De preektekst

De waarheid van het kruis - is hij uw Koning?
Preek over Johannes 19:19-22
lezen: Johannes 18:33 - 19:30
Lelystad, Goede Vrijdag, 22 april 2011
R.J.Vreugdenhil
Wat een spanning hangt er tussen Pilatus en de Joodse leiders!
Over het hoofd van Jezus heen vechten ze met elkaar.
Totdat Pilatus de Joden een laatste tik uitdeelt met het bordje boven het kruis: Jezus
van Nazaret, koning van de Joden.
De Joden protesteren nog, maar Pilatus houdt vol.
Het bordje blijft hangen.
Wat een spanning, toen.
En een spannende vraag nu, voor u en mij: wat doet dat bordje met mij?
Geloof ik de waarheid van het kruis?
Aanvaard ík deze Jezus als mijn Koning?
****
Pilatus was er over begonnen.
‘Bent u de koning van de Joden?’
Waar kwam die vraag opeens vandaan?
De Joodse leiders hebben het daar echt niet over gehad.
Had Pilatus iets meegekregen van wat gezongen was bij de intocht van Jezus?
‘Hosanna, gezegend hij die komt in de naam van de Heer, de koning van Israël’?
(Joh.12:13)
Pilatus vraagt het aan die Jezus uit Nazaret: bent u de koning van de Joden?
Het antwoord van Jezus - daar kon Pilatus niet zo veel mee.
‘Mijn koningschap is niet van deze wereld’??? (18:36)
‘Ik ben gekomen om van de waarheid te getuigen’ ???
Ach, wat is waarheid....
Maar Pilatus kan er wel iets mee richting die Joden.
Wilt u dat ik de koning van de Joden vrijlaat?
Die aanduiding maakt blijkbaar iets los.
Eerst waren de Joodse leiders nog heel beleefd geweest tegen Pilatus.
Maar nu beginnen ze te schreeuwen: Hem niet, maar Barabbas.
Noem hem niet ‘de koning van de Joden’ want we willen hem niet.
Die aanduiding ‘koning’ maakt heel veel woede los bij de Joden.
En dan komt er steeds meer spanning tussen Pilatus en de Joodse leiders.
Pilatus voelt er niets voor om ze hun zin te geven. ‘Ik heb geen enkel bewijs van zijn
schuld gevonden’.
Maar de Joden (zelfs de hogepriesters) schreeuwen: kruisig hem, kruisig hem.
(Pilatus:) ‘Neem hem maar mee en kruisig hem zelf’.
Gebruik als leespreek graag melden per e-mail
1
(Joodse leiders:) ‘Nee, u moet hem ter dood veroordelen’.
En dan opeens gaan de Joodse leiders die vreselijke term zelf gebruiken: als u die man
vrijlaat, bent u geen vriend van de keizer, want iedereen die zichzelf tot koning
uitroept pleegt verzet tegen de keizer.
Dat is een sterke zet van de Joden. Daar kan geen Romeinse stadhouder tegenop.
Hij probeert het nog één keer: moet ik uw koning kruisigen?
Maar de Joodse leiders roepen iets terug dat ze normaal gesproken nooit zouden
zeggen: wij hebben geen andere koning dan de keizer.
Hoe kunnen ze dat zeggen?
Er is geen andere koning dan Jahwe, de HEER.
En Joden accepteren geen andere koning dan de Gezalfde, de grote zoon van David.
Maar hun gevecht met Pilatus gaat zo hard tegen hard, dat ze zelfs zo’n uitspraak
durven doen.
Over het hoofd van Jezus heen vechten de Joodse leiders en Pilatus om wie er gelijk
krijgt. Wie de sterkste is.
Het lijkt erop dat de Joden winnen.
Pilatus geeft de strijd op en draagt hem aan hen over om hem te laten kruisigen.
Ze krijgen hun zin.
Maar nog één keer pakt hij hen terug.
De spanning loopt uit op de ruzie om het bordje boven het hoofd van Jezus.
Pilatus geeft zelf opdracht: schrijf er maar boven ‘Jezus uit Nazaret, koning van de
Joden’.
Hij zal het ze nog één keer laten voelen: Joden, zo zijn jullie en zo is jullie koning.
De hogepriesters zijn laaiend.
Dit mag niet boven zijn hoofd hangen.
Hij is niet de koning van de Joden. Hij heeft alleen maar gezegd dat hij het is, maar hij
kan het niet zijn.
