Nieuwe ontwikkelingen in de bestraling: wanneer wordt het

Nieuwe ontwikkelingen in de
bestraling: wanneer wordt het
toegepast?
Eva Versteijne
Radiotherapeut-oncoloog in opleiding
08-03-2017
Inhoud
• Bestraling algemeen
– Werking
– Procedure
• Bestraling alvleesklierkanker
– Operatief verwijderbare alvleesklierkanker
• Standaard behandeling
• PREOPANC onderzoek
• Klachten en bijwerkingen
– Uitgebreide alvleesklierkanker
• Standaard behandeling
• PAINPANC onderzoek
Bestraling
-Algemene werkingGeschiedenis
• 1895 Wilhelm Conrad Röntgen
Werking
• Hoge energie röntgenstraling
• Schade aan DNA
– Herstel gezonde cellen
• Bijwerkingen
Bestraling
-Procedure• Stap 1: CT scan (= planningsCT scan)
Bestraling
-Procedure• Stap 2: intekenen tumor en omliggende organen
Bestraling
-Procedure• Stap 3: bestralingsplan berekenen
Bestraling
-Procedure• Stap 4: dagelijkse/wekelijkse bestraling
Bestraling
-Verwijderbare alvleesklierkankerStandaard behandeling
• Onderzoekende operatie (exploratieve laparotomie)
– 30-40% geen verwijdering tumor
• Open/dicht procedure
• Verwijdering tumor (resectie)
– Grote kans terugkeer ziekte
– Soms nog ziekte aan randen verwijderd weefsel
• Onderzoek, aanwijzingen dat;
– mogelijk meer succesvolle operaties en volledige verwijdering
tumor na voorbehandeling
– gedachten daardoor verbetering prognose
Bestralen pancreas
-PREOPANC studieStandaard:
Onderzoekende operatie
(exploratieve laparotomie)
Patiënten met:
Verwijderbare of
mogelijk
verwijderbare
alvleesklierkanker
Loting
Radiochemotherapie,
gevolgd door onderzoekende
operatie (exploratieve
laparotomie)
Bestraling
-PREOPANC studie1. Standaard behandeling
• Onderzoekende operatie
– Indien tumor verwijderd (PPPD of Whipple)
– Standaard chemotherapie
• 6 kuren van 3 weken gemcitabine
2. Voorbehandeling
• Kijkoperatie
• Chemotherapie + bestraling
– Nieuwe CT scan
• Onderzoekende operatie
– Indien tumor verwijderd (PPPD of Whipple)  aanvullend
chemotherapie
Bestraling
-PREOPANC studieVoorbereiding bestraling
• Plaatsing goudmarkers
– Middels een kijk onderzoek (scopie) + echo
– Uitgevoerd door maag-darm-lever arts
• Plaatsing 2-4 markers in de tumor
Bestraling
-PREOPANC studieBestraling
• PlanningsCT scan over dagelijks foto gelegd
Bestraling
-PREOPANC studieBestraling
• PlanningsCT scan
– Registratie ademhaling
Bestraling
-PREOPANC studieBestraling
• 15 bestralingen, elke werkdag
Bestraling
-PREOPANC studieKlachten/bijwerkingen
• Acute bijwerkingen
– Tot 3 maanden na behandeling
• Bijwerking gehele lichaam: moeheid
• Verminderde eetlust, misselijkheid
• Diarree klachten
– Elke week arts controle
• Late bijwerkingen
– Vanaf 3 maanden na behandeling
• Maagzweer
Bestraling
-Uitgebreide alvleesklierkankerNiet genezende behandeling
• Veelal met chemotherapie
30-40 % patiënten veel pijn
• Ingroei in zenuwen rondom alvleesklier, ontsteking
• Pijnmedicatie vaak niet voldoende
Blokkade van de
zenuwen via
anesthesioloog
Kortdurende bestraling (max 3x)
Aanwijzing bij 2 van de 3
patiënten verlichting pijn
Bestraling
-PAINPANC studieBehandeling
• 3 bestralingen, 1 x per week
• Hogere bestralingsdosis per keer
• Bijwerkingen:
– Vermoeidheid, minder eetlust, misselijkheid
– Tijdelijke toename pijn
• Uitkomst behandeling pijn
– Middels vragenlijsten
Nieuwe ontwikkelingen in de
bestraling: wanneer wordt het
toegepast?
Met name in onderzoek:
• Met chemotherapie bij verwijderbare alvleesklierkanker
• Voor pijnbehandeling bij uitgebreide alvleesklierkanker