HOOFDSTUK 14: DE MACRO-ECONOMISCHE GROOTHEDEN 1

HOOFDSTUK 14: De macro-economische grootheden
HOOFDSTUK 14: DE MACRO-ECONOMISCHE GROOTHEDEN
1. DE NATIONALE BOEKHOUDING
1.1. De centrale concepten: BBP en BNP
BBP =
de totale marktwaarde van alle finale goederen en diensten
die binnen een economie gedurende een bepaalde periode worden
voortgebracht.
BNP =
de totale marktwaarde van alle finale goederen en diensten
die gedurende een bepaalde periode worden geproduceerd met de
productiefactoren (arbeid, kapitaal, grond) die toebehoren aan alle
personen die in een bepaald land wonen.
BNP
BBP + nettofactorinkomens ontvangen uit het buitenland
=
1.2. Hoe berekenen?
1.2.1. Productiebenadering
BBP =
som bruto toegevoegde waarde van alle bedrijven +
bruto toegevoegde waarde van de overheid (deze wordt berekend
aan kostprijs)
1.2.2. Inkomensbenadering
BNP =
netto nationaal inkomen + indirecte belastingen – subsidies +
afschrijvingen
Beschikbare inkomen =
netto nationaal inkomen - (inkomens die in ondernemingen of bij
overheid blijven) + netto ontvangen transfers - inkomensbelasting
INLEIDING TOT DE ECONOMIE
1
HOOFDSTUK 14: De macro-economische grootheden
2
1.2.3. Bestedingsbenadering
BNP = C + BINV + G + E – Z
Met
C
: consumptiebestedingen van particulieren
BINV : bruto-investeringen van de bedrijven
G
: overheidsbestedingen = overheidsconsumptie +
overheidsinvesteringen
E
: uitvoer van goederen en diensten (bevat ook de factorinkomens
ontvangen uit het buitenland; niet i.g.v. BBP)
Z
: invoer van goederen en diensten (bevat ook de factorinkomens betaald
aan het buitenland; niet i.g.v. BBP)
2. NOMINALE EN REELE PRODUCTIE
• nominaal BBP = BBP in lopende prijzen
vb.: BBP van 1996 in lopende prijzen
= ∑iPi96 Qi96 = P196Q196 + P296Q296+…..
met Pi96 = prijs goed i in 1996
Qi96 = kwantiteit van goed i geproduceerd binnen de beschouwde
economie in 1996
• reëel BBP = BBP in constante prijzen
vb.: BBP van 1996 in constante prijzen (basisjaar 1986)
= ∑i Pi86Qi96 = P186Q196 + P286Q296+…..
⇒ impliciete BBP-deflator 1996, met basisjaar 1986 =
BBP tegen lopende prijzen × 100 = ∑i Pi96Qi96 × 100
BBP tegen constante prijzen
∑i Pi86Qi96
meet de evolutie van het prijspeil van alle goederen en diensten
N.B.: de BBP-deflator is een prijsindex (zie p. 402)
3. PRIJSINDICES
INLEIDING TOT DE ECONOMIE
HOOFDSTUK 14: De macro-economische grootheden
3
• prijsindex van goed i in jaar t: (Pit/Pi0) × 100
met Pi0 = de prijs van goed i in het basisjaar
• prijsindex van een groep van n goederen in jaar t:
∑iwi × (Pit/Pi0) × 100 = w1× (P1t/P10) × 100 + w2 × (P2t/P20) × 100 + …
+ wn × (Pnt/Pn0) × 100
met wi = het gewicht van goed i en ∑i wi = 1
• prijsindex van de consumptie (CPI):
CPI = ∑i wi0 × (Pit/Pi0) × 100
met wi0 = (Pi0Ci0)/C0
C0 = ∑i Pi0Ci0 = totale uitgaven voor consumptie in basisjaar
(de gewichten zijn gebaseerd op gegevens van het basisjaar)
4. DE BETALINGSBALANS
4.1 Definitie
De betalingsbalans geeft een schematisch overzicht van alle transacties van een
land of een groep van landen met het buitenland gedurende een bepaalde periode
(bijv.een jaar)
4.2. Samenstelling
- lopende rekening
ƒ uitvoer en invoer van goederen en diensten (inclusief inkomens)
ƒ transfers (inkomensoverdrachten)
- kapitaalrekening
INLEIDING TOT DE ECONOMIE
HOOFDSTUK 14: De macro-economische grootheden
4
financiële transacties (overheid, bedrijven en particulieren)
ƒ beleggingen (inclusief leningen)
ƒ directe investeringen
- veranderingen in de officiële deviezenreserves
Op de betalingsbalans worden verrichtingen geregistreerd die aanleiding geven
tot ofwel ontvangsten van buitenlandse deviezen ofwel uitgaven van
buitenlandse deviezen. Elke verrichting wordt dubbel geboekt.
Bijv. een uitvoertransactie ⇒
• geboekt op de lopende rekening als een deviezenontvangst
• geboekt op de rekening veranderingen in officiële deviezenreserves als een
uitgave van deviezen
5. GROEIVOET
5.1. Definitie
De groeivoet van een variabele (X) meet de procentuele verandering van die
variabele over een bepaald interval.
Groeivoet t =
X t − X t −1
∆X t
=
*
100
* 100
X t −1
X t −1
INLEIDING TOT DE ECONOMIE