Maar deze keer houdt Pilatus vol.
Wat ik geschreven heb, dat heb ik geschreven.
Zó hangt dat bordje boven het hoofd van Jezus aan het kruis.
Het is veel meer dan een naam-bordje.
Het is de stille getuige van de spannende strijd tussen de Joden en de Romein Pilatus.
Hier is iets gebeurd.
Johannes, geleid door de Heilige Geest, heeft het niet voor niets opgeschreven.
Hier is iets gebeurd en de beschrijving ervan trekt ons, als bijbellezers, mee in dat
gebeuren.
Je kunt hier geen toeschouwer blijven.
Dit omstreden bordje zet jou en mij net zo goed voor een vraag.
In deze spanning tussen Pilatus en de Joden speelt ten diepste de vraag naar de
waarheid.
Niet in de betekenis van ‘wat is feitelijk waar?’
Gebruik als leespreek graag melden per e-mail
2
Maar de vraag: wat doe je met de waarheid? Wat doe je met de waarheid van God die
in de persoon van Jezus Christus voor je staat?
Aanvaard je hem als de waarheid voor jouw leven?
Die vraag heeft Jezus zelf in dit gevecht gelegd.
18:37, ik ben geboren en naar de wereld gekomen om van de waarheid te getuigen.
Dat woord ‘waarheid’ komt elke keer terug in dit evangelie naar Johannes.
Jezus heeft zelfs al eens gezegd: ik ben de waarheid. (14:6)
En komt het eropaan: wat doe je met hem die de waarheid is?
Ieder die de waarheid is toegedaan, luistert naar wat ik zeg. (18:37b)
Dat wordt de vraag in dit gevecht: ben je die waarheid toegedaan? Luister je naar hem
die de waarheid zelf is? Wat doe je met de waarheid van Jezus Christus?
Voor de Joden is er maar één waarheid. Hun eigen waarheid: wij hebben het, wij zijn
het; het zit met ons goed, wij zijn Gods onaantastbare volk. En van dat volk zijn wij de
onbetwiste leiders. Alles gaat volgens onze plannen, onze wil.
En wie daar tegenin gaat, wie onrust stookt in onze zekerheden, wie ons gezag aantast,
moet uit de weg geruimd worden.
Hun eigen waarheid staat boven alles.
Als die waarheid bedreigt wordt, slaan ze keihard terug.
Pilatus zet daar zijn eigen waarheid tegenover.
Ook hij heeft maar één waarheid: ik heb hier deze positie. Ik moet de keizer te vriend
blijven en de Joden de baas. Dus zal ik laten merken dat ik hier in Jeruzalem de baas
ben.
Ik zal ze laten voelen dat ik het laatste woord heb.
Ik buig niet voor de Joden. Ik buig ook niet voor Jezus.
Ik doe wat voor mijn positie het beste is.
Vanuit hun eigen waarheden vechten ze over het hoofd van Jezus heen.
En de stille getuige van die strijd hangt uiteindelijk boven zijn hoofd, dat bordje Jezus
van Nazaret, koning van de Joden.
De één schrijft het, de ander maakt zich er vreselijk kwaad over.
Maar van beide kanten gaan ze aan de waarheid voorbij.
Nu vraagt dat bordje aan elke toeschouwer, toen en nu: wat doe jij met de waarheid?
In drie talen staat het te lezen.
In elke taal moet het vandaag worden gevraagd:
Wat doe jij met de waarheid van Jezus Christus aan het kruis?
Is het voor u de waarheid dat deze Jezus koning is?
Koning van Joden en niet-Joden?
Is hij Koning in uw leven, de Jezus Christus van het kruis?
Wilt u dat hij regeert in uw leven? In uw denken?
In de keuzes die je maakt? Hoe je met mensen omgaat?
Gebruik als leespreek graag melden per e-mail
3
In wat je belangrijk vindt? Waar je je energie in steekt, je geld?
Wil je dat hij regeert over hoe jij mens bent?
Is het kruis van Christus sturend in jouw leven?
Jezus zei zelf: mijn koningschap hoort niet bij deze wereld. (18:36)
Mijn koninkrijk is niet van hier.
Als de Jezus van het kruis koning is in je leven, hoor je ook niet bij deze wereld.
De stijl van zijn koningschap is anders.
Het is niet vechten voor je eigen belang.
Maar je laten vernederen. Het over je laten komen.
Maar één belang hebben: doen wat Vader in de hemel van je vraagt.
