bestand - Portfolio • Studente huidtherapie

Onderzoeksplan
Wat zijn de psychosociale effecten van een
borstamputatie en in hoeverre kan
dermatografie deze effecten beïnvloeden?
Susan Adi
Dewi Fredriksz
Sharona van Veldhuizen
Samantha van Vliet
Anouk de Vré
Datum:
Klas:
Opdrachtgever:
19 April 2015
HDT-1.F
Mevr. S. Hassane
14016915
14013614
14015080
14014580
14017555
Inhoud
Aanleiding ................................................................................................................................................ 3
Doelstelling ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3
Probleemstelling...................................................................................................................................... 3
Hoofdvraag ………………………………………………………………………………………………………………………………………..3
Deelvragen .............................................................................................................................................. 3
Afbakening …………………………………………………………………………………………………………………………………….... 4
Methode ................................................................................................................................................ 4
Randvoorwaarden ................................................................................................................................... 6
Relevantie ................................................................................................................................................ 7
Analyse praktijk methode........................................................................................................................ 7
Analyse literatuur methode .................................................................................................................... 8
Bijlage I literatuurlijst .............................................................................................................................. 8
Bijlage II Tijdsplanning ............................................................................................................................. 8
2
Aanleiding
In Nederland ondergaan jaarlijks circa 900.000 vrouwen een mammografie bij het
bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Bij dit onderzoek worden meer dan 5000 mammacarcinomen
ontdekt (Verbeek, L.M., Broeders, J.M., Otto, J., Fracheboud, J., Otten, J.D.M., Holland, R, Koning de,
H.J. 2013). Verschillende studies hebben laten zien dat kanker ernstige psychosociale problemen met
zich mee brengt bij de betreffende patiënten (Dijk van, M., Janssen, W. 2009). Een grote invloed op
de psychosociale problemen bij een mammacarcinoom kan een borstamputatie zijn.
Een borstreconstructie kan het herstel van een patiënten in grote mate ondersteunen doordat het de
psychologische, sociale en seksuele problemen die geassocieerd zijn met het verlies van de borst,
doet verminderen (Raatgever, A.M., Plaisier, P.W. en Gooyer, D.J. 2013). Een belangrijk onderdeel
van de reconstructie is dermatografie. Dit kan worden ingezet na de borstreconstructie. Vaak
ontbreekt er na een reconstructie een tepel of een tepelhof. Een Huidtherapeut kan deze weer terug
op de borst tatoeëren. Bij dermatografie worden er verschillende huidpigmenten in de huid
geïnjecteerd door middel van een tatoeëerapparaat. Dermatografie is een waardevolle aanvulling
voor de bestaande reconstructiebehandelingen. (Velden van der E.M., Jairath, D., Kock, J.H.,
IJsselmuiden, O.E., Oostrom, C.A.M. en Hovius S.E.R. 1994).
Omdat er nog niet veel bekend is over de psychosociale effecten van een borstamputatie en tot
hoeverre dermatografie die effecten kan beïnvloeden, is dit onderzoek belangrijk voor het beroep
Huidtherapie. Als Huidtherapeut is het belangrijk om op de hoogte te zijn van deze effecten, zodat zij
de patiënten in de toekomst beter kunnen begeleiden.
Doelstelling
Onderzoeksdoel:
Door middel van dit onderzoek word er in kaart gebracht wat de psychosociale effecten zijn van een
borstamputatie, en wat voor effecten dermatografie hier op heeft.
Praktijkdoel:
Door middel van dit onderzoek zijn professionals meer op de hoogte van wat er in een patiënt
omgaat. Ook kan de professional door meer achtergrond informatie betere begeleiding bieden .
Probleemstelling
Het probleem is dat er weinig informatie te vinden is over de psychosociale effecten die optreden bij
een borstamputatie en bij de behandeling dermatografie.
Hoofdvraag
Wat zijn de psychosociale effecten van een borstamputatie, en in hoeverre kan dermatografie deze
effecten beïnvloeden?
Deelvragen
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Is een dermatografie behandeling pijnlijk?
Wat zijn de psychosociale effecten van een borstamputatie?
Wat zijn de psychosociale effecten van een dermatografie behandeling?
