Loopbaan & Burgerschap PORTFOLIO ‘LOOPBAAN & BURGERSCHAP’ 1. DE ARBOWET, WETTELIJKE REGELS Inleiding Arbeidsomstandigheden zijn geregeld in de Arbowet. Daarin staan de omstandigheden waaronder je werkt. Iedereen is verantwoordelijk voor een gezonde en veilige werkomgeving. Jij, jouw werkgever, jouw opdrachtgever, of de eigenaar van een gebouw waar je op dat moment te werk bent gesteld. Als de arbeidsomstandigheden goed zijn, is de kans op ongevallen en beroepsziekte op het werk klein. De arbeidsinspectie controleert of de regels voor arbeidsomstandigheden worden nageleefd. Hieronder zie je aan welke regels de werkgever en de werknemer zich moeten houden. Regels werkgever - De werknemer informeren over het werkprogramma - De werknemer informeren over de werkmethoden - De werknemer informeren over de veranderingen - De werknemer informeren over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen - Zorgen voor een veilige werksituatie voor de werknemers en de gebruikers in het gebouw - Er voor zorgen dat werknemers werkoverleg, cursussen en voorlichtingsbijeenkomsten kunnen volgen - De arbeidsinspectie informeren over ongevallen op het werk en beroepsziekten bij het personeel - De werkgever moet zich op de hoogte stellen van de veiligheidseisen die bij klanten/werklocaties worden gesteld Regels werknemers - De werknemer moet machines, hulpmiddelen en materialen volgens voorschriften gebruiken 1 Loopbaan & Burgerschap - - De werknemer moet problemen voor gebruikers voorkomen, door bijvoorbeeld mensen te waarschuwen bij gevaarlijke situaties De werknemer moet volgens opgedragen voorschriften werken De werknemer moet beschermende middelen gebruiken, zoals werkkleding, schoeisel, valhelm, gelaatsbescherming, veiligheidsbril, werkhandschoenen, mondmaskers, etc. De werknemer moet gevaren voor veiligheid doorgeven aan de werkgever De werknemer moet bij ongevallen direct een arts en de werkgever waarschuwen De werknemer moet deelnemen aan cursussen en voorlichtingsbijeenkomsten over arbeidsomstandigheden De Arbowet De arbeidsomstandighedenwet bevat verschillende aspecten, namelijk: - Veiligheid - Gezondheid - Werkhouding - Welzijn Opdracht. Belangrijkste Arbowet Zonder dieper op de stof in te gaan: Welke aspect van de arbeidsomstandighedenwet vind jij het meest belangrijk? Licht je antwoord toe met voorbeelden. Na de opdracht gaan we dieper in op de aspecten van de Arbowet. 2 Loopbaan & Burgerschap Veiligheid Werkgevers en opdrachtgevers zijn verplicht om aandacht aan de veiligheid te besteden. Maar, ook jij als werknemer moet steeds letten op de gevaren en de risico’s. ‘Een ongeluk zit in een klein hoekje’ is het gezegde. Door je aan de veiligheidsregels te houden, zorg je voor jouw eigen veiligheid en die van anderen. Mogelijke oorzaken van ongelukken - Voorgeschreven werkkleding en schoenen niet gebruiken - Hulpmaterialen met (technische) mankementen gebruiken - Jezelf overschatten. Iemand die denkt méér te kunnen dan hij in werkelijkheid kan, maakt ongelukken - Risico’s onderschatten Aandachtspunten veiligheid - Controleer apparatuur en machines voordat je ermee gaat werken - Geef direct aan jouw leidinggevende door, wanneer iets niet in orde is - Let op elektriciteit en water bij elkaar! - Breng jouw eigen veiligheid nooit in gevaar. Stop zo nodig met de werkzaamheden - Laat apparatuur of machines niet onbeheerd achter. Dan mag alleen als je de