PowerPoint-presentatie

OCMW’s zorgen ervoor dat
iedereen erbij hoort
Algemene vergadering afdeling OCMW’s
Brugge, 14 juni 2012
Piet Van Schuylenbergh
directeur afdeling OCMW’s
OCMW’s : 800 jaar lokaal sociaal beleid
• Lokale verantwoordelijkheid
• Evolutie :
• van hulpverlening in natura voor de armsten
• naar maatschappelijke integratie op alle
levensdomeinen
• Rode draad : maatwerk
2 - VVSG -
Overzicht
•
•
•
•
•
Van godshuis tot sociaal huis
Het ene OCMW is het andere niet
De ene medewerker is de andere niet
De ene Raad is de andere niet
OCMW 2020
VVSG -
3
Van godshuis tot sociaal huis
• Middeleeuwen : liefdadigheid via de kerk : armentafels en
godshuizen
• Franse revolutie : burelen van weldadigheid en burgerlijke
godshuizen
• COO 1925
• Wet bestaansminimum 1974
• OCMW-wet 1976
• Urgentieprogramma meer solidaire samenleving 1993
• Lenteprogramma 2000
• RMI-wet 2002
• Decreet LSB 2004
4 - VVSG -
Een lijn in de evolutie
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Van “particulier” naar “publiek”
Van “voluntariaat” naar “professionalisme”
Van “armenzorg” naar “menselijke waardigheid”
Van “gunst” naar “recht”
Van “behoeftigheid” naar “iedere burger”
Van “selectief” naar “universeel”
Van “uitkering” naar “activering”
Van “reactief” naar “proactief”
Van “curatief” naar “preventief”
Van “wij beslissen” naar “participatie”
VVSG -
5
Van centraal naar lokaal ?
• Vlaanderen bestuurt zeer sectoraal
• Is zelf sectoraal georganiseerd (13
beleidsdomeinen)
• Elke minister stuurt eigen administratie aan
• Vlaamse visie op rol van lokale besturen :
• vooral uitvoeringsinstanties van Vlaams beleid
• Instructies/incentives per minister
• sectorale subsidielijn, sectoraal plan, sectorale
adviesraad, sectorale lokale ambtenaar
• mogelijks actor naast anderen, lokale actoren worden
Vlaams aangestuurd
6 - VVSG -
Van centraal naar lokaal !
• Decreet planlastvermindering : schuchtere poging
tot nieuwe visie op rol lokale besturen
• Lokale besturen verantwoordelijk voor eigen
beleidskeuzes
• Democratische legitimering (t.o.v. eigen kiezers) i.p.v.
administratieve (t.o.v. Vlaanderen)
• Integraal denken en handelen : burger in zijn omgeving
• Lokale actoren lokaal aansturen en mee bij lokaal
beleid betrekken
• Vrije keuze inzake middelen en beleidsinstrumenten
(participatie van burgers, inzetten van personeel, eigen
organisatie,…)
7 - VVSG -
Nieuwe doelgroepen en problematieken
• Vanaf 1980 : alfabetisering en drugspreventie,
alleenstaande moeders (voorschotten
onderhoudsgeld)
• Vanaf 1990 : vreemdelingen, asielzoekers
• Halfweg jaren ‘90 : stijging aantal jongeren in BM
+ studenten, nog versterkt door RMI vanaf 2002
• Vanaf 2000 : schuldenproblematiek
• Economische crisis : stijging dossiers !
• Nieuwe EU-lidstaten : toevloed van EUonderdanen uit Balkan (b.v. Roma) en OostEuropa
VVSG -
8
Enorme druk op OCMW’s
• Meer cliënten, meer gevarieerd publiek, meer
personeel ?
• Gemeenten moeten besparen, quid financiering
OCMW’s ?
• Meer begeleiding en pro-actief werken binnen
deze context ?
• Recent : focus op sociale fraude en controletaken
OCMW’s
9 - VVSG -
Wat is niet veranderd ?
• Bijstandsuitkeringen volgen stijging welvaart niet
• Uitkeringen onder EU-armoedegrens
• Slechts 50% financiering leefloon door federale
overheid
10 - VVSG -
Het ene OCMW is het andere niet (1)
• OCMW’s met veel en met weinig voorzieningen
(OCMW als concern)
• Taakinvulling sociale dienst : minimaal (beperkt
tot wettelijk verplichte en focus op financiële hulp)
of breed (ook aandacht voor trajectbegeleiding en
vaak taakspecialisatie)
VVSG -
11
Het ene OCMW is het andere niet (2)
• Nieuwe functies : staffuncties, middenkader,
coördinatoren (LSB), juristen,
communicatieambtenaren,…
• Nieuwe competenties van medewerkers :
overleggen, netwerken, beleidsmatig werken,
coachen en aansturen
VVSG -
12
Het ene OCMW is het andere niet (3)
• Verhouding met het gemeentebestuur :
samenwerking of controle
• Verhouding met privaat welzijnswerk en andere
actoren (VDAB, SHM’s,…)
• Gemeentelijke omgevingsfactoren (economische,
culturele, sociale, demografische,…)
• Budgettaire marges (fiscale draagkracht,
kansarmoede)
VVSG -
13
De ene medewerker is de andere niet (1)
• Responsabilisering (budgethouderschap, werken
met MAT, delegatie van bevoegdheden) :
• wijzigt verhouding medewerker/bestuur
• wijzigt verhouding medewerker/medewerker
• grote variatie onder de OCMW’s
VVSG -
14
De ene medewerker is de andere niet (2)
• Nieuwsoortige medewerkers brengen nieuwe
cultuur binnen (“hulpverleners” vs.
