AvL-Medische woordenlijst

Medische woordenlijst
Hier vindt u een woordenlijst met een uitleg van medische termen.
Mocht u de betekenis van bepaalde woorden missen, dan kunt u deze mailen naar [email protected].
Op de volgende website kunt u nog meer toelichting vinden op medische
termen: www.thesauruszorgenwelzijn.nl
A
Ablatio/ablatie
Accumulatie
Achterwandversterking
ACR code /American College of Radiology +
getal
Activiteit
Activiteitsstapeling
Adenocarcinoom
Adenomysosis
Adenoom
Adenosis
Aerobic/Anaerobic transition
AfleidingenI,II,III,aVF,aVL,aVR,V1,V2,V3,V4,V5
en V6
Anatomie
Anterior
Apex
Architectuurverstoring/-stoornis
Artefact
Asymmetrie
Atelectase
Verwijderen van de borst (of een ander
lichaamsdeel)
Toegenomen opname van het radiofarmacon
Versterking van de geluidsbundel van de
echografie achter een massa. Bijvoorbeeld te
zien bij een cyste of fibro-adenoom. Het
betekent dat het weefsel niet zeer dicht is, vaak
een teken van goedaardigheid.
Code om de dichtheid van het borstklierweefsel
(hoeveelheid klierweefsel in de borst) weer te
geven.
ACR code 1: Bijna allemaal vet; dicht
klierweefsel in minder dan 25% van de borst
ACR code 2: Verspreid velden met klierweefsel;
dicht klierweefsel in 25 tot 50% van de borst
ACR code 3: Heterogeen dicht borstklierweefsel;
dicht klierweefsel in 50 tot 75% van de borst
ACR code 4: Extreem dicht borstklierweefsel;
dicht klierweefsel in meer dan 75% van de
borst
Toegenomen opname van het radiofarmacon
Toegenomen opname van het radiofarmacon
Een carcinoom dat ontstaan in klierweefsel
Klierweefsel met begeleidend spierweefsel erbij
(goedaardig)
Goedaardig gezwel, dat zich uit klierweefsel
ontwikkelt
Abnormale vergroting van het klierweefsel
Punt tijdens een inspanningstest waarbij het
lichaam de vraag naar energie niet langer via
zuurstof kan dekken en er snel toenemende
vermoeidheid zal gaan optreden
Metingen van de elektriciteit rond het hart
vanuit verschillende richtingen ten opzichte van
het hart
Bouw van het menselijk lichaam
Aan de voorzijde van het lichaam
Top of punt van ….
Verstoorde opbouw van het steun- en
klierweefsel
Beeldfout
Ongelijkheid
Aandoening waarbij (een deel van) de long
geen lucht meer krijgt en daardoor samenvalt
Attenuatiecorrectie/ verzwakkingcorrectie
Atypisch
AVL_RAMP – 20 Watt/min
Axilla
Axillair
B
Begeleidend
Begrensd
Benigne
Bilateraal
Biopsie
Biopt
BIRADS /Breast Imaging Reporting And Date
System + getal
Correctie van de scanner om een beter beeld te
krijgen. Deze correctie wordt gemaakt omdat
stralingen binnen het lichaam gedeeltelijk
worden tegengehouden (verzwakt), wat het
beeld minder duidelijk maakt.
Afwijkend van het normale
Dit is het protocol dat tijdens de fietstest
geselecteerd is. RAMP betekent dat de
weerstand tijdens het fietsen in kleine
gelijkmatige stapjes verhoogd wordt. Het getal
geeft aan met hoeveel weerstand (Watt) per
minuut verhoogd wordt
Oksel
In/bij de oksel
Vergezeld van/ gepaard gaande met
Afgebakend
Goedaardig
Tweezijdig
Een medische handeling waarbij een stukje
weefsel uit het lichaam verwijderd wordt om
onderzocht te worden, met de bedoeling een
diagnose te stellen
Stukje weefsel dat is weggenomen voor
onderzoek
Dit is een internationaal systeem om de aard
van de afwijking weer te geven. De volgende
opties zijn mogelijk:
BIRADS 0
tot een
kunnen komen;
BOB
Botmetastasen
Bovenkwadrant
Bronchus
(Bronchus)Brush
C
CA
onvoldoende beeldvorming om
classificerende diagnose te
aanvullende beeldvorming
nodig
BIRADS 1
normaal onderzoek
BIRADS 2
benigne afwijking
BIRADS 3
waarschijnlijjk benigne; kans
van 98%
BIRADS 4
waarschijnlijk maligne; kans
van 3-94 %
BIRADS 5
zeer verdacht maligne, kans 95
% of meer
BIRADS 6
pathologisch bewezen
maligne
Bevolkings Onderzoek Borstkanker
Uitzaaiingen in het bot
Één helft van het bovenste deel van de borst
Luchtpijpvertakking
Een procedure waarbij celmateriaal wordt
verkregen door met een borsteltje te strijken
langs de binnenkant van de grote luchtwegen
Afkorting van carcinoom
