onbewaakte kopie Infuusbehandeling specifieke behandelingen 454 Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Toedienen bloed(producten) via perifeer infuus Omschrijving Een perifeer infuustoedieningssysteem met fysiologisch zout wordt ingebracht. De zak met het bloedproduct wordt met behulp van een zijlijn aangesloten op de infuusslang en, eventueel met behulp van een pomp, toegediend. Als het bloed is ingelopen, wordt nagespoeld met fysiologisch zout (NaCl 0,9%). Opdracht tot voorbehouden of risicovolle handeling: arts Mag zelfstandig verricht worden door: Aandachtspunten - Laat 48-72 uur voor toediening van het bloedproduct een kruisproef doen door het transfusielaboratorium. - Sluit het bloedproduct zo snel mogelijk na bezorging en binnen 30 minuten nadat het uit de koelkast/ koelbox is gehaald, aan. Trombocyten worden op kamertemperatuur vervoerd en toegediend. - Laat de cliënt, i.v.m. mogelijke complicaties, observeren door een bekwame hulpverlener. In het begin van de toediening is de kans op complicaties het grootst. Meet voor de start, 5-15 minuten na de start, aan het einde van de transfusie en bij transfusiereacties de pols, de bloeddruk en de temperatuur van de cliënt. - Gebruik een toedieningssysteem met grofmazig filter (170-200μ-filter). In dit protocol wordt een infuusslang met zijlijn beschreven. - De toedieningsnelheid is volgens voorschrift van de arts. - Spoel na elke transfusie de infuusslang met NaCl 0,9%. - Dien bloedproducten nooit gelijktijdig met andere vloeistoffen en medicijnen toe. - Medicatie kan via enkellumen-infuus alleen worden toegediend via een tweede infuusslang én als de toediening van het bloedproduct tijdelijk is onderbroken, bijv. door gebruik van een driewegkraansysteem. - Spoel de infuusslang (perifeer infuus) vóór en na de medicatietoediening met ruim met NaCl 0,9%, waarna de transfusie herstart kan worden. - Vervang de infuusslang binnen 12 uur na beëindiging van de transfusie. - Prik een aangeprikte zak niet opnieuw aan. - Bewaar gebruikte transfusiezakken tot 24 uur na toedienen, vanwege kans op late transfusiereacties. Complicaties tijdens de handeling - Geringe temperatuurstijging (1-2 ºC), zonder andere relevante symptomen. - Licht allergische verschijnselen: jeuk en huiduitslag. - Koorts (stijging temperatuur > 2 ºC), koude rillingen, hypotensie (lage bloeddruk), benauwdheid, misselijkheid, lendepijn, tachycardie (snelle pols). - Ernstige allergische reactie: glottisoedeem en bronchospasme. Infuus loopt subcutaan. Handelwijze Stop het infuus, dien met een nieuwe infuusslang NaCL 0,9% toe en overleg met arts. Stop het infuus, dien met een nieuwe infuusslang NaCL 0,9% toe en waarschuw arts (evt. noodmedicatie toedienen wanneer dit is voorgeschreven). Canule verwijderen en nieuwe canule inbrengen. Verwijzingen - Achtergrondinformatie: perifeer veneus infuus, toedienen bloedproducten. - Materiaalbeschrijvingen: naalden voor intraveneuze infusie. - Hygiënerichtlijnen: handhygiëne, handschoenen, desinfecteren bij injectie, gebruik naaldenbeker. Benodigdheden - infuuszak NaCl 0,9%, 500 ml - transfusieformulier - bloedproduct - infuusslang met bijspuitpunten geschikt voor toedienen bloed - zijlijn geschikt voor bloedproducten - desinfectans, chloorhexidine alcohol 70% © Vilans 23-12-2011 Associatie van Zelfstandige High Care Hospices - handschoenen - infuusstandaard en evt. infuuspomp - gaasjes - opvangbakje - bloeddrukmeter, thermometer, polsteller - naaldenbeker - afvalbak - Voor inbrengen infuus: - steriele canule - stuw band - scheermesje (eventueel) - hypoallergeen pleister of infuuspleister - gaasje - onderlegger - schaar - afvalbak Toedienen bloed perifeer infuus: 1 (van 4) onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Infuusbehandeling specifieke behandelingen 455 Werkwijze NB. Draag zorg voor dubbele controle: bloedproduct, toedieningssnelheid en (zo nodig) instelling pomp. 1 Pas handhygiëne toe. 2 Zet de benodigdheden binnen handbereik. 