Vragen en antwoorden Autoland Holding BV Controle beginselen

Overlegorgaan van HBO-scholen
met een accountancy-opleiding
Secretariaat:
Postbus 90116
4800 RA Breda
Tel.: (076) 525 06 79
Fax: (076) 525 03 98
LANDELIJK EXAMEN – OAT
Vragen en antwoordindicaties voor de
middagzitting van 14.00 – 16.30 uur
Samenstellers :
Redactiecommissie OAT
Datum
5 juni 2012
:
Aantal bladzijden:
10
Toegestane literatuur:
- Handboek 2011 Deloitte of Handboek 2011 E&Y of KPMG Jaarboek 2011/2012
- Handleiding Regelgeving Accountancy (HRA) of de studentenversie HRA of VRA
Suggestie tijdsverdeling:
Vraag 1
35
minuten
Vraag 2
20
minuten
Vraag 3
30
minuten
Vraag 4
35
minuten
Vraag 5
30
minuten
___________________________
Totaal
150
minuten
De voorgestelde tijdsverdeling vormt een indicatie voor de puntenverdeling.
1
Vragen Middagzitting Real Estate Care BV
Vraag 1 Prestatie-indicatoren REC Catering BV (35 min., 23 punten)
Het hoofd van de financiële administratie van REC Catering BV wenst een maandelijkse
rapportage per restaurant inclusief prestatie-indicatoren. Deze rapportage moet aansluiten
op de twee kritieke succesfactoren die gelden voor alle activiteiten van alle
werkmaatschappijen.
Gevraagd:
Benoem per kritieke succesfactor drie processen. Geef voor elk gedefinieerd bedrijfsproces
tevens één prestatie-indicator.
Antwoord
Er zijn vele goede antwoorden denkbaar. Van belang is vooral dat de kandidaat een logische
gedachtegang opbouwt. Er dient er een logisch verband te zijn tussen de KSF’n, de
bedrijfsprocessen en de prestatie-indicatoren.
Voor een samenhangend geheel van KSF, bedrijfsprocessen en prestatie-indicator mag
maximaal 4 punten worden toegekend met een maximum van 23.
Voorbeelden van redeneringen waarin een logisch verband wordt gelegd tussen
uitgangspunten, KSF, bedrijfsprocessen en prestatie-indicator worden hierna gegeven.
Uitgangspunten
Winstgevende dienstverlening en dienstverlening op een kwalitatief hoog niveau
Kritieke succesfactor 1a
Winstgevendheid
Bedrijfsproces 1.a
Exploiteren van het restaurant (b contract); efficiënte inzet personeel met als doel relatief
lage personeelskosten
Prestatie-indicator 1.a
Personeelskosten als % van de totale kosten van het restaurant of als % van de omzet van
het restaurant ten opzichte van het streefpercentage
Kritieke succesfactor 1b
Winstgevendheid
Bedrijfsproces 1.b
Sluiten van contracten door de directie met klanten; relatieve hoge winstopslag
Prestatie-indicator 1.b.
Winst als percentage van de exploitatiekosten of als % van de restaurantomzet ten opzichte
van het streefcijfer
Kritieke succesfactor 1c
Winstgevendheid
2
Bedrijfsproces 1.c
Inkoop en bereiden van de maaltijden in een restaurant (b contract)
Prestatie-indicator 1.c
Gemiddelde kosten per maaltijd vergeleken met kosten begroot.
Kritieke succesfactor 2a
Dienstverlening op een kwalitatief hoog niveau: kwaliteit en assortiment: uitgebreidheid van
de menukaart
Bedrijfsproces 2.a
Exploitatie restaurants
Prestatie-indicator 2.a
Dagelijks aantal beschikbare verschillende maaltijden (uitgebreidheid van de menukaart)
t.o.v. het gemiddelde aantal van vergelijkbare restaurants.
Kritieke succesfactor 2b
Dienstverlening op een kwalitatief hoog niveau: snelheid van serveren
Bedrijfsproces 2.b
Exploitatie restaurants
Prestatie-indicator 2.b
Gemiddelde benodigde tijd van aankomst klant in het restaurant tot het serveren van een
bepaald menu t.o.v. de gemiddelde benodigde tijd voor dat bepaalde menu, van meerdere
restaurants.