Calcificatie
Carcinoom
Cardial parameters
Cardio-pulmonary exercise testing
Cardiotoxiciteit
Caudaal
CC-opname/ Craniocaudale opname
Cervicaal
Classificerende diagnose
Clavicula
Claviculair
Cluster
Configuratie
Confluerend
Contractiliteit
Contrastopname
COPD/Chronic obstructive pulmonary disease
Core biopt
Coronaal vlak
Cortex
Cortexdikte
Cortexverbreding
Craniaal
CT
CT-scan/Computertomografie
Cutis
Cyste
Cysteus
Cytologie
Cytologische punctie
Verkalking; afzetting van kalkzouten in weefsels
Kwaadaardig gezwel van (dek-, klier- of zintuig)
epitheel. Er zijn verschillende typen carcinoom,
afhankelijk van de celoorsprong, bijvoorbeeld
adenocarcinoom, plaveiselcelcarcinoom,
adenosquameus carcinoom, grootcellig
carcinoom (ook wel niet-kleincellig genoemd),
kleincellig
Meetwaarden met betrekking tot het hart
Een inspanningstest (meestal op een soort
hometrainer) waarbij de belasting langzaam
oploopt en men doorgaat met fietsen tot
uitputting. Meestal wordt gemeten met een
ademkapje op dat de samenstelling van uw
adem meet (hoeveelheid zuurstof en
koolzuurgas)
Schade aan het hart door chemotherapie of
bestraling
Aan de kant van de voeten
Beeldopname van de mammografie in verticale
richting
Met betrekking tot de hals en nek
De naam van een geconstateerde aandoening
die op basis van diverse criteria kan worden
gegeven
Sleutelbeen
Met betrekking tot het sleutelbeen
Opeenhoping/groep
Groepering/ formatie
In elkaar overvloeiend
De pompkwaliteit van het hart
Opname/aankleuring van de ingespoten
contrastvloeistof (door het tumorweefsel)
Chronische obstructieve longziekte waarbij de
ademhaling moeizaam gaat
Dikke naald biopt
Een denkbeeldig snijvlak parallel aan de vooren achterzijde van het lichaam
Buitenste laag van een orgaan
Dikte van de cortex
De buitenste laag van een orgaan is verbreed
(verdikt)
Aan de kant van het hoofd
Afkorting van ChemoTherapie
Onderzoekmethode waarbij met behulp van
röntgenstraling meerdere dwarsdoorsneden van
het lichaam worden gemaakt
Huid
Onnatuurlijke lichaamsholte omringt door
epitheel, meestal gevuld met vocht
In de vorm van een cyste
Leer van de cellen
Onderzoek waarbij cellen uit een gezwel worden
opgezogen met een fijne naald
D
DCIS/Ductaal Carcinoma In Situ
DD/ Differentiële diagnose (cyste)
Degeneratie
Dens
Densiteit
Desmoplastisch
Differentiatie
Diffuus
Distaal
Distorsie
DLCO SB (mmol/min/kPa)/ Diffusion capacity of
the Lung for CO (single-breath)
DLCOc SB (mmol/min/kPa)
DLCO VA (mmol/min/kPa/L)/ Diffusion capacity
of the Lung for CO (alveolair volume)
DLCOc VA (mmol/min/kPa/L)
Dorsolateraal
Dorsomediaal
Drainage
Ductectasie
Dyspneu
Dystroof
E
ECG/ElectroCardioGram
ECG getriggerde opname
Echelon
Echo(grafie)
Voorstadium van borstkanker. Vermeerdering
van kwaadaardige cellen in de melkgangen van
de borst die zich nog niet in het omliggend
weefsel hebben verspreid
Vermoeden van een cyste
Verandering van botstructuur door slijtage
Dicht
Dichtheid
Bestaande uit veel bindweefsel en weinig
tumorcellen
De mate van differentiatie die wordt toegekend
aan een tumor geeft aan in hoeverre de
tumorcellen afwijken van de oorspronkelijke
gezonde cellen
Zonder duidelijke grenzen
Verder van het lichaam af dan een ander
lichaamsdeel
De opbouw van het steun- en klierweefsel is
verstoord
De mate waarin zuurstof vanuit de longen in het
bloed wordt opgenomen
De gecorrigeerde DLCO SB. De waarde wordt
soms gecorrigeerd om meetfouten eruit te halen
Het alveolair volume dat betrokken is bij de
opname van zuurstof vanuit de longen in het
bloed
De gecorrigeerde DLCO VA. De waarde wordt
soms gecorrigeerd om meetfouten eruit te halen
Aan de rugzijde, aan de zijkant
Aan de rugzijde, in het midden
Afvoeren van lichaamsvocht door een buisje
(drain) dat operatief in het lichaam aangebracht
is
Verwijde melkgang
Benauwdheid, kortademigheid
Niet goed gevormd
Een filmpje van de elektrische activiteit van het
hart
De beeldopnames (scans) van het hart worden
gemaakt op basis van de activiteit van het hart.
