Geef jonge kinderen een gezonde start

Aan de slag met Gezonde Kinderopvang
Geef jonge kinderen
een gezonde start
Jong geleerd is oud gedaan
Geef jonge kinderen een gezonde start
Hoe eerder kinderen gezond gedrag aanleren, hoe beter. Jong geleerd is tenslotte oud gedaan.
Gezond gedrag wordt voor een groot deel bepaald door opvoeding en ervaringen in de kindertijd.
Uit onderzoek blijkt dat ongezond gedrag op jonge leeftijd later tot gezondheidsproblemen kan
leiden. Gezonde mensen hebben vaak een betere kwaliteit van leven. Het begint allemaal
met een gezonde start: kinderen die genoeg bewegen, gezond eten, voldoende slapen en die
opgroeien in een pedagogisch klimaat met warmte en geborgenheid, waar voldoende uitdaging
wordt geboden.
Pedagogisch medewerkers:
voorbeeldfunctie
De kinderopvang is de aangewezen plek om met een
gezonde leefstijl aan de slag te gaan. Maar hoe breng je
zo’n jonge doelgroep het belang bij van gezond gedrag?
In de eerste plaats door kinderen dagelijks het gezonde
voorbeeld te geven. De voorbeeldfunctie van
pedagogisch medewerkers is cruciaal: hun gedrag
heeft direct effect op de kinderen. Daarom zijn in de
kinderopvang beroepskrachten die goed geschoold zijn
op het gebied van een gezonde leefstijl, onontbeerlijk.
Wat is Gezonde Kinderopvang?
Gezonde Kinderopvang ondersteunt kinderopvangorganisaties zodat kinderen in een gezonde en veilige
omgeving opgroeien. De organisatie geeft structureel
aandacht voor een gezonde leefstijl in het dagelijks werk,
waarbij de medewerkers het gezonde voorbeeld geven.
Zo krijgen kinderen binnen de kinderopvang zo vroeg
mogelijk een gezonde leefstijl aangeleerd.
Gezonde Kinderopvang is een samenwerkingsverband.
Landelijke kennisinstituten en brancheorganisaties
werken samen om te zorgen dat de kinderopvang
beschikt over kennis, advies en vaardigheden rond
werken aan gezonde leefstijl van jonge kinderen. Het is
een initiatief van de ministeries van VWS en SZW.
De coördinatie van Gezonde Kinderopvang ligt bij het
Voedingscentrum en RIVM Centrum Gezond Leven.
Scholing
Een speerpunt van Gezonde Kinderopvang is educatie
van pedagogisch medewerkers. Speciaal voor hen is de
scholing Een Gezonde Start ontwikkeld. Deze bestaat uit
drie bijeenkomsten, waarin de deelnemers reflecteren
op hun eigen leefstijl, de rol van hun organisatie en de
interactie met kinderen en ouders. Daarnaast zijn er
vier thema’s – voeding, beweging, gewicht en veilig
gedrag – waarin kinderopvangorganisaties zich naar
keuze verder kunnen verdiepen. De scholing wordt
gekenmerkt door bewegend leren, wat betekent dat de
leerstof in een actieve lesvorm wordt aangeboden.
De aanpak
Het tweede speerpunt van Gezonde Kinderopvang is
de aanpak. De aanpak is een praktische werkwijze, die
kinderopvangorganisaties helpt om structureel bij te
dragen aan een goede gezondheid en een gezonde
leefstijl. Kinderopvangorganisaties kiezen één of
meerdere gezondheidsthema’s om planmatig mee
aan de slag te gaan. Bijvoorbeeld voeding, bewegen,
groen en mediaopvoeding. Zo zorgt een organisatie dat
aandacht voor de gezondheid en leefstijl van kinderen
en medewerkers écht onderdeel is van de dagelijkse
praktijk in de kinderopvang.
Iedere kinderopvangorganisatie zijn
eigen coach Gezonde Kinderopvang
Kinderopvangorganisaties kunnen via een train-detrainercursus een (staf)medewerker laten opleiden
tot coach Gezonde Kinderopvang. Dat kan een stafmedewerker zijn die warm loopt voor gezonde leefstijl,
een enthousiaste locatiemanager of een directeur.
De deelnemers leren trainingsvaardigheden en
verwerven kennis op het gebied van leefstijl aan de
hand van de interactievaardigheden. Ook leren ze
werken met de aanpak. De coach wordt hét aanspreekpunt binnen de organisatie, houdt het gedachtegoed
op de agenda en schoolt eigen collega’s in Een Gezonde
Start.
Wat levert Gezonde Kinderopvang op?
Veel kinderopvangorganisaties zijn al veel langer, op
hun eigen manier, met een gezonde leefstijl bezig.
Vooral voeding en bewegen zijn populaire thema’s.
Maar het blijkt van meerwaarde om losse weetjes en
activiteiten in samenhang te brengen en gezonde leefstijl
te borgen. Alleen dan kun je verandering in gedrag bij
medewerkers en kinderen verwachten.
In 2016 werd een pilot gehouden om te onderzoeken
of scholing en aanpak een structurele bijdrage kunnen
leveren aan aandacht voor gezonde leefstijl in de
dagelijkse praktijk van de kinderopvang. Aan de pilot
namen tien kinderopvangorganisaties en drie brede
scholen deel. Zij lieten stafmedewerkers opleiden tot
coach Gezonde Kinderopvang, die op hun beurt hun
collega’s de scholing Een Gezonde Start gaven. Ze gingen
met de aanpak aan de slag.