nodige veiligheidsmaatregelen hebt genomen - Volg de aanwijzingen op handleidingen, etiketten, werkinstructies - Waarschuw anderen bij mogelijk gevaar - Zorg dat je weet wat je moet doen, als er een calamiteit is o Weet wat je moet doen als een alarm afgaat o Weet waar blusapparaten hangen o Weet waar nooduitgangen zijn o Weet waar je naartoe moet, als je een gebouw hebt verlaten o Zorg dat je weet bij we je bij calamiteiten moet waarschuwen 3 Loopbaan & Burgerschap Opdracht. Veiligheidsregels Welke veiligheidsregels gelden er op jouw werkplek? Misschien ken je deze regels niet. Vraag dan of jouw leidinggevende je de veiligheidsregels wil vertellen. Opdracht. Test op je veilig werkt! Doe de onderstaande test en weet of je veilig werkt. Vul de vragen serieus en eerlijk in! Veilig werken Altijd Meestal Soms Nooit Ik werk alleen met veilige materialen Bij een storing of kapot apparaat stop ik met werken en waarschuw ik mijn leidinggevende Ik ken het alarmnummer uit mijn hoofd Ik houd steeds toezicht op de machines die ik gebruik of laat ze veilig achter Ik volg de aanwijzingen op handleidingen, instructies en/of etiketten Ik zorg ervoor dat niemand gevaar loopt, als ik werk Ik waarschuw mensen voor mogelijk gevaar Ik weet waar nooduitgangen, brandtrappen en blusapparaten zijn 4 Loopbaan & Burgerschap Score: 1. Heb je op alle vragen ‘altijd’ geantwoord? Goed zo! Jij zorgt voor een veilige werkomgeving, voor jezelf en andere mensen. 2. Heb je een aantal keren ‘meestal’ of ‘soms’ geantwoord? Een ongeluk zit in een klein hoekje. Lees de aandachtspunten voor veilig werken nog eens goed door en bespreek met jouw leidinggevende waar verbetering mogelijk is. 3. Heb je op veel vragen met ‘soms’ of ‘nooit’ geantwoord? Je bent een gevaar voor jezelf en de omgeving. Voer een serieus gesprek met je leidinggevende. Mogelijk moet je zelfs bepaalde werkzaamheden niet meer uitvoeren, totdat het weer veilig kan. Gezondheid Ongezonde arbeidsomstandigheden hebben gevolgen voor jouw eigen gezondheid. Je merkt het effect van ongezonde werkomstandigheden soms pas jaren later. Bijvoorbeeld het effect wanneer je geen veiligheidshandschoenen of beschermende handschoenen draagt. Op de lange duur zou door werkzaamheden de huid aangetast kunnen zijn of je krijgt eczeem (bijvoorbeeld te lang vochtig werken, zonder bescherming). Ook een verkeerde werkhouding kan leiden tot lichamelijke klachten, bijvoorbeeld rugpijn. Arbeid kan soms zwaar zijn voor het lichaam. Daarom moet je je aan bepaalde regels en richtlijnen houden om gezond te blijven: - Persoonlijke hygiëne - Verstandig omgaan met middelen/chemie - Een juiste werkhouding Natuurlijk is er meer nodig om gezond te blijven. Gezond eten, voldoende slapen en sporten zijn daar voorbeelden van. 5 Loopbaan & Burgerschap Werkhouding Het is belangrijk dat je in de juiste houding werkt. Als jouw lichaam langdurig op een verkeerde manier gebruikt, krijg je daar last van. Jouw lichaam geeft dat ook aan. Op lange termijn kan het werken in een verkeerde houding lichamelijke klachten veroorzaken. Je kunt bijvoorbeeld polsklachten, elleboogklachten, schouderklachten en/of rugklachten krijgen. Ergonomisch verantwoord werken Het woord ergonomisch kom je tegen bij de manier van werken of bij de toepassing van hulpmiddelen/apparaten/machines die je gebruikt. Het betekent gebruiksvriendelijk of aangepast aan de mogelijkheden en beperkingen van