Bij een bepaald onderdeel van de hartslag
wordt een nieuwe beeldopname gestart
Afstand van lymfeklier tot de tumor
(dichtstbijzijnde klieren worden eerste echelon
klieren genoemd )
Echografie is een onderzoek met behulp van
geluidsgolven. Deze golven zijn niet hoorbaar,
maar de weerkaatsing (echo) ervan maakt
organen en/of weefsels zichtbaar op een
beeldscherm. Een eventuele tumor en/of
Echoarm
Echogeleide toediening
Echogeniciteit
Echorijk
EF/Ejectiefractie
Epitheel
ERV (L)/ Expiratory Reserve Volume
Exercise results
(Segment-) Excisie
Ezis
F
FDG/FluorDeoxyGlucose
FDG-avide laesies
FEV1 (L)/Forced Expiratory Volume in eerste
seconde
FEV1 % VC Max (%)
Fibroadenoom
Fibroglandulair (weefsel)
Fibrose
Fissuur
Focaal
Focale activiteitsvermeerdering
Foci
FVC (L)/Forced Vital Capacity
G
uitzaaiingen kunnen zo in beeld worden
gebracht
Weinig golven van de echo worden
teruggekaatst
Inspuiting van een stop (plugje om een
bloedvat af te sluiten) op de juiste plaats met
behulp van een echoapparaat
De mate waarin het geluid wordt teruggekaatst
Veel golven van de echo worden teruggekaatst
Hoeveelheid bloed die per hartslag wordt
uitgepompt
Weefsel dat organen en andere weefsels
bedekt. Het kan een beschermende functie
hebben (huid), stoffen opnemen
(darmepitheel), stoffen uitscheiden
(klierepitheel) of een rol spelen bij het voelen
(zintuig-epitheel)
De hoeveelheid lucht die uitgeademd zou
kunnen worden aan het einde van een normale
uitademing (uitgedrukt in Liter)
De resultaten van de inspanningstest
Chirurgische verwijdering van (een deel van)
een orgaan, meestal het afwijkende weefsel
Ziekenhuisinformatiesysteem dat in het Antoni
van Leeuwenhoek wordt gebruikt
Stof die gebruikt wordt om de
glucosestofwisseling van het lichaam in kaart te
brengen om zo tumoren op te sporen
Structuren op een PET scan die relatief veel
FDG opname vertonen
De grootste hoeveelheid lucht die in de eerste
seconde van een krachtige uitademing
uitgeademd wordt (uitgedrukt in liter). Dit wordt
ook wel de eensecondewaarde genoemd
De FEV1 uitgedrukt als percentage van de vitale
capaciteit
Tumor van bindweefsel- en kliercellen die vaak
voorkomt in het borstklierweefsel. Een
fibroadenoom is meestal goedaardig
Klier- en bindweefsel samen
Overmatige toename van de hoeveelheid
bindweefsel in een orgaan
Kloofje, bijvoorbeeld van de huid
Betreffende de tumorhaard (gebied waar de
oorzaak ligt)
Toegenomen opname van het radiofarmacon op
een bepaalde plek
Tumor haardjes, kleiner dan 5mm
De hoeveelheid lucht die in totaal krachtig kan
worden uitgeblazen na een zo diep mogelijke
inademing
Gelobd
Gespiculeerd
Graad (gradatie)
Grillig
H
Haard/Moederhaard
Hb (mmol/L) /Hemoglobine
Herceptin
Hematoom
Heterogeen
Hilair
Hilus
Histologisch biopt
Homogeen
Hotspot
HR (1/min)/Heart Rate
HRR (1/min)/Heart Rate Reserve
HT/Hormoontherapie
Huidkalk
Hypodens
Hypoechogeen
I
Slaat op het oppervlak van de tumor (kan ook
goedaardig zijn); met ondiepe inkepingen
Weefsel met uitlopers (vaak een teken van
kwaadaardigheid)
Geeft aan in welke mate de tumorcellen
afwijken van de normale cellen.
Graad 1: de tumorcellen lijken sterk op gezonde
cellen en groeien over het algemeen langzaam
Graad 2: de tumorcellen lijken niet op gezonde
cellen, groeien meestal sneller en hebben de
neiging aan elkaar te plakken
Graad 3: de cellen hebben ongebruikelijke
vormen en plakken aan elkaar. Ze groeien
gewoonlijk sneller dan normale cellen
Erg onregelmatig
Gebied waar de tumor is ontstaan
Eiwit dat onderdeel is van de rode bloedcellen.
