t Veld - SP Roermond

Kaalslag in het
Roermondse Veld
‘Een zegen, óf een
historische blunder?’
Dit document is een uitgave van de
SP afdeling Regio Roermond
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
1
Inhoudsopgave
Pagina 2
Voorwoord
Pagina 3
Pagina 4
Achtergrond
Het wijkontwikkelingsplan
Een kijkje achterom
Pagina 5
Pagina 6
Pagina 7
Pagina 8
Pagina 9
Pagina 10
Pagina 11
Pagina 12
Pagina 13
Het onderzoek
Voorkeur voor wonen in ’t Veld
Terugkeer naar ’t Veld
Diverse bevolkingsgroepen
Wooneisen
Woningstichting Roermond (WSR)
Verwarming van de woningen
Gebreken aan de woning
Woningen met een sloopstatus
Gerenoveerde woningen
Pagina 14
Conclusies en Aanbevelingen
Kansen grijpen
Pagina 15
Reacties
Wat vinden de bewoners ervan?
Pagina 18
Pagina 20
Pagina 21
Pagina 23
Bijlagen
Sloop is de simpelste manier van spreiding,
interview met prof. Ing. André Thomsen
Bijdrage van Samira Arramdani,
bewoonster uit ’t Veld
Het straatje van Vermeer, versus het poortje van de Lovaniostraat
Spreiding goed middel voor betere leefbaarheid, ingezonden
brief van wethouder wijkontwikkeling dhr. Tilman Schreurs
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
2
Voorwoord
O
p zaterdag 27 maart 2004 bracht de Roermondse SP samen met Jan Marijnissen een
bezoek aan de wijk het Roermondse Veld. Hieraan voorafgaand hield René Gabriëls,
wetenschapper aan de universiteit van Maastricht, een presentatie over de
uitkomsten van zijn onderzoek in deze Roermondse volkswijk. ”In ’t Veld is sprake van grote
werkloosheid, van armoede, van achterstand in onderwijs en verpaupering. Daarnaast is
sprake van een gezondheidsprobleem, van vervuiling en verloedering van de
woonomgeving en het straatbeeld. Verpaupering door achterstallig onderhoud van de
woningen versterkt de diverse problemen die zich in de wijk voordoen. Bewoners willen gaan
verhuizen als de woningen niet meer onderhouden óf gesloopt dreigen te worden. Het
gemeentebestuur van Roermond én verhuurder Wonen Zuid hebben verzuimd de bewoners
van ’t Veld serieus te nemen. Ook is verzuimd de bewoners voldoende te betrekken bij de
aanpak van de problemen in hun wijk”, aldus kort samengevat de mening van Dr. Gabriëls.
Naast de hulpvragen van een aantal wijkbewoners zijn de uitkomsten van het onderzoek,
”Voorbij de overhangende tak en de losliggende tegel”, van Dr. René H. Gabriëls en Dr.
Wiebe W. Nauta (UM), uitgevoerd in opdracht van de gemeente Roermond, voor ons
bepalend geweest een eigen onderzoek te starten. Als SP vinden wij de afwijzende opstelling
die de gemeente Roermond inneemt ten aanzien van de conclusies van dit rapport
afkeuringswaardig. Door dit verschil in zienswijze is grote onduidelijkheid ontstaan over de
werkelijke situatie en problemen in ’t Veld. Het is de bedoeling van dit document om enige
duidelijkheid te scheppen in deze tegenstelling. Daartoe hebben wij ruim 120
bewoners/huurders, allen woonachtig in ’t Veld, uitvoerig gesproken. Een enquêteformulier
(zie bijlage) was daarbij onze leidraad.
Het beleid van de gemeente Roermond is gericht op het verminderen van de sociale
woningvoorraad in de gemeente. Het gemeentebestuur stelt dat verbetering van de wijk(en)
slechts bereikt kan worden door sociale huurwoningen te slopen en daarvoor in de plaats
dure huur- of koopwoningen te bouwen. Een van de gevolgen hiervan is dat veel woningen
worden gesloopt zonder dat daar concrete nieuwbouwplannen tegenoverstaan. Het Veld
vertoont nu al veel littekens van gesloopte woningen. Opmerkelijk genoeg wijst ons
onderzoek uit dat bijna alle bewoners van ’t Veld in hun wijk willen blijven wonen. De
gemeente Roermond spant in haar woningbeleid veel samen met projectontwikkelaars.
Deze projectontwikkelaars zijn niet geïnteresseerd in renovatie van oudere woningen en in
het welzijn van de bewoners, maar kennen een duidelijk commercieel belang.
Woningcoöperatie Wonen Zuid wordt door veel bewoners gezien als een organisatie die lang
niet altijd de belangen van de huurders dient. Zo is aan onderhoud van veel woningen sinds
1980 niets meer gedaan. Toch heeft Wonen Zuid wel de jaarlijkse huurverhogingen
doorgevoerd. Bewoners die door sloop noodgedwongen hun woning moeten verlaten
worden door Wonen Zuid in de steek gelaten. Zij moeten zelf maar zien hoe ze aan een
andere woning komen. Ze hebben weliswaar een voorkeursbehandeling, maar alleen voor
die wijken die door Wonen Zuid zijn aangewezen. Én tegen huren die meestal fors hoger
liggen dan de huur voor hun oude woning.
Het Veld wordt vaak afgeschilderd als één grote probleemwijk. Zeer ten onrechte. Want wie
zich de moeite neemt ziet een veelkleurige, levendige en hechte gemeenschap die als
voorbeeld kan dienen voor vele andere vooroorlogse volkswijken.
Logische vraag is dan ook: ” Waarom wil de gemeente Roermond en Wonen Zuid een
probleem oplossen wat door de bewoners zelf niet als probleem gezien en ervaren wordt?”
Bestuur SP Roermond
Januari 2006
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
3
Achtergrond
Het wijkontwikkelingsplan
M
idden jaren negentig heeft de gemeenteraad van Roermond het initiatief genomen
om de leefbaarheid van ’t Veld te verbeteren. De opdracht was: ”Maak een plan
samen met alle betrokkenen in de wijk om de leefbaarheid in de wijk duurzaam te
verbeteren”. Deze opdracht heeft in 1999 geresulteerd in een ”Wijkontwikkelingsplan”. Dit
plan gaat uit van de volgende uitgangspunten: ” Verbetering van sociale veiligheid en
betrokkenheid van de bewoners. Verbetering van de wijkeconomie, woonomgeving en
woningen. Verbeter de kwaliteit van woningen door renovatie, verkoop, sloop en
nieuwbouw.”
In totaal zouden volgens het wijkontwikkelingsplan 450 woningen gesloopt moeten worden,
waarvoor in de plaats 200 nieuwbouwwoningen zouden worden gerealiseerd, 120 woningen
konden verkocht worden en er zouden geen woningen renoveert worden. De
gemeenteraad heeft met het wijkontwikkelingsplan ingestemd.
Embleem van voorheen de winkel van de coöperatie
aan de Burgemeester Raupstraat.
In 2005 zijn 170 woningen gesloopt, zijn 225 nieuwbouwwoningen (50% sociale sector, veelal
appartementen) gerealiseerd, zijn 47 woningen verkocht en zijn 225 woningen gerenoveerd.
