Definities - Geschiedenis en Didactiek

Differentiatie
Hanneke Tuithof
Roxanne Elt
Wouter Meijer
Opzet van de workshop
❖
Wat is differentiatie
❖
Voorbeelden uit de praktijk
❖
Tips
Definities
❖
Differentiatie: doelgericht inspelen op verschillen tussen
leerlingen binnen een klassensituatie (interne
differentiatie)
❖
Leeropbrengst proberen te optimaliseren gebaseerd op
een selectie buiten de klas (externe differentiatie)
Gebaseerd op meesterproef Franke Kaljee en Ryanne van Zweeden UU
2016
Wanneer had je willen
differentiëren?
De discussie…
Ik heb geen tijd om iedere
leerling in de gaten te
houden…
Hoe geef ik passend
onderwijs vorm?
Kan hij/zij niet
beter naar de
HAVO…
Ik wil wel differentiëren,
maar weet niet hoe?
Ik heb geen tijd om de hand
van elke leerling vast te
houden…
Plattegrond
HV2N, Havo/vwo determinatie klas
Sarah
Fleur
Khalid Jochem
Con
Ahmed
Quinten
Con/H
Con,
Jesper
Imran
vwo
Koen
vwo
Kim
vwo?
Con/H
vwo
Vicky
Frederique
Th
Con
Nihad
Jelle
Junior
Kelly
Selina
vmbo-t
vwo,
Nisrine
Gijs E
Femke
Kasper
Con
Roy
Demba
Mitchell
EP, Con
vwo
Con
Sharad
Youran
Bureau
vwo?
adhd, con
Kovan
Job
Gijs T
Newcastle, Engeland
❖
Leesleeftijd
❖
‘target level’
❖
‘free school meals’
Altijd een vorm van differentiatie
Steigers
Voorbereiding
❖
Zodra je een indruk hebt van het verschil in niveau,
capaciteit, gedrag, etc. —> leerlingen in groepen
categoriseren
❖
Maak groepjes of tweetallen —>
❖
Vorm = leerlingen van hetzelfde ‘niveau’
❖
Kleur = leerlingen van verschillend ‘niveau’
Voorbeeld werkvorm 1
❖
Niveau van de bronnen is
hetzelfde, wel visueel + tekst
❖
De opgaven bladen zijn
gedifferentieerd (stoplicht kleuren):
❖
Basis
❖
Uitdagend
❖
(extra uitdagend)
Het is belangrijk te benadrukken
dat het basisniveau geen ‘laag’
niveau is.
Voorbeeld werkvorm 2
Bron 3:
(…) Na het verlies van Nederlands-Brazilië in 1654, wordt
het kleine eiland Curaçao de belangrijkste bestemming voor
de Nederlandse slavenschepen. Het eiland was droog en dor,
ongeschikt voor grootschalige plantagelandbouw. Er waren
geen edelmetalen en de zoutpannen leverden geen hoge
opbrengst op. (…)
Curaçao was een droog en dor eiland. Waarom koos de WIC dit eiland om slaven
naartoe te brengen?
Waarom was Curaçao de ideale plek voor de WIC om slaven te leveren?
Verschil in vraagstelling
Discussie! (basis)
Welk land is volgens jou meer schuldig als we het hebben over slavenhandel:
-Nederland,
-Spanje,
omdat ze de slaven van Afrika naar Amerika verscheepten.
omdat ze de slaven kochten en op eigen plantages lieten werken.
Geef 1 argument om je mening ondersteunen:
Discussie! (uitdagend)
Welk land is volgens jou meer schuldig als we het hebben over slavenhandel:
-Nederland
-Spanje
Geef argumenten om je mening te ondersteunen:
Soorten differentiatie
❖
Tempo
❖
Niveau
❖
Keuze mogelijkheden
❖
Instructie
❖
Beoordeling
Voorbeelden externe
differentiatie Vathorst ter
inspiratie
❖
Voorbeeld 1 ‘Vive la nation’
❖
Voorbeeld 2 ‘botjesboekje of
nijntjeboekje’
Vive la Nation (3h/v)
HAVO-versie
VWO-versie
Nijntjeboek vs. Botjesboek
4 HAVO (2 weken)
4 VWO (3 weken)
• In duo’s
• Individueel
• Vorm ligt vast  Nijntje
• Vorm is open  eigen personage +
eigen verhaal
• Inhoudelijke onderdelen worden
specifiek benoemd
• Inhoudelijke onderdelen zijn alleen
te vinden via beoordelingsformulier
Hoe had je willen
differentiëren?
Tips
❖
Aanbieden van keuzes en/of steigers is voor veel docenten een goeie start
❖
Bereid voor vanuit je doelen en vanuit de kennis van je leerlingen
❖
Geef leerlingen autonomie/zeggenschap over bijv. inhoud, vorm of werkwijze
❖
Een sterke instructie is essentieel en kan voor wie het nodig is uitgebreid worden met
steigers en/of een verlengde instructie (bijvoorbeeld d.m.v. instructietafel)
❖
Geef sterkere leerlingen geen extra werk, maar ander werk (vervang een onderdeel i.p.v.
een onderdeel toe te voegen)
❖
Durf de ruimte te nemen om aanpassingen te doen voor een individuele leerling (vb:
schrap een element of geef ruimte voor een koppeling met actualiteit)
❖
M. Berben en M van Teeseling, Differentiëren is te leren CPS 2014