“vergadertypes”, “doeners” vs. “denkers”)
• Verschillen in leiderschapsstijl :
• b.v. secretaris als leider, coach, notaris,…
• heeft zéér grote invloed op OCMW-organisatie
VVSG -
15
De ene Raad is de andere niet
• Verschillen in visie over opdracht OCMW
• Spanningsveld individuele hulpverlening (sociale
dienst) / management (secretaris, MAT) /
strategie (RMW)
• Raadsleden hebben zéér complexe taak :
• Parlement van het OCMW : vertalen wat leeft bij
achterban/kiezers in beleidskeuzes (cfr. gemeenteraad)
• Beheer van het OCMW (cfr. schepencollege)
• Beslissen over individuele hulpdossiers : raadslid is
geen hulpverlener maar moet wél een oordeel kunnen
vormen
VVSG -
16
OCMW in 2020
• Hét OCMW zal niet bestaan :
• impact van centrale regelgeving is slechts één element
• veel meer lokale variabelen (omgeving, bestuur,
leidinggevenden, medewerkers)
• Welke opportuniteiten ?
17 - VVSG - Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst
24-7-2017
OCMW is geen mister cash
• Het is niet onze taak om de financiële
armoedekloof toe te rijden (taak voor centrale
overheden)
• Aanvullende steun is een lapmiddel omdat
uitkeringen te laag zijn
• Meer inzetten op individuele begeleiding (dat
werkt !)
• Vergt coherente visie van Vlaamse en federale
overheid !
18 - VVSG -
Recht op een menswaardig leven
•
•
•
•
•
•
recht op arbeid
recht op sociale zekerheid en sociale bijstand
recht op bescherming van de gezondheid
recht op juridische bijstand
recht op een behoorlijke huisvesting
recht op de bescherming van een gezond
leefmilieu
• recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing
19 - VVSG -
Cliënt integraal en op maat benaderen (1)
• Maatschappelijke participatie is meer dan louter
activering
• Financiële steunverlening is geen doel maar een
middel
• Integrale aanpak en maatwerk zijn onze sterktes
• Aandacht voor structureel werk (preventie)
• Aandacht voor onderbescherming en niet-gebruik
van rechten
20 - VVSG - Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst
24-7-2017
Cliënt integraal en op maat benaderen (2)
• Mensen met meervoudige problemen willen een
vertrouwenspersoon, geen folder aan een loket
• Aandacht voor inspraak cliënten bij
beleidsvoorbereiding en –uitvoering
• Aandacht voor toegankelijke dienstverlening :
• bekend, bruikbaar, begrijpbaar, bereikbaar,
beschikbaar, betaalbaar en betrouwbaar
21 - VVSG -
Aandacht voor beeldvorming
• Onderzoek Lessius Hogeschool Mechelen :
• wie cliënt is bij het OCMW is tevreden
• wie het OCMW niet kent is kritisch
• Meer zeggen wat we doen
• Onze cliënten zijn onze beste ambassadeurs
22 - VVSG -
Aandacht voor interne organisatie
•
•
•
•
Raad = beleid
Management = beheer
Diensten = dienstverlening aan de burgers
Uitdaging : betrekken van de burgers
• OCMW is meer dan loutere dienstverlener
• burger is meer dan loutere consument van diensten
• maatschappelijke participatie vergt inspraak burgers
23 - VVSG - Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst
24-7-2017
Verstandig omgaan met de gemeente
• Lokaal sociaal beleid is onderdeel van globaal
gemeentelijk beleid
• Aandacht opeisen voor sociale klemtonen in
gemeentelijke beleidsdomeinen
• Schaalvoordelen benutten (ondersteunende
diensten)
• Lokale sociale dienstverlening naar de burger
bundelen in één hand : OCMW
• Sociaal huis breed zien (netwerk)
24 - VVSG - Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst
24-7-2017
Verstandig omgaan met andere actoren
• Vanuit integrale benadering samenwerking
zoeken met partners (werk, huisvesting,
gezondheid, onderwijs en vorming,…)
• We hoeven niet per se alles zélf te doen
• Wel het overzicht bewaren en sturen : regie
25 - VVSG - Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst
24-7-2017
Verstandig omgaan met andere OCMW’s
• Samenwerking rond dienstverlening naar de
burger (rechtshulp, schuldbemiddeling, SVK’s,
werkgelegenheidsprojecten, …)
• Bundelen van expertise en benutten van
schaalvoordelen bij beheer van voorzieningen
(WZC, thuiszorg,…)
26 - VVSG - Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst
24-7-2017