Nog op de nominatie om gesloopt te worden staan 51 woningen aan de Julianastraat en 65
woningen aan de Lovaniostraat en omgeving. Hiervan is al een veertigtal in september 2005
gesloopt. Van de nog te renoveren woningen staan 11 aan de Koningin Regentessestraat en
74 aan de Emmalaan. De nieuwbouwplannen bestaan uit 34 koopwoningen en 29
huurwoningen aan de Brabantsestraat en uit 20 koopwoningen en 20 huurwoningen aan de
Lovaniostraat en omgeving.
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
4
Achtergrond
Een kijkje achterom
H
et Roermondse Veld is gebouwd in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw in
de zogenaamde tuindorpstijl die in die tijd erg populair was. Kort daarvoor was een
wet aangenomen die de volkshuisvesting in Nederland regelde. Dat was hard nodig.
In de negentiende eeuw was het vaak zo dat mensen niet alleen in bittere armoede leefden,
maar ook onder zeer slecht woonomstandigheden. Massaal werden toen woningen, zoals in
’t Veld, gebouwd. Deze woningen waren voor
die tijd ruim van opzet. De kinderrijke gezinnen
waren niet meer gedwongen met z’n allen in één
of hooguit twee kamers te wonen en te slapen.
Ook in Roermond waren indertijd veel bewoners
in krotten gehuisvest. Dat was vooral het geval in
Voorstad Sint Jacob en aan de Schuitenberg.
Naast meer woonruimte bood ’t veld de
kinderen veel mogelijkheden om op straat te
spelen. Volwassenen maakten veel gebruik van
de openbare ruimte in ’t Veld. Een bijkomend
voordeel was dat daardoor de saamhorigheid
onder de bevolking toenam. Het Roermondse
Veld heeft zich mede daardoor ontwikkeld tot
een echte volkswijk. Daar heeft de komst van
vele allochtonen in de jaren zestig weinig tot niets
aan veranderd. Ook zij kwamen er snel achter
dat aanpassing aan de volksaard een
voorwaarde was om in de buurt geaccepteerd
te worden.
Dat neemt niet weg dat ook in ’t Veld soms
meningsverschillen tot uiting komen. In welke
gemeenschap gebeurt dat niet waar mensen
dicht kort op elkaar wonen? De sociale en
openbare ruimte is in ’t Veld door de bewoners
sterk ontwikkeld. Veel gebeurt op straat, zodat
ook de buren daarvan kennis kunnen nemen.
Ontwerp van 100 woningen in het Roermondse
Veld 1918-1919, architect: Ir. J.Th.J. Cuypers
Men maakt een praatje en terloops informeert men elkaar waar men zoal mee bezig is. Zeker
op een warme dag zitten de bewoners tot laat in de avond buiten. Het liefst aan de
straatzijde. Buren schuiven aan, maken een praatje en ook een biertje is niet ver weg. Dit
soort sociale structuren waren en zijn nog steeds belangrijke factoren die de bewoners
verbindt en de wijk bij elkaar houdt.
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
5
Het onderzoek
Voorkeur voor wonen in ’t Veld
O
p de vraag of men in ’t Veld wil blijven wonen antwoordde 89% bevestigend. Dit
gegeven loopt als een rode draad door het onderzoek heen. Dat blijkt ook uit de
cijfers die iets zeggen over hoelang bewoners al in ’t Veld wonen. Gemiddeld wonen
de geënquêteerden 17,21 jaar in ’t Veld, met uitschieters van 62 en 64 jaar. Velen wonen er
al hun hele leven. Zowel autochtonen als allochtonen geven er in overgrote meerderheid de
voorkeur aan in ’t Veld te willen blijven wonen. Dat blijk ook uit een ander deel van ons
onderzoek. Blijkbaar is het dus nog niet zo slecht gesteld met de kwaliteit van wonen en leven
in ’t Veld. De negatieve uitstraling en imago die de wijk zou hebben wordt in iedergeval niet
door de bewoners gedeeld. ”Hier kun je je fiets nog met een gerust hart onafgesloten
neerzetten”, is een veel gehoorde opmerking. Dit duidt op een grote sociale cohesie tussen
de wijkbewoners die dat ook als positief ervaren. Deze vorm van sociale controle houdt in
dat de bewoners niet onverschillig naast elkaar leven en ook toezien op de gedragsnormen
in hun wijk.
Voorkeur voor wonen in 't Veld
3
2
4%
7%
1
3
2
1
89%
Heeft geen voorkeur opgegeven
Wil niet in ’t Veld blijven wonen
Wil graag in ’t Veld blijven wonen
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
6
Het onderzoek
Terugkeer naar ’t Veld
D
e tot nu toe gerealiseerde vervangende nieuwbouw in ’t Veld is kleiner dan het
aantal woningen die zijn gesloopt. Van de nieuwe bewoners van de
nieuwbouwcomplexen is 45% afkomstig uit ’t Veld en 55% van elders. Deze twee feiten
zijn belangrijk, omdat de bewoners, die vanwege sloop de wijk gedwongen hebben moeten
verlaten, van verhuurder Wonen Zuid de (mondelinge) garantie hebben gekregen dat zij als
eersten in ’t Veld zouden kunnen terugkeren. Uit het hierboven genoemde blijkt dat dit bij
lange na niet de werkelijkheid is.
Waar zijn die andere oud-bewoners gebleven? Zijn die noodgedwongen in andere wijken
terechtgekomen? We hebben dat niet onderzocht. Dat blijft helaas een onbeantwoorde
vraag. Terugkeren in ’t Veld wordt daarnaast extra moeilijk gemaakt, omdat steeds meer
goedkope huurwoningen worden gesloopt. Én het is juist dat deel van de woningmarkt
waarop vele Veldenaren zijn aangewezen. Dat dit dubbel op ten koste gaat van de sociale
structuur en sociale samenhang van de wijk is overduidelijk.
Nol Hofman leidt Jan Marijnissen rond in het Veld
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
7
Het onderzoek
De diverse bevolkingsgroepen
V
olgens het eerder genoemde rapport van de wijkonderzoekers van de universiteit van
Maastricht van 2003 bedraagt het percentage allochtonen, woonachtig in ’t Veld,
36%. Dat is weliswaar het hoogste percentage van alle wijken in Roermond, maar zeker
niet dramatisch. Dit mede gezien in het licht van de wijze waarop de verschillende
bevolkingsgroepen met elkaar samenleven. Van de geënquêteerden uit ons onderzoek is
71% van Nederlandse afkomst, 12% is Turkse, 11% is Marokkaanse en 3% Antilaans/Surinaams
afkomst. Van 3% van de ondervraagden is de afkomst niet bekend.
Bevolkingsgroepen van in 't Veld
5
3%
4
3%
3
2
11%
12%
1
5
4
3
2
1
71%
Onbekend
Antiliaans/Surinaams
Marokkaans
Turks
Nederlands
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
8
Het onderzoek
Wooneisen
’V
oldoet de woning aan uw de wooneisen?”, was een andere vraag uit onze enquête.
