder van
hun organisatie. Doel is inzicht te krijgen en visie te ontwikkelen op gebied van palliatieve zorg en
verstandelijk beperkten. Er wordt toegewerkt naar een themabijeenkomst voor de managers vanuit
de verschillende organisaties.
Psychiatrie
Ook deze doelgroep heeft aandacht binnen het Netwerk. Er zijn verder nog geen acties uitgezet om
tot meer regionale samenhang te komen.
COPD
Palliatieve zorg bij COPD patiënten heeft veel aandacht gekregen. Zie ook kopje
deskundigheidsbevordering.
8. Projectaanvraag casemanagement
Het NPZ Waardenland is in mei 2010 gestart met het project Casemanagement Palliatieve Zorg.
Het doel van dit project is de palliatieve zorgverlening voor de cliënt en zijn naasten te
optimaliseren. In het begin van dit jaar zijn er personeelsproblemen geweest. Vanwege ziekte heeft
een casemanager haar functie drie maanden niet kunnen beoefenen. Daarnaast heeft de andere
casemanager besloten te stoppen. Per 1 mei is deze vacature weer ingevuld. Beide casemanagers
werken 22 uur, 1,2 FTE.
Van juni 2010 tot augustus 2011 waren er in totaal 60 aanmeldingen. Er is een toenemend aantal
aanmeldingen gedurende de start van het project.
De weerstand die vooral in het begin van het project tot uiting kwam, werd gedurende dit jaar
minder. Het blijkt dat er een toename is van het aanbod van cliënten. Daarnaast is in 2011 besloten
om medewerking te verlenen aan een landelijk onderzoek Capalca. Dit is een vier jaar durend
onderzoek naar casemanagement palliatieve zorg, uitgevoerd door het expertisecentrum palliatieve
zorg van het VUMC en het kenniscentrum palliatieve zorg van het Radboud MC. Het doel van dit
onderzoek is inzicht krijgen in hoe casemanagement wordt uitgevoerd en welke effecten het heeft.
Het uiteindelijke doel van het onderzoek is om een blauwdruk van een zorgstandaard voor
casemanagement in de palliatieve zorg te ontwikkelen.
In september 2011 is een tussenevaluatie geschreven. Enkele resultaten van deze tussenevaluatie
staan hieronder vermeld. Voor de grafieken zie de bijlage bij dit jaarverslag. De meest opvallende
resultaten zijn:
Verwijzers
- Het merendeel van de verwijzingen komt vanuit de ziekenhuizen, gevolgd door professionals
vanuit de thuiszorg.
- Huisartsen verwijzen weinig, maar dit geeft een vertekend beeld: omdat mensen uitbehandeld
zijn in de ziekenhuizen, worden ze daar verwezen.
Aard van begeleiding
- De focus van de begeleiding ligt op het sociale aspect. Dit heeft te maken met de cliënt maar
ook met de naasten. Voorbeelden hiervan zijn o.a. ondersteuning van de mantelzorg, navraag
doen bij de sociale dienst, regelen van personenalarmering/kinderopvang. Inschakelen van
notaris, stichting Mee en vrijwilligers VPTZ.
Tijdsinvestering per cliënt
De tijd die aan een cliënt besteedt wordt, is erg wisselend. Dit heeft deels te maken met de
complexiteit van de situatie, maar soms ook met de draagkracht van de cliënt en de mantelzorg.
Diagnose cliënten in zorg
- Opvallend om te zien is dat de cliënten die in zorg komen over het algemeen kanker hebben.
De functie van casemanager in de praktijk steeds meer vorm heeft gekregen. Door de ervaringen
van 1,5 jaar binnen dit project zijn er diverse zaken op gebied van palliatieve zorg inzichtelijk
geworden. Processen op gebied van palliatieve zorg in de regio zijn voor het NPZ Waardenland
duidelijker.
9. Overige netwerkactiviteiten 2010
De netwerkcoördinator heeft afgelopen jaar o.a. met de volgende partijen gesproken over de
palliatieve zorg in de regio en de genoemde overleggen/ activiteiten bijgewoond:
- Regulier overleg zorgkantoor Waardenland
- Overleg zorgkantoor CZ Breda
- IKNL regio Rotterdam overleg met andere netwerkcoördinatoren in de regio (vier keer per jaar)
- Landelijk Overleg Agora – VIKC (twee keer per jaar)
- Bijwonen van de scholingsdagen voor NWC IKNL regio Rotterdam
- Bijwonen van intervisiebijeenkomsten IKNL regio Rotterdam
- Deelname landelijke werkgroep Deskundigheidsbevordering V&VN afdeling palliatieve
verpleegkunde
- Bijwonen van de themadagen voor NWC via Agora twee keer per jaar