Radiotherapie in AZ Turnhout

Patiënteninformatie
Radiotherapie in AZ Turnhout
Centrum voor oncologie
Inhoud
Inhoud ..................................................................................................... 2
Inleiding .................................................................................................. 3
Omschrijving en doel ............................................................................... 3
Voorbereiding van de behandeling .......................................................... 5
De eerste behandeling ............................................................................ 9
Afspraken voor uw volgende behandelingen ......................................... 10
Parking en toegang radiotherapie ......................................................... 11
Enkele veelgestelde vragen .................................................................. 11
Tot slot .................................................................................................. 17
Wie contacteren bij vragen of problemen? ............................................ 17
Rechten van de patiënt ......................................................................... 17
Persoonlijke notities / vragen ................................................................ 19
2
Inleiding
Deze brochure biedt u de nodige informatie over de afdeling
radiotherapie van het centrum voor oncologie. U leest hierin meer over
radiotherapie in het algemeen en het verloop van uw behandeling. Het is
onmogelijk om in deze brochure alle details voor elke situatie te
beschrijven. Aarzel daarom niet om zo nodig bijkomende vragen te
stellen aan uw arts of verpleegkundige.
Omschrijving en doel
Wat is radiotherapie?
Radiotherapie is een behandeling met ioniserende stralen om
kankercellen te vernietigen of de groei van kankercellen te vertragen.
Bij radiotherapie wordt een stralenbundel, meestal uit verschillende
richtingen, precies gericht op de plaats van het gezwel of de plaats waar
het gezwel zich bevond. Bestraling vóór een operatie kan de tumor
verkleinen. Na een operatie kan bestraling mogelijk achtergebleven
kankercellen vernietigen. Radiotherapie wordt ook gecombineerd met
chemotherapie, hormonale therapie of met groeifactoren.
Radiotherapie kan als genezende (curatieve) behandeling worden
gebruikt voor kankers in een vroeg stadium. Als de ziekte verder
gevorderd is, kan radiotherapie gebruikt worden om de tumor te
verkleinen en om symptomen zoals pijn te verlichten (palliatief opzet).
Weet dat u als patiënt helemaal niets voelt, niets ziet of ruikt van de
bestraling en dat de straling na elke zitting ophoudt. De patiënten
worden dus niet radioactief en vormen geen gevaar voor de omgeving.
Ook kinderen en zwangeren lopen geen enkel gevaar.
AZ Turnhout heeft op campus Sint-Elisabeth een ruimte ingericht, Yolo,
waar kinderen en jongeren terecht kunnen voor informatie op hun maat
over alles wat met kanker te maken heeft.
3
Hoe lang duurt de radiotherapie?
Kankercellen kunnen de stralingsschade minder goed herstellen dan
gezonde cellen. Dit kleine verschil wordt vergroot door de
bestralingsbehandeling niet in één keer te geven, maar deze te verdelen
over dagelijkse behandelingen (fractioneren). Zo kan een vernietigende
dosis gegeven worden aan kankercellen, terwijl gezonde cellen de kans
krijgen te herstellen en de behandeling te overleven.
Dit betekent wel dat u gedurende een periode van enkele dagen tot
weken dagelijks moet komen voor een bestralingsbehandeling totdat de
totale dosis gegeven is. De duur van de bestralingsbehandeling verschilt
per patiënt. Ook de intensiteit en het bestralingsschema (het aantal
bestralingen) kunnen variëren.
Voor elke sessie bent u 5 tot 15 minuten in de behandelingskamer maar
de eigenlijke bestraling duurt amper 1 tot 5 minuten. De rest van de tijd
wordt gebruikt voor positionering en kwaliteitscontrole van uw
behandeling. De bestraling is volledig pijnloos. Het is van zeer groot
belang dat u tijdens het toedienen van de bestraling niet beweegt zodat
u telkens op de juiste plaats bestraald wordt. Het is niet nodig dat u
tijdens de behandeling de adem inhoudt. Het bestralingsapparaat wordt
bediend vanuit de nabijgelegen console. Daar kan de verpleegkundige u
volgen op het televisiescherm en zo nodig met u contact nemen via de
intercom.