Het is verantwoordelijk voor het transport van
zuurstof door het bloed
Medicijn dat de celdeling van kankercellen remt
Bloeduitstorting
Samengesteld uit elementen die verschillend
zijn van soort of afkomst (tegenovergestelde
van homogeen)
Met betrekking tot de hilus
Plaats waar bloedvaten, lymfevaten en zenuwen
van en naar een orgaan lopen
Dikkenaald biopsie; met een dikke biopsienaald
worden er ongeveer 3-4 reepjes tumorweefsel
van enkele millimeters dikte weggenomen
Overal gelijk, overal hetzelfde samengesteld
(tegenovergestelde van heterogeen)
Plek op een scan waar het toegediende
radiofarmacon zich verzamelt. De betekenis
hiervan hangt af van het gebruikte
radiofarmacon
Hartslag uitgedrukt in slagen per minuut
Het verschil tussen de geschatte maximale
hartslag (op basis van geslacht en leeftijd) en
de gemeten hartslag
Behandeling die de beschikbaarheid van
hormonen vermindert. De therapie zorgt ervoor
dat de tumorcellen geen groeistimulerend
geslachtshormoon meer krijgen
Verkalkingen in de huid
Van verminderde dichtheid
Er wordt weinig geluid teruggekaatst tijdens een
echografie
I-125
Imponerend
Inconclusief
Index
Inflammatoir
Infra
Inhomogeen
Intramammair
Intrapulmonaal
Intrathoracaal
Intratumoraal
Intraveneus
Invasie
Invasief lobulair carcinoom
Involutie
J
Jodium marker
K
Kliermetastasen
Klierschijf
Kwadrant
Kyfose
L
Laesie
LAO/Links Anterior Oblique;
Lateraal
Laterocaudaal
Laterocraniaal
LCIS/Lobulair carcinoma in situ
LD/Latissimus dorsi
Lineair
Lipofilling
Load (Watt)
Lobectomie
Lobulair
Jodium-125; radioactieve marker die ingebracht
wordt om de tumor te kunnen vinden tijdens de
operatie
Indrukwekkend, groots
Er kan geen conclusie getrokken worden
Oorsprong
Met ontsteking gepaard gaand
Onder
Niet homogeen
In de borst
In de longen
In de borstholte
In de tumor
Toediening per injectie/infuus in een ader
Binnendringen van kwaadaardige tumorcellen
Kanker die ontstaat in de melkklieren. De tumor
is vaak alleen te voelen als een algehele
zwelling van de borst
Zich inwikkelen
Marker van radioactief jodium; wordt ter plaatse
van de tumor ingebracht, zodat de chirurg deze
tijdens de operatie kan vinden
Uitzaaiing in de lymfeklieren
De borstklier als geheel
Kwart gedeelte van de borst
Kromming in de in de wervelkolom, met de
bolle kant richting achterzijde
Afwijkend weefsel
Gezien vanaf links schuin voor
Aan de zijkant (van het lichaam)
Aan de zijkant en aan de kant van de voeten
Aan de zijkant en aan de kant van het hoofd
Deze vorm van borstkanker ontstaat in een
melkklier en is (nog) niet buiten de grenzen
gegroeid
Rugspier, wordt wel gebruikt bij
borstreconstructie
Rechtlijnig
Het wegnemen van lichaamsvet op de ene
plaats en het opvullen op een andere plek
De weerstand waartegen gefietst is (hoe hoger
het getal, hoe zwaarder de weerstand; vergelijk
het met de hoeveelheid wind tegen wanneer
men buiten fietst)
Chirurgische ingreep waarbij een volledige
longkwab wordt verwijderd
In de melkklier
Loodmarkering
Markering op de huid met een opgeplakte
loodkorrel, zodat de radioloog weet waar de
patiënt een afwijking heeft gevoeld
Lumpectomie
Chirurgische verwijdering van een deel van een
orgaan
De linkerkamer van het hart
De hoeveelheid bloed die per hartslag uit de
linkerkamer van het hart wordt gepompt
Opgezette lymfeklieren
De anatomische lokalisatie (de plek in het
lichaam) van lymfeklieren. Alle lymfeklieren
hebben een nummer gekregen
Kleurloze lichaamsvloeistof met witte
bloedcellen, speelt een rol bij het
afweersysteem van het lichaam
LV/Linker Ventrikel
LVEF/Linker Ventrikel Ejectie Fractie
Lymfadenopatie
Lymfeklierstation
Lymfe
M
Malaise
Maligne
Maligniteit
Mamilla
Mamma
Mammacarcinoom
Mammografie/-gram
Markerplaatsing
Massa
Massa-effect
MBq/ Megabequerel
Mediaal
Mediastinaal
Mediastinum
Mediocaudaal
Mediocraniaal
MEF 50 (L/s)/ Maximal Expiratory Flow
Metastase
Microcalcificaties
Microkalk
MLO-opname/ Mediolateraal oblique opname
Moleculaire diagnostiek
MOQ/ Mediale onder kwadrant (quadrant)
Algehele staat van ongemak, vermoeidheid of
ziekte
Kwaadaardig
Kwaadaardigheid van een gezwel
Tepel
Borst
Borstkanker
Röntgenfoto van de borst
Het aanbrengen van markers rondom de tumor
Tumor
Groei van de tumor die leidt tot nieuwe effecten
De becquerel is een maat voor
hoeveelheid radioactiviteit, wordt aangegeven
