Strategisch HRM – wat is het beeld bij u?

Strategisch HRM
– wat is het beeld bij u?
Conferentie VO2020 Werkt
Peter Leisink
Eva Knies
Julia Penning de Vries
Programma
Concept en uitgangspunten van Strategisch HRM
• Beelden over wat HRM (niet) is
• Uitgangspunten die de effectiviteit van strategisch HRM bepalen
– Afstemming strategisch HRM op doelen van de school
– Onderlinge samenhang HRM activiteiten
– Implementatie door schoolleiders/teamleiders
Eerste ideeën voor een scan die een school zelfinzicht geeft in de
staat van het eigen strategisch HRM beleid
Subgroepen (samengesteld op functionele rol/verantwoordelijkheid
bij HRM-beleid en implementatie)
• Geeft deze scan u een beeld dat voor uzelf betekenisvol is?
Plenaire terugkoppeling en bespreking
De taal, enkele beelden en
misverstanden over HRM - 1
HRM: management van arbeid en personeel
gericht op het realiseren van opbrengsten
voor de organisatie, voor medewerkers en
voor de maatschappij (Boxall & Purcell 2011)
Beelden en misverstanden
• HRM = management van personeel: w&s, o&o, b&b, …
• HRM is òòk management van arbeid: delegatie van
verantwoordelijkheid aan teams, professionele ruimte,…
• Personeelsbeleid is kostenpost
• Resource based view: human resources zijn bron van
opbrengsten mits er geïnvesteerd en slim gemanaged wordt
De taal, enkele beelden en
misverstanden over HRM - 2
• HRM is gericht op organisatiebelang/financiële opbrengsten
• HRM is alleen gericht op ‘leuke dingen’ voor medewerkers
• Balanced approach: opbrengsten voor organisatie èn
medewerkers èn maatschappij (Beer et al. 1984)
• HRM: instrumentenkoffer +
verantwoordelijkheid HR-afdeling
• HRM is onderdeel van strategisch management en van
integrale verantwoordelijkheid van lijn (leidinggevenden)
• HRM-adviseurs: administrative expert, employee champion,
change agent, strategic partner (Ulrich)
Effectief HRM is afhankelijk van …
(Gratton & Truss, 2003)
1.
Verticale afstemming: afstemming HR-beleid op
organisatiestrategie
2.
Horizontale afstemming: afstemming HR-activiteiten
op elkaar. HR systemen hebben meer effect dan
individuele HR activiteiten
3.
Actie/implementatie door lijnmanagers:
vertaalslag beoogd beleid geïmplementeerd beleid
Afstemming HRM-beleid op doelen
school: maar welke doelen? - 1
Ministerie OCW tot 2013:
Betere leerlingprestaties op de kerngebieden Nederlands,
Engels, wiskunde/rekenen
Zorg over dalende positie
Nederland op PISA-scores
Waarderingskader Inspectie VO
1.
2.
3.
4.
5.
Rendement onderbouw
Rendement bovenbouw
Gemiddeld cijfer eindexamen
Gemiddeld verschil cijfer schoolexamen en centraal
schriftelijk
De sociale opbrengsten zijn van voldoende niveau
6
Welke schoolopbrengsten? - 2
Onderwijsraad (2013)
* OCW eenzijdig gericht op verbeteren
prestaties op kerngebieden
* Onderwijs moet ook bredere doelen
nastreven: persoonlijke ontwikkeling,
sociale competenties, burgerschapsvorming, …..
Sectorakkoord VO 2014-2017
Goed onderwijs bereidt voor op het vervolgonderwijs en de
arbeidsmarkt, op de maatschappij en draagt bij aan
persoonlijke vorming van leerlingen
Nog concreter: welke doelen stelt uw eigen school? Zijn ze concreet
vertaald in professioneel gedrag van docenten/medewerkers?