4
Voorbereiding van de behandeling
De eerste raadpleging
Tijdens uw eerste raadpleging maakt u kennis met de radiotherapeut.
De radiotherapeut bespreekt met u de meest geschikte
behandeling. Het is raadzaam iemand mee te nemen naar deze
raadpleging. Dit geeft u de mogelijkheid nadien datgene wat besproken
werd nog eens door te nemen. In de praktijk blijkt het handig om vragen
die u zelf heeft en medicatie die u inneemt, vooraf op te schrijven als
geheugensteun.
Afhankelijk van de behandeling wordt bepaald hoeveel bestralingen u
nodig zult hebben. Meestal staat dit vast aan het begin van de
behandeling.
Het is de arts die samen met zijn radiotherapeutisch team beslist over de
bestralingsmethode en over het aantal uit te voeren bestralingssessies.
Nadat de arts met u de behandeling heeft doorgenomen, zal de
raadplegingsverpleegkundige u een afsprakenkaartje overhandigen.
De verpleegkundige zal u indien nodig verder informeren over het
toestel, de bestralingsduur, huidverzorging, enzovoort. Als u dit wenst
staan ondersteunende diensten zoals de psychologische en sociale
dienst en tolken ter beschikking om u te begeleiden tijdens en na uw
behandeling.
De simulatieruimte
De simulatie is de volgende fase in de
voorbereiding van uw bestralingsprogramma.
Meld u voor de simulatie aan in de polikliniek
oncologie
om
u
in
te
schrijven.
De verpleegkundige haalt u voor de simulatie
op in de wachtzaal. De hele simulatie duurt
30 minuten tot één uur. De simulatie gebeurt
met een CT-simulator. Tijdens de simulatie
wordt de voor de bestraling beste positie bepaald. Dit gebeurt in functie
van het te bestralen gebied en eventuele lichamelijke beperkingen. Als
patiënt dient u rustig op een tafel te liggen terwijl het simulatieteam,
bestaande uit een radiotherapeut en de simulatieverpleegkundige, de CT
5
beelden bekijkt en onderling overlegt waar het referentiepunt voor de
bestraling geplaatst wordt.
Om uw optimale positie te bepalen en reproduceerbaar te maken tijdens
de bestraling gebruikt men verschillende hulpmiddelen zoals:
Tattoos
Indien u niet in het hoofd-hals gebied wordt bestraald,
wordt het referentiepunt van de bestraling
geprojecteerd op uw huid d.m.v. lasers. De snijpunten
van deze laserlijnen worden getatoeëerd op uw huid.
De tattoos zijn permanent en worden met fijne naaldjes in de huid
aangebracht. Op deze manier kan het referentiepunt worden
teruggevonden tijdens de bestraling zelf: daar gebruikt men
dezelfde laserprojectie. Soms worden er hulplijnen op uw huid
getekend om de tattoos correct te kunnen aanbrengen. Deze mag
u afwassen tenzij u anders wordt meegedeeld.
Een masker voor de bestraling van het hoofd- en hals gebied
Het is belangrijk dat u tijdens de bestraling uw hoofd niet kunt
bewegen. Daarom wordt bij elke sessie gebruik gemaakt van een
masker dat op maat wordt gemaakt.
De laserlijnen die nodig zijn om u elke keer
precies te kunnen positioneren, worden op
het masker aangetekend in plaats van op
de huid van het gezicht. In dit geval krijgt u
dus geen tattoos. Het masker is gemaakt
van kunststof en wordt verwarmd in warm
water. Het materiaal wordt zacht en elastisch en kan precies naar
de vorm van uw hoofd en/of uw hals worden gevormd.