Van de geënquêteerden antwoordde 29% met goed, 9% met matig, 10% met
voldoende, 26% vindt de woning onvoldoende, 18% zeer onvoldoende en 8% heeft
geen mening opgegeven. In totaal geeft 44% aan dat de woning niet voldoet aan de
huidige wooneisen. Dit hoge percentage is gelegen in het feit dat de woningen niet zijn
aangepast aan de eisen van de huidige tijd. Én dat is weer het gevolg van het feit dat sinds
1980 geen onderhoud meer aan de woningen is gepleegd.
Doordat Wonen Zuid onduidelijk is gebleven over de uiteindelijke bestemming van de
woningen (sloop of renovatie) zijn er veel problemen ontstaan. Bewoners voelden er niets
voor nog maar voor één eurocent in hun woning te investeren zolang niet duidelijk was of de
woning wel overeind zou blijven staan. Met gevolg dat veelal ook de interieurs er nog verder
op achteruit zijn gegaan. Kortom, waar de verhuurder ernstig in gebreke is gebleven wordt
dit grove verzuim nu als argument gebruikt om tot grootschalige sloop over te kunnen gaan.
Wooneisen
6
8%
5
18%
4
3
2
1
6
5
4
3
2
1
26%
10%
9%
29%
Heeft geen mening opgegeven
Vindt de woning zeer onvoldoende
Vindt de woning onvoldoende
Vindt de woning voldoende
Vindt de woning matig
Vindt de woning goed
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
9
Het onderzoek
Woningstichting Roermond (WSR)
V
an alle geënquêteerden woont 90% in een woning van Wonen Zuid en 10% in een
woning van de Woningstichting Roermond. De huurders van de Woningstichting
Roermond hebben een totaal ander beeld van hun woning dan de huurders van
Wonen Zuid. Een overgrote meerderheid vindt de woning goed (50%) tot matig (30%).
Daarnaast vindt 10% van de geënquêteerden de woning voldoende en maar 10% vindt de
woning onvoldoende. Dat is ook goed te zien aan de buitenkant. De woningen van de
Woningstichting Roermond zien er zeer goed uit. Toch klaagt nog 10% over slechte isolatie en
de helft (50%) heeft last van vocht. Dat laatste komt het meeste in de kelders voor. Uit ons
onderzoek blijkt verder dat de communicatie met de Woningstichting goed is. De
Woningstichting Roermond is de opvolger van de LADA. Deze verhuurder stond bekend als
een goed en sociale verhuurder. Woningstichting Roermond heeft dat beleid overgenomen.
Woningen Woningstichting
4
10%
3
10%
2
1
4
3
2
1
30%
50%
Vindt de woning van de Woningstichting onvoldoende
Vindt de woning van de Woningstichting voldoende
Vindt de woning van de Woningstichting matig
Vindt de woning van de Woningstichting goed
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
10
Het onderzoek
Verwarming van de woningen
D
e meeste woningen worden verwarmd door een CV-installatie. Wat uit ons onderzoek
naar voren komt is dat niet duidelijk is wie verantwoordelijk is voor het in gebruik
hebben van de CV-installatie. Het comfort van een CV-installatie wordt uitgedrukt in
extra woonpunten die van invloed zijn op de hoogte van de huur. De verhuurder is de
eigenaar van de CV-installatie en draagt zorg dat de CV-installatie jaarlijks wordt
onderhouden en schoongemaakt. Bijna alle geënquêteerden verklaarden ons dat de
verplichte jaarlijkse onderhoudsbeurt van de verwarmingsketel niet plaatsvindt. Dit kan
ernstige gevolgen hebben voor de brandveiligheid van de woning. In de meeste polissen
van brandverzekeringen staat dat verwarmingstoestellen jaarlijks gecontroleerd en
onderhouden moeten worden. Gebeurt dat niet dan zijn zij niet gehouden om bij
brandschade uit te keren. Met alle gevolgen voor de bewoners van dien.
Isolatie
De isolatie van de woningen is zeer slecht.
Weliswaar zijn de ramen op de beganegrond
meestal voorzien van dubbelglas, maar dat is
ook het enige. Op de bovenverdieping
ontbreekt in de meeste gevallen dubbelglas.
Ook het dak is niet geïsoleerd. Overal zijn
vochtplekken geconstateerd. Én als klap op
de vuurpeil staat op enkele plaatsen de
verwarmingsketel
in
een
ruimte
met
halfsteensemuren en een platdak, waar ook
de isolatie ontbreekt. Bij de geringste vorst
moet, om bevriezing te voorkomen, de
verwarming constant aan zijn.
CV-ketel, geplaatst in een halfsteens bijhok met
een niet geïsoleerd dak
Stookkosten
Door geen of te weinig onderhouden aan de verwarmingsketel, door het veelvuldige
optreden van vocht, door de slechte woningisolatie en doordat de verwarmingsketel in
sommige woningen in een niet geïsoleerde ruimte is geplaatst, worden de bewoners
geconfronteerd met veel te hoge stookkosten. Deze combinatie van jarenlang achterstallig
onderhoud en de onzekerheid over wat er uiteindelijk met hun woning gaat gebeuren heeft
tot gevolg dat de bewoners er de zin niet meer van inzien zelf iets te doen aan de ontstane
situatie. Dit is de verhuurder zeker aan te rekenen.
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
11
Het onderzoek
Gebreken aan de woning
’H
eeft de woning gebreken?”, was een volgende vraag. De vraagstelling omvatte de
volgende onderdelen, waarbij meerdere antwoorden mogelijk waren:

Wat is de staat van het buitenschilderwerk?

Is de woning voldoende geïsoleerd?

In welke staat verkeert de CV-ketel?

Vertoont uw woning lekkages?

Is er sprake van vocht in uw woning?
Bij de beantwoording zijn elementen betrokken, zoals staat uw woningen op de nominatie
gesloopt te worden? Is de woning gerenoveerd en wie is de huidige verhuurder? In
onderstaande grafiek is weergeven wat de mening is van alle bewoners die we
geënquêteerd hebben.
Gebreken aan de woning
6
9%
5
56%
4
13%
18%
3
47%
2
33%
1
6
5
4
3
2
1
Diverse klachten
Vocht
Lekkage
CV-ketel
Isolatie
Buitenschilderwerk
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
12
Het onderzoek
Woningen met een sloopstatus
D
e bewoners van deze huizen wonen gemiddeld 23 jaar in ’t Veld. Het
buitenschilderwerk wordt door 8% als slecht ervaren, de isolatie is voor 27% van de
bewoners onvoldoende, de staat van de CV-ketel wordt door 15% negatief
beoordeeld. Van deze ondervraagden heeft 8% last van lekkages en vocht wordt door 35%
genoemd. In totaal zegt 8% andere gebreken te hebben, zoals scheuren in de binnenmuren
en doorlopende wc’s. Naast de gebreken aan de woningen hebben we geïnformeerd hoe
de algehele staat van de woning wordt ervaren. Het beeld dat daaruit naar voren komt,
komt overeen met het gegeven dat verhuurder Wonen Zuid gedurende 25 jaar vrijwel niets
aan onderhoud heeft gedaan.

11% oordeelde dat de woning in goede staat is;

8%
vindt de woning in matige staat;

15% oordeelt met een voldoende;

35% vindt de staat van de woning onvoldoende;

31% antwoordde met zeer onvoldoende.