Voorwaarde om met HRM-beleid te sturen
7
2e criterium effectiviteit:
Afstemming HRM activiteiten
• Effectiviteit van HRM beleid verhogen door afstemming van
HRM activiteiten onderling op elkaar (bundels)
• In de praktijk van het voortgezet onderwijs zit er vaak nog
maar weinig samenhang in HRM activiteiten
– Positief voorbeeld: beginnende docenten ruimte in
taakbeleid geven en begeleiding/coaching bieden
• Samenhang door focus op professioneel
gedrag van medewerkers (AMO-model)
– Bekwaamheid (Ability)
– Motivatie/bevlogenheid (Motivation)
– Ruimte/hulpmiddelen (Opportunity)
Samenhang in HRM-activiteiten door
AMO-bundels gericht op professioneel
gedrag passend bij beoogde opbrengsten
Bekwaamheden
(kunnen)
Opbrengsten
medewerkers
Implementatie
HRM beleid
Motivatie
(willen)
Gedrag
Opbrengsten
organisatie
Leiderschap
Mogelijkheden
(mogen)
Opbrengsten
maatschappij
Samenhang HRM activiteiten
Ruimte voor verbetering
•Bekwaamheden:
– Opleiding en ontwikkeling: minder vrijblijvend, meer
strategisch richten op beoogde opbrengsten
– Meer informeel leren: bij elkaar in de klas, intervisie, enz.
•Oog voor intrinsieke motivatie en ruimte/mogelijkheden:
–
–
–
–
Door
Door
Door
Door
in gesprek te zijn, coaching, enz.
gedeeld en gespreid leiderschap
professionele leergemeenschap
autonomie en professionele ruimte
3e criterium effectiviteit:
Implementatie door leidinggevenden
Beoogd HRM
Organisatieopbrengsten
Geïmplementeerd
HRM
Teamprestaties
Gepercipieerd HRM
Willen, kunnen,
mogen medewerkers
Individuele
prestaties
Rol schoolbestuur, schoolleider,
teamleider, HR-adviseur
• Schoolbestuur (Inspectie 2014)
Beoogd HRM
– Bewaken kwaliteit school
– Sturen op kwaliteit schoolleider
• Rector/dir.bestuurder–Vestigingsdir:
Geïmplementeerd
HRM
– Ontwikkeling SHRM-beleid
– Ondersteuning teamleiders in de
uitvoering (people management)
• Teamleider:
– Ondersteuning medewerkers (people
management)
Gepercipieerd
HRM
• HR adviseur
– Ontwikkeling SHRM-beleid
– Ondersteuning school- en teamleiders
– HR administratie op orde
Schoolleiders:
Ontwikkeling strategisch HR-beleid
•
Systematische vertaling van missie naar HR-beleid:
omgekeerde waardeketen
– Missie definiëren
– Missie doelstellingen school
– Doelstellingen professioneel gedrag docenten
– Professioneel gedrag docenten AMO docenten
– AMO docenten HRM-beleid
Strategisch HR-beleid formuleren
- voorbeeld van inzicht m.b.v. scan
Missie definiëren
4,07
Missie doelstellingen school
4,00
Doelstellingen professioneel gedrag docenten
3,93
Professioneel gedrag docenten AMO docenten
3,79
AMO docenten HRM-beleid
3,44
Naarmate we meer aan het ‘begin’ van de waardeketen komen,
zijn de scores lager
Verschillen tussen schoolleiders
Hoogste score: ‘ik heb een heldere visie op de missie van mijn school’ (4,44)
People management: tweeledige rol
• School- en teamleiders worden door medewerkers gezien
als vertegenwoordigers van ‘de organisatie’
• ‘Het’ HRM-beleid is vaak datgene wat school- en
teamleiders ‘doen’
• People management: tweeledige rol
– Implementatie van HR-beleid
• Algemeen beleid
• Maatwerkafspraken
– Leiderschapsgedrag
• Ondersteuning in dagelijks functioneren
• Ondersteuning in ontwikkeling
People management door
teamleiders aan docenten.
Denkbeeldige beoordeling
schoolleiders, teamleiders,
docenten, zoals in scan.
Schoolleiders
Teamleiders
Docenten
Implementatie
van HR-beleid
3,50
3,47
3,04
Maatwerkafspraken
4,00
4,25
3,78
Ondersteuning
functioneren
4,50
4,10
3,99
Ondersteuning
ontwikkeling
4,10
3,40
3,00
Scan Strategisch HRM –
Doelen
Doelen
• Scholen inzicht geven in de staat van hun
strategisch HRM beleid en de toepassing ervan
• Adviseren over verbetermogelijkheden
Toelichting
• Inzicht in ‘staat van strategisch HRM beleid en toepassing’
is niet gerelateerd aan een best practice norm maar aan
eigen stadium van ontwikkeling
• Resultaten worden alleen gerapporteerd aan school; geen
publieke ranglijsten
>> Prijsvraag: suggesties voor een aansprekende naam
Scan Strategisch HRM
– Wie?