Nadat het materiaal over het gezicht is aangebracht, is dit even
warm aan het gezicht. De kunststof moet dan afkoelen tot
kamertemperatuur. Dit neemt ongeveer vijf minuten in beslag.
U ligt gedurende deze tijd dus onder het masker. Tijdens de vijf
minuten kunt u via uw neus en uw mond blijven ademhalen.
Na afkoeling blijft het masker in de vorm van uw hoofd en
schouders staan.
6
Een benensteun voor de bestraling van het bekken
De benensteun wordt gebruikt bij
bestraling van het bekken om u telkens op
dezelfde wijze op de behandelingstafel te
positioneren.
Daarnaast
zorgt
de
benensteun voor meer comfort. Het is
immers belangrijk dat u een zo ontspannen
mogelijke houding probeert aan te nemen. Indien nodig wordt er
ook een voetensteun gebruikt om ervoor te zorgen dat de positie
van het bekken niet wordt beïnvloed door de positie van de voeten.
Een steun voor hoofd en armen voor long en borstbestraling
Een steun voor hoofd en armen wordt gebruikt
om het te bestralen gebied zo veel mogelijk vrij
te maken. Met de armen boven het hoofd kan er
vanuit meer hoeken worden bestraald dan met
de armen naast het lichaam.
Monitoring van de ademhaling
Soms wordt er een gordel aangebracht om de beweging van uw
organen tijdens ademhaling te monitoren. Tenzij u andere
instructies krijgt, is het belangrijk rustig te blijven ademhalen. De
verzamelde informatie zal gebruikt worden bij de berekening van
de bestraling.
Wat kunt u zelf doen tijdens de simulatie?
 Probeer zoveel mogelijk te ontspannen.
 Blijf zo veel mogelijk stil in dezelfde houding liggen. Als dit niet lukt,
probeer dan aan te geven waarom het niet gaat.
De verpleegkundigen zullen u, indien mogelijk, helpen u in een
meer comfortabele houding neer te leggen.
Soms worden door de radiotherapeut bijkomende beelden of
onderzoeken gevraagd bv. een kernspintomografie, ook wel MRI of NMR
genoemd.
7
De planning
Om de kankercellen optimaal te bestralen en de gezonde weefsels zo
min mogelijk te belasten wordt een nauwkeurig bestralingsplan op maat
gemaakt. Dit is het gedeelte van de voorbereiding waarbij u als patiënt
niet aanwezig hoeft te zijn op de afdeling. Er wordt daarbij gebruik
gemaakt van de informatie uit de CT-simulatie. Bij de planning worden
met behulp van de planningssoftware de dosis en de bestralingsduur
berekend. De stralingsfysicus en de radiotherapeut bepalen zo de voor u
optimale bestralingsmethode.
De afbeelding is een voorbeeld van een plan van de long. Rechts onder
wordt weergegeven hoe de bundels invallen op de borst van de patiënt.
De vijf andere afbeeldingen geven het verloop van de dosis in de long
weer op verschillende doorsneden doorheen de borst van de patiënt.
Het verloop van de dosis wordt weergegeven met isodosis lijnen rondom
de tumor (het grijze bolletje).
8
De eerste behandeling
Na de CT-simulatie zegt men u waar u zich de eerste keer moet
aanmelden. Een inschrijving voor de bestraling is niet nodig. U gaat
rechtstreeks naar de dienst radiotherapie.
De verpleegkundige haalt u de eerste keer op in de wachtzaal met
cameratoezicht. De volgende keren wordt u opgeroepen via de intercom
en kunt u zelfstandig naar de verkleedruimte gaan. Voor de behandeling
begint, kan het zijn dat u zich gedeeltelijk moet ontkleden.
Het is daarom aangewezen kleding te dragen die gemakkelijk aan en uit
te trekken is. Om druk en wrijvingen op de bestraalde huid te vermijden
draagt u best zoveel mogelijk losse, katoenen kledij. Wij raden u aan de
deur van kleedcabine op slot te doen en geen waardevolle dingen
mee te brengen.
