Er is een roos ontsprongen

Kinderkerstviering (zonder Eucharistie) voor kerstavond
Inleiding
Hoe kunnen (jonge) kinderen het kerstfeest in de kerk vieren? Hopelijk is het mogelijk dat er
op kerstavond in de parochie minstens één Eucharistieviering is. De Eucharistie is het hart van
ons geloof. Daarnaast zou er aan het eind van de middag of vroeg op de avond een andere
liturgische dienst voor kinderen gevierd kunnen worden. Veel (jonge) gezinnen met kinderen
komen door het jaar nauwelijks tot niet naar een zondagse Eucharistieviering. Op kerstavond
komen ze wel in de kerk. Een eenvoudige en korte woorddienst kan hen op weg helpen om
Jezus te ontmoeten en door het jaar ook weer naar de Eucharistie te komen.
De opbouw van een kinderkerstviering kan als volgt zijn:
opening en begroeting
een stukje toneel om het thema neer te zetten,
het kerstevangelie
een korte preek/toespraak
de voorbede waarin de hele wereld betrokken kan worden;
de zegen en zending
uitdelen van het licht
De celebrant (of voorganger) bij deze woorddienst is bij voorkeur een priester of diaken maar
kan bij afwezigheid van een priester of diaken ook een leek zijn.
De elementen voor de vormgeving zijn zo rijk als de fantasie van de kinderen: liederen,
toneelspel, muziek, schaduwspel, beeld/ diaprojectie, schilderen .....
De sleutel van het welslagen is gebed en een goede en gedegen voorbereiding: de liederen die
in de dienst gezongen gaan worden, moeten bekend zijn (ook bij weinig licht). Toneelspel
vergt een goede oefening. Kerstsfeer wordt opgewekt door schaarse belichting van de kerk en
veel zang en instrumentale muziek. Kaarsjes zijn altijd een succes om mee naar huis te nemen
na de viering.
Een paar grondregels:
1. Niet teveel praten, maar vieren
Helaas lijden we er allemaal onder dat er tijdens een dienst teveel gepraat wordt. Dit mag bij
een kinderviering niet gebeuren. Het belerende en moraliserende element, de uitleg van iedere
handeling mag niet de overhand krijgen. Door zingen, muziek en toneelspel moet er ruimte
voor het vieren van de vreugde zijn. Bekende liederen is een belangrijke voorwaarde. Een
paar nieuwe liederen zorgen voor de afwisseling.
2. Niet alleen spelen, maar ook verkondigen
Bij al het toneelspel moet duidelijk blijven dat de Kerstboodschap een mysterie is. Kinderen
zijn zeer onder de indruk als een tekst uit het evangelie wordt voorgezongen. Het toneelspel is
voor de kinderen geen spelletje maar ernst. Toneel in de kerk is wezenlijk anders dan op het
podium.
3. Niet ieder jaar alles helemaal opnieuw
Het is juist fijn als bepaalde riten jaarlijks terugkeren, zoals bijvoorbeeld het uitdelen van de
kaarsjes. Het wordt snel teveel als men denkt, jaarlijks een volledig nieuwe viering te moeten
opzetten.
Kinderkerstviering (zonder Eucharistie) Samuel
1
Het model voor deze kinderviering komt uit Duitsland en wij hebben het voor u vertaald en
bewerkt. Wij hopen dat het u inspireert tot een mooie kerstviering in uw parochie.
Voor vragen, suggesties e.d. :
Stichting Kinder- & Jeugdwerk Samuel
Spoorlaan 126, 5061 HD, Oisterwijk
Dagelijks telefonisch bereikbaar tussen 10.00 en 13.00 uur: 013 - 5285981 (maandag en
donderdag) / 073 - 6576530 (dinsdag, woensdag en vrijdag)
www.stichtingsamuel.nl
Rollen in dit kerstspel
Verteller (een goede voorlezer)
Koning David
Natan, de profeet
Jesaja, de profeet
Johannes de Doper
Kind
Engel Gabriël
Maria
5 Herders (minimaal)
Kinderen voor de voorbede (4 tot 8)
De kleding van de kinderen hoeft niet zo ingewikkeld te zijn; een donkere broek en een hesje
of mantel is vaak al voldoende (behalve voor de engel en Maria).