Kritieke succesfactor 2c
Dienstverlening op een kwalitatief hoog niveau: schoonmaak
Bedrijfsproces 2.c
Exploitatie restaurants: schoonmaak
Prestatie-indicator 2.c
Aantal klachten als % van het totaal aantal klanten ten opzichte van het streefcijfer
Schoonmaakkosten als % van de exploitatiekosten ten opzichte van het streefcijfer
Vraag 2 Sale-and-leasebacktransactie (20 min., 14 punten)
Eind 2010 heeft Real Estate Care BV voor een aantal machines een sale-and-leaseback
transactie uitgevoerd. De volgende gegevens zijn hier van belang:
- boekwaarde machines per 31 december 2010: € 126.000
- resterende gebruiksduur per 31 december 2010: 6 jaar
- restwaarde is nihil
- verkoopprijs = reële waarde = € 200.000
- leasecontractduur: 5 jaar (door een uiterst nadelige boeteclausule feitelijk onopzegbaar
voor de lessee i.c. Real Estate Care BV)
- impliciete rentevoet leasecontract: 8%
- jaarlijkse, achteraf te betalen, leasetermijn: € 47.600.
Omdat contractueel is vastgelegd dat de juridische eigendom aan het eind van de
contractduur overgaat naar de lessor, heeft de directie de leasecomponent van het contract
geclassificeerd als een operationele lease. De transactie is dan ook op basis van deze
classificatie in de jaarrekening 2010 verwerkt.
3
a. Stel de journaalpost(en) samen naar aanleiding van de sale-and-leasebacktransactie per
31 december 2010 op basis van de door de directie gehanteerde classificatie.
NB: de verwerking is gebaseerd op de aanname dat de classificatie als operationele
lease ook fiscaal gevolgd zal worden.
Antw. 3p.
liquide middelen
aan machines
aan boekwinst
200.000
126.000
74.000
1p.
1p.
1p.
De accountant meent echter dat op basis van het geheel van de contractvoorwaarden
sprake is van financiële lease. De accountant heeft zich hierbij laten leiden door de
indicatoren voor de classificatie financiële lease van de RJ. Met name het zogenaamde 90%criterium speelt hierbij een doorslaggevende rol.
b. Beschrijf 3 kenmerken van dit sale-and-leasebackcontract (incl. het genoemde 90%criterium) die volgens de RJ een indicatie vormen voor een classificatie als financiële
lease. Voeg berekeningen toe.
Antw. 6p.
HB. pag.558
- 90% criterium: CW leasebetalingen ≥ 90% vd reële waarde 
190.000 ≥ 90% v. 200.000 = 180.000
- 75% criterium: contractduur ≥ 75% ec. levensduur  5 ≥ 75% v. 6 = 4,5
- onopzegbaarheid vh contract
2p.
2p.
2p.
Neem aan dat de leasecomponent van de transactie zowel bedrijfseconomisch als fiscaal
geclassificeerd moet worden als een financiële lease. De onder vraag 2a gevraagde
journaalpost dient dus te worden gewijzigd.
c. Geef de benodigde correctiejournaalpost(en).
Antw. 5p.
- terugdraaien journaalpost vraag 2a plus
- liquide middelen
200.000
aan leaseverplichtingen
190.000
aan overlopende passiva
10.000 (vergoeding restwaarde)
Of gecombineerd:
machines
126.000
2p.
boekwinst
74.000
1p.
aan leaseverplichtingen
190.000
1p.
aan overlopende passiva
10.000 (vergoeding restwaarde) 1p.
2p.
1p.
1p.
1p.
4
Vraag 3 Accountantsorganisatie Careful (30 min., 20 punten)
In deel 3 van de casus is een verzoek opgenomen van de directeur-grootaandeelhouder van
Real Estate Care BV.
a. Geef op basis van de NVO-oa aan of accountant X op het verzoek van de directeurgrootaandeelhouder van Real Estate Care BV mag ingaan.
Besteed daarbij expliciet aandacht aan het conceptueel raamwerk (7 stappen plan).
Antwoord vraag 3a (10 punten)
Het antwoord dient gebaseerd te zijn op paragraaf 4.2 van de NVO.
