Hondsdolheid bij de vos - IVN Hellendoorn

Hondsdolheid bij de vos
Hondsdolheid (rabiës) is een besmettelijke
ziekte, die alle warmbloedige dieren, zowel
zoogdieren als vogels, kan infecteren. De
naam is afkomstig van het Latijnse werkwoord
rabere, is razen. In het Frans heet de ziekte
la rage, in het Duits Tollwut. Bij de mens
spreekt men wel van hydrofobie, watervrees,
omdat de aangetaste keelspieren het slikken
volkomen onmogelijk maken. Over rabiës is in
tal van boeken en tijdschriften al veel
geschreven.
Mijn eerste, en tot nu toe gelukkig enige
kennismaking met een hondsdol dier vond
plaats in het vier-merengebied in de Franse
Jura, in de zomer van 1985. Wij wandelden
met onze aangelijnde hond door dit prachtige
natuurgebied, waar wij genoten van de volop
bloeiende flora. Onze hond liep onrustig met
zijn neus in de hoogte, wat meestal een
aanwijzing voor ons is, dat er iets in de buurt
rondscharrelt. Op nog geen 50 meter bij ons
vandaan liep een Vos (Vulpes vulpes) naar ons
toe, bleef even staan, stootte een
onherkenbaar geluid uit en vervolgde zijn
weg. Hierbij hield hij ons nauwlettend in de
gaten. Al spoedig werd ons duidelijk, dat wij
te maken hadden met een hondsdolle vos. Wij
hebben onze conditie op de proef gesteld
door het flink op een lopen te zetten en het
gebied zo snel mogelijk te verlaten. Later
vernamen wij dat het vier-merengebied niet
stond aangemerkt als ‘besmet’ gebied. Vele
kilometers uit de buurt zou dit wel het geval
zijn.
Virus
Rabiës of Hondsdolheid is een virusziekte, die
zich kenmerkt door een voortgaande beschadiging van de hersenen. Hoe het virus
zich gedraagt, na binnendringing in het
lichaam, is niet precies bekend. Het leeft en
groeit uitsluitend in zenuwcellen. Pas wanneer er cellen beschadigd zijn, worden de
resultaten van de aangerichte schade waarneembaar. Het is een zeer slepende ziekte,
die zich in drie fasen kan onderscheiden:
1. Er treden veranderingen op in het
normale gedragspatroon.
2. Het agressieve gedrag gaat overheersen.
3. De verlammingsverschijnselen treden
meer op de voorgrond.
Schuwheid
Zoals wij ondervonden in de Franse Jura is
een typisch verschijnsel van de ziekte, het
verliezen van de natuurlijke schuwheid.
Overdag kan men het dier zien lopen op de
openbare weg, in dorpen en bij boerderijen.
Contacten met andere dieren of mensen
worden niet gemeden. De Vos gaat op
zwerftocht, waarbij hij ver buiten zijn
territorium verzeild kan raken. Het
karakteristieke stemgeluid van de Vos (een
hees hondengeblaf) verandert of verdwijnt
zelfs, omdat hij geen stem meer heeft.
Rabiës constateren is alleen mogelijk door
laboratoriumonderzoek. Dit vindt plaats in
het Centraal Diergeneeskundig Instituut in
Lelystad.
Raadgeving
Als algemene raadgeving bij het vinden van
een dode vos geldt: nooit met blote handen
aanraken, voorzichtigheid is geboden, ook
voor uw hond. Maak altijd melding van een
dood gevonden vos bij de politie of andere
instanties als Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer etc. Zij weten hoe er in zo’n situatie
gehandeld moet worden.
februari 1991
Sylvia de Groot