Kinderkerstviering (zonder Eucharistie) Samuel
2
Kom mee naar Bethlehem!
In dit kerstspel staan de herders centraal – en met hen een ieder die ook bereid is zijn leven
aan Jezus te geven.
1. Opening en begroeting
In de kerk is het nog donker, rondom het altaar is het schemerig donker.
De adventskrans is duidelijk zichtbaar opgesteld, de kaarsen op de krans zijn gedoofd..
Als voorbereiding wordt muziek gemaakt, bijvoorbeeld fluitmuziek. Of er wordt een kerstlied
gezongen zoals bijvoorbeeld: Midden in de winternacht
De voorganger komt naar voren, maakt een kruisteken en begroet de kinderen en alle
aanwezigen. Met een kort woordje leidt hij het kerstspel in:
Vanavond maken we samen een reis terug in de tijd. Eerst komen we koning David tegen, dan
de profeet Jesaja, dan Johannes de Doper en tot slot komen we in Bethlehem. Wij gaan samen
met de herders naar de stal. Luister en kijk maar goed wat er allemaal gebeurt.
2. Wachten op de Verlosser
Een verteller leidt de volgende scènes in. De eerste kaars aan de adventskrans wordt
aangestoken.
Verteller: Wie van jullie kent de grote koning David? Weten jullie nog hoe hij als kleine
jongen de reus Goliat heeft verslagen? Voordat hij koning werd, was hij herder
en moest hij voor een kudde schapen zorgen en soms ook vechten met een beer
of een leeuw. Toen hij later koning was, kwam op een dag de profeet Natan bij
hem op bezoek. Een profeet is een boodschapper van God en Natan sprak:
Twee kinderen, verkleed als koning David en de profeet Natan komen naar het priesterkoor.
Natan:
David, God zegt tegen jou: Ik heb je van je kudde schapen weggehaald, om je
leider over mijn volk te maken. Ik ben altijd bij je geweest, in alles wat je
gedaan hebt. Als je dagen ten einde zijn en jij bij je vaderen begraven bent, dan
zal ik je nakomeling zegenen en hem koninklijke macht geven opdat zijn
koninkrijk van lange duur zal zijn. Ik wil voor hem een vader zijn en hij mijn
zoon. Jouw huis en heerschappij zullen door mij eeuwig bewaard worden.
Jouw troon staat vast voor eeuwig.
(2 Samuel 7, 8 – 16)
David:
Mijn huis en mijn nageslacht lijken op een wortel, waaruit een grote struik
groeit. Eén prachtige bloem zal eraan bloeien: Jezus, de Zoon van God.
Samen een van de volgende liederen zingen: Nu daagt het in het Oosten /O, Heiland open
wijd uw poort/ O Kom, o Kom, Immanuel/ Er is een roos ontsprongen.
Tijdens het lied gaan Natan en David van het toneel af.
De verteller steekt de tweede kaars aan de adventskrans aan.
Verteller:
Een paar honderd jaar gaan er voorbij. Dan stuurt God zijn profeet Jesaja om
de mensen te zeggen dat de Verlosser echt gaat komen.
Kinderkerstviering (zonder Eucharistie) Samuel
3
Een kind, verkleed als Jesaja komt het toneel op.
Jesaja:
God heeft zijn woord gesproken en Hij zegt: Zie, een jonge vrouw zal een zoon
ontvangen en ze zal hem Emmanuel noemen, wat betekent: God-met-ons.
(Jesaja 7, 14)
Verteller:
Jesaja:
Nog een andere keer spreekt God tot de profeet Jesaja en Jesaja geeft deze
woorden aan de mensen door:
Een kind wordt ons geboren, een koningszoon wordt ons gegeven. De
heerschappij draagt Hij op zijn schouders. Men zal Hem noemen: Krachtige
bestuurder, Goddelijke held, Eeuwige vader, Vredevorst.