Het feit dat een collega de scholing geeft, zorgt voor
veiligheid en een sterk groepsgevoel. Bovendien gebeurt
er zoveel meer dan kennisoverdracht, constateert een
deelnemer: “Het was geweldig dat onze manager
erbij was. Voor haar was het een eyeopener dat dit
meer was dan een training. Het was ook teamontwikkeling, er werd gezamenlijk over belangrijke
zaken nagedacht en iedereen was aan het leren.”
Alle deelnemers concluderen dat ze meer verbeterpunten in hun organisatie hebben ontdekt dan ze vooraf
hadden gedacht. “Waar wij dachten dat we al heel
gezond bezig waren heeft de realiteit er aardig
ingehakt. En we waren echt al zeer goed bezig.”
Ervaringen van coaches en cursisten
Wat verandert er op de werkvloer?
Deelnemers vinden Een Gezonde Start inspirerend. De
scholing draagt bij aan bewustwording van pedagogisch
medewerkers op het gebied van leefstijl. De coaches
zijn positief over de train-de-trainercursus vanwege de
prettige sfeer en de actieve manier van leren. Ook het
bewegend leren slaat aan bij de pedagogisch medewerkers die Een Gezonde Start hebben gevolgd.
Daardoor blijft de informatie beter hangen, vinden zij.
Een coach vertelt: “Tijdens de middag werd iedereen
enthousiast. Ook het zelf bewegen en niet zo lang
stil zitten werd goed ontvangen. De pedagogisch
medewerkers pasten de activerende werkvormen
direct daarna met de kinderen op de groep toe.”
Een belangrijk winstpunt van de scholing is het
bewustzijn van het belang van een gezonde leefstijl
voor iedereen. Daardoor komen er nuttige discussies
opgang, wat leidt tot veranderingen op de werkvloer.
Een coach vertelt: “We hebben ons traktatiebeleid
opnieuw onder de loep genomen, erover geschreven
in de nieuwsbrief en op Facebook. ’s Middags bieden
we groente in plaats van een koekje of een beschuitje
aan. We zijn bovendien gaan samenwerken met een
organisatie die ‘mislukte groente’ voor een leuk
prijsje verkoopt. Ook hebben we een kinderkookcafé
gerealiseerd waar pedagogisch medewerkers
gezonde maaltijden vers bereiden voor ouders en
kind, en de buitenplaats wordt verder aangepakt.”
Pedagogisch medewerkers verwoorden het belang van
een gezonde leefstijl na de training beter, ook tegenover
de ouders. De coaches Gezonde Kinderopvang zien dat
er meer draagvlak ontstaat voor de visie op een gezonde
leefstijl. Waar nodig passen coaches en management
beleidsdocumenten aan, soms in samenspraak met
pedagogisch medewerkers. Velen zien het gevolgde
traject als een eerste stap, die zeker een vervolg krijgt.
“Wij willen in kaart brengen hoeveel onze kinderen
nu bewegen”, vertelt een coach. “Kunnen kinderen
bij ons nog meer bewegen en buitenspelen, of zijn
we al op de goede weg? Verder wil ik in het MT de
gezondheidsthema’s bespreken en kijken waar we
nu nog onvoldoende mee bezig zijn; bijvoorbeeld
wat betreft natuur en groen.”
Blijvend veranderen
Veel coaches Gezonde Kinderopvang hebben een
plan van aanpak voor hun organisatie gemaakt en
geven presentaties aan MT en de oudercommissie.
Werken met de aanpak helpt hen daarbij. Ze vinden
het belangrijk om intern goed te communiceren over
de scholing, zodat pedagogisch medewerkers begrijpen
wat het nut is. Pedagogisch medewerkers vinden het
op hun beurt prettig dat ze vragen kunnen stellen
aan de coach Gezonde Kinderopvang en knelpunten
kunnen delen. Al gauw ontstaat er een taakverdeling.
“We houden rekening met de diversiteit van medewerkers, ieder heeft zijn eigen specialisme.”
Ook aan de slag?
Nu alvast een begin maken met Gezonde Kinderopvang?
Kijk op de site www.gezondekinderopvang.nl voor tips
en informatie over de aanpak, gezondheidsthema’s en
partners.
Voor informatie over de train-de-trainercursus en
scholing Een Gezonde Start en informatie over mogelijkheden van een incompany train-de-trainercursus
kun je contact opnemen met
[email protected].
Meer weten over de aanpak?
www.gezondekinderopvang.nl
[email protected]
Vragen over de scholing?
[email protected]
02/2017
Het is belangrijk om te blijven vernieuwen en steeds
gezonde producten toe te voegen, beseffen de
deelnemers. Het thema gezondheid moet regelmatig
opnieuw besproken worden. “Om niets te laten
versloffen, zullen we op de agenda van elke teamvergadering een vast punt hebben over Gezonde
Kinderopvang.” Ook de ouders moeten betrokken
blijven, vertelt een ander. “Er was bij ons al een groot
draagvlak voor deze thema’s, en nog steeds zijn
mijn collega’s super enthousiast. De eerstvolgende
stap is om na de grote vakantie een ouderavond te
organiseren, om ook bij ouders meer draagvlak te
creëren.” Veranderingen zijn het beste stapje voor
stapje door te voeren, door er regelmatig aandacht aan
te besteden.