3 Maak een schoon werkveld en leg de benodigheden klaar. - 2 gaasjes - infuusnaald in open verpakking - infuusslang in open verpakking 4 Draag zorg voor dubbele controle, controleer het bloedproduct met het transfusieformulier en de opdracht van de arts. a Controleer het bloedproduct op de volgende aspecten: - naam en geboortedatum cliën - bloedgroep - kruisproef (dient negatief te zijn) - conditie van de zak, ongewone verkleuring, vertroebeling of stolsels - administratieve gegevens (naam, geboortedatum, identificatienummer) van de cliënt - productnummer bloedproduct - vervaldatum bloedproduct b Vergelijk het bloedproduct met de opdracht van de arts: - product - hoeveelheid - toedieningssnelheid 5 Hang de eenheid bloedproduct aan de infuusstandaard. 6 Overgiet een gaasje met alcohol. 7 Maak het infuustoedieningssysteem met fysiologisch zout gereed voor gebruik en ontlucht de infuusslang. a Hang de infuuszak met fysiologisch zout aan de infuusstandaard naast de zak met het bloedproduct. b Verwijder de afsluitnippel van de zak met fysiologisch zout. c Desinfecteer het aanprikpunt met het alcoholgaasje. Laat gedurende 1 minuut drogen. d Zet de beluchter van één van de spikes van de infuusslang dicht. e Verwijder de beschermhuls van deze spike. f Steek deze spike met een draaiende beweging in de infuuszak met fysiologisch zout. g Houd met de ene hand de druppelkamer nagenoeg ondersteboven terwijl deze onder het vloeistofniveau van de infuuszak blijft, zet de rolregelklem open; de druppelkamer zal zich langzaam vullen met vloeistof. h Sluit met de vrije hand, wanneer de druppelkamer zich gevuld heeft tot het merkteken of tot boven de filter, de onderste rolregelklem en laat de druppelkamer weer verticaal hangen. i Open de rolregelklem en laat de onderste slang vol lopen met vloeistof, vang de vloeistof op in opvangbakje. j Controleer de infuusslang op luchtbellen en ontlucht zo nodig. k Sluit de rolregelklem. 8 Breng, indien gewenst, de infuusslang aan in de pomp volgens gebruiksaanwijzing; zorg dat het uiteinde steriel blijft. 9 Maak, indien van toepassing, de pomp gebruiksklaar volgens gebruiksaanwijzing. 10 Vraag de cliënt op de rug te gaan liggen of te gaan zitten. 11 Leg de onderlegger onder de arm van de cliënt. 12 Trek de handschoenen aan. 13 Breng de perifere canule in. a Breng de stuw band aan. b Vraag de cliënt de arm te strekken en een vuist te maken. © Vilans 23-12-2011 Associatie van Zelfstandige High Care Hospices Toedienen bloed perifeer infuus: 2 (van 4) onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Infuusbehandeling specifieke behandelingen 456 c Bepaal, zo mogelijk samen met de cliënt, de voorkeursplaats voor het inbrengen. d Scheer, indien nodig, een ruim oppervlak rond de plaats waar de canule ingebracht wordt. e Overgiet een gaasje met alcohol. f Giet een scheutje alcohol in één hand en wrijf hiermee de handen in. Laat gedurende 1 minuut drogen. g Trek de stuwband strak en palpeer het aan te prikken bloedvat. h Desinfecteer de huid met het alcoholgaasje. Laat gedurende 1 minuut drogen. Neem de canule in de hand waarmee wordt aangeprikt. Verwijder de beschermhuls van de canule. Plaats de duim van de andere hand ongeveer 5 cm onder de aanprikplaats en trek de huid