De bestraling wordt meestal in een aantal
keren toegediend. Vandaar dat de meeste
patiënten dagelijks moeten langskomen.
Het is erg belangrijk dat u de instructies van
de radiotherapeut en de verpleegkundige
m.b.t. uw voorbereiding op de bestraling bv.
lege blaas goed opvolgt. U wordt bestraald
met een lineaire versneller die in een
speciaal daarvoor ingerichte ruimte staat.
In de bestralingsruimte neemt u plaats
op de bestralingstafel. Wij gebruiken
dezelfde hulpstukken als bij de CTsimulatie om u de juiste houding te laten
aannemen. De verpleegkundige zal u
juist positioneren op basis van de
markeringen op uw huid en de lasers in
de bestralingsruimte. In sommige
gevallen wordt er een projectie op uw
huid gemaakt met een lichtveld.
Als u goed gepositioneerd bent, zal de verpleegkundige de kamer
verlaten. Er blijft visueel en auditief toezicht en u mag uw hand opsteken
indien er problemen zijn. Voor en/of na de bestraling worden beelden
genomen om uw positie te controleren. Eventueel wordt de
9
behandelingstafel verschoven om de positie zo goed mogelijk in
overeenstemming te brengen met de CT-simulatie.
De omvang, de bewegingen en het geluid van het bestralingsapparaat
kunnen in het begin wat bedreigend overkomen. Onterecht, want het
toestel is zeer goed beveiligd en indien nodig kan de behandeling op elk
ogenblik worden onderbroken. Zodra het apparaat uitgeschakeld is, is
de straling weg. De verpleegkundigen komen dan ook direct weer de
bestralingsruimte binnen voor het instellen van het volgende veld of om u
van de tafel te helpen. Het is belangrijk dat u zo stil mogelijk blijft liggen
tot de behandeling is afgelopen en de verpleegkundigen u van de tafel
helpen.
Afspraken voor uw volgende behandelingen
U krijgt dagelijks een nieuwe afspraak mee voor de volgende bestraling
en soms ook voor meerdere dagen. Wij werken nauw samen met het
oncologisch dagziekenhuis en proberen zo veel mogelijk rekening te
houden met andere afspraken bv. voor chemotherapie. Mocht u om een
belangrijke reden zoals vervoer een ander tijdstip wensen, geef dat dan
aan bij de verpleegkundige.
Er worden geen afspraken voor de hele behandeling gegeven om
flexibel te kunnen inspelen op uw wensen en bv. onderhoud of
technische problemen van de toestellen. Uw afspraken worden in de
mate van het mogelijke op een vast toestel ingepland, maar overzetten
naar een ander toestel omwille van panne of onderhoud is wel mogelijk.
De verpleegkundige informeert u over eventuele organisatorische
wijzigingen en de bestraling wordt op dezelfde manier toegediend. Indien
de bestraling omwille van technische redenen niet kan doorgaan, wordt u
zo spoedig mogelijk (telefonisch) verwittigd.
De bestralingen vinden plaats van maandag tot vrijdag. In het weekend
en op feestdagen zijn er geen bestralingen. Indien u omwille van ziekte
of vervoersproblemen niet kunt komen, vragen wij u zo snel mogelijk de
dienst radiotherapie te informeren.
  Artiste 014 40 69 13
  Oncor 014 40 69 40
10
Parking en toegang radiotherapie
Tijdens uw behandelingen kunt u gebruik maken van het parkeergebouw
op campus Sint-Elisabeth en een 10-tal parkeerplaatsen (gratis) die
voorbehouden zijn aan radiotherapie patiënten. De afdeling radiotherapie
is bereikbaar via de hoofdingang van het ziekenhuis en via een aparte
toegang vanuit de parking radiotherapie (rolstoeltoegankelijk).
Enkele veelgestelde vragen
Wat is het verschil tussen inwendige en uitwendige bestraling? Moet ik opgenomen worden voor de bestraling?