In totaal vinden 66% van de bewoners van woningen die op de slooplijst staan dat hun
woning in slechte staat verkeert.
Woningen met een sloopstatus
6
8%
5
4
35%
8%
15%
3
2
1
6
5
4
3
2
1
27%
8%
Andere gebreken
Vocht
Lekkages
CV-ketel
Isolatie
Buitenschilderwerk
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
13
Het onderzoek
Gerenoveerde woningen
D
e bewoners van deze huizen wonen gemiddeld 20 jaar in ’t Veld. Van deze bewoners
vindt 36% de woning in goede staat, 9% oordeelt voldoende, 37% vindt de woning
onvoldoende en 18% zeer onvoldoende. In totaal waardeert 55% van deze bewoners
hun woning als onvoldoende. De conclusie zou kunnen zijn dat woningen die gerenoveerd
zijn niet in een betere conditie verkeren dan de woningen die op de slooplijst staan. Logische
vraag is vervolgens: ”Welke gebreken hebben deze woningen zoal?”
Onderstaande grafiek is een procentuele weergave van de genoemde gebreken. Als
uitschieters in negatieve zin worden het buitenschilderwerk genoemd (91%) en een
tekortschietende woningisolatie (90%). Deze groep noemt zelfs meer gebreken dan de
bewoners van de sloopwoningen.
De woningen, die volgens Wonen Zuid en het gemeente Roermond gesloopt moeten
worden, moeten op z’n minst geacht worden van dezelfde kwaliteit te zijn als de
gerenoveerde woningen. Dat blijkt ook uit onze inspectie in de wijk. Zowel het exterieur als
het interieur is door ons bekeken. Ook de te slopen woningen verkeren aan de buitenkant in
een goede staat. In alle gevallen geldt dat de bewoners veel last van vocht hebben.
Gerenoveerde woningen
5
73%
4
3
45%
36%
2
90%
1
91%
5
4
3
2
1
Vocht
Lekkages
CV-ketel
Isolatie
Buitenschilderwerk
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
14
Conclusies en Aanbevelingen
Kansen grijpen
D
e diverse onderzoeken over en in ’t Veld leiden telkens tot de conclusie dat bijna altijd
de mens niet het probleem is. De problemen die in ’t Veld spelen zijn vrijwel altijd terug
te voeren tot zaken van materiele aard, zoals gebrekkige en slecht onderhouden
woningen, een faliekant mislukte straatinrichting, te weinig openbaar groen, etc. Sociale
aspecten, zoals grote armoede, een hoge werkloosheid en een gebrek aan
toekomstperspectief - specifiek voor ouderen en jongeren- zijn daarnaast indicatoren die de
wijk parten spelen.
In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw werd ’t Veld al als een probleemwijk
gezien. De jongeren van die tijd hebben de mogelijkheid gegrepen om zich verder te
ontplooien en mede daardoor konden zij zich in betere en duurdere woningen vestigen.
Sociale achterstand los je op met het aanbieden van voldoende toekomstperspectief. De
gebreken aan de woningen los je voor de huidige bewoners niet op door sloop en
vervanging door duurdere koop- en huurwoningen. Deze nieuwe woningen zijn voor deze
bewoners niet te betalen. De woningen voor de huidige bewoners moeten gerenoveerd
worden op zodanige wijze dat deze woningen voldoen aan de huidige eisen, waarbij de
huur absoluut niet mag stijgen.
Het Roermondse Veld is in de ogen van de SP een modelwijk voor Nederland hoe sociale
cohesie zou moeten werken. Dit ondanks het feit dat, gestimuleerd door de gemeente
Roermond en Wonen Zuid, door grootschalige sloop bewoners ’t Veld noodgedwongen
moeten verlaten.
Woningen van de Woningstichting
Roermond aan de Koningin Regentesselaan
en Mauritsstraat, een goed voorbeeld van
renovatie en restauratie.
Eind jaren negentig is de gemeente Roermond, in samenwerking met Wonen Zuid,
grootschalig ”onderhoud” gestart in ’t Veld. Echter de praktijk heeft laten zien dat hier sprake
is van verplaatsing van bewoners naar andere (probleem)wijken in Roermond. Dit gebeurt
onder het motto van het wegwerken van sociale achterstand, terwijl het verplaatsen van
deze mensen logischerwijs verplaatsen van achterstand is. Analyseer de bewegingen van de
laatste jaren nauwkeuriger dan blijkt dat sociale woningbouw moet wijken voor
koopwoningen en duurdere huurwoningen, oftewel regeert hier de macht van het geld
boven de mens. Uit ons onderzoek blijkt onomstotelijk dat de Veldenaar graag wil blijven
wonen in zijn wijk, maar moe is gestreden in zijn 25-jarige strijd voor fatsoenlijk onderhoud van
zijn woning. De SP zou willen dat de woningen gerenoveerd worden naar de huidige eisen.
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
15
Én dat de bewoners, door wanprestatie van Wonen Zuid door het incasseren van 25 jaar
huurpenningen - zonder noemenswaardig onderhoud - worden gecompenseerd.
Reacties
Wat vinden de bewoners ervan?
H
ieronder staat de weergegeven van een aantal reacties die wij gedurende ons
onderzoek van de bewoners mochten optekenen. De reacties zijn ongecensureerd
weergegeven en geven een duidelijk beeld waar het volgens de bewoners aan
schort. Uit onderstaande reacties blijkt dat voor velen de grootste wens is om in ’t Veld te
kunnen blijven wonen.
“ …… De nieuwe huurwoningen zijn vaak te klein en de huur is veel te hoog.”
“ …... Ik zou graag in aanmerking willen komen voor een flat in de Kapelaan Sarsstraat.
Volgens de woningstichting ben ik te jong. De flats zijn voor mensen van 55 jaar en ouder.
Mijn man is overleden en ik wil graag in de buurt van het centrum wonen.”
“ …… De woning is te klein voor vijf personen. De wijk kent een ernstig drugsprobleem.”
“ …… In mijn woning zitten scheuren. De woning staat op de nominatie gesloopt te worden.
Toch ben ik voor renovatie. Ik wil dat de drugsoverlast stopt.”
“ …… Ik woon graag in deze straat. Ik heb geen overlast. Wel zijn er scheuren in de muren. Ik
hoef niet persé in ’t Veld te wonen.”
“ …… Wij hebben een conflict gehad met de woningstichting. Mijn vrouw is mindervalide
(artrose en een hartkwaal) en heeft daarom haar bed in de woonkamer staan. Ze heeft de
woningstichting gevraagd ons voor of na de sloop van onze woning het huis aan
Vondelstraat 10 te geven. Dit huis is voor haar met haar scootmobiel goed toegankelijk. Dat
komt omdat er een pad naast deze woning ligt. Wij krijgen de woning niet omdat volgens de
woningstichting geen bed in de woonkamer geplaatst mag worden. Na aanvankelijk een
toezegging van de gemeente te hebben gekregen voor een traplift is deze weer
ingetrokken. Een nieuwbouwwoning wordt voor ons te duur. Wij hebben een WAO-uitkering.”