strak. k Prik het bloedvat aan onder een hoek van 30º ten opzichte van de huid. Er moet bloed in het reservoir van de canule lopen. l Schuif de infuusnaald nog 1 à 2 mm op. m Trek de mandrijn 2 mm terug. n Houd de mandrijn vast en schuif met de andere hand de canule volledig op in het bloedvat. o Maak de stuwband los. p Zorg dat het bloedvat achter de ingebrachte canule afgedrukt wordt. q Verwijder de mandrijn en doe deze in de naaldenbeker. Neem het uiteinde van de infuusslang, open de rolregelklem en koppel de infuusslang aan de ingebrachte canule. Controleer of de canule goed in het bloedvat zit door de infuuszak lager te houden dan de arm van de cliënt en te kijken of er bloed terugstroomt in de canule/infuusslang. Trek de handschoenen uit. Laat het fysiologisch zout langzaam inlopen. Fixeer de canule. a Hang drie stukken pleister van ± 10 cm klaar. b Plak het uiteinde van een pleister aan de onderkant van een van de vleugels van de canule. Het langste eind van de pleister wijst in de richting van de hand van de cliënt. c Vouw de pleister over de bovenkant van de vleugel heen in de richting van het hoofd en plak de pleister op de huid vast. d Neem een tweede pleister en herhaal stap b en c met de andere vleugel van de canule. e Plak de laatste pleister dwars over de andere op de huid vast. Óf: Plak de infuuspleister over de insteekplaats en canule heen. Koppel zijlijn aan de zak met het bloedproduct, ontlucht de zijlijn en klem zijlijn af. a Neem de eenheid bloedproduct van de infuusstandaard en leg deze klaar op een vlakke ondergrond. b Verwijder de afsluitnippel van het bloedproduct. c Desinfecteer het aanprikpunt van het bloedproduct met een alcoholgaasje. Laat gedurende 1 minuut drogen. d Desinfecteer het rubber van het bijspuitpunt van de infuusslang met een alcoholgaasje. Laat gedurende 1 minuut drogen. e Zet de beluchter van de spike van de zijlijn dicht. f Sluit de zijlijn af. g Verwijder de beschermhuls van de spike van de zijlijn. h Steek de spike van de zijlijn met een draaiende beweging in de eenheid bloedproduct. i Hang de eenheid bloedproduct aan de infuusstandaard naast de infuuszak met fysiologisch zout. j Hef de afklemming van de zijlijn op. k Laat de zijlijn vollopen met het bloedproduct, laat niets weglopen. l Klem de zijlijn af als deze gevuld is. Steek de naald van de zijlijn in het bijspuitpunt van de infuusslang of koppel deze aan het bijspuitpunt met luerlockaansluiting. Klem slang boven de druppelkamer van de infuuslang naar het fysiologisch zout af. i j 14 15 16 17 18 19 20 21 © Vilans 23-12-2011 Associatie van Zelfstandige High Care Hospices Toedienen bloed perifeer infuus: 3 (van 4) onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 Infuusbehandeling specifieke behandelingen 457 Hef afklemming van de zijlijn naar bloedproduct op. Stel de juiste druppelsnelheid in, indien van toepassing met behulp van de pomp, (eerste 5 minuten langzaam) volgens voorschrift. Noteer tijdstip van de start van de transfusie. Klem, als de eenheid is ingelopen, de zijlijn naar het bloedproduct af boven de druppelkamer. Hef afklemming op van de infuusslang naar het fysiologisch zout. Noteer het tijdstip van beëindigen transfusie. Spoel de infuusslang en canule na met 50 ml fysiologisch zout. Herhaal, afhankelijk van het aantal eenheden toe te dienen bloedproduct, stap 20 t/m 29. Ruim de materialen op. Pas handhygiëne toe Noteer hoeveelheid toegediende bloedproducten, de bloeddruk, temperatuur en pols en overige bevindingen. © Vilans 23-12-2011 Associatie van Zelfstandige High Care Hospices Toedienen bloed perifeer infuus: 4 (van 4)