met Bq
Aan de binnenkant (naar de middenlijn van het
lichaam)
In de ruimte tussen de beide longen
Ruimte tussen de beide longen
Aan de binnenkant en aan de kant van de
voeten
Aan de binnenkant en aan de kant van het
hoofd
Maximale snelheid waarmee iemand uitblaast bij
50% van de uitademing (uitgedrukt in liter per
seconde)
Uitzaaiing
Zie microkalk
Kleine verkalkingen
Opname van contrastvloeistof van mediaal naar
lateraal in schuine richting
Onderzoek dat middels diverse technieken
relevante informatie uit het erfelijke materiaal
van de patiënt(e) zelf en/of van de tumor van
de patiënt(e) verkrijgt. Deze informatie kan
worden gebruikt bij het bepalen van het
behandeltraject
Het kwart van de borst dat zich aan de
onderkant en aan de binnenkant bevindt
MRI/ Magnetic Resonance Imaging
MST/ Mammasparende therapie
Multicentrisch
Multifocaal
Multipel
N
Naaldbiopt
Negatief
Neoadjuvant
Nodus
Nodulair
Non-visualisatie
NSCLC/Non Small cell Lung Carcinoma
O
O2/HR (ml)/Zuurstofpols
Oblique
Oesophagus
OKD/Oksel Klier Dissectie
Oliecysten
Onderkwadrant
Ongecompliceerd
Onverdacht
P
PA/Pathologische anatomie
Palpabel
Palpatie
Pancoast tumor
PAPBI/Pre-operatieve Partiële Borst bestraling
(Irradiatie)
Paramammair
Parasternaal
Paravertebraal
Parenchym
Pathologie
Pathologisch
Pdia (mmHg)
PEF (L/s)/Expiratory Peak Flow
Onderzoek waarbij door middel van
elektromagnetische golven een scan van (een
deel van) het lichaam wordt gemaakt
Borstbesparende therapie
Met haarden op meerdere plaatsen
Met haarden op meerdere plaatsen in een
kwadrant
Meervoudig
Weefsel dat wordt weggenomen onder lokale
verdoving door middel van een holle naald
Er zijn geen afwijkingen gevonden
Het uitvoeren van een behandeling vóór de
hoofdbehandeling. Bijvoorbeeld chemotherapie
vóór een operatie
Knoop (vaak een lymfeklier)
Knobbelachtig
Als bij de schildwachtklierscintigrafie geen
afvoer van het ingespoten radiofarmacon
plaatsvindt, wordt er geen lymfeklier zichtbaar.
Niet-kleincellig carcinoom van de long, zie
verder ‘carcinoom’
De hoeveelheid zuurstof die het lichaam
opneemt gedeeld door de hartfrequentie
Scheef, schuin
Slokdarm
Verwijdering van okselklieren
Verkalkinkjes duidend op vetnecrose en altijd
goedaardig
Één helft van het onderste deel van de borst
Eenvoudig
Zonder verdenking op een tumor
De leer die zich bezighoudt met het stellen van
diagnoses op basis van weefsels en cellen
Voelbaar
Uitwendig voelen met de handen
Tumor gelokaliseerd in de longtop
Studie naar gedeeltelijke borstbestraling
Naast de borst gelegen
Net naast het borstbeen
Langs de ruggenwervels gelegen
Borstklierweefsel
Tak van de geneeskunde die het ontstaan en
verloop van ziektes bestudeert
Afwijkend, wijzend op een tumor
Diastolische bloeddruk (onderdruk)
Maximale snelheid waarmee iemand uitblaast na
een maximaal diepe inademing (uitgedrukt in
PET/CT (Positron Emissie Tomografie/
Computertomografie)
Peri
Pericard
Periclaviculair
Plateaufase
Pleiomorf
Pleura
Pleuravocht
Pneumectomie
Positief
Post biopsie effect
Posterieur/ Posterior
Pre
Primair
Projecterend
Proliferatie
Psys (mmHg)
Punctaat
Punctie
liter per seconde)
Onderzoek waarbij door middel van radioactief
glucose de activiteit en dus de locatie van
tumorcellen wordt opgespoord
Rondom
Hartzakje; het vliesje dat om het hart heen zit
Gebied rond het sleutelbeen
Vorm van de aankleuringscurve van de opname
van de contrastvloeistof
Veelvormig
Longvliezen
Ophoping van vocht tussen de beide longvliezen
Chirurgische ingreep waarbij een long volledig
verwijderd wordt
Er zijn afwijkingen gevonden
Veranderingen als gevolg van de biopsie
Aan de achterzijde van het lichaam
Voor
Eerst, oorspronkelijk
Zichtbaar zijnde
Snelle vermenigvuldiging
Systolische bloeddruk (bovendruk)
Vocht of weefsel dat bij een punctie wordt
verwijderd
Medische handeling waarbij met behulp van een
holle naald bloed, vocht of weefsel uit het
lichaam wordt genomen voor onderzoek op
eventuele afwijkingen in cellen of weefsels
Q
R
Radicaal
Radiofarmacon
Reactief
Recidief
Representatief weefsel
RER/ Respiratory Exchange Ratio
Resectabel
Resectie
Respons op de therapie/ complete, nearcomplete en partiele respons
Volledige chirurgische verwijdering van het
afwijkende weefsel
Een stof die in het lichaam een route aflegt,
waaraan een radioactieve stof is gekoppeld om