“ …… In 1980 is onze woning gerenoveerd. Dat is slecht gebeurd. Nog steeds zijn er scheuren
in de muren.”
“ …… De woning is te klein voor vijf personen.”
“ …… Als mijn huis wordt gesloopt en ik moet verhuizen wil ik graag in de Burgemeester
Steinweg gaan wonen.”
“ …… Deze woning heeft maar drie slaapkamers. Het liefst heb ik een woning met vier
slaapkamers. De huurprijs is veel te hoog voor zo’n slechte woning. Toch wonen wij hier goed,
maar een andere buurt is ook goed. Als het maar rustig is voor de kinderen.”
“ …… Ik wil liever dat mijn woning wordt opgeknapt en niet wordt gesloopt. Het liefst wil ik in
’t Veld blijven wonen. Mijn vriendin woont hier in de buurt. Met haar heb ik veel contact. Met
de allochtonen heb ik ook een goed contact.”
“ …… Ik ben tegen de sloop van mijn huis. Liever wil ik dat het de woning wordt opgeknapt.
In 1979 zijn de woningen gerenoveerd. Het is jammer als de buurt uit elkaar valt. Iedereen
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
16
kent elkaar en staat voor elkaar klaar. Ik wil graag in ’t Veld in een kleiner huis gaan wonen. Ik
ben door de woningbouwvereniging geïnformeerd. Ik krijg € 5.000 verhuiskostenvergoeding.”
Reacties
“ …… We zijn door de woningbouwvereniging geïnformeerd. We weten nog niet wanneer
we een andere woning krijgen.”
“ …… We hebben veel last van vocht. De woningen zijn door de woningstichting en de
bewoners slecht onderhouden. De woningen zijn bij de laatste renovatie slecht gerenoveerd.
We gaan niet weg uit ’t Veld. De sociale controle is groot. In de straat heerst een grote
saamhorigheid. Men accepteert elkaar zoals de mens is en het drugsprobleem valt erg mee.
De uitstraling van de straat is uniek. Mooie gevels.”
“ …… Ik heb een videofilm van de buurt gemaakt. Daarop is de saamhorigheid en de
gezelligheid van de buurt te zien. Wij wonen al 30 jaar in deze straat. De oude huizen hadden
ze al 25 jaar geleden moeten slopen. De bewoners en de woningstichting hadden ze beter
moeten onderhouden. Wij willen nooit uit ’t Veld weg.”
“ …… Het is prettig wonen in ’t Veld.”
“ …… We hebben slechte contacten met de woningbouwvereniging. Ook zijn we niet
tevreden hoe zij ons benaderen.”
“ …… Soms worden we goed door de woningbouwvereniging geïnformeerd. Soms ook
slecht.”
“ …… Regelmatig geven we gebreken aan de woningbouwvereniging door. Nooit komen ze
die maken.”
“ …… Ze willen de woningen gaan renoveren, maar wanneer dat is is nog niet bekend.”
“ …… We hebben slechte contacten met de woningbouwvereniging.”
“ …… In de straat is veel verkeersoverlast.”
“ …… Ik zit al geruime tijd op antwoord van de woningbouwvereniging te wachten. Ik wil in ’t
Veld naar een ander huis verhuizen.”
“ …… In onze buurt heb ik veel overlast van jongeren.”
“ …… Boven is mijn huis niet geïsoleerd. Ook heb ik veel last van vocht in de kelder.”
“ …… De kozijnen zijn op veel plaatsen rot. Binnen heb ik zelf veel aan de woning gedaan.
Als ik aan de woningbouwvereniging vraag wat er met de woning gaat gebeuren krijg ik
geen duidelijk antwoord.”
“ …… Het is een leuke straat waar ik woon. Wel heb ik veel vocht in de slaapkamer. Van de
bouwvereniging verwacht ik betere informatie wat er met het huis gaat gebeuren.”
“ …… Veel huizen staan hier in de straat leeg. Ze zeggen dat mijn huis gesloopt gaat worden.
Van de woningbouwvereniging krijg ik gebrekkige informatie.”
“ …… Vijf jaar geleden heb ik informatie van Wonen Zuid gehad dat mijn huis gesloopt gaat
worden. Toch hoop ik dat de woningen blijven staan.”
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
17
“ …… Zelf heb ik veel aan het huis gedaan. Het is oud en heeft geen comfort. Vier jaar
geleden is bekend gemaakt dat de woningen worden gesloopt. Ik wil het liefst dat de
woningen gerenoveerd worden. De buurt gaat door de leegstand sterk achteruit.”
Reacties
“ …… In 2003 heb ik de woningbouwvereniging een brief gestuurd. Daarin heb ik gevraagd
wat er met de woning gaat gebeuren. Voor mij is nog niet duidelijk wat er gaat gebeuren.”
“ …… De woningbouwvereniging laat mij in het ongewisse.”
“ …… De woningbouwvereniging zegt niet wat er met mijn huis gaat gebeuren.”
“ …… In 2005 willen ze de even nummers van de straat slopen. Daarna zijn de oneven
nummers aan de beurt. Graag willen we weten waanneer dat is. Ons huis vertoont
scheuren.”
“ …… Vier jaar geleden is gezegd dat de Julianastraat plat zou gaan. Daarna hebben we
niets meer gehoord. Overal worden we buiten gesloten. We weten niet wat we nu moeten
doen. De kelder is erg vochtig.”
“ …… De kelder wordt opgeknapt. Vijf jaar geleden is gezegd dat de Julianastraat wordt
gesloopt. Nog is daar geen duidelijkheid over. De huizen aan de Emmalaan 23 en 25 staan
op de monumentenlijst.”
“ …… Het huis is oud en heeft geen comfort. Graag willen wij ons huis kopen. Daar hebben
we naar gevraagd.”
“ ….. Ze zijn met renovatie bezig. In 2001 zou groot onderhoud aan mijn woning plaatsvinden.
De woningen staan onder monumentenzorg. De woningbouwvereniging heeft
aangekondigd dat de woningen alleen aan de buitenkant opgeknapt worden, terwijl het
binnen net zo hard nodig is. Daar wordt niets aangedaan.”
“ …… In onze buurt is veel zwerfvuil. Graag wil ik, gezien mijn leeftijd, in een flatje in ’t Veld
gaan wonen.”
“ …… De keuken is erg oud en de CV wordt alleen maar opgelapt. Het gerucht gaat dat de
woning wordt gesloopt.”
“ …… Veel woningen in de Julianastraat staan leeg of worden door kunstenaars bewoond.”
“ …… Aan mijn woning zijn heel veel gebreken.”
“ …… Ik wil alleen in ’t Veld wonen.”
“ …… Ik woon al vanaf mijn geboorte in dit huis. “
“ …… Graag had ik dubbelglas en kunststof kozijnen gehad. De informatie van de
woningbouwvereniging is niet helemaal duidelijk. Men zegt dat deze woning wordt gesloopt.
Maar wanneer?”
“ …… Ik wil graag in een nette woning in ’t Veld wonen.’
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
18
“ …… Ik heb een brief naar de woningbouwvereniging gestuurd en gevraagd om
duidelijkheid wat er met de woning gaat gebeuren. Ik heb wel reactie gehad, maar nog is
geen duidelijkheid gegeven.
