De Vader - Theater aan het Vrijthof

Acteur Hans Croiset kruipt in het hoofd van een heer met dementie
Nu in het theater: De Vader
Tachtig is hij nu. Een gepensioneerde fervente tapdanser die samen met zijn dochter Anne en
haar man Antoine woont. Of was hij een bouwkundig ingenieur die onlangs met pensioen is
gegaan en bezoek krijgt van diezelfde dochter en haar nieuwe vriend Pierre? Waarom heeft hij
zijn pyjama nog aan? Is het al ochtend of moet het nog avond worden? En waar is zijn
horloge? Dat heeft hij nodig als hij zich gaat aankleden. Maar waar hij dacht dat het zou liggen,
vindt hij niks. Begint hij soms gek te worden?
De wereld door de ogen van iemand met Alzheimer
In de theatervoorstelling De Vader bekijken we de wereld door de ogen van André (Hans Croiset), een
oudere heer met de ziekte van Alzheimer. We zien de verwarring, zijn onrust en paniek. Maar niet
alleen van hem. Ook van zijn dochter Anne (Johanna ter Steege). Waarvan je als bezoeker wel gaat
twijfelen of zij zijn dochter wel is…
Alzheimer Nederland en Samen Dementievriendelijk hebben zich verbonden aan deze voorstelling. In
ieder theater zijn ze aanwezig met een informatiestand. In veel theaters worden ook inleidingen
verzorgd die zowel een toelichting geven op de voorstelling als op het ziektebeeld dementie.
Le Père (De Vader) is geschreven door de Franse auteur Florian Zeller, ook wel ‘het grootste literaire
talent in Frankrijk’ genoemd. Zijn werk is veelvuldig bekroond. Le Père is onderscheiden met de
prestigieuze Franse theaterprijs Molière. Behalve in Frankrijk werd het toneelstuk ook bejubeld door
pers en publiek in Engeland. Onder meer in Londen was The Father een regelrechte hit, met als
gevolg dat de voorstelling inmiddels in meer dan 30 landen te zien is.
Acteurs Hans Croiset, Johanna ter Steege en regisseur Gijs de Lange bezochten de voorstelling al
eerder, in Londen.
De touwtjes in handen houden
Johanna ter Steege speelt dochter Anne in het stuk. Johanna: “Het is heel aangrijpend om voor je
ogen te zien gebeuren hoe iemand zijn decorum en zekerheden verliest. Ik kan mij voorstellen dat je
als dochter graag zo lang mogelijk de situatie thuis wilt rekken, ook als dat eigenlijk niet meer lukt. In
mijn familie was het ook traditie dat de jongere generatie de zorg voor de oudere op zich neemt. Mijn
eigen ouders wilden ons dat echter niet aandoen; die wilden ons niet tot last zijn, júist omdat ze weten
hoe het vroeger bij hen ging. Ik vind dat mijn personage, Anne, het heel goed doet.”
Hans: “Ik zat in Londen vooral te kijken naar hoe de voorstelling werkte, ik was minder met Alzheimer
bezig. Je kijkt vooral naar een man die de touwtjes in handen probeert te houden maar dat lukt hem
niet. Het is heel mooi om te zien hoe zijn omgeving op hem reageert. Hoe ze hem proberen te helpen.
Die wisselwerking tussen de verschillende personages is heel bijzonder.”
Strijd tussen liefde, werk en zorg
Langzaam glijdt André weg in een mistige wolk waarin de wereld die hij eens zo goed kende, zich van
hem vervreemdt. Herinneringen vergaan, vertrouwde gezichten vervagen. Krampachtig probeert hij
grip op zijn leven te krijgen dat langzaam uiteen lijkt te vallen zonder dat hij begrijpt waarom. Dochter
Anne probeert haar vader te helpen. Maar hoe help je iemand die steeds meer wegraakt?
Regisseur Gijs de Lange: “Bijzonder aan het stuk is dat je als toeschouwer ín het hoofd van iemand
met Alzheimer komt, maar tegelijkertijd kijk je ook naar hem. Dus je bent in en uit zijn hoofd. En je
weet op een gegeven moment echt niet meer wat waar is en wat niet waar is. Je ziet dat hij steeds
meer de weg kwijt raakt door hoe anderen op hem reageren.”
Hans: “Johanna vertegenwoordigt - als mijn dochter in het stuk - het maatschappelijke ‘probleem’. Het
moeten kiezen tussen de zorgende rol, je rol als dochter en je eigen leven. Je wilt iemand helpen,
maar je moet ook door met je eigen leven. Die strijd bij Anne, tussen liefde, werk en haar vader, is
goed zichtbaar. Je vraagt je af: Hoe lang is deze situatie nog houdbaar? Je denkt en hoopt dat je als
mens dat soort beslissingen nooit hoeft te nemen.”
Lachen verbindt
Hoewel het stuk soms pijnlijk schuurt is het soms ook gewoon komisch en valt er ook te lachen. Gijs:
“Het lekkere van humor in een theater is dat je het met elkaar beleeft. Dat je met zijn allen hardop
lacht. Dat geeft verbondenheid. En troost. Waardoor je je op een bepaalde manier met Alzheimer kan
verzoenen.”
Hans maakt zich nog geen zorgen: “Zolang ik de tekst nog uit mijn hoofd kan leren, ben ik niet bang
voor dementie.”
De Vader is tot en met 25 maart te zien in verschillende theaters door het hele land. Kaarten en meer
informatie via www.devadertheater.nl
Regie: Gijs de Lange Tekst: Florian Zeller Met: Hans Croiset, Johanna ter Steege, Rian
Gerritsen, Wim Bouwens, Christo van Klaveren en Emma Linssen