Depressie bij ouderen

Depressie
bij
ouderen
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
1 Het syndroom depressie
1.1 Depressie als stemmingsstoornis
– Ontstemming;
– Gebrek aan lustgewaarwording.
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
1 Het syndroom depressie
1.2 Depressieve symptomen
–
–
–
–
–
Negatief gekleurd zelfbeeld;
Remming;
Verandering in vitale functies;
Terugkerende gedachten aan de dood;
Moeheid/verlies aan energie.
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
Noteer
1. Dé depressie bestaat niet
2. Dit is lijden
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
1 Het syndroom depressie
1.3 Andere verschijningsvormen
– Psychotische depressie;
– Geagiteerde depressie;
– Manisch-depressieve stoornis (bipolair).
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
1 Het syndroom depressie
1.4 Verschijningsvormen bij ouderen
–
–
–
–
–
Vaak geen uitgesproken psychische klachten;
“maskering” door somatische symtomen;
Slaapstoornis als enige klacht;
“deficitaire” presentatie;
Psychotische symptomen:
• Achterdocht;
• Hypochondrische wanen
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
1 Het syndroom depressie
1.5 Zelfdoding
– Risicogroep: oudere mannen;
– “gemaskeerde” zelfdoding;
– Vooroordelen en misopvattingen.
1.6 Verloop
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
2 Hoeveel mensen lijden aan depressie?
• Prevalentie van ernstige depressie bij ouderen =
bij jongeren;
• Maar grotere prevalentie van depressiviteit en
“zware psychosociale stress”;
• Geslachtsverschillen.
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
3 Het ontstaan van depressie
De oorzaak van depressie bestaat niet.
• 3.1 kwetsbaarheid
– Genetische factoren;
– Vroegste kinderjaren.
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
3 Het ontstaan van depressie
• 3.2 Risicofactoren
– Biologische factoren:
• Neurotransmitters (N.B.: medicamenten);
• Neurohormonale factoren.
– Psychologische factoren:
• Levensloop (psychotraumata)
• Actueel verlies en persoonlijkheid
–
–
–
–
–
Pensioen;
Overlijden van geliefde;
Lichamelijk lijden;
Vereenzaming (N.B.: verlies is niet altijd een concreet aanwijsbaar feit.)
Familiale interacties.
– Sociologische factoren
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
4 Weerslag op de omgeving
•
•
•
•
Rolomkering;
Schuldgevoelens;
Angst;
De “verborgen patiënt”
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
5 Behandeling
• Professionele hulpverlener
• Medicamenteuze therapie en psychotherapie
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
Psychotherapie bij ouderen
•
•
•
•
Historiek;
Verschillende richtingen;
Het moet “klikken”;
Betrekken van de omgeving.
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
Behandeling
•
•
•
•
Opname op een gerontopsychiatrische afdeling;
Psychotherapeutische dagkliniek;
Electroconvulsivotherapie;
Terugkijken op een depressieve periode.
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
6 Omgaan met depressieve ouderen
•
•
•
•
•
Niet bagatelliseren;
Geen appél op wilskracht;
Niet aansporen om plezier te hebben;
Tijd geven;
Niet in de plaats treden van arts of
psychotherapeut;
• Helpen professionele hulp te zoeken;
• Onbevooroordeeld luisteren.
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven
7 Is preventie mogelijk?
• Echte preventie?
• Tijdig herkennen en deskundige hulp inroepen;
• “preventieprogramma’s
– Vb.: assertiviteitstraining;
– Leren ontspannen;
– Recent verweduwden
• N.B.: preventie van zelfdoding
Depressie bij ouderen
Luc Van de Ven