deze te kunnen volgen in het lichaam met
behulp van scintigrafie
Reagerend op
Terugkeer van de tumor
Het weefsel dat is weggenomen vormt een
goede afspiegeling van de gehele tumor
De verhouding tussen de hoeveelheid
afgegeven koolzuurgas en de hoeveelheid
opgenomen zuurstof
Te verwijderen door middel van chirurgie
Chirurgische verwijdering van een deel van een
orgaan
De reactie van de tumor op de therapie. Na de
gegeven therapie, betekent: complete respons,
dat er geen resttumor meer aanwezig is; ‘near
complete’ respons, dat er een kleine tumorrest
aanwezig is; partiële respons dat een deel van
de tumor nog aanwezig is; geen respons, dat
alle tumor nog aanwezig is. Deze respons kan
Retro-mammillair
Retrospectief
Revisie
RIP/ Ruimte-innemend proces
RT/ Radiotherapie
R-vormige marker
S
Satelliet /Satelliethaard
Scintigrafie
Schildwachtklierscintigrafie
Schors
Schorsverdikking
Second opinion
Segmenteel
Sentinel node procedure
Skeletmetastasen
Slagschaduw
SN/Sentinel node
Sneldiagnostiek
Solide
SPECT/CT
SPECT scan (Single Photon Emission Computed
Tomography)
worden afgelezen middels klinisch, radiologisch
of pathologisch onderzoek
Achter de tepel
Terugblikkend
Controleren en/of corrigeren
Een hoeveelheid abnormaal weefsel en/of
vocht. Vaak gaat het om een gezwel (tumor) of
cyste
Bestraling
Marker met de vorm van de letter R
Uitzaaiing op maximaal 2 centimeter afstand
van de oorspronkelijke haard
Scintigrafie is het afbeelden van processen in
het lichaam, met behulp van radioactieve
stoffen. De patiënt krijgt een radioactieve stof
toegediend die zich in een bepaald orgaan of
afwijking ophoopt, waarna met een detector
wordt gekeken waar de toegediende
radioactieve stof zich na enige tijd (meestal een
paar uur) concentreert
Bij de schildwachtklierscintigrafie wordt de
vloeistofstroom uit de regio van de tumor naar
de lymfeklieren gevolgd door een radioactieve
stof in te spuiten en af te beelden. De eerste
lymfeklier wordt afgebeeld en op de huid
aangegeven, waarna deze bij de operatie wordt
verwijderd voor onderzoek
Buitenste laag van een orgaan
Verdikking van de buitenste laag van een
orgaan
“Tweede mening”; een andere deskundige dan
uw eigen arts geeft haar of zijn mening over uw
diagnose of behandeling
Betreffende een segment van een lichaamsdeel
(de borst bestaat bijvoorbeeld uit 15-18
segmenten)
Zie ‘schildwachtklierscintigrafie’
Uitzaaiingen in het skelet
“geluids”schaduw, ontstaat bij echografie en
ziet eruit als een donkere plek achter de tumor
Schildwachtklier
Versneld diagnosetraject
Massief, vast
Een combinatie van een SPECT en CT
onderzoek, waarbij de beelden van de SPECT
gerelateerd kunnen worden aan de juiste delen
van het lichaam
Een SPECT-scan is een aanvulling op gewone
scintigrafie, waarbij met een 3-dimensionale
techniek de verdeling van een radioactieve stof
in het lichaam gedetailleerd in beeld wordt
gebracht
Spot
Spotcompressie
Stereotactisch
Stereotactisch biopt
Stereotaxie
Sternaal
Sternum
Struma
Subcutaan
Subpleuraal
Supra
Supraclaviculair
Susceptibiliteit
Suspect
SUV/Standardized Uptake Value
SWK/ Schildwachtklier
T
Tc-99m-albumine (Vasculosis)
Tc-99m-nanocolloid (Nanocoll)
Tc-99m-oxidronaat (HDP)
Thoracaal
Thoraxwand
Thorax
Thymus
Time (min)
TNM (Tumor Node Metastase)+ getal (bij
borstkanker)
Vergrotingsopname van een gebied van de
borst
Het induwen van de borst met een hulpstuk om
een vergroting te maken van een klein gebied
van de borst
Door middel van zeer nauwkeurige
plaatsbepaling
Een biopsie met een vacuum naald genomen
onder röntgengeleide; de borst komt hierbij
door uitsparing in de tafel te hangen, terwijl de
patiënt op tafel ligt
De methode waarbij onder röntgengeleide een
vacuum naaldbiopt wordt genomen
Met betrekking tot het borstbeen
Borstbeen
Vergroting van de schildklier
Onder de huid
Onder de longvliezen
Boven
Gelegen boven het sleutelbeen
Beeldfout doordat het lichaam reageert op een
magnetisch veld
Verdacht
Maat voor de opname van een radioactieve stof
tijdens een PET scan
De schildwachtklier is de eerste lymfeklier die
vochtstromen uit de regio van een tumor
opvangt en filtert en waarheen tumorcellen het
eerst uitzaaien
Radioactieve stof die gebruikt wordt bij het
meten van de ejectiefractie
Het radiofarmacon waarmee de
schildwachtklierscintigrafie wordt uitgevoerd.
