Voorwerp: fossiel Wat? Fossiel van de grootste gevederde dino, afkomstig uit de familie van velociraptors, de rennende, vleesetende vogeldino's die vooral bekend zijn geworden door de Jurassic Park-films (2 meter groot). Ondanks zijn vleugels zijn er twijfels of het grote dier ooit heeft kunnen vliegen. De vleugels zijn vrij kort in vergelijking met zijn lijf. Het is de afdruk van een levend wezen dat versteend is nadat het in de bodem begraven is geraakt. Wanneer? Leefde 125 miljoen jaar geleden in de Chinese wouden Bron: http://wikikids.nl/Fossiel Voorwerp: vuursteen Wat? Zonder vuurstenen had de mens misschien wel nooit het vuur uitgevonden! Dat was handig voor als je het koud had en om iets te braden. De vrouwen maakten vuur door vuurstenen te gebruiken. De vuurstenen ketsten ze op elkaar en zo kwamen er vonken van af. Ze werden ook gebruikt om de eerste gereedschappen met een houten handvat te maken. Wanneer? Vuursteen was het staal van de prehistorie. Gedurende de hele steentijd (van grofweg 2 miljoen tot zo'n 3000 jaar geleden) was vuursteen het belangrijkste materiaal voor het maken van werktuigen. Bron: http://wikikids.nl/Vuurstenen Voorwerp: vuurboog Wat? Vuur maken was niet makkelijk. Het kon op verschillende manieren: Je kon een staafje hout tussen je handen op en neer rollen. Op den duur ontstond er een brandend kooltje. Vervolgens kon je met dat kooltje in drooggewreven gras een beginnend vuurtje maken. Iets makkelijker ging het als je een vuurboog gebruikte, waarbij de boor werd aangedreven door de leren pees van de boog. Moeilijk was het om vuur te maken door middel van percussie, met een stuk vuursteen. Wanneer? De oudste vuurtjes zijn tenminste 400.000 jaar oud en werden aangestoken door de Homo erectus, een verre voorouder van ons. Bron: https://nl.scoutwiki.org/Vuurboog Onderwerp: papyrus Wat? Vroeger hadden de mensen nog geen papier. In Egypte gebruikten de mensen papyrus (de grassoort in Egypte). Ze gebruikte de stengels van het riet langs de rivier de Nijl. Ze vlochten deze stengels aan elkaar, en zo ontstond er papier. Later, toen de papyrus steeds duurder werd, gebruikten de mensen dierenhuiden. Het woord papier komt van de Cyperus papyrus, dit is een grassoort die in Egypte groeit. Wanneer? De Egyptenaren gebruikten papyrus al rond 3000 v.Chr. Bron: http://wikikids.nl/Papier Voorwerp: kleitablet Wat? Het kleitablet was het eerste materiaal waarop de mens ooit schreef. Een kleitablet is een tablet gemaakt uit klei dat veel gebruikt werd bij de beschavingen uit het Nabije Oosten. De eerste kleitabletten ontstonden in het zuiden van Mesopotamië. De tekens werden gegraveerd op de tabletten met het gebruik van een naald. Daarna liet men ze drogen in de zon, waardoor de tabletten keihard werden en veel langer meegingen. Daarmee onderscheiden de beschavingen zich van die van Egypte, Rome en Griekenland waar vooral papyrus en perkament werd gebruikt dat moeilijk bewaard bleef. Wanneer? De eerste kleitabletten dateren van het einde van het 4de millennium voor Christus. Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleitablet Voorwerp: Romeins beeld Wat? Met Romeinse beelden wordt verwezen naar de portretten, bustes, standbeelden, beeldengroepen en torso’s van belangrijke personen gemaakt in de tijd van de oude Romeinen. In tegenstelling tot de Grieken die de mens vaak idealiseerde, streefden de Romeinen naar realisme. Ze gebruikten zowel brons als marmer. Wanneer? Romeinse rijk van 53 v.C. tot 476 n.C. Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Romeinse_beeldhouwkuns t Onderwerp: mummies Wat? Een mummie is een lichaam van iemand dat na zijn of haar dood héél erg goed bewaard is gebleven. In het Oude Egypte werden de lichamen van de koningen, faraos, gebalsemd en gemummificeerd zodat ze goed zouden blijven na de dood. Zo geloofden de Egyptenaren dat hun leiders het eeuwige leven zouden hebben. Ze kregen dan ook eten, drinken, sieraden, kleren, zwaarden en schatten mee in hun graf. Soms zelfs hun bedienden! Wanneer? Het Oude Egypte was een beschaving die rond 3300 v.Chr. is ontstaan langs de Nijl. Deze beschaving ging pas ten onder in 332 v.Chr., na de verovering van Egypte door Alexander de Grote. Bron: http://wikikids.nl/Mummie