Schrijf je eigen grondwet

Maatschappijleer politieke besluitvorming
Opdracht: Schrijf je eigen grondwet!
Inmiddels weet je wat een grondwet is en waarom deze voor een democratie
zo belangrijk is. Maar wie bepaalt wat er in staat? Wat zijn de belangrijkste
mensenrechten en plichten, wie heeft de meeste macht? Waarom zijn sommige
rechten met elkaar in conflict?
In deze opdracht zijn jullie zelf aan zet. Schrijf je eigen grondwet, met wat
jullie belangrijk vinden en zoals jullie de maatschappij zouden willen zien. We
houden het voor het gemak dicht bij huis, namelijk de school. Jullie gaan dus
een korte grondwet voor je eigen school maken.
Als je zelf iets mag verzinnen, kan de docent het natuurlijk niet snel fout
rekenen. Het belangrijkste is dat je keuzes maakt en dingen verzint op basis
van goede, inhoudelijke argumenten. Bedenk ook dat een school alleen goed
kan functioneren als er duidelijke, realistische regels zijn waar mensen bereid
zijn zich aan te houden.
Hieronder volgt een aantal opdrachten. Uiteindelijk lever je de antwoorden op
de vragen in en op een apart vel jullie uiteindelijke grondwet. Je werkt in
groepjes van vier. Gebruik ook de informatie uit je boek om sommige dingen
op te zoeken.
Succes!
Brainstorm over democratie
1. Nederland wordt een democratie genoemd, en veel kenmerken van de democratie staan in
onze grondwet. Maar waar denken jullie aan bij democratie?
Ieder groepslid schrijft in ongeveer 2 minuten een aantal trefwoorden op die volgens hem of
haar met democratie te maken hebben.
Pak een leeg A4tje. Deel deze als volgt in:
Ieder schrijft nu zijn of haar trefwoorden in
Z’n eigen hoekvlak.
Bepaal tot slot over welke trefwoorden jullie
Het allemaal eens zijn (die dus bij jullie democratie moet horen) en schrijf deze in het
middelste vlak.
Grondrechten
De grondrechten vormen de basis van onze grondwet.
2. Wat zijn ook alweer grondrechten? Geef een korte maar duidelijke omschrijving.
We kunnen de grondrechten in 2 soorten indelen:
klassieke grondrechten: vrijheden die je beschermen tegen de overheid
sociale grondrechten: rechten waarvoor je overheid voor je moet zorgen
3. Welke vrijheden moeten leerlingen (en personeel!) volgens jullie hebben op school? Schrijf
de 3 belangrijkste op.
4. Waar moet de school volgens jullie voor zorgen? Schrijf de 3 belangrijkste op.
Laat jullie brainstormvel aan de docent zien. Hij zal je vervolgens een gedeelte uit de
Nederlandse grondwet geven.
5. Bekijk de grondrechten uit het stencil. Zoek 1 klassiek grondrecht en 1 sociaal grondrecht.
6. Welke grondrechten uit de Nederlandse grondwet moeten ook in jullie grondwet komen?
7. Zijn er grondrechten die elkaar tegenspreken of spanningen zouden opleveren?
8. Schijf nu op een apart vel het eerste deel van jullie grondwet met daarop jullie
belangrijkste grondrechten.
De organisatie
Naast de grondrechten staat er in de grondwet hoe de overheid en de instellingen daarvan
zijn geregeld. Jullie zullen dus ook in jullie grondwet moeten schrijven hoe de school moeten
worden georganiseerd.
7. Bekijk hoofdstuk twee uit de grondwet. Wie is het staatshoofd in Nederland?
8. Wie zijn er echter verantwoordelijk voor alles wat het staatshoofd doet? Hoe noemen we
dit?
9. Terug naar jullie grondwet. Wie kan het beste het hoofd van de school zijn?
10. Wie ondersteunen het schoolhoofd?
11. Wie is er verantwoordelijk voor het werk van het schoolhoofd?
12. Bekijk artikel 50 t/m 54. Wie vertegenwoordigt in Nederland het volk?
13. Hoe wordt de vertegenwoordiging van het volk gekozen?
14. Wie vertegenwoordigen in jullie wet de leerlingen? Hoe worden deze gekozen?
15. Wie vertegenwoordigen in jullie wet het personeel? Hoe wordt deze gekozen?
16. Wat moet er op school gebeuren als de leerlingen geen vertrouwen meer hebben in wat
de schoolleiding doet?
17. Schrijf nu bovenstaande antwoorden over de school in de vorm van artikelen in jullie
grondwet.
Rechtsstaat
Tot slot kan een democratie niet functioneren zonder dat er sprake is van een rechtsstaat.
Hiermee bedoelen we dat de burgers door wat er in de wet staat beschermd worden tegen
willekeurig optreden van de overheid.
16. Zoek in de grondwet het artikel op die ervoor zorgt dat de overheid niet zomaar iemand
ergens voor mag straffen. Schrijf het nummer van het artikel op.
17. Hoe noemen we dit principe?
18. Hoe zorgen jullie ervoor de schoolleiding zich altijd aan de regels houdt?
19. Stel, docenten komen een grondrecht uit jullie grondwet niet na. Waar kunnen de
leerlingen of personeel hiervoor terecht?
20. Schrijf nu ook kort in jullie grondwet op hoe de ‘rechtsstaat’ op school moet worden
gegarandeerd.
Tot slot
Verzin nog een mooie spreuk of gezegde als titel voor jullie grondwet. Schrijf deze boven of
onder de grondwet.