Het bestaat uit de radioactieve stof Technetium99m, gekoppeld aan een eiwit
Radioactieve stof die gebruikt wordt bij het
maken van een botscan
Betrekking hebbende op de thorax
Wand van de borstholte
Bovenlichaam
Schildklier; orgaan dat betrokken is bij de
opbouw van het afweersysteem
De tijd die er gefietst is bij een bepaalde meting
Om een helder beeld te krijgen van een tumor
en van het stadium van de kanker, wordt de
TNM-classificatie gebruikt. De T staat voor de
grootte van de tumor, de N voor de (eventuele)
mate waarin de lymfeklieren zijn aangetast. De
M geeft aan of er uitzaaiingen zijn elders in het
lichaam. De codes in het TNM-stadium
betekenen het volgende:
TX
De tumor wordt niet gevoeld en is niet
zichtbaar
TIS
De tumor is niet-invasief: carcinoma in
situ (DCIS
of LCIS)
T1
De tumor heeft een diameter van
minder dan 2
centimeter
T1mic 0,1cm of kleiner
T1a
tussen 0,1 en 0,5 centimeter
T1b
groter dan 0,5 en kleiner dan 1
centimeter
T1c
groter dan 1 en kleiner dan 2 centimeter
T2
De tumor heeft een diameter tussen de
2 en 5
centimeter
T3
De diameter van de tumor is groter dan
5
centimeter
T4
De tumor, van welke grootte dan ook,
is in de
borstwand, spieren en/of ribben of in
de huid
gegroeid.
T4a
Uitbreiding in de borstwand
T4b
Uitbreiding in de huid van de borst
T4c
4a en 4b
T4d
Inflammatoir carcinoom
NX
Niet te beoordelen
N0
Er is geen lymfeklier aangetast
N0 (i+) … geïsoleerde tumorcellen (<0.2mm)
N1 (mi) micrometastasen tussen de 0,2 en 2mm
N1
Metastasen > 2mm in 1 tot 3 klieren
N2
Metastasen in 4 tot 9 klieren
N3
Metastasen in meer dan 9 klieren
TNM (Tumor Node Metastase)+ getal (bij
longkanker)
MX
Het is (nog) niet vast te stellen of er
metastasen
aanwezig zijn
M0
Er zijn geen metastasen aangetroffen
M1
Er zijn metastasen op afstand
Om een helder beeld te krijgen van een tumor
en van het stadium van de kanker, wordt de
TNM-classificatie gebruikt. De T staat voor de
grootte van de tumor, de N voor de (eventuele)
mate waarin de lymfeklieren zijn aangetast. De
M geeft aan of er uitzaaiingen zijn elders in het
lichaam. De codes in het TNM-stadium
betekenen het volgende:
Primaire tumor
TX
primaire tumor niet te beoordelen, óf
tumor alleen
aangetoond door aanwezigheid van
kwaadaardige
cellen in sputum (speeksel en slijm uit
de
luchtwegen) of bronchusspoeling (het
wegschrapen
van weefsel uit de luchtwegen) zonder
dat de
tumor zichtbaar is bij radiologisch
onderzoek
T0
primaire tumor niet aangetoond
Tis
carcinoma in situ
T1
tumor kleiner dan 3 cm
T1a
tumor kleiner dan of gelijk aan 2cm
T1b
tumor groter dan 2 maar kleiner dan 3
cm
T2
tumor groter dan 3 cm en kleiner dan 7
cm, of een
tumor van elke grootte met één of
meer van de
volgende kenmerken:
-ingroeiend in het longvlies;
-in hoofdluchtpijp groeiend, echter meer dan 2
cm
lager dan de splitsing tussen linker- en
rechterlong
-atelectase (samenvallen van cellen door
luchttekort) of obstructiepneumonie
(longontsteking) tot in de hilus (de "opening" in
het longvlies, waar de luchtpijp en de
slagaders en aders door het longvlies heen
gaan),
maar beperkt tot minder dan de gehele long,
zonder pleuravocht
T2a
tumor groter dan 3 en kleiner dan 5 cm
T2b
tumor groter dan 5 en kleiner dan 7 cm
T3
tumor groter dan 7cm of tumor van
elke grootte
met directe uitbreiding naar
thoraxwand, óf tumor
in hoofdbronchus minder dan 2 cm
verwijderd van
de splitsing tussen de linker- en
rechterlong; óf
tumor samenhangend met atelectase
(samenvallen van cellen door
luchttekort) of
obstructiepneumonie (longontsteking)
van de
gehele long, of separate tumoren in
dezelfde
longkwab als de primaire tumor
T4
tumor van elke grootte met uitbreiding
naar de
ruimte tussen de longen, het hart,
grote
bloedvaten, luchtpijp, de
10e hersenzenuw,
luchtwegen, slokdarm, wervellichaam;
of
separate tumoren in andere longkwab
dan de
primaire tumor
Regionale lymfeklieren
Nx
lymfeklierstatus niet te beoordelen
N0
Er zijn geen lymfeklieren aangetast
N1
De lymfeklieren rondom de bronchiën
en/of de
hilus zijn aangetast (aan dezelfde zijde
van het
lichaam als de tumor), inclusief directe
doorgroei
N2
De lymfeklieren in de ruimte tussen de
longen
en/of onder de luchtwegen zijn
aangetast (aan
dezelfde zijde van het lichaam als de
tumor)
N3
De lymfeklieren in de ruimte tussen de
longen en in de hilus (aan de andere zijde van
het lichaam) en/of de lymfeklieren van de m.