Hoeveel behandelingen zijn er nodig om het gewenste realistische resultaat te behalen?
Wat is het effect van dermatografie bij een borstamputatie volgens patiënten?
Wat is het effect van dermatografie bij een borstamputatie volgens huidtherapeuten?
3
Afbakening
Borstamputatie: Vrouwen die een borstamputatie hebben ondergaan ten gevolge van borstkanker.
In een periode tot 5 jaar geleden.
Psychosociaal: Term duidend op situaties en relaties waarin psychische en sociale aspecten een rol
spelen.
Effecten: Met deze effecten wordt bedoeld de psychosociale effecten die een patiënt kan
ondervinden na een borstamputatie.
Dermatografie: Techniek waarbij de huidtherapeut met speciale apparatuur pigmentstoffen in de
huid aanbrengt.
Pijnlijk: In dit onderzoek wordt hiermee bedoeld een behandeling die psychische en fysieke pijn
veroorzaakt. Met behulp van de observatie en de interviews wordt de fysieke pijn gemeten door het
bijhouden van een checklist.
Gewenste resultaat: Per patiënt wordt er gevraagd wat zij verstaan onder een gewenst resultaat.
Patiënten: Vrouwen tussen de 30 en de 50 jaar die een borstamputatie en/of dermatografie
behandeling hebben ondergaan.
Huidtherapeuten: Huidtherapeuten die gespecialiseerd zijn in het uitvoeren van dermatografie
behandelingen.
Methode
Dit onderzoek gaat uitgevoerd worden met behulp van een praktijk- en literatuurstudie.
Praktijkmethode:
Om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden zijn antwoorden op de deelvragen een vereiste. In dit
onderzoek worden praktijkmethodes gebruikt die het meest haalbaar zijn om het antwoord op de
deelvragen te achterhalen. Bij elke deelvraag is er gekeken welke methode het beste is om een zo
realistisch mogelijk antwoord te krijgen op de deelvragen. De methodes die voor dit onderzoek
worden gebruikt zullen niet veel tijd in beslag nemen, en duidelijke antwoorden geven op de vragen.
De methodes zijn haalbaar qua; geld, reistijd, bereikbaarheid en beschikbaarheid van de doelgroep,
omdat de verschillende doelgroepen die worden gebruikt tijdens dit onderzoek alles met elkaar te
maken hebben waardoor je snel met beide doelgroepen in contact komt. In dit onderzoek zal
gebruikt worden gemaakt van de volgende praktijkmethodes; een interview, observatie en een
enquête.
Om de deelvraag ‘’Is een dermatografie behandeling pijnlijk?’’ te kunnen beantwoorden is een
observatie en een interview met een patiënt die een dermatografie behandeling heeft gehad nodig.
Als onderzoeker kun je tijdens de dermatografie behandeling de patiënt observeren. Tijdens het
observeren wordt er een checklist bijgehouden. Voor deze deelvraag is deze methode gekozen
omdat je de patiënt in natuurlijke situatie meemaakt en goed kunt observeren hoe de patiënt op de
behandeling reageert en dit kan op de checklist bijgehouden worden. Na de behandeling kan er een
interview gehouden worden met de patiënt om zeker van te zijn of de observatie werkelijk klopt met
de patiënt haar belevenis. Tijdens het interview zal er gevraagd worden naar de ervaringen,
pijnbeleving, bijwerkingen en de resultaten. De doelgroep voor de methode observatie is; vrouwen
4
die een dermatografie behandeling ondergaan en voor de methode; interview, zijn dat vrouwen die
recent een dermatografie behandeling hebben gehad.
De deelvraag ‘’Wat zijn de psychosociale effecten van een borstamputatie?’’ kan beantwoord worden
met het methode interview. Tijdens het interview heb je echt contact met een persoon en kun je
goed zien hoe de persoon ergens op reageert, vandaar dat er gekozen is voor een interview en niet
voor een enquête omdat dit persoonlijker is. Tijdens het interview krijg je eerder een volledig en
onderbouwd antwoord op de vraag en het is duidelijker dan een enquête. Tijdens het interview
wordt er gevraagd naar haar ervaringen, effecten, en bijwerkingen van de borstamputatie. Ook
wordt er gevraagd wat de gevolgen voor de patiënt waren na de borstamputatie. De patiënten die
worden geïnterviewd om deze deelvraag te beantwoorden zijn vrouwen die een borstamputatie
hebben gehad.