Voorwerp: maliënkolder (harnas) Wat? Pas in de 15e eeuw reden robotachtige, in metaal gehulde ruiters de Europese slagvelden op. Gedurende de middeleeuwen droegen de ridders een maliënkolder. Dit van ijzeren ringetjes gemaakte vest was flexibel. Het gaf bewegingsvrijheid en bood bescherming tegen zwaarden en pijlen. Maar de maliënkolder was niet bestand tegen de steeds krachtigere versies van de kruisboog. Daarom kreeg het bovenlichaam in de 14e eeuw een extra laag. In de 15e eeuw bedekten ijzeren platen het hele lijf, wat de maliënkolder overbodig maakte. Wanneer? In de 15de eeuw kregen ridders een harnas. Bron: http://historianet.nl/oorlog/wanneer-kregenridders-een-harnas Voorwerp: helm Wat? Al voor de middeleeuwen gingen soldaten over om het hoofd te bedekken met, in eerste instantie, leren kappen, die gaandeweg met ijzeren stroken verstevigd werden (Romeinen, Vikingen). Tezelfdertijd verschenen ook de vizieren, al of niet afsluitbaar. Het salueren van de hedendaagse soldaat is in feite afkomstig uit de middeleeuwen ten tijde van de riddertoernooien, van de beweging van het omhoog klappen van het vizier. Het was ook gebruikelijk om de helm te versieren, cf. grote pluimen en wapentekens. Wanneer? De oorsprong van de ridderstand ligt in de vroege middeleeuwen. Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Helm_(hoofddeksel) Voorwerp: middeleeuws zwaard Wat? In de middeleeuwen werd van iedere ridder verwacht dat hij een zwaard had en het kon hanteren. Het zwaard was een wapen dat alleen gebruikt mocht worden door een bepaalde klasse in de maatschappij, namelijk de ridders, die tot ‘adel’ waren geslagen. Door haar vorm deed het ook denken aan de godsdienst die in die tijd overal in Europa overheerste. Wanneer? Gedurende de hele middeleeuwen. Bron: http://wikikids.nl/Zwaard_(wapen) http://kwikkel.be/Addenda/Jonkvrouw/Jonkvrouw/Gro ep_3_ridders.html Voorwerp: Retorica/toga Wat? Retorica komt van het Griekse retor en betekent spreker, leraar. Retorica staat voor welsprekendheid en is de kunst van het overtuigen. Bij de Grieken en de Romeinen was de kunst van de “Retorica” levensnoodzakelijk. Het beroep van politicus of advocaat bestond niet en elke burger moest zichzelf verdedigen. Later werd de retoriek minder belangrijk omdat het bestuur en de democratie sterker werden. Voor veel mensen is “Retorica” misleiding, een kunst zonder inhoud. Wanneer? Vanaf de 5e en 4e eeuw voor Christus in Griekse rijk. Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Retorica Voorwerp: miniatuur Wat? Een van de mooiste dingen die de middeleeuwers ons meegaven zijn hun handschriften met miniaturen. Het zijn handgemaakte tekeningetjes waarmee de eerste boeken wat luchtiger werden gemaakt. Boeken maken was heel tijdrovend werk omdat ze helemaal met de hand moesten overgeschreven worden. Dit gebeurde oorspronkelijk door monniken, het was letterlijk monnikenwerk. Wanneer? In de middeleeuwen. Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Boekverluchting Voorwerp: aardekruik, amfoor Wat? Een amfoor is een kruik met twee oren die onderaan uitloopt in een punt. Dit soort van aardewerken kruiken werd gebruikt om bijna alles in te bewaren en te vervoeren. Olijfolie, wijn en graan waren de belangrijkste grondstoffen in deze tijd. Een Griekse 'amfora' was naast de benaming voor een kruik ook een inhoudsmaat voor vloeistoffen van ongeveer 23,2 liter. Het zou ook als tijdsmaat gebruikt worden voor een waterklok. Wanneer? In de Griekse en de Romeinse tijd. Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Amfora Voorwerp: ratel Wat? De pest was een ziek die in de middeleeuwen heel veel slachtoffers maakte. Men schat dat door de Zwarte Dood van 1347-1351een derde deel van alle Europeanen, destijds enkele tientallen miljoenen, het leven liet. Mensen die de pest hadden moesten lawaai maken met een ratel zodat iedereen op tijd uit hun weg kon gaan. Ook moesten ze zo laten merken dat ze spijt hadden van hun zonden. De ziekte werd namelijk gezien als een straf van God omdat de mensen niet inzagen dat het door de slechte hygiëne en de alomtegenwoordigheid van ongedierte zoals ratten kwam. Wanneer? In de middeleeuwen Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Pest_(ziekte)