de werknemer. Een ergonomische verantwoorde wijze betekent dus dat je werkt op een veilige en gezonde manier. Hierdoor kun je doelmatig jouw werkzaamheden uitvoeren. Hoe komt het dat je in een verkeerde werkhouding werkt? Daarvoor zijn verschillende oorzaken: - Soms ligt het aan jezelf. Je moet jouw lichaamshouding bij het werken en ook in jouw dagelijks leven veranderen - Soms ligt het aan het hulpmateriaal/de apparaten/machines, die niet bij jou passen. Basishoudingen Er zijn goede basishoudingen bij activiteiten in het werk: 1. Een voorwaartse spreidstand, zoals bij het bedienen van een machine aan de grond. - Eén been staat naar voren - Buig ligt door de knieën - Houd de rug recht - Houd de romp recht en kantel de bekken naar voren - Span de bilspieren aan Op deze manier beweeg je soepel van achter naar voren, of andersom. 2. Een zijwaartse spreidstand, wanneer je recht voor je uit moet werken. - De voeten staan uit elkaar 6 Loopbaan & Burgerschap - Knieën geboren - Rug recht - Bekken naar achteren - Bilspieren aangespannen Op deze manier beweeg je soepel van links naar rechts, of andersom. 3. Een balanshouding/hefboomhouding, wanneer je bijvoorbeeld naar voren buigt om laag aan de grond iets te pakken. - Door één been achterwaarts omhoog te houden, sta je in evenwicht en is de houding minder belastend 4. Op één knie, bijvoorbeeld bij het controleren van een machine. - Steun op een knie op de grond - Je voet rust met de punt van de schoen op de grond - Gebruik eventueel kniebescherming 5. Niet boven je macht werken (reiken) - Wanneer je de hoogte in werkt met je handen, zorg je ervoor dat je met de hand niet hoger reikt dan elleboogschouderhoogte. Werk je met je elleboog hoger dan jouw schouder, werk je boven je macht. Aandachtspunten voor een goede houding - Als je werkt met hulpmaterialen, werk dan met materialen die passen bij jouw lengte - Gebruik de basishoudingen - Staand werk doe je zoveel mogelijk in spreidstand (voeten uit elkaar) en knieën licht gebogen - Steun, indien mogelijk, met je vrije hand ergens op. Hierdoor sta je steviger en kun je meer kracht zetten - Reiken en omhoog kijken belast je nek en schouders te veel. Gebruik indien mogelijk hulpmiddelen - Voer werkzaamheden indien mogelijk met twee handen uit. Tweehandig werken zorgt tevens voor afwisseling en zorgt eventueel voor meer bereik aan jouw beide zijden. Je hoeft dan minder te draaien met je romp - Til vanuit jouw benen en niet met je rug. Laat de spieren in jouw benen het zware werk doen. Til zo dicht mogelijk bij het lichaam - Werk in een efficiënt tempo, dus niet te snel en niet te langzaam - Wissel activiteiten af 7 Loopbaan & Burgerschap Welzijn Welzijn heeft vooral te maken met plezier in het werk. Iemand die geen plezier in zijn werk heeft of last van stress heeft, kan lichamelijke of psychische klachten krijgen, Wel of geen plezier in het werk hebben kan heel persoonlijk zijn. Sommige mensen werken graag de hele dag alleen. Anderen hebben tijdens hun werk graag contacten. Niet alleen jij, maar ook jouw werkgever, heeft de taak het werk plezierig te maken. Opdracht. Welzijn Het is belangrijk dat de werkgever ervoor zorgt dat je met plezier jouw werk kunt doen. Op welke manieren zorgt jouw werkgever voor een plezierige werkomgeving? Benoem 4 zaken: Op welke manier draag jij jouw steentje bij aan een plezierige of prettige werkomgeving? Benoem 4 voorbeelden: 8