De meeste patiënten krijgen uitwendige radiotherapie. Hiervoor is,
behalve bij problemen, geen opname in het ziekenhuis nodig en de
behandeling is pijnloos.
Sommige patiënten komen in aanmerking voor inwendige radiotherapie,
of een combinatie van beiden. Inwendige radiotherapie noemen we
brachytherapie. Bij inwendige bestraling wordt een radioactieve bron
dichtbij of in het tumorgebied gebracht. Hierbij wordt een hoge dosis
straling aan het tumorweefsel gegeven. Het gezonde omliggende
weefsel wordt zoveel mogelijk gespaard.
Bij patiënten die bv. in aanmerking komen voor inwendige bestraling van
de prostaat, worden radioactieve zaadjes (Jodium-125) in de prostaat
geplaatst. Brachytherapie bij prostaatkanker wordt uitgevoerd tijdens een
korte hospitalisatie.
Mag ik mijn behandeling onderbreken (ziekte, vakantie,…)?
Dit is in principe niet wenselijk en dient altijd in overleg met de
radiotherapeut te gebeuren. Niet alleen het aantal keren bestraling, maar
ook de totale duur van de bestraling is belangrijk. De bestralingssessies
kunnen daarom niet zomaar onderbroken worden. Bij onderbrekingen
bijvoorbeeld door technische problemen of ziekte, volgt uw arts op of de
geplande, totale duur van uw behandeling gerespecteerd blijft. Indien
nodig wordt een bestraling ‘ingehaald’ door bijvoorbeeld meer dan
1x/dag te bestralen.
11
U voelt zich te ziek om naar hier te komen? Gelieve dan zo spoedig
mogelijk de dienst radiotherapie te informeren.
  Artiste 014 40 69 13
  Oncor 014 40 69 40
Indien de radiotherapie beëindigd is mag u gerust op vakantie
vertrekken. De behandelende arts of de radiotherapeut zullen aangeven
welke voorzorgsmaatregelen u moet nemen. Als u naar het buitenland
vertrekt, is het raadzaam inlichtingen in te winnen inzake sociale
zekerheid, verzekeringen, enzovoort.
Is radiotherapie veilig?
Het radiotherapie team doet heel wat inspanningen om u op een
kwaliteitsvolle en veilige manier te behandelen. De radiotherapeut ziet
erop toe dat het hele behandelingsplan op correcte wijze wordt
uitgevoerd. Hiertoe beschikt hij ondermeer over een verificatiesysteem
dat alle details over uw behandeling registreert en controleert.
Ons doel is zorg op maat te bieden aan patiënten die op voorhand goed
geïnformeerd zijn over de geplande behandeling. De arts zal steeds uw
toestemming vragen voor de behandeling.
Uw bijdrage
Ook als patiënt kunt u een
belangrijke bijdrage leveren
aan uw eigen veiligheid.
We geven u hiervoor in
de ‘Patiëntveiligheidskaart
radiotherapie’ enkele tips
en
suggesties
die
u
kunt gebruiken in uw
communicatie met uw arts
en zorgverlener.
Om zeker te zijn dat u de
bestraling krijgt die voor u
gepland is, zullen de verpleegkundigen u voor de bestraling naar uw
naam en geboortedatum vragen. Deze gegevens worden vergeleken
met de gegevens op het scherm in de bunker. U kunt de gegevens en de
foto op het scherm ook zelf even controleren. Niet uw gegevens? Meld
dit dan onmiddellijk aan de verpleegkundige!
12
Wat gebeurt er achter het scherm om uw veiligheid te waarborgen?

Wettelijke bepalingen en kwaliteitscontroles
Een dienst radiotherapie moet
aan
heel
wat
wettelijke
bepalingen voldoen en wordt
regelmatig door externe en
interne diensten gecontroleerd.
De kwaliteitscontrole van de
apparatuur gebeurt
door
‘erkende deskundigen in de
stralingsfysica’, die hierover
rapporteren aan het Federaal
Agentschap voor Nucleaire
Controle (FANC).