scalenus (een spier in de hals) of boven het
sleutelbeen zijn aangetast
Metastasen (uitzaaiingen) op afstand
MX
Het is (nog) niet vast te stellen of er
metastasen aanwezig zijn
M0
Er zijn geen metastasen aangetroffen
M1
Er zijn metastasen op afstand
M1a
Er is een metastase in de andere long
of het
hartzakje
M1b Er zijn metastasen op plaatsen anders
dan de
longen
Tumor negatief
Tumor positief
Twistmarker
Geen tumor bevattend
Een tumor bevattend
Marker, wordt bij echografie gebruikt
U
Uitloper
Unifocaal
Aftakking
Betreffende één haard (zie ‘haard’)
V
VA/Alveolair volume
VC in (L) /Vitale capaciteit
VC Max (L)/ Maximale vitale capaciteit
V’E (L/min)/ Ademminuutvolume
Ventilation/breathing reserve
De hoeveelheid verse lucht die de longblaasjes
bereikt
Dit is de totale hoeveelheid lucht die
uitgeblazen wordt na maximale inademing
(uitgedrukt in liter)
De maximale hoeveelheid lucht die iemand kan
gebruiken (uitgedrukt in liter)
Hoeveel liter lucht men per minuut in- en
uitademt
De reserve die men heeft voordat men de
maximale ademhalingswaarden bereikt
Ventraal
Ventrolateraal
Ventromediaal
Verkalking
Verruceuze
Vervet
Verdacht
Vetnecrose
VIN (L)
V’O2 (ml/min)
VO2/kg (ml/min/kg)
V’O2/V’O2max (%)
V’O2/V’O2pred (%)
Vslope
W
Wash out
Whole-body opnamen
Wig
WK/ wervelkolom
WLE / wide local excision
X
X-mammografie/ X-MG
Aan de voorzijde
Aan voorzijde, aan de zijkant
Aan de voorzijde, aan de binnenkant
Ophoping van calcium in weefsels
Wratachtig
Vetrijk
Met verdenking op
Afsterven van vetcellen
Ingeademd volume (uitgedrukt in liter)
Zuurstofopname van het lichaam (milliliter per
minuut)
De zuurstofopname per kilogram
lichaamsgewicht
De zuurstofopname uitgedrukt als percentage
van de maximale zuurstofopname (zoals
gemeten voor de persoon tijdens de test)
De zuurstofopname uitgedrukt als percentage
van de (voor geslacht en leeftijd) voorspelde
zuurstofopname
Methode om het omslagpunt (moment waarop
de benen in toenemende mate pijnlijk
aanvoelen) bij een inspanningstest te bepalen
De contrastvloeistof die is ingespoten voor
radiologisch onderzoek verlaat het lichaam
Opnamen van het gehele lichaam
Uitsnijding in de vorm van een halve maan
Ruggengraat
Chirurgisch verwijderen van een kleine tumor
(en een deel van het gezonde weefsel
hieromheen)
Andere aanduiding voor mammografie
Y
Z
14G-naald
1e/2e/ etc. intercostale ruimte
18F-FDG
Naald met een dikte van 1,6 mm
De ruimte tussen de opeenvolgende ribben, van
bovenaf geteld vanaf de eerste rib onder het
sleutelbeen
Radioactieve stof die op suiker lijkt en gebruikt
wordt om tumoren aan te tonen. Waar
veel 18F-FDG wordt opgenomen is sprake van
verhoogde stofwisseling, dit is meestel een
indicatie voor de aanwezigheid van tumorcellen