Zijn vrede blijft voor altijd en Hij neemt plaats op Davids troon.
(Jesaja 9, 5-6)
Samen zingen: ‘Woord voor woord Jesaja’ (Jan Visser, zie CD/muziekbundel ga je mee op
zoek, bij Samuel verkrijgbaar)
Intussen gaat Jesaja weer weg.
De verteller steekt de derde kaars aan de adventskrans aan.
Verteller:
We zijn nu weer honderden jaren verder in de tijd gereisd. Bij de rivier de
Jordaan zijn een heleboel mensen. De profeet Johannes de Doper is aan het
preken. Hij bereidt de komst van de verlosser voor. Johannes leefde eerst in de
woestijn. Hij zegt tegen de mensen dat ze hun leven moeten beteren, omdat
Jezus binnenkort zal komen.
Een kind dat als Johannes de Doper is verkleed, komt het toneel op.
Johannes de Doper: Ik ben een stem die roept in de woestijn: Bereid een weg voor de Heer!
Zorg dat Hij over rechte paden kan gaan. Heel de mensheid zal de
redding zien die God brengt. Elke boom die geen goede vruchten
voortbrengt, wordt omgehakt en in het vuur gegooid.
Een kind dat in de buurt staat, roept Johannes toe: Wat moeten we dan doen?
Johannes:
Wie twee hemden heeft, moet er een geven aan iemand die er geen heeft, en
wie te eten heeft, moet het delen met een ander die niets heeft.
(Lucas 3)
Samen het eerste couplet van het lied ‘Nu zijt wellekome’ zingen.
Tijdens het lied gaat Johannes de Doper weg.
De verteller steekt de vierde kaars aan de adventskrans aan.
Verteller:
De adventskrans is nu helemaal verlicht. We hebben drie profeten uit het oude
testament gehoord. Zij hebben gezegd: God wil zijn eigen Zoon als mens naar
de aarde sturen om de mensen te verlossen, te helpen. Maar daarvoor heeft hij
een moeder nodig. De jonge vrouw Maria uit Nazaret mag de moeder van de
verlosser worden. Dankzij haar “Ja” is heel de wereld verlicht.
Twee kinderen als engel en Maria verkleed, komen op.
Kinderkerstviering (zonder Eucharistie) Samuel
4
Engel:
Maria:
Engel:
Maria:
(Lucas 1)
Wees gegroet, Maria, U bent vol van Gods genade. De Heer is met u. Wees
maar niet bang, Maria, want u hebt genade gevonden bij God. U zult zwanger
worden en een zoon ter wereld brengen, en U zult Hem Jezus noemen. Hij zal
groot zijn en Zoon van de Allerhoogste genoemd worden. God de Heer zal
Hem de troon van zijn vader David schenken en Hij zal in eeuwigheid koning
zijn over het huis van Jakob en aan zijn koningschap zal nooit een einde
komen.
Maar ik ben nog niet getrouwd: hoe is dat dan mogelijk?
De Heilige Geest zal over u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u
overschaduwen. Daarom zal het kind heilig genoemd worden, Zoon van God.
Voor God is niets onmogelijk.
Ja, wat u verteld hebt, laat dat met me gebeuren.
Allen zingen een Maria-lied (bijvoorbeeld: Maria die zoude naar Bethlehem gaan)
3. De herders en het Kerstevangelie
Verteller:
Broeders en zusters, luisteren we naar de blijde boodschap van onze Verlosser
uit het heilig Evangelie volgens Lucas:
De voorganger verkondigt feestelijk (liefst zingend) het evangelie van de kerstnacht volgens
Lucas. (Lucas 2, 6-14)
Terwijl Maria en Jozef in Bethlehem verbleven, brak het uur aan waarop zij moeder zou
worden; zij bracht een zoon ter wereld, haar eerstgeborene. Zij wikkelde Hem in doeken en
legde Hem neer in een kribbe, omdat er voor hen geen plaats was in de herberg. In de
omgeving bevonden zich herders, die in het open veld gedurende de nacht hun kudde
bewaakten...