Om de deelvraag; ‘’Wat zijn de psychosociale effecten van een dermatografie behandeling?’’ te
beantwoorden wordt het methode interview gebruikt. Tijdens het interview moet er goed
geobserveerd worden hoe de vrouw op de vragen reageert. Met een interview kun je er het beste
achter komen wat de psychosociale effecten zijn omdat je tijdens een interview duidelijke
antwoorden krijgt en je eventueel altijd goed kunt doorvragen. Tijdens dit interview worden de
ervaringen, bijwerkingen, effecten, oorzaken en gevolgen van de dermatografie behandeling
achterhaald. Hiervoor wordt de doelgroep; vrouwen die een dermatografie behandeling hebben
gehad gebruikt.
De volgende deelvraag; ‘’Hoeveel behandelingen zijn er nodig om het gewenste realistische resultaat
te behalen?’’ kan beantwoord worden met literatuurmethode maar ook met een enquête. De
enquêtes kunnen worden opgestuurd naar huidtherapeuten en naar patiënten die de dermatografie
behandelingen hebben gehad. Het is noodzakelijk dat de enquêtes ook naar huidtherapeuten
worden gestuurd want zij zijn degene die de dermatografie behandelingen toepassen en precies
weten hoeveel behandelingen er nodig zijn. De huidtherapeuten kunnen terug kijken in hun
administratie hoe vaak een patiënt is geweest voor een behandeling. Omdat het verschilt per patiënt
hoe vaak de behandeling nodig is worden er ook naar de patiënten enquêtes gestuurd. Waarin wordt
gevraagd hoeveel behandelingen zij nodig hebben gehad, en na hoeveel behandelingen zij resultaat
zagen, en of zij het een realistisch resultaat vinden.
Voor de volgende deelvraag; ‘’Wat is het effect van dermatografie bij een borstamputatie volgens
patiënten?’’ worden patiënten geïnterviewd. De doelgroepen zijn patiënten die een dermatografie
behandeling hebben gehad. Met een interview krijg je duidelijke en onderbouwende antwoorden op
de vragen. Tijdens het interview kan er doorgevraagd worden waardoor je een duidelijk beeld krijgt
wat de werkelijke effecten zijn van dermatografie volgens de patiënten.
De laatste deelvraag: ‘’Wat is het effect van dermatografie bij een borstamputatie volgens
huidtherapeuten?’’ kan ook beantwoord worden met een interview. De doelgroep voor dit interview
zijn: huidtherapeuten die dermatografie behandelingen uitvoeren. Huidtherapeuten kunnen goed
uitleg geven over het effect, omdat zij dagelijks deze behandelingen geven.
Literatuurmethode:
Voor dit onderzoek wordt er gezocht naar wetenschappelijk literatuur studie en praktijkstudie. Voor
de literatuurstudie wordt er in verschillende databanken gezocht zoals ; BSL, vakbibliotheek via
springerlink, HBO-kennisbank.nl en Google Scholar. De databanken zijn voorzien van vele artikelen
die betrekking hebben op vele therapeutische interventies.
5
Tijdens het onderzoeken van de te gebruiken literatuur, moeten er vooraf een aantal woorden
gekozen worden, die in de zoekopdracht gebruikt kunnen worden. In de onderstaande tabel zijn de
vooraf bepaalde zoektermen te vinden. De tabel kan tijdens het onderzoek aangevuld worden met
nieuwe zoektermen.
