Introductie Stervensbegeleiding

Introductie
Stervensbegeleiding
Een handreiking aan hen die zich beter willen
voorbereiden op het begeleiden van mensen op
hun laatste reis
Samenvatting





1.
2.
3.
4.
5.
Bidden voor genezing
Hulpverlening aan stervenden, waarom ?
Medische termen voor de dood
De stervende en zijn omstanders
Voorbereiding, hoe doe ik dat
1. Bidden voor genezing







De boodschap van genezing is een zegen van het kruis
Het gebed van geloof, Jacobus 5
De aanklacht van de boze
De aanklacht van de broeders
De vraag van waarom niet
De zegen van aanvaarding
De zegen van verwachting
2. Hulpverlening aan stervenden,
waarom ?




Vanwege de angst voor de dood
Omdat wij ons leven aan Christus willen toewijden
Omdat de liefde van Christus ons dringt
Enkele schriftplaatsen



Luk. 22:41-44
‘Hij werd overvallen door doodsangst’
Matth. 26:36-38 ‘Ik voel me dodelijk bedroefd; blijf hier met
mij waken.’
Matth. 26:40-44 ‘Konden jullie niet eens één uur met mij
waken?’
De nood van de stervende
Jezus ons voorbeeld
 eenzaamheid
 doodsangst
Arme bedelaar
Luk.16:19-31
 verwerping (honden)
 onverzorgd (zweren,
honger)
Rijke man
Luk.16:19-31
 onvoorbereid
Saul
1 Sam.31:3-6
1 Kron.10:3-6
 verzoek tot euthanasie
 zelfdoding
Misdadigers
Luc. 23:39-43
 onzekerheid gered
 lasteraar verloren
Hulpverlening is mogelijk




Eenzaamheid verdrijven door aanwezigheid
Helpen hun angst aan God te geven
Helpen om zekerheid te krijgen
Helpen om hen voor te bereiden
DOOD / STERVEN IS DE LAATSTE VIJAND
3. Medische termen
voor de
dood
Klinische of reversibel dood
 hart- en longfunctie gestopt.
 mogelijkheid tot reanimatie via adequaat, menselijk
ingrijpen.
Wettelijke of biologische of onomkeerbare dood: =
weefseldood
 E.K.G. en E.E.G. plat, in verschillende metingen
gedurende 24 u. genomen.
 vereist Goddelijke ingrijpen, d.m.v. "opwekking" of
"opstanding".
4. Wat maken de stervende en
omstanders door?
Frekwent voorkomende fysische problemen bij stervenden:









gewichtsverlies
misselijkheid en braken
hik (frequent en langdurig)
droge mond, dorst,
uitdroging
doods rochel
kortademigheid
slik stoornissen
hoest
bezorgdheid









neerslachtigheid
verwarring / onrust
slapeloosheid
urine verlies
constipatie
diarree
jeuk
doorlig wonden
misvormingen
Wat zijn dan de specifieke
noden van de stervende? (1)
VERLIES op lichamelijk gebied
 van normaal fysisch welbehagen
 van beweeglijkheid
 van lichamelijke zelfbeheersing
 van uiterlijke waardigheid
 van lichaamskracht
 Verlies van mentale waardigheid
 Verlies van identiteit
 (een nummer, onmondig, verlies van controle en
beslissingsrecht)
Wat zijn dan de specifieke
noden van de stervende? (2)
VERLIES van psychische waardigheid.
 Verlies van relaties (vrienden, familie)
 Verlies van werk en financiële zekerheid.
 Verlies van sociale status
 (faam, reputatie, onafhankelijkheid)
 Verlies van bezittingen
 Verlies van onmiddellijke toekomstperspectief
 Uiteindelijk verlies van je lichaam
 Verlies van de laatste kans om je ziel en geest te redden
uit de tweede dood.
Wat zijn dan de specifieke
noden van de stervende? (3)
EENZAAMHEID/ ISOLATIE
 Meest frequente angsten:
 toenemende afhankelijkheid van anderen, voor
hulpeloosheid
 om een last te zijn.
 om alleen te zijn, om aan zijn lot te worden overgelaten.
 lijden en pijn.
 om te sterven zonder dat iemand het weet
 vernedering: ten gevolge van verlies van lichamelijke
controle, verminking
 om het emotioneel niet aan te kunnen.
 scheiding (van geliefden)
 het onbekende
 voor straf
Wat zijn dan de specifieke
noden van de stervende? (4)
Toegenomen ONZEKERHEID