Nauwkeurig geplande bestraling en controle van het
behandelplan
Vóórdat u de eerste keer bestraald wordt, is uw behandelplan reeds
door verschillende specialisten besproken en gecontroleerd.

Komt de toegediende dosis overeen met de geplande dosis?
Het verificatiesysteem registreert elk detail van uw behandeling, zoals
o.a. de toegediende dosis, het aantal bestralingen en de instellingen
van het bestralingstoestel. De radiotherapeut volgt dit op en
controleert op het einde van de bestraling de totale dosis.
De toegediende dosis wordt ook gecontroleerd door meting: ofwel
door een meettoestel op de huid, ofwel op basis van beeldvorming.
Daarnaast wordt uw positie tijdens de verschillende fracties
opgevolgd volgens vooraf bepaalde protocollen.

Waarom is uw positie op de tafel zo belangrijk?
Om gezond weefsel optimaal te beschermen is het belangrijk dat u
altijd in exact dezelfde houding bestraald wordt. De berekening van
uw bestraling is gebaseerd op de beelden die tijdens de CT-simulatie
genomen werden. Het is daarom van belang dat u dezelfde houding
aanneemt. Laserlijnen, tattoos (puntjes op de huid) en hulpmiddelen
worden gebruikt om deze houding bij elke bestraling te reproduceren.
De correcte houding wordt regelmatig gecontroleerd aan de hand van
CT-beelden of 2D-beelden die vóór en soms na de bestraling
genomen worden. De bestraling en/of uw houding kan dan indien
nodig onmiddellijk in functie van de beelden gecorrigeerd worden.
13

Toezicht tijdens de bestraling
Eens dat de deur dicht is, bent u alleen in de bunker, maar wij
kunnen u altijd zien en indien nodig via intercom met u
communiceren. U mag tijdens de bestraling uw hand opsteken indien
er problemen zijn.
Op de website www.azturnhout.be\centrumvooroncologie vindt u nog
meer informatie over kwaliteitsverzekering en planning.
Welke bijwerkingen zijn te verwachten en waar kan ik (in
het weekend) terecht?
De effecten van radiotherapie zijn meestal niet direct voelbaar. Veel
bestralingseffecten treden pas na twee tot drie weken op en uw arts
bespreekt met u op voorhand de te verwachten bijwerkingen.
De hevigheid van een bijwerking zegt niets over het al of niet werken van
de behandeling. Gedurende de behandeling wordt u meestal wekelijks
gezien door een radiotherapeut. Deze raadpleging vindt plaats vlak na
de bestralingssessie. Omwille van organisatorische redenen gaat u niet
altijd dezelfde radiotherapeut zien. Hierbij kijkt de radiotherapeut vooral
het effect van de bestraling na, welke bijwerkingen er optreden en hoe
de bestraling wordt verdragen. Zo nodig wordt er een aanvraag gemaakt
voor tussentijdse bloedcontrole of een ander technisch onderzoek.
De radiotherapeuten kunnen ook beroep doen op gespecialiseerde
verpleegkundigen, diëtisten, psychologen en de sociale dienst om u te
helpen.
Met vragen over uw behandeling of klachten kunt u ook altijd terecht bij
de toestelverpleegkundigen. Meer informatie over bijwerkingen en
lichaamsverzorging vindt u ook in de brochure(s) over uw ziekte. U heeft
voor start van de bestraling geen brochure(s) ontvangen? Meld dit dan
aan de radiotherapeut of verpleegkundige.
Na de laatste sessie komt u op controle ‘einde therapie’.
De radiotherapeut maakt samen met de verpleegkundige en/of de
secretaresse de nodige afspraken voor een vervolgraadpleging.
De radiotherapeut wenst het effect van de bestraling op het ziekteproces
en de rest van het lichaam op langere termijn op te volgen en te
evalueren. Deze controles gebeuren afwisselend door de radiotherapeut
en uw verwijzend arts.