“ …… Vijf jaar geleden is door mij gevraagd wat er met de woningen in mijn straat gaat
gebeuren. Nog steeds is dat niet duidelijk.”
BIJLAGE I
Prof. Ing. André Thomsen: ’Een sociale huurwoning heeft twaalf
keer meer kans om te worden gesloopt.’
NIEUWBOUW GEEFT PRESTIGE, RENOVATIE NIET
‘Sloop is de simpelste manier van spreidingsbeleid’
Nooit eerder stonden zoveel woningen op de nominatie voor sloop - terwijl er een nijpend tekort is aan
betaalbare woonruimte. André Thomsen, hoogleraar woningverbetering en woningbeheer, over
verborgen agenda’s en sloopmotieven.
DOOR HUGO HOES
In uw onderzoek heeft u het over ‘de nieuwe woningnood’. Wat is dat?
Thomsen: ‘In Nederland zijn grofweg 6,5 miljoen woningen. De bouwproductie per jaar is gezakt tot
rond de zestigduizend, maar vanwege het woningverlies door sloop bedraagt de jaarlijkse toename
slechts 46.000. Een naoorlogs dieptepunt, terwijl de vraag naar woningen toeneemt door onder meer
individualisering, scheiding en vergrijzing. Aannemers wijten de lage bouwproductie aan regelgeving,
maar dat is onzin. Beperkingen zitten in de bouwcapaciteit en de hoeveelheid geïnvesteerd geld. Door
hogere grondkosten en een betere kwaliteit zijn nieuwe woningen veel duurder geworden. Vroeger
werd de bouwproductie met subsidies kunstmatig hoog gehouden, maar die zijn er niet meer.
Daarnaast is er een groot gebrek aan vakbekwame bouwvakkers en is er steeds minder ruimte voor
nieuwbouw.’
Hoe gaan we dit oplossen?
‘Niet. We zullen het van de bestaande voorraad moeten hebben. Daarvan moet het
vraagaccommoderend vermogen, dat is de mate waarin het aanbod voldoet aan de vraag, worden
aangepast. Je kunt niet stil blijven zitten of slopen maar je moet nu ingrijpen in die voorraad. In de
eigen woningsector gebeurt dat op grote schaal en kleine aannemers zien hun omzet fors stijgen. Maar
dat is niet genoeg. Zelfs als de nieuwbouw verdubbelt en de sloop afneemt blijven er tekorten.’
Waarom wordt er dan toch gesloopt?
‘Het merkwaardige is dat het vooral goedkope sociale huurwoningen zijn. Terwijl die sector
kwalitatief en bouwtechnisch goed is, zelfs aanmerkelijk beter dan huizen in particulier bezit. Ook
omdat deze sector relatief jong is. Toch heeft een sociale huurwoning twaalf keer zoveel kans om
gesloopt te worden dan een andere beheersvorm. Eigen huizen worden zelden gesloopt omdat
bewoners betrokken zijn. Maar directeuren van corporaties zijn dat met.’
Hoe kan dat?
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
19
‘Er zijn verschillende geheime agenda’s. Ambitieuze bestuurders willen slopen omdat dat in de sector
geldt als daadkrachtig. Grote corporaties, krachtige wethouders, machtige mensen; het is
spierballenvertoon. Nieuwbouw geeft prestige, renovatie niet. Al die big bosses bij corporaties willen
bouwpastoor zijn en palen heien. Met slopen en bouwen kom je in het nieuws, dat scoort. Daarnaast
verdient een gemeente aan sloop en nieuwbouw, terwijl renovatie geld kost. Want de infrastructuur,
zoals riolering en straatmeubilair, moet tegelijkertijd ook vernieuwd worden, Bij nieuwbouw wordt dat
doorberekend in de grondkosten maar bij renovatie moeten ze dat zelf betalen en dat gaat om
miljoenen. Maar er is bij de gemeente nog een geheime agenda: sloop is de simpelste manier van
spreidingsbeleid. Hoe krijg je mensen anders weg? De gemeente Den Haag is daar duidelijk in. Zij
zegt: “Wij hebben veel meer lage inkomens dan de omringende gemeentes, laten zij er ook wat
opnemen.” Dat lossen ze op door goedkope woningen af te breken om zo de bevolkingssamenstelling
te veranderen. Keihard. In Rotterdam speelt hetzelfde. Er is een concentratie van goedkope woningen
en trekt lagere inkomens. Omdat er te weinig in echte verbetering - het vraagaccommoderend
vermogen - is geïnvesteerd, zijn de woningen aan de onderkant van de markt beland en krijg je alles
wat ziek, zwak en hulpbehoevend is in een wijk zonder behoorlijk beheer. Uiteindelijk barst het
zodanig van de problemen dat bestuurders het letterlijk willen ausradieren: slopen!’
Helpt dat?
‘Natuurlijk niet. Je verplaatst het.’
Gemeenten willen eigenlijk andere inwoners?
‘Ja, en bij woningcorporaties speelt hetzelfde. Die willen andere klanten. Engelse corporaties zijn daar
inmiddels eerlijk over en zeggen: “we besteden tachtig procent van onze energie aan de twintig
procent meest problematische huurders die het minst opbrengen”. Nu kiezen ze daar voor intensief
sociaal beheer in plaats van sloop. In Nederland gebeurt steeds vaker het tegenovergestelde en ook
daar speelt een geheime agenda. In Rotterdam-Nieuw Crooswijk en de Amsterdamse Westelijke
Tuinsteden wonen te “goedkope” mensen op te dure grond. Private partijen investeren daar graag,
want met een andere bestemming kan er veel meer uitgehaald worden. Corporaties noemen zich
fatsoenlijk en betrokken maar zijn molochs geworden. Grote vastgoedbedrijven waar de sociale
doelstelling nog wel op het naambordje staat maar steeds minder inhoud heeft.’
Het lijkt niet meer dan logisch dat corporaties zo handelen.
‘Klopt. Maar wat is hun belangrijkste doel? Hebben we ze hiervoor opgericht? Nee. Hier zitten grote
tekorten in ons democratisch functioneren. Dit gebeurt ook omdat de doelgroep waar het om gaat
politiek te weinig gewicht in de schaal legt. Men wil ervan af. Het heeft ook met cynisme te maken.
Ingezet beleid wordt pas na acht jaar effectief en dan zijn die directeur en wethouder er niet meer. Dus
is er geen betrokkenheid. Corporaties zijn duiventillen waar het ontbreekt aan collectief geheugen en
niemand meer verantwoordelijk is.’
Dus?
‘Gaat het hartstikke verkeerd! We zijn op een buitengewoon domme en liefdeloze manier bezig met
onze steden zonder naar de lange termijn te kijken. Vijfentachtig procent van de nieuwe woningen
wordt gebouwd door een beperkte groep grote projectontwikkelaars. Die zijn uitsluitend
geïnteresseerd in hun kortetermijnbelang. “Hit and run” noemen ze dat in Amerika. Ook in de
herstructurering is er een klein aantal machten die buitengewoon veel invloed hebben en onvoldoende
gestuurd worden door een democratisch proces. En waar de democratie nog wel enigszins sturend is
ontbreekt het aan de juiste informatie.’