Tussenspel:
Vijf jongens, verkleed als herders, trekken door het gangpad naar voren tot het altaar. Ze
houden de wacht en zitten bij het vuur. Zodra ze zitten begint hun herdersspel.
Herder 1:
Onze schapen zijn zo onrustig vannacht. Kijk eens hoe angstig ze dicht tegen
elkaar aan staan.
Herder 2:
Er zal toch geen wolf in de buurt zijn?
Herder 3:
Nee, hoor, dat hadden onze honden allang in de gaten gehad. Kijk eens, onze
honden zijn ook bang! Wat zou er toch aan de hand zijn?
Herder 4:
Ze zijn vast bang voor het licht van de nieuwe ster, die iedere nacht helderder
straalt.
Herder 5:
Ja, inderdaad, die ster staat al een week aan de hemel.
Herder 1:
De nacht is niet meer zo donker. De oudere mensen van Bethlehem kunnen
zich niet herinneren dat ze ooit zo’n mooie ster hebben gezien.
Herder 2:
Ook in de boeken staat er niets over in.
Herder 3:
Kijk! Kijk! Nog meer licht, de ster wordt groter!
Herder 4:
De hemel gaat open......Oooh, wat mooi! (laat een fel licht plotseling schijnen)
Nu gaat de priester door met de verkondiging van het evangelie (de herders blijven verbaasd
naar de hemel kijken):
Plotseling stond een Engel des Heren voor hen en zij werden omstraald door de glorie des
Heren, zodat zij door grote vrees werden bevangen. Maar de Engel sprak tot hen: Vreest niet,
Kinderkerstviering (zonder Eucharistie) Samuel
5
want zie, ik verkondig u een vreugdevolle boodschap die bestemd is voor heel het volk.
Heden is u een Redder geboren, Christus de Heer, in de stad van David. En dit zal voor u een
teken zijn: gij zult het pasgeboren kind vinden in doeken gewikkeld en liggend in een kribbe.
Opeens voegde zich bij de Engel een hemelse heerschare; zij verheerlijkten God met de
woorden: "Eer aan God in den hoge en op aarde vrede onder de mensen in wie Hij
welbehagen heeft."
Herder 1:
Herder 2:
Herder 3:
Herder 4:
Herder 5:
Jammer, nu zijn de engelen weer weg. Wat konden die mooi zingen.
Ja, de laatste tonen van hun liederen zijn nu ook verdwenen. Het is weer stil op
de velden.
Je zou kunnen denken dat het allemaal een droom is geweest.
Kom, laten we naar Betlehem gaan, om de pasgeboren baby te zoeken.
Weten jullie het nog? Jesaja heeft het ons voorspeld dat de Vredevorst zou
komen. Kom, laten we naar Hem toe gaan!
De herders gaan in stoet naar de kerststal van de kerk of een aparte kerststal op het
priesterkoor met een echte Jozef, Maria en baby. De herders kunnen daarbij muziek maken
(fluit, triangel, tamboerijn, etc.). Eén van de herders steekt een kaars aan bij de stal.
Herder 1:
Herder 2:
Herder 3:
Herder 4:
Herder 5:
Dank je dat je op de wereld bent gekomen, kindje!
In onze nood en ellende heeft God de Vader jou gestuurd.
Verlos ons van onze schuld en van het kwaad.
Geef ons echte vrede op aarde.
Ik heb geen cadeau voor je meegenomen maar ik geef je mijn leven. Ik buig
mijn knieën voor jou, de Zoon van God.(herder knielt bij de kribbe)
Samen een kerstlied zingen (bijvoorbeeld ‘De herdertjes’ of Zijn naam is Jezus (Jan Visser,
zie CD/muziekbundel Ga je mee op zoek of Timotheus liedbundel deel 2, bij Samuel
verkrijgbaar). Na het lied gaan de herders weer naar hun plaats.
