Werkwijzer 4 HAVO HOOFDSTUK 5 Veranderend wereldbeeld § 5.1

Wer kw ijzer 4 HAV O
HOOFDSTUK 5 Veranderend wereldbeeld
§ 5.1 De renaissance
1. Lees de casus. Waarom past broeder Puccio zo goed bij het wereldbeeld
van de middeleeuwen? Gebruik bronelementen in je antwoord (“ik zie dit
in de bron aan…”).
2. Waarom beschrijft de schrijver van Decameron de figuren Don Felice en
Isabetta met meer sympathie dan broeder Puccio (wat wil hij hiermee
bereiken)? Betekenis/oordelen toen
3. Lees “De mens en de wereld centraal”. Noem een kenmerk van het
traditionele middeleeuwse denken.
4. Noem een kenmerk van het nieuwe denken over het leven op aarde, dat
typisch is voor de renaissance.
5. Noem drie overige kenmerken van het nieuwe denken dat typisch is voor
de renaissance.
6. Wat is het nieuwe ideale beeld van de mens (de ‘uomo universale’)?
Gebruik een voorbeeld in je antwoord en leg uit waarom dit voorbeeld
typerend is.
7. Leg uit wat het humanisme is en wat deze stroming te maken heeft met
de benaming van de periode als ‘de renaissance’ (wedergeboorte).
8. Waren de mensen die ‘renaissancistisch’ waren nog christelijk? Waarom
wel/niet?
9. Bekijk bron 3 en 4. Leg aan de hand van 3 punten uit wat het verschil is
tussen middeleeuwse en renaissancistische kunst.
10. Lees “Het ontstaan en de verspreiding van de renaissance”. Noem de
sociaaleconomische oorzaken van het ontstaan van de renaissance.
Oorzaken en gevolgen
11. Noem een culturele oorzaak voor de nadruk op de antieke oudheid.
Oorzaken en gevolgen
12. Noem een overige oorzaak voor de hernieuwde belangstelling voor de
oudheid. Oorzaken en gevolgen
13. Leg uit door welke uitvinding de ideeën van de renaissance zich zo snel
konden verspreiden en hoe deze uitvinding eraan bijdroeg. Oorzaken en
gevolgen
14. Vat samen op welke manier de renaissance het wereldbeeld veranderde.
§5.2 Europeanen ontdekken de wereld
15. Lees de casus. Wat is waarschijnlijk het belangrijkste motief voor de
Spaanse veroveringen in Mexico? Gebruik bronelementen in je antwoord
(“ik zie dit in de bron aan…”).
16. Lees “Europa verkent de wereld”. Maak een korte opsomming van de drie
genoemde oorzaken voor de ontdekkingsreizen door Europeanen.
Oorzaken en gevolgen
17. Noem drie beroemde ontdekkingsreizigers en hun uiteindelijke
bestemming.
18. Noem een voordeel en een nadeel aan de ontdekkingsreizen.
19. Lees “De wereld blijkt groter en anders dan gedacht”. Leg uit op welke
twee manieren de ontdekkingsreizen het wereldbeeld veranderden.
20. Aan de ene kant trad men meedogenloos op tegen de inheemse
volkeren. Aan de andere kant had men ontzag voor de ‘nieuwe’
beschavingen. Wat was de derde reactie die Europeanen hadden bij
aankomst in de nieuw ontdekte gebieden? Vergelijken
21. Noem de vier gevolgen op langere termijn op die de expansie met zich
meebracht. Continuïteit en verandering
§5.3 De reformatie
22. Lees de casus. Noem drie dingen die Luther zag waardoor hij ging
twijfelen aan de katholieke kerk.
23. Lees “Kritiek op de kerk.” Waarop reageerde Luther met zijn 95
stellingen?
24. Op welke vier aspecten had Luther kritiek? Leg voor elk aspect uit wat
zijn kritiek was.
25. Bekijk bron 2. Luther wordt hier afgebeeld alsof zijn uitspraken direct
van een soort demon komen. Waarom zouden veel katholieken Luther
zo zien?
26. Lees “De reformatie in Europa”. Wat houdt de Reformatie precies in?
27. Hoe reageerde de katholieke kerk in eerste instantie op Luther en
andere hervormers?
28. Luther en Calvijn richtten beiden hun eigen kerk op. Beide zijn
protestantse kerken. Waarom noemen we de kerken van Luther en van
Calvijn beiden protestants? (Denk aan ‘protest’.)
29. Noem drie verschillen tussen het katholicisme, het lutheranisme en het
calvinisme.
30. Tijdens het Concilie van Trente (1545-1563) reageerden katholieken op
de kritieken die werden geuit. Welke maatregelen hebben de
katholieken op het concilie besloten te nemen?
31. Welke gevolgen heeft de reformatie gehad op bestuurlijk gebied in
Europa? Noem voorbeelden in je antwoord. Oorzaken en gevolgen
32. Maak de vragen van je portfolio over hfst. 5.