Is er een verband met de privatisering van de corporaties?
‘Ja, en dat wordt steeds duidelijker. Verzelfstandiging was nodig, maar we zijn vergeten de controle
goed te regelen. Hun kasvoorraad is enorm gestegen. Afkoop van oude subsidies, woningverkoop en
stevige huurverhogingen hebben veel geld opgeleverd. Fusies hebben tot een indikking van de macht
geleid waarop burgers en overheden nog maar weinig vat hebben. Overal klinkt de roep om
corporaties beter controleerbaar te maken, en de politiek raakt daar nu ook van doordrongen.’
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
20
En de andere partijen?
‘Bewoners werpen hun lethargie af en komen steeds vaker in actie tegen sloopplannen. Én een
groeiend aantal woningcorporaties wordt zich bewust van het afnemende draagvlak voor zijn beleid en
wil ook wel eens positief in het nieuws komen. Sloop helpt niet. Er is geen wetenschapper die een
relatie kan leggen tussen de fysieke bouwkundige staat van een wijk en de problemen die er spelen. De
Amsterdamse Jordaan stond eind jaren zestig op de nominatie om te worden gesloopt. Nu is het de
vetste locatie van Nederland.’
Bijlage II
Bijdrage van Samira Arramdani bestemd voor de leden van de gemeenteraad van
Roermond (Roermond, 21 april 2005).
(Deze bijdrage mocht niet worden uitgesproken.)
Goedenavond, laat ik me eerst even voorstellen, ik ben Samira Arramdani voorzitster van het
actiecomité Handen af van het veld.
Het veld, tegenwoordig noemen ze het ”Het Nieuwe Veld”. Wat is er dan mis met het oude
Veld? Het is een volksbuurt met kenmerkende relatiebanden, families, kennissen en vrienden
die hier generaties naast elkaar hebben geleefd. De bewoners van het Veld voelen zich
verbonden met hun buurman, hun straat en hun wijk. Het Veld is een van de weinige týpische
volksbuurten die Roermond kent, maar wordt door sloopplannen bedreigd in haar
voortbestaan. Het is een buurt waar de bewoners nog met mooi weer op straat zitten en met
elkaar iets drinken, een praatje maken of elkaar helpen.
Helaas passen in de plannen van de gemeente Roermond en Wonen Zuid deze relatiebanden
niet. Er wordt hier nauwelijks waarde aangehecht en wordt de sterke sociale samenhang van
onze wijk naast onze woning ook gesloopt. We kijken pijnlijk toe hoe er rigoureuze
veranderingen in onze wijk plaatsvinden. Veranderingen waarover trouwens nauwelijks een
woord wordt gerept met de bewoners zelf. Uit onze enquête blijkt dat 90% van de bewoners
van het Veld nauwelijks op de hoogte zijn van het grootschalig
slopen van het Veld en over de toekomst van hun woning. Mensen
leven jarenlang in onzekerheid over hun woning, jarenlang worden zij
aan het lijntje gehouden en worden de onderhoudsplannen vooruit
geschoven.
Bilboard in ’t Veld
Hoewel er de afgelopen jaren ook veel gesloopt is en weinig gebouwd, liggen er nog meer
plannen om sociale woningen met de grond gelijk te maken. De huidige sociale woningen
moeten plaatsmaken voor grotendeels middeldure en dure koopwoningen die de meeste van
de bewoners niet kunnen betalen. Ook de beschikbare huurwoningen is relatief laag, waardoor
bewoners, die soms al jaren lang in het Veld wonen, hierdoor gedwongen zijn hun vertrouwde
wijk te verlaten. Staat hiervoor Het Nieuwe Veld? Het verzet van de betrokken bewoners
tegen sloop groeit. Zij hebben niet het gevoel dat deze aanpak een oplossing is voor hun
probleem.Veel huurders die lang in deze wijken wonen zouden veel liever zien dat Wonen
Zuid groot onderhoud aan de woningen uitvoert. Én de gemeente Roermond de
bewoonbaarheid verbetert. Tja, de plannenmakers beseffen nauwelijks wat zij hier kapot
maken.
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
21
Voor ons is het belangrijk dat de belangen van de gemeente Roermond en Wonen Zuid niet
meer zwaarder mogen wegen dan de belangen van de bewoners en de bewoonbaarheid van
het Veld. Wij kunnen niet meer wachten op lange termijn oplossingen. Daarvoor hebben we
te lang gewacht.Wij eisen nu op zeer korte termijn inzicht over de bestaande plannen. We
eisen ook inspraak in de sloopplannen en renovatieplannen. We eisen dat er niet meer buiten
ons om beslissingen worden genomen over onze wijk. Het is onze wijk en daar zou je met je
handen vanaf moeten blijven.
Dank u wel.
Bijlage III
Bijdrage van Theo Janssen Steenberg bestemd voor de leden van de gemeenteraad van
Roermond (SP Roermond, 21 april 2005).
(Deze bijdrage mocht niet worden uitgesproken.)
Geachte Voorzitter, geachte leden van de gemeenteraad,
Ik dank u voor de mogelijkheid om hier een bijdrage te mogen leveren. Mijn naam is Theo
Janssen Steenberg, secretaris van de Roermondse SP en lid van het burgercomité “Handen af
van het Veld”. Ik wil u ervan overtuigen dat de lijst van gemeentelijke monumenten
aanvulling verdient. Kent u het schilderij “Het Straatje van Vermeer” van Johannes
Vermeer?.Ongetwijfeld. Dit schilderij is miljoenen waard. Het is immens populair omdat het
eenvoud uitstraalt. Het is een tafereel dat ons bekend en vertrouwd voorkomt. Kortom
alledaags. In Roermond is eveneens zo’n tafereel
te bewonderen. Dat is “Het Poortje van de
Lovaniostraat”. Even alledaags en even vertrouwt.
Alleen in Roermond dreigt dit onder de
slopershamer vernietigd te worden. Én u bent daar
verantwoordelijk voor. Immers de gemeenteraad
van Roermond heeft reeds het bestemmingsplan
voor het Veld goedgekeurd waarin grootscheepse
sloop is voorzien.
Het straatje van Vermeer
Namens de SP stel ik u voor de woningen in de
Lovaniostraat (inclusief het Poortje), de
Julianastraat, de Vondelstraat, de Koningin Regentesselaan, de Hendriklaan en de
Mauritsstraat, van de slooplijsten te halen en op de gemeentelijke monumentenlijst te
plaatsen. Deze woningen zijn rond de jaren twintig van de vorige eeuw gebouwd. Dat kan ik
staven, omdat in een woning in de Lovaniostraat achter het behangpapier een krant uit 1918
tevoorschijn is gekomen. Deze woningen ademen de typische sfeer van die tijd. Van het
nieuwe bouwen in de vorm van een tuinstad. Van de eerste aanzetten in Roermond van
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
22
sociale woningbouw. Afbreken van deze woningen is uit cultuurhistorisch oogpunt uit den
boze. Van de woningen en de omgeving heb ik diverse foto’s gemaakt. Op die foto’s zijn
diverse details te zien die het unieke karakter van de bouwstijl aangeven. Waar vind je nog
een heus gemetseld timpaan boven de voordeur? Veel zeer fraaie details in het metselwerk
zijn daar te bewonderen. Waar is het straatbeeld zodanig geconstrueerd dat het een levendig
beeld geeft? De rijen woningen worden afgewisseld door topgevels soms voorzien van een
gebrokendak. Een foute veronderstelling is dat de woningen in een slechte staat zouden
verkeren. Dat is niet het geval. Zelf ben ik bouwkundige. Ik heb met eigen ogen kunnen
constateren dat in het metselwerk aan de buitenkant geen scheuren zitten. Ook het dak van de
woningen verkeerd in goede staat. Dat is aan de buitenzijde goed te zien. De nok is
kaarsrecht. Wat erop duidt dat het houtwerk van de dakconstructie in goede staat verkeerd.