Bronnen
HBO-kennisbank
Google Scholar
HBO-kennisbank
Google Scholar
Google Scholar
Google Scholar
Google Scholar
Zoektermen
Dermatografie
Psychosociale effecten/borstamputatie
borstamputatie
Psychosociale effecten/dermatografie
Litteken/behandeling
Litteken/borstamputatie
Litteken/mamacarcinoom
Hits
3
84
1
1
2960
45
252
Praktijkstudie/veldstudie
Voor dit onderzoek zullen er patiënten/huidtherapeuten en artsen gevraagd worden om een
enquête in te vullen. Hiervoor worden een aantal vragen bedacht, die bij het invullen van de enquête
beantwoord zullen worden, er worden 2 enquêtes gemaakt, 1 voor de patiënten en 1 voor de
huidtherapeuten. Eerst wordt er telefonisch contact opgenomen met 10 huidtherapeuten en artsen,
wanneer er contact op is genomen met de huidtherapeuten en artsen wordt er duidelijk hoeveel
specialisten er willen meewerken aan het onderzoek. Ook zullen de enquêtes die worden afgenomen
geheel anoniem blijven. De patiënten die de enquête invullen zijn patiënten die lijden aan deze
ziekte of al behandelt zijn en te maken hebben met de behandeling dermatografie. De enquêtes
worden in de stad Den haag uitgevoerd. Deze enquêtes worden bij een aantal huidtherapeuten
neergelegd, en deze worden na 2 weken weer opgehaald, het is de bedoeling dat die huidtherapeut
vraagt aan de patiënten of zij mee willen werken aan het onderzoek, als de patiënten hierin mee
stemmen vullen zij de enquête in. Wanneer de onderzoeker in Den haag geen huidtherapeut of arts
kan vinden die mee wilt werken aan het onderzoek, kan dit ook in een andere stad binnen ZuidHolland uitgevoerd worden. Deze mogen alleen in een straal van maximaal 25 km van de werklocatie
van de onderzoeker gevestigd zijn.
Randvoorwaarden
Het onderzoek is beroepsgeboden en zal wel degelijk een bijdrage leveren aan het beroep
huidtherapie. Patiënten die een borstamputatie ondergaan kunnen zich belemmert voelen in het
dagelijks functioneren, ook kan schaamte, depressie of andere psychosociale effecten een rol spelen.
Dit onderzoek draagt bij aan de kwaliteitsverbetering van het beroep. De resultaten van dit
onderzoek kunnen gebruikt worden binnen dit beroep om de huidtherapeut bewust te maken van de
psychosociale effecten bij een patiënt. Hierdoor kan de huidtherapeut beter inspelen op de behoefte
van de patiënt. Ook kan de huidtherapeut zich bewust worden op wat voor effect dermatografie
hierbij geeft. Daarmee de huidtherapeut de professionaliteit van het beroep worden verbeteren.
Dit onderzoek valt buiten de Wet Medisch Onderzoek (WMO), er is geen sprake van medischwetenschappelijk onderzoek en de proefpersonen worden niet aan handelingen onderworpen, en de
proefpersonen worden niet een bepaalde gedragswijze opgelegd. Er wordt voor dit onderzoek
gebruik gemaakt van een twee verschillende enquêtes, waarbij de patiënt en de huidtherapeut zelf
een keuze kan maken of zij mee willen werken aan dit onderzoek.
6
Het onderzoek is haalbaar in 16 weken. Vanaf het afmaken van een onderzoeksplan tot aan het
schrijven van een onderzoeksrapport waarin de resultaten en de conclusie worden toegelicht. Dit
wordt in de planning duidelijk weergeven (zie bijlage 2: Tijdsplanning)
Relevantie
Op dit moment is er weinig informatie bekend over de psychosociale effecten van een
borstamputatie en een dermatografie behandeling. De psychosociale effecten van een
borstamputatie en van een dermatografie behandeling worden onderzocht door middel van
interviews. De interviews worden afgelegd bij vrouwelijke patiënten die een borstamputatie hebben
ondergaan, of een dermatografie behandeling hebben gehad.
In beide gevallen is er gekozen voor een interview omdat er tijdens een interview persoonlijk contact
is met de patiënt. De houding en reactie van de patiënt kan tijdens een interview goed worden
geobserveerd. Tijdens beide interviews wordt er gevraagd naar de ervaringen, de effecten en de
bijwerkingen van zowel de borstamputatie, als van de dermatografie behandeling.