4. Korte preek/toespraak
U zou de kernboodschap van ons christelijk geloof bijvoorbeeld met behulp van de volgende
uitleg kunnen samenvatten: God houdt heel veel van ieder van ons en daarom heeft Hij Jezus
mens laten worden. Hoe komt het dat we die liefde zo vaak niet ervaren? Het lijkt op een
telefoonlijn die stoort door ruis en dan kun je elkaar bijna niet verstaan. Zo kunnen wij ruis op
de lijn met God veroorzaken doordat we roddelen, liegen, anderen pijn doen, niet samen
delen, pesten, schelden, e.d.
Daarom is Jezus gekomen om ons te verlossen. Dat betekent: ons vrij te maken van die lelijke
dingen in ons waarmee we elkaar en Jezus verdriet doen.
Laten we vanaf vandaag dagelijks met Jezus gaan praten en Hem alles vertellen, ook sorry
zeggen voor wat er verkeerd is gegaan die dag. Hij vergeeft ons en wil ieder van ons echt
gelukkig zien. Hij is er altijd voor ons, elke dag, ieder moment. Zijn liefde voor ons is
onvoorwaardelijk.
5. Voorbede
(na iedere voorbede kan er een kaars op een kaarsenstandaard bij de kribbe ontstoken
worden)
Na iedere voorbede antwoorden allen: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons.
Voorganger: Laten we bidden tot onze Vader in de hemel die zijn Zoon aan ons heeft
gegeven. Wij danken Hem voor zijn geboorte en bidden:
Kinderkerstviering (zonder Eucharistie) Samuel
6
Kind: Er zijn vele kinderen die vandaag niet blij kunnen zijn, omdat ze honger hebben of
omdat ze geen ouders hebben of omdat ze ziek zijn. Help hen alstublieft. Laat ons
bidden.
Kind: Veel mensen zijn u vergeten, velen kennen u niet meer, velen denken niet aan u. Laat
ze de weg naar u zien. Vader, dat vragen wij u! Laat ons bidden.
Kind: Deze dagen zijn er veel mensen die eenzaam zijn. Help ons oog en hart voor hen te
hebben en hen uit te nodigen dit feest met ons mee te vieren. Laat ons bidden.
Kind: Dank U dat Jezus voor ons geboren is. Help ons om een plekje in ons leven voor Hem
vrij te maken en naar uw woorden te luisteren. Laat ons bidden.
6. Slotgebed
Voorganger: Heer Jezus Christus, Heer van heel de wereld. Door de woorden van de engel
hebben de herders U gevonden. Laat ons ook de weg zien die we moeten gaan om U steeds
meer te vinden. Open ons hart voor de mensen die onze hulp nodig hebben en daarop zitten te
wachten. Open onze ogen voor de hongerende mensen. Sterk onze handen opdat we mensen
die in nood zijn, beter kunnen helpen. Geef ons uw liefde zodat U meer in ons kunt wonen.
Door Jezus Christus, onze Heer, die in deze nacht geboren is. Amen.
Zegen
Laten we blij en gelukkig Kerst vieren samen met onze ouders, broers en zusjes en alle
mensen. God geve jullie de vreugde en de vrede van deze heilige nacht. Daarom zegent jullie
de Almachtige God: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Allen: Amen.
Voorganger: Gaat heen in vrede.
Allen: Wij danken God.
7. Uitdelen van het licht
De verteller legt uit hoe de kaarsen worden uitgedeeld. De “herders” steken hun kaarsjes aan
bij de kerststal, vervolgens gaan ze daarmee naar het altaar. Het is ook een mogelijkheid om
alle kinderen hun kaarsje bij de kerststal te laten aansteken.
Herder 1:
We hebben Jezus gevonden!
Herder 2:
Het is licht geworden in ons hart.
Herder 3:
We geven jullie dit licht zodat het ook in jullie harten en bij jullie thuis licht
kan worden.
Herder 4:
Breng het licht naar de mensen om hen vreugde te geven.
Herder 5:
Draag het licht de donkere wereld in, omdat Jezus is geboren, het Licht der
wereld.
De herders kunnen het licht nu langs de banken brengen of ze gaan op afgesproken plaatsen
in de kerk staan om het licht te verdelen.
Er kan muziek worden gespeeld of een bekend kerstlied worden gezongen.
Kinderkerstviering (zonder Eucharistie) Samuel
7