Hij is onzeker over:
aard en ernst van zijn ziekte
zijn toekomst
toekomst van zijn familie
Deze onzekerheid uit zich onder de vorm van
verschillende angsten (bezorgdheid) en schuldgevoelens.
Wat zijn dan de specifieke
noden van de stervende? (5)
STRESS
 Het feit dat de patiënt zich in een kritieke fase van zijn
leven bevindt, verhoogt nog de spanning waaraan hij
toch al door de lichamelijke ongemakken was
blootgesteld. Elke crisis brengt verwarring en innerlijke
strijd met zich mee. Het schokt zijn innerlijk evenwicht.
Conclusie
 De ziekte zelf tast zijn fysische weerbaarheid aan.
 De psychische druk van de crisis brengt hem in een
toestand van emotionele instabiliteit: zijn gevoelens
schommelen van het ene uiterste naar het andere.
 De meeste zieken zullen deze labiliteit ook in hun geest
ervaren onder de vorm van geestelijke schommel reacties.
Wat maken omstanders door?
Hoofdzakelijk drie groepen:
 Gezondheidszorg staf
 Familie
 Gemeente
Algemene reacties van omstanders.
 Schommelreacties.
 Machteloos voelen
 Apathie
 Verlangen om hulp aan te bieden.
 Vermijding.
 Ander algemene reacties.
Bijbelse voorbeelden van
stervensvoorbereiding
 Goede voorbereidingen.
 Mozes
 Jacob
 Paulus
 Jezus Christus
 Slechte voorbereidingen.
 Rijke man
 Noach's tijdgenoten
 Judas Iskariot
 Herodus
 Maak een laatste wil en testament.
Checklist om systematisch af te
werken met uw nabestaanden
 Laatste wil en testament afgerond?
 Plaatsvervangers aangewezen waar gewenst?
 Levens richtlijnen vastgesteld? (inclusief wat ze moeten
doen indien u onverwachts zou sterven)
 Problemen uitgesorteerd?
 Uw belangen geconsolideerd?
 Uw nakomelingen zo ver mogelijk voorbereid voor hun
toekomst?
 Indien u nog angsten of vragen heeft over uw dood,
breng ze nu aan uw Hemelse Vader in gebed.
Voorbereidende vragenlijst. a
 Hoe vaak denkt u aan uw eigen dood?
 Welke gevoelens komen naar boven wanneer u aan
uw eigen dood denkt?
 Weet u helemaal zeker waarheen u gaat wanneer u
sterft?
 Bent u tevreden net uw uiteindelijke bestemming?
 Weet u hoe lang u nog gaat leven.
 Op welke manier zou u willen sterven, indien u
mocht kiezen?
 Welke manier van sterven is voor u het meest
onaanvaardbaar?
 Indien u aan een ongeneeslijke ziekte zou lijden,
zou u het willen weten?
 Welke persoon zou u het moeilijkst kunnen
achterlaten?
Voorbereidende vragenlijst. b
 Welke dingen zou u het moeilijkst kunnen
achterlaten?
 Heeft u voldoende voorbereidingen getroffen n.a.v.
uw dood?




t.o.v. uw lichaam?
uw bezittingen?
uw werk/baan/bedrijf/activiteiten?
t.o.v. uw werk voor de Here?
 Wat wil u nog voor de Heer doen voordat u sterft?
 Indien de Heer nog een ding in uw leven moet
veranderen voordat u sterft, wat zou u Hem
daarover zeggen?
Indien ik je dragen kon
Indien ik je dragen kon
Indien ik je dragen kon over de diepe grachten
van je gesukkel en je angsten heen
dan droeg ik je uren en dagen lang.
Indien ik de woorden kende
om antwoord te geven op je duizend vragen
over leven, over jezelf,
over liefhebben en gelukkig worden,
dan praatte ik met je uren en dagen lang.
Indien ik de vrede in je hart kon planten
door geduldig te wachten en te hopen
tot het zaad van vrede in je openbrak,
dan wachtte ik uren en dagen lang.
Indien ik je dragen kon
Indien ik genezen kon wat omgaat in je hart
aan onmacht, ontevredenheid en onverwerkt verdriet,
dan bleef ik naast je staan
uren en dagen lang.
Maar ik ben niet groter, niet sterker dan jij
en ik weet niet alles en ik kan niet zoveel
ik ben maar een vriend op je weg
al uren en dagen lang.
en ik kan alleen maar hopen dat je dit weet:
je hoeft nooit alleen te vechten of te huilen
als je een vriend hebt
voor uren en dagen lang.
(Marcel Weemans)
Bestanden Downloaden
 Artikelen over stervensbegeleiding van de
EO en het Lindeboominstituut,
samengevoegd in een RAR bestand zijn te
downloaden op onze website
 http://www.phca.nl
kies archief lezingen
scrol naar beneden en kies RAR bestand