Na dit onderzoek is er meer informatie over de psychosociale effecten van een borstamputatie en
over een dermatografie behandeling. Het is belangrijk dat Huidtherapeuten op de hoogte zijn van
deze psychosociale effecten. Zo kunnen zij de patiënten beter begeleiden tijdens een behandeling en
goed inspelen op de behoeftes van een patiënt.
Analyse praktijk methode
De praktijkmethode wordt uitgevoerd door middel van twee verschillende enquêtes, één voor de
patiënt en één voor de huidtherapeuten en de artsen. Er worden 150 enquêtes verdeeld over tien
verschillende huidtherapeutische praktijken, ziekenhuizen en huisartsenpraktijken. Dit met als doel
minimaal 50 respondenten te krijgen voor dit onderzoek.
Om de resultaten van de enquête te kunnen analyseren, worden ze per meerkeuzevraag geordend in
een Excel bestand. De resultaten van de patiënten en huidtherapeuten worden gescheiden verwerkt.
In dit bestand komen geheel afgeronde cijfers en deze worden verwerkt in een staafdiagram, waaruit
een percentage zal volgen (zie figuur 1). Door de resultaten af te lezen van de staafdiagram, kan er
één of meerdere deelvragen beantwoord worden. Alle diagrammen worden gebruikt om een
conclusie te trekken en om de hoofdvraag te beantwoorden.
Om antwoord te geven om de deelvraag “Hoeveel behandelingen zijn er nodig om een gewenste
realistische resultaat te behalen?” wordt het resultaat van de enquêtes die zijn ingevuld door de
patiënten, gedeeld door het aantal patiënten om zo een gemiddeld aantal aan behandelingen
kunnen vast stellen.
Figuur 1 voorbeeld Staafdiagram
60
Huidtherapeut
Patient
45
30
15
0
Deelvraag 1
Deelvraag 2
Deelvraag 3
7
Analyse literatuur methode
Met behulp van de literatuurstudie kan er meer inzicht worden verkregen over wat de psychosociale
effecten van een borstamputatie bij een patiënt kunnen zijn. Uit verschillende onderzoeken is
gebleken dat de psychosociale effecten het genezingsproces na een borstkanker operatie nadelig
kunnen beïnvloeden. Een van de grootste psychosociale effecten is angst. Angst dat de kanker terug
komt, angst dat de partnerrelatie verstoort zal worden en angst om te moeten leven met een
onvolledig lichaamsbeeld. Dit brengt ook grote onzekerheden met zich mee. Schuldgevoelens rond
de vraag of zij wel de goede keuze hebben gemaakt spelen op. Patiënten realiseren zich dat deze
verminking onvermijdelijk is als zekerheid voor de toekomst, maar toch blijft er ook een groot gevoel
van gemis bestaan.
Niet alleen het vertrouwen in het leven en in het lichaam van de patiënt wordt op de proef gesteld,
ook hebben zij vaak het idee dat ze er niet meer bij horen. Het gevoel afgesneden te zijn van anderen
maakt het voor deze patiënten vaak moeilijk om over hun gevoel te praten. Hierdoor kunnen
patiënten in een isolement raken doordat ze het gevoel krijgen dat andere mensen hun niet
begrijpen. Hierdoor wordt het gevoel van eigenwaarde ook aangetast. Het is echter niet zo dat deze
patiënten alleen maar kwetsbaar en onzeker zijn: in moeilijke omstandigheden kunnen zij zich ook
juist heel sterk en weerbaar opstellen. De overlevingsdrang speelt hierbij een grote rol. Iedere
patiënt heeft zo zijn eigen manier om met deze psychosociale effecten om te gaan.
Bijlage I literatuurlijst
Brunklaus, O. (1996). Luisteren naar mensen met kanker/druk 1/ING. Bohn Stafleu van Loghum.
Bruurs, A. (2012). ERKENNING VAN GESMOORDE BELEVINGEN BIJ VROUWEN NA
BORSTRECONSTRUCTIE.
Wisse, A. (2009). Kunst als therapie. Borstkanker een lijdensweg door de eeuwen heen.
Raatgever, A.M., Plaisier, P.W., Gooyer, D.J. de. (2012). Oncologie. Houten: Uitgeverij Bohn Stafleu
van Loghum
Velden, E.M. van der, Jairath, D., Kock, J.H., IJsselmuiden, O.E., Oostrom, C.A.M., Hovius, S.E.R.