14
Als er in het weekend problemen zijn, kunt u best contact opnemen met
uw huisarts of de huisarts van wacht in uw regio. In dringende gevallen
kunt u ook op de dienst spoedgevallen terecht (014 40 60 52).
Huidreacties
Een van de meest frequente bijwerkingen zijn huidreacties in het
bestralingsveld. Ongeveer twee weken na de start van de
bestraling, wordt uw huid rood en gevoelig. Daarna wordt de huid
droog en schilferig en kunt u jeuk hebben. Eventueel kunnen er
ook vochtige wondletsels ontstaan. Op het einde van de
behandeling kan uw huid bruin kleuren en mag u de bruin
gekleurde huid, als die niet openligt, reinigen met ether.
Indien u tijdens de bestraling huidproblemen ondervindt, kunt u
altijd terecht bij de radiotherapeut of verpleegkundige. Zij zullen u
een aangepaste verzorging voorstellen.
Stel de bestraalde huid tijdens de bestralingsperiode tot drie
maanden na het einde van de behandeling, niet bloot aan direct
zonlicht of ga niet onder de zonnebank. Gebruik een totale
hypoallergene sunblock (factor 50) bv. Louis Widmer, Avène®.
Moet ik mijn andere geneesmiddelen verder innemen?
Bij het begin van de behandeling meldt u aan de behandelende
radiotherapeut welke medicatie u neemt. De radiotherapeut zal beslissen
of uw medicatie gewijzigd moet worden. In de meeste gevallen wordt het
innemen van geneesmiddelen die voorgeschreven zijn door uw
behandelende arts of specialist niet onderbroken.
Moet ik stoppen met werken?
Wettelijk heeft u recht op volledige werkonbekwaamheid. De effecten
van radiotherapie kunnen echter van persoon tot persoon heel sterk
verschillen. Sommige mensen voelen zich zelfs beter wanneer ze hun
werkzaamheden geheel of gedeeltelijk verderzetten. Wilt u uw
werkzaamheden verderzetten bespreekt u dit best vóór start van de
behandeling met uw werkgever en de radiotherapeut.
15
Heeft radiotherapie invloed op mijn seksualiteit? Word ik
van radiotherapie onvruchtbaar?
Kanker en seksualiteit is op het eerste zicht misschien een vreemde
combinatie. Praten over kanker is vaak al moeilijk genoeg, laat staan
over seksuele veranderingen die daaruit voortvloeien. Toch is het erg
belangrijk dat u met uw partner probeert te praten over seksualiteit
aangezien op deze manier misverstanden kunnen vermeden worden.
Indien u vragen heeft of problemen ervaart op seksueel gebied aarzel
dan niet om hierover te praten met een hulpverlener. Een hulpverlener
kan samen met u op zoek gaan naar een gepaste oplossing of kan u
doorverwijzen naar iemand met meer expertise binnen dit gebied.
Door de radiotherapie en andere behandelingen kunt u bijwerkingen
krijgen die uw seksleven negatief kunnen beïnvloeden. De invloed op
uw seksualiteit gaat erg afhankelijk zijn van uw ziekte en de behandeling.
Wanneer u in de vruchtbare periode van uw leven wordt bestraald op de
buik, kan de straling de hormoon- en/of zaadproductie negatief
beïnvloeden.
Vrouwen komen plots in de overgang met mogelijke klachten
(opvliegers, nachtelijk zweten, onregelmatige menstruatie,…) die ervoor
kunnen zorgen dat zin in seks vermindert en klaarkomen moeilijker
wordt.
Bij bestraling op de geslachtsorganen vermindert bij mannen het aantal
spermatozoïden en hun vruchtbaarheid. Als u nog kinderen wenst en
vreest dat de behandeling u steriel zal maken, is het mogelijk om sperma
te laten invriezen alvorens met de behandeling te starten. Voor vrouwen
bestaat de mogelijkheid eicellen te laten invriezen.