Veel is reeds gesloopt in het Veld. Dat heeft veel ernstige littekens opgeleverd. Nog is het
Veld als cultuurhistorisch waardevol monument niet verloren. Wel moet dan de voorziene
sloop van voornoemde woningen gestopt worden.Het doorgaan van de sloop van het vierkant
Lovaniostraat, Vondelstraat, Koningin Regentes-selaan en Mauritsstraat haalt het hart uit de
wijk. Sloop zal het karakter van het Veld definitief aantasten. Zeker als je weet dat deze
woningen zeer goed te renoveren zijn.
Ook zijn de woningen weer geschikt te
maken aan de eisen van deze tijd.
Het Poortje van de Lovaniostraat
Waar vind je nog zoveel ruimte waar
kinderen nog vrij op straat kunnen
spelen? Waar vind je een wijk waar
allochtoon en autochtoon goed samen leven? Waar vind je een wijk waar jong en oud bij
elkaar op bezoek komen en men in de zomer op straat zit? Juist! In het Veld. Mede daarom
roep ik u op de sloopplannen in de ijskast te stoppen. Immers het Veld is het waard behouden
te blijven en door te geven aan de volgende generatie. Sloop is te definitief.
Ik dank u voor uw aandacht.
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
23
Bijlage IV
”Spreiding goed middel voor betere leefbaarheid”
Door Tilman Schreurs, wethouder Wijkbeheer en Wijkontwikkeling van Roermond.
n een tweetal artikelen in deze krant van 31 januari kiest woningbouwvereniging Wonen Zuid een
defensieve houding ten opzichte van de huidige wijze van woningtoewijzing. Met name spreiding
van allochtonen ziet de grootste woningbouwcorporatie van Roermond niet zitten. Jammer, want
het biedt naar mijn mening een goede oplossing voor enkele problemen waar Roermond als stad en
centrumgemeente mee te maken heeft. Roermond onderscheidt zich van andere middelgrote
gemeenten door een zeer eenzijdige opbouw van de woningvoorraad met relatief veel kleine en
goedkope woningen. Voor nieuwkomers is dat zeer aantrekkelijk. Maar voor mensen die zich verder
ontwikkelen in hun wooncarrière en die dus ook meer geld te besteden hebben, is dat onaantrekkelijk.
Voor deze groep blijft er niets anders over dan de wijk of de stad te verlaten. De gevolgen voor het
sociale leven binnen de wijk en de verenigingen zijn voorspelbaar. Roermond is een stad die mede
door de fysieke infrastructuur een aantal wijken heeft die vooral bevolkt wordt door mensen met
lagere inkomens en een lager opleidingsniveau. Ook de commissie Blok, die onlangs voor de Tweede
Kamer het integratiebeleid tegen het licht heeft gehouden, concludeert: “In de jaren tachtig hebben de
ontwikkelingen in de immigratie de sociale problemen in de grootstedelijke wijken versterkt en een
steeds zwaardere last gelegd op de armen.” Een andere conclusie die ik deel met Blok: “De
concentratie van minderheden in achterstandswijken is sterk toegenomen door gezinshereniging. Dit
proces is nog versterkt door de gemiddeld ongunstige sociaal-economische positie van etnische
minderheden en de concentratie van betaalbare woningen in bepaalde wijken.” Daarnaast wordt het
leven in de wijk mede beïnvloed door beleid van de nationale overheid, te denken hierbij valt onder
meer aan verplichte huisvesting van asielzoekers, uitkeringenbeleid, kinderopvang en
bouwvoorschriften. Voordat de commissie Blok haar conclusies presenteerde, had de gemeente
Roermond al een tweesporenbeleid ontwikkeld om de leefbaarheid in de wijken te verbeteren. Op de
eerste plaats is er het Deltaplan Werk, dat mensen weer aan het werk helpt. Én op de tweede plaats
zijn we samen met Wonen Zuid de fysieke herstructurering in de wijken gestart: Differentiatie in
aanbod van woningtypen en het aantrekkelijk maken van de wijk voor meerdere bevolkingsgroepen.
Maar alleen mooie nieuwe huurwoningen bouwen is niet voldoende. Ook de toewijzing om te komen
tot een evenwichtige wijkopbouw is van groot belang. De oorspronkelijke bewoners verdienen in het
bijzonder de aandacht, daar zij vaak de dragers zijn van het verenigingsleven in de wijk. Als
wethouder van wijkontwikkeling betreur ik dan ook de defensieve houding van de grootste
woningbouwcorporatie die in Roermond actie is.
I
De Roermondse VVD-wethouder Tilman Schreurs wil spreiding van verschillende
bevolkingsgroepen over de regio. Hij vindt dat woningbouwcorporatie Wonen Zuid zich
daarvoor niet mag verschuilen achter ‘een wettelijk kader’.
Samen met onder andere Wonen Zuid geeft de gemeente Roermond vorm aan het beleid om wijken in
onze stad leefbaarder te maken. Wonen Zuid zal daarom ook het debat dienen aan te gaan over de
woningtoewijzing, instroom en de daarmee samenhangende integratie. Spreiding van diverse
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
24
groeperingen is mijns inziens een prima middel om leefbaarheid en sociale cohesie te vergroten. Dit is
ook een wens die regelmatig in de allochtone gemeenschap te horen is. Wat mij betreft zou het dan
ook raadzaam zijn om gezamenlijk te kijken naar oplossingen. Want ook Wonen Zuid, dat zelf ook
miljoenen investeert in de herstructurering, is gebaat bij sociale cohesie in wijken. Maatregelen die de
concentratie tegengaan, betekenen bij voorbaat ook dat je rekening moet houden met instroom van
mensen die niet afkomstig zijn uit Roermond. En daarbij gaat het overigens niet alleen om
allochtonen, maar moet er ook gekeken worden naar inkomen en opleiding, ongeacht kleur of afkomst.
Verschuilen achter enkel en alleen het begrip ‘wettelijk kader’ is wel erg kort door de bocht. Wonen
Zuid geeft hiermee aan niet open te staan voor een dialoog met bewoners en wijkorganisaties.
Verhuren is een, sociale samenhang en leefbaarheid creëren is een tweede component waar Wonen
Zuid wat mij betreft nadrukkelijker bij stil mag staan.
sp– eerste weg links
SP afdeling Regio Roermond,
Bewonersonderzoek Roermondse Veld – december 2005/januari 2006
25