(1994). Dermatografie als behandelingsmethode in verschillende medische disciplines. Nederlands
Tijdschrift Dermatol Venerol
Verbeek, L.M., Broeders, J.M., Otto, J., Fracheboud, J., Otten, J.D.M., Holland, R., Heeten, G.J. den,.
Koning, J. de. (2013). Effecten van het bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Nederlands tijdschrift
geneeskunde
Dijk, M. van., Janssen, W. (2009). Psychosociale ondersteuning voor patiënten met kanker.
Psychologie & gezondheid
Velden, E. M. van der, Jairath, D., Kock, J.H. (1984). Dermatografie als behandelingsmethode in
verschillende medische disciplines. Nederlands Tijdschrift Dermatol Venerol
8
Bijlage II Tijdsplanning
Planning:
Om dit onderzoek zo goed mogelijk uit te voeren is er een duidelijke planning gemaakt. Zo is
het haalbaar om dit onderzoek binnen 16 weken af te ronden. In dit onderzoek wordt er
gebruikt gemaakt van literatuurmethodes en praktijkmethodes. De praktijkmethodes:
interview, observatie en een enquête worden gebruikt. In deze planning is alles zo ingepland
dat de methodes haalbaar zijn qua tijd.
Weken
Week 1
Week 2
Uren
4
6
5
Taken
Onderzoeksvoorstel opzetten
Onderzoeksplan opzetten
De literatuurmethode uitvoeren
Het beantwoorden van de deelvraag:
‘’ Hoeveel behandelingen zijn er nodig om het gewenste realistische resultaat te
behalen?’’
Met verschillende huidtherapeuten communiceren
Week 3
4
Met veel huidtherapeuten over het gehele land in contact komen en overleggen over
de mogelijkheden voor de praktijkmethode observatie, interview en enquêtes.
Afspraken maken met de huidtherapeuten die mee willen werken.
4
Enquêtes samenstellen
2 enquêtes opstellen voor patiënten en voor huidtherapeuten om de deelvraag
‘’Hoeveel behandelingen zijn er nodig om het gewenste realistische resultaat te
behalen?’’ te beantwoorden.
Week 4
2
8
Enquêtes overhandigen/opsturen
Interviews maken
- 1 interview voor de patiënt om de deelvraag ‘’Is een dermatografie behandeling
pijnlijk?’’ te kunnen beantwoorden.
- 1 interview aan de patiënt om de deelvraag ‘’Wat zijn de psychosociale effecten van
een borstamputatie?’’ te beantwoorden
- 1 interview aan patiënt om de deelvraag ’Wat zijn de psychosociale effecten van een
dermatografie behandeling?’’ te beantwoorden
- 1 interview om de deelvraag ‘’Wat is het effect van dermatografie bij een
borstamputatie volgens patiënten?’’ te beantwoorden. 1 interview voor de patiënten
1 interview voor de deelvraag: ’Wat is het effect van dermatografie bij een
borstamputatie volgens huidtherapeuten?’’ een interview voor de huidtherapeuten.
Week 5
4
Praktijkmethode observatie uitvoeren
Week 6
Week 7
6
2
2
4
Enquêtes verwerken
Discussiëren over de resultaten enquêtes
Conclusies van enquête beschrijven in onderzoeksrapportage
Praktijkmethode interview uitvoeren met huidtherapeuten
Week 8
8
Praktijkmethode interview uitvoeren met patiënten
Week 9
3
3
Observatie resultaten verwerken
Interview resultaten verwerken
Voor de praktijkmethode ‘’Is een dermatografie behandeling pijnlijk?’’
9
Week 10
4
Discussiëren over de resultaten van de interviews en observatie
Week 11
4
Week 12
2
De conclusies van de interviews en observatie verwerken in het
onderzoeksrapportage
Onderzoeksrapportage afmaken
Week 13
2
Onderzoeksrapportage bijwerken, controleren
Week 14
4
Discussiëren over de uitkomsten
Week 15
4
Resultaten bespreken en beschrijven
Week 16
2
Definitief onderzoeksrapport afronden en afhebben
10