Wijziging in het lichaamsbeeld door een operatie maakt dat u schrik kunt
krijgen om afgewezen te worden, u zich niet meer geliefd of begeerd
voelt, u zich vervreemd voelt van zichzelf, u zich onaantrekkelijk voelt,
u zich lichamelijk minder verzorgt, …Het is dan ook begrijpelijk dat
veranderingen in het zelfbeeld een invloed hebben op de seksualiteit.
Wij praten erover! En u?
16
Tot slot
Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen of opmerkingen, dan
kunt u terecht bij uw behandelend arts of de verpleegkundigen.
Wij hopen van harte dat deze brochure u wegwijs heeft gemaakt in het
verloop van radiotherapie.
Wie contacteren bij vragen of problemen?
In de folder ‘Sociale voorzieningen’ vindt u nuttige informatie over
tussenkomsten bij uw ziekte, over gespreksgroepen en andere vormen
van psychosociale zorg. Onze sociaal verpleegkundige staat steeds voor
u klaar om te luisteren naar uw problemen. U kunt haar bereiken via de
dienst patiëntenbegeleiding ( 014 40 68 32).
Dienst radiotherapie
Campus Sint-Elisabeth
Rubensstraat 166
2300 Turnhout
 Artiste 014 40 69 13
 Oncor 014 40 69 40
Rechten van de patiënt
De wet betreffende de rechten van de patiënt somt de basisrechten van
de patiënten op en verduidelijkt de modaliteiten voor het bijhouden van
het patiëntendossier en de toegang ertoe. Ze bepaalt ook de mogelijke
persoon die de patiënt kan vertegenwoordigen, als een patiënt niet in
staat is om zelf zijn rechten uit te oefenen.
17
Welke rechten heeft u als patiënt ?








Recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking
Recht op vrije keuze van de beroepsbeoefenaar
Recht op informatie over de persoonlijke gezondheidstoestand
Recht op toestemming in iedere tussenkomst van de
beroepsbeoefenaar
Recht op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier met
mogelijkheid tot inzage en afschrift
Recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer
Recht op pijnbestrijding
Recht op klachtenbemiddeling door de bevoegde ombudsfunctie
Hoe neemt u contact op met de ombudsvrouw van AZ
Turnhout ?




Stuur een mail naar [email protected].
Vul het klachtenformulier in dat u kunt verkrijgen aan het onthaal
en stuur dit naar onderstaand adres.
Schrijf een brief naar: AZ Turnhout, ombudsdienst, t.a.v.
Mariette Konings, Steenweg op Merksplas 44, 2300 Turnhout
Maak een afspraak voor een persoonlijk gesprek, liefst na
telefonische afspraak op het nummer 014 44 41 25. Indien de
ombudsvrouw niet aanwezig is, kunt u een boodschap inspreken
op het antwoordapparaat.
En heeft u ook plichten ?
Volgens de wet heeft de patiënt niet alleen rechten, maar draagt hij ook
een verantwoordelijkheid om zo goed mogelijk samen te werken met de
zorgverstrekker. Het is belangrijk voor de diagnose en de behandeling
dat patiënten de nodige informatie doorgeven en de raadgevingen van
de zorgverstrekker opvolgen.
Wenst u meer info over de rechten van de patiënt? Vraag de brochure
‘Een uitnodiging tot dialoog’ aan het onthaal of ga kijken op
www.azturnhout.be.
18
Persoonlijke notities / vragen
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
19
AZ Turnhout vzw
www.azturnhout.be
[email protected]
Campus Sint-Jozef
Steenweg op Merksplas 44
2300 Turnhout
014 44 41 11
Campus Sint-Elisabeth
Rubensstraat 166
2300 Turnhout
014 40 60 11
V.U.: Jo Leysen  gedelegeerd bestuurder AZ Turnhout vzw  Steenweg op Merksplas 44  2300 Turnhout
Versie: 20/11/2015