NAH en Psychiatrie

NAH en Psychiatrie
Veranderingen in gedrag en emotie
Bijeenkomst Contactpersonen NAH
22 april 2010
Indeling
Definitie
Enkele cijfers
Wanneer komt de psychiater in beeld?
Taak van de psychiater
Hoe gaat de psychiater te werk?
Casuïstiek
Aanbevelingen
Definitie NAH
• NAH is alle hersenletsel niet voor of rondom de
geboorte ontstaan, dat een onherstelbare breuk in
de levenslijn tot gevolg heeft.
Enkele cijfers
• Incidentie NAH totale bevolking bedraagt 80.00090.000
• 81% van de in het ziekenhuis opgenomen
patiënten wordt zonder nazorg naar huis toe
ontslagen
• 50% van hen krijgt problemen in de chronische
fase
Enkele cijfers II
•
•
•
•
Bron: Hersenstichting 2010
Elke dag 110 personen CVA
Per jaar 41.000
75% overleeft
In Nederland 216.500 personen die een CVA
hebben gehad
• 70% blijvend last van stoornissen op gebied van
cognitie, emotie, gedrag, communicatie en
persoonlijkheidsverandering
Enkele cijfers III
• Bij 68.000 van de 845.000 binnen de GGZ
geregistreerde in behandeling zijnde personen is er
sprake van NAH gerelateerde problematiek (GGZ
sectorrapport “ Op waarde geschat” 2009)
• Onderzoek GGZ Oostbrabant: 8% van bij poli’s
aangemelde patiënten heeft NAH gerelateerde
problematiek
Wanneer psychiater in beeld?
- Gedragsproblemen
- Psychiatrisch beeld ( psychotische
ontregeling/stemmingsproblematiek)
- Overbelasting van de omgeving
Taak van de psychiater
Zoektocht naar
overbelasting/overvraging
LET OP:
Onze ervaring is:
In 9 van de 10 gevallen speelt overvraging vanuit
het onvoldoende onderkennen van
neuropsychologische functiestoornissen en
communicatieve problematiek een rol (met
stoornissen in gedrag en emotie ten gevolge)
Voorbeelden
- Bij Afasie wordt meer begrip en
communicatievaardigheid verondersteld dan
aanwezig is……..Gevolg: Misverstanden
- Bij geheugenproblemen wordt ervan
uitgegaan dat meer onthouden wordt dan
mogelijk is………Gevolg: Irritatie
- Aandachtsproblemen en
prikkelgevoeligheid worden niet eens
gezien…….
Gevolg: Overprikkeling
Kans op overvraging groter door
- Gebrek aan motorische problemen
- Hoe subtieler de afwijkingen en beperkingen hoe
groter de kans op overschatting
- Jonge leeftijd
Hoe gaat de psychiater te werk?
Allereerst de diagnostiek cliënt
• Somatisch neurologische aspecten, o.a. EMV
score, PTA, lokalisatie
• Premorbide functioneren
• Systeeminteractie voor en na het letsel
• Neuropsychologische functies
• Psychiatrisch toestandsbeeld
• Persoonlijkheidsverandering na
letsel(emoties,drive, impulscontrole)
• Communicatieve functies
Diagnostiek Cliënt in huidige omgeving
Waar kijk je naar?
•
•
•
•
•
Hoe gaat de omgeving met de cliënt om?
Hoe wordt er gecommuniceerd?
Begrijpt men elkaar?
Benadert men de cliënt op het niveau dat hij heeft?
Houdt men rekening met de cognitieve
stoornissen?
• Wat speelde er in het systeem voor het letsel en
hoe beïnvloedt dat nu de interactie?
Na diagnostiek volgt integratie
• Alle aspecten bepalen samen wat het probleem is
• Het gaat om het maken van een geïntegreerde
werkhypothese
• Dan kan bepaald worden in welke sector de
aanpak moet plaatsvinden
• De psychiatrie doet zijn deel
Casuïstiek
• Werkvoorbereider bouwbedrijf,al 32 jaar
• Man, 58 jaar, hersenstaminfarcten mei 2008
• Na korte ZH-opname naar huis toe ontslagen met
fysiotherapie en logopaedie in 1-ste lijn
• NPO werd niet verricht (later wel)
Hij verwoordt zijn klachten
Mijn gezondheid
- Verdriet Boos. Angst. Futloosheid. Geen reserves. Slecht
slapen.
- Kan rode draad niet vasthouden, afwijken hoofdzaken
bijzaken. Niet weten wat het doel is. Niet weten wat ik heb
verteld of wil vertellen. Problemen met lezen. Geen
beslissingen kunnen nemen, ook thuis in het huishouden
- Niet begrepen worden thuis; Gevolg ruzie i.v.m
opvliegendheid
Vrouw loopt bij psycholoog
Moet nu zelf naar psychische afdeling NAH Boekel
Echtgenote meldt:
- Hele leven stond in het teken van werk
- In de weekends was hij altijd fietsen om de accu op te
laden voor de volgende werkweek
- Ik stond er altijd alleen voor (ook voor opvoeding
kinderen)
- Hij heeft altijd een heel opvliegend karakter gehad Veel
ruzies. En nu nog meer
- Vroeger was hij nooit thuis. Nu altijd. Kan er niet mee
omgaan
- Ben zelf depressief. Bij psycholoog
Diagnostiek
Anamnese
- Op 13-jarige leeftijd contusio cerebri (fiets versus
auto) waarna 5 weken coma. Geen revalidatie
- Daardoor problemen met geheugen en altijd snel
opvliegend
- Na contusio gedoubleerd op Mulo, daarna toch
diploma behaald. Daarna MTS.
- Op 17-jarige leeftijd val met fiets tegen auto.
Linker arm/schouder verbrijzeld. Blijvende
functiebeperking linker arm.
Vervolg anamnese
- “ Werken met de handen ging niet meer”
- Besloot door te leren , mede onderdruk van ouders;
“dan maar werken met het hoofd”
- Na MTS naar HTS
- Ging moeizaam maar hij beschrijft zichzelf als
echte doorzetter
- Diploma behaald. Vanaf die tijd werkvoorbereider
Conclusie/Integratie
- Depressief toestandsbeeld bij status na NAH met
op grond van NAH cognitieve functiestoornissen
en verscherping premorbide
persoonlijkheidsmake-up
- Premorbide NAH en anamnestisch al chronische
cognitieve overbelasting door overvraging werk
en zichzelf (persoonlijkheid)
- Broze evenwicht zowel op werk als in systeem
volledig verstoord
Behandelplan
- Medicatie (SSRI)
- Opvragen NPO’s, bestudering daarvan door
neuropsycholoog (o.a om mogelijkheden m.b.t
cognitieve revalidatie te bepalen)
- Psycho-educatie
- Systeembehandeling/ondersteuning
- Samenwerking organiseren met UWV en
bedrijfsarts
- Aandacht rouwverwerking
Aanbevelingen
- Cliënt begrijpt niets
- Cliënt onthoudt niets
- Je overvraagt hem dan niet want wat cliënt kan
komt er vanzelf wel uit
- Besteedt minstens zoveel aandacht aan de
behandeling en begeleiding van d omgeving van
de cliënt als aan hemzelf
- Houdt rekening met de fase van de
rouwverwerking waar cliënt en omgeving zich in
bevindt
- Goede systeemdiagnostiek is van belang, al in een
vroeg stadium
Als laatste
Dank voor uw aandacht
Monique van Lanen-Stijntjes
Psychiater NAH
Huize Padua NAH Boekel