Vragenlijsten voor personen met verschillende functies/
verantwoordelijkheden bij ontwikkelen en toepassen van
HRM-beleid (max. 10-15 minuten)
• Schoolleider (eindverantwoordelijk): rector, directeurbestuurder,…
• (Afhankelijk van gelaagdheid): (vestigings)directeur die
leiding geeft aan teamleiders/conrector/…
• Teamleiders: die leiding geven aan OP / OOP
• Docenten (OP) en OOP
• HR-adviseur/manager/beleidsmedewerker
Scan Strategisch HRM
– Waarover? -1
Rector, directeur-bestuurder,…
• Activiteiten gericht op ontwikkeling strategisch (HRM-) beleid
• Voorwaarden scheppen voor implementatie van beleid
• Omstandigheden die ontwikkeling strategisch HRM-beleid
belemmeren/bevorderen
Rector van compacte school; (vestigings)directeur die (ook) leiding
geeft aan teamleiders
• Activiteiten ter ondersteuning van teamleiders
• Omstandigheden die ondersteuning aan teamleiders belemmeren/
bevorderen
• Beoordeling peoplemanagement door teamleiders
• Beoordeling bekwaamheid en bereidheid van teamleiders en de
ruimte die zij hebben voor peoplemanagement
Scan Strategisch HRM
– Waarover? -2
Teamleiders/middenmanagers
•
•
•
•
•
•
•
Ondersteuning door eigen leidinggevende
Houvast dat strategisch (HRM-)beleid biedt voor eigen rol
Taakgerichte ondersteuning van OP/OOP
Taakgerichte ondersteuning van teams
Toepassing van HRM-activiteiten ter ondersteuning OP/OOP
Eigen leiderschapsgedrag ter ondersteuning OP/OOP
Omstandigheden die eigen rol belemmeren/bevorderen
Scan Strategisch HRM
– Waarover? -3
Leraren/OOP
• Ervaren taakgerichte ondersteuning door teamleider
• Ervaren taakgerichte ondersteuning van team door
teamleider
• Ervaren ondersteuning door toepassing HRM-activiteiten
• Ervaren ondersteuning door leiderschap van teamleider
HRM-adviseurs/managers
• Beoordeling strategisch HRM-beleid en voorwaarden voor
implementatie
• Mate van beleidsmatige aandacht voor verschillende HRMactiviteiten
Uw beeld van
Strategisch HRM -1
Bespreking in subgroepen samengesteld op
functie/ verantwoordelijkheid voor
HRM-beleid en implementatie
Zie A4 voor preciese samenstelling groepen
• Schoolleider (eindverantwoordelijk): CvB, rector, directeurbestuurder,…
• Directeur (die leiding geeft aan teamleiders), conrector
• Teamleiders die leiding geven aan OP / OOP
• HR-adviseur/-manager, beleidsmedewerker, secretaris
Uw beeld van Strategisch HRM -2
Iedere subgroep krijgt aantal onderdelen uit proefversie scan
Vragen voor bespreking:
1. Wat vindt u van de overall opzet van de scan Strategisch HRM?
(inhoudelijke componenten; betrokken functiegroepen)
2. Hoe belangrijk zijn de onderdelen uit de proefversie van de scan
voor uw functie/verantwoordelijkheid?
3. Mist u belangrijke onderdelen? Welke?
4. Zijn de vragen per onderdeel dekkend voor dit onderdeel? Mist u
vragen die belangrijk zijn? Welke?
Bespreking in subgroepen tot 12:05 (ronde 1) resp. 15:05 (ronde 2)
Korte plenaire rapportage door elke subgroep (5 minuten)
Doel van plenaire bespreking: Vinden verschillende functiegroepen
dezelfde/aanvullende gezichtspunten belangrijk?
Geïnteresseerd in meer?
Deelname aan pilot voor ontwikkeling van de scan
•Meld u bij mij of deze week via website VO-raad
•Zie website VO-raad Project Versterking Strategisch HRM
voor wat het vereist en wat het oplevert
Deelname aan regionale leernetwerken strategisch HRM
Zie website VO-raad Project Versterking Strategisch HRM
Leergang Strategisch HRM in het VO
•Voor schoolleiders en bestuurders die (eind)verantwoordelijk
zijn voor HRM
•Aanbevolen: teams met vestigingsdirecteuren, afdelings/teamleiders en HR-adviseur
•Meer informatie: website VO-academie