Zo was Jezus.
Zo bleef hij, toen Pilatus en de Joodse leiders over hem heen aan het vechten waren.
Zo kwam hij aan dit kruis.
Wil je dat hij zo jouw koning is? Neem je die stijl van hem over?
De weg van zijn koningschap is anders.
Het is de weg naar de dood.
Want alles wat bij God niet past, moet de dood in.
Zo ging Jezus. Met onze zonden op zich ging hij de weg naar het kruis.
Wil je dat hij jou koning is?
Ga dan met hem mee, de weg van het sterven. Laat door geloof je oude mens mee
sterven met Christus aan het kruis.
Roep tegen je zonden, je oude ik, hetzelfde als de Joden riepen tegen Jezus: aan het
kruis ermee! Kruisig mij, mijn oude mens, mijn zondige ik.
Sterven aan jezelf - dat is de weg die je moet gaan als deze Jezus je koning is.
De zekerheid van koningschap is ook anders.
Het is niet zelf bereikte zekerheid van een stevige positie, zoals Pilatus en de Joodse
leiders dachten te hebben. Het is niet de zekerheid van je eigen waarheid.
Maar gelovig vertrouwen op wat de Heer je belooft.
Toen Jezus tegen Pilatus zei ‘ja, ik ben koning’ was dat een geloofsbelijdenis. Een
getuigenis op basis van wat God gezegd had. Vastgrijpen aan Gods beloften.
Jezus zág het niet. Hij zag alleen een kruis voor zich. Een gruwelijke dood.
Zijn zekerheid van het koningschap lag in het woord van zijn Vader.
Wil je dat hij jouw koning is?
Laat dan al je eigen zekerheden los en pak de zekerheid van Gods belofte.
Zó is Jezus koning.
Een koning aan het kruis.
Zijn koningschap heeft een heel andere stijl, gaat een heel andere weg, heeft heel
andere zekerheden dan wat je zou willen.
De waarheid van dit koningschap is een ongemakkelijke waarheid.
Een waarheid die botst met wat we als mensen normaal vinden.
Het is niet raar dat Joodse leiders en de romein Pilatus er niet aan willen geloven.
Gebruik als leespreek graag melden per e-mail
4
Maar het is wel de waarheid die echt bevrijdt.
Jezus had dat al eerder gezegd (Johannes 8:31v): wanneer u bij mijn woord blijft, bent
u werkelijk mijn leerlingen. U zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u
bevrijden’.
Laat u dus bevrijden door de waarheid van koning Jezus aan het kruis.
Laat je bevrijden uit schuld, zonde, eigen belang.
Laat Jezus je losmaken uit je eigen waarheid, uit het je krampachtig vasthouden aan
dingen van jezelf.
Laat je bevrijden door de waarheid van Jezus, je koning aan het kruis.
Laat je bevrijden door de genade die hij, vanuit het kruis, aan je uitdeelt.
Jezus van Nazaret - bespot, veracht, omstreden, weggehangen, afgemaakt.
Koning van Joden en niet-Joden.
Laat hem, de gekruisigde, de koning van uw leven zijn.
AMEN
Liturgie in Lelystad
ONTMOETING
belijdenis afhankelijkheid
zegengroet
LvK 328 Here Jezus om uw woord zijn wij hier bijeengekomen
gebed
GEDENKEN
inleiding zingen LvK 177:1,2,3 Leer mij uw lijden recht betrachten
lezing Joh.18:33 - 19:22
zingen Gez.123:3, Gods oordeel heeft hij moeten ondergaan
lezing Joh.19:23-30
zingen Ps. 22:7,8 Mijn levenskracht is als een scherf verdroogd, mijn beendren kan ik tellen
en LvK 179:1,2, WIe heeft op aard de prediking gehoord: de Zoon van God op Golgotha vermoord
OVERDENKEN EN PRIJZEN
meditatie n.a.v. Joh.19:19-22
thema: De waarheid van het kruis - is hij uw Koning?
toeëigenend zingen en danken: LvK 177:6,7, Laat mij uw kruis (dat 'sterken' zwakheid noemen) als
sterkte roemen!
en Gez.91: In het kruis zal ik eeuwig roemen,
en Gez.89 Duizendmaal o Heer, zij u daarvoor dank en eer.
AFSLUITING
gebed
collecte en luisteren naar orgelspel
zingen Gez. 69 U, heilig Godslam, loven wij
zegen
Gebruik als leespreek graag melden per e-mail
5