Stap 1
Accountant X wordt gevraagd om de catering van het huwelijksfeest van zijn dochter te laten
verzorgen door Real Estate Care BV. (1 punt)
Bedreiging
Stap 2
De onafhankelijkheid van de accountant X wordt bedreigd. (1 punt)
Stap 3
De bedreiging betreft belangenverstrengeling/eigenbelang of intimidatie. (2 punten voor
1 bedreiging)
Stap 4
Accountant X heeft belang bij het goed verlopen van de (voorbereidingen van de) catering
van het huwelijksfeest tegen gunstige voorwaarden. De directeur-grootaandeelhouder kan
accountant X bij de bespreking van controlebevindingen onder druk zetten door te verwijzen
naar het belang van accountant X bij de catering van het huwelijksfeest. De bedreiging is dus
niet te verwaarlozen. (1 punt)
Stap 5
De samenloop van de bij de Real Estate Groep af te nemen diensten en de opdracht tot
controle van de jaarrekening is aanvaardbaar als de Real Estate Groep de catering van het
huwelijk aanbiedt tegen normale voorwaarden (1 punt).
De aangeboden catering van het huwelijk zal moeten worden afgenomen tegen een
zodanige vergoeding dat het eventueel te behalen voordeel voor accountant X te
verwaarlozen is.
De relatie mag de assurancecliënt niet in staat stellen de uitkomst van de controleopdracht
feitelijk of schijnbaar te beïnvloeden. In verband hiermee worden de werkzaamheden van
accountant X intern door accountantsorganisatie Careful beoordeeld (waarborg tegen
feitelijke beïnvloeding); er wordt een andere accountant van accountantsorganisatie
Careful verantwoordelijk gesteld voor de controle van de jaarrekening van Real Estate
Care BV of accountant X gaat niet in op het aanbod van de directeurgrootaandeelhouder (waarborgen tegen de schijnbare beïnvloeding). (2 punten voor een
goed gemotiveerde waarborg)
Stap 6
De getroffen waarborgen moeten worden beschouwd vanuit het standpunt van een goed
geïnformeerde, redelijk denkende derde, die over alle van belang zijn informatie beschikt. (1
punt)
Stap 7
Het besluitvormingsproces moet in het dossier worden vastgelegd. (1 punt)
5
In deel 3 van de casus is een aantekening opgenomen die gemaakt is door een lid van het
controleteam van Real Estate Care BV.
b. Beredeneer of deze controlebevinding in beginsel gevolgen heeft voor een in te stellen
nader onderzoek. Geef hierbij kort aan wat voor werkzaamheden de accountant zal
verrichten met verwijzing naar de van toepassing zijnde controlestandaard (COS).
Antwoord vraag 3b (5 punten)
Nader onderzoek op basis van standaard 501:
- Beoordelen notulen directievergaderingen. (alinea 9)
- Beoordelen kostenrekeningen met betrekking tot juridische adviezen. (alinea 9)
- Toepassen controlemiddel advocatenbrief. (alinea 10)
- Vragen schriftelijke bevestiging van de directie dat alle bekende actuele of mogelijke
rechtzaken en claims waarvan de effecten moeten worden overwogen bij het opstellen
van financiële overzichten, aan de accountant bekendgemaakt zijn, alsmede verwerkt en
toegelicht zijn in overeenstemming met het van toepassing zijnde stelsel inzake
financiële verslaggeving. (alinea 12) Let op: Studenten mogen bij dit onderdeel van hun
antwoord ook verwijzen naar standaard 580.
(normering: advocatenbrief: 3 punten; overige werkzaamheden 1 punt per
gedachtestrepen. Totaal maximaal 5 punten)
c. Beschrijf of de uitkomsten van het onderzoek ook gevolgen kunnen hebben voor de af te
geven controleverklaring (accountantsverklaring) bij de jaarrekening 2010 van Real
Estate Care BV.
Antwoord vraag 3c (5 punten)
Het betreft hier een onzekerheid in de verantwoording van ten minste materieel belang (1
punt)
Afhankelijk van de uitkomsten van het nader onderzoek:
Optie 1
De claims/aansprakelijkheidskwesties zijn goed verwerkt en toegelicht in de jaarrekening:
Goedkeurende controleverklaring (1 punt) met eventueel een (vrijwillige) paragraaf ter
benadrukking van aangelegenheden als de accountant de niet in de balans opgenomen
informatie van fundamenteel belang acht (1 punt). (referentie COS 706 paragraaf 6)
Optie 2
De claims/aansprakelijkheidskwesties zijn niet goed verwerkt en toegelicht in de
jaarrekening: Controleverklaring met beperking wegens een bedenking tegen de
verantwoording van materieel belang (2 punten). (referentie COS 705 paragraaf 7)
Als het belang diepgaand (wezenlijk) is: Afkeurende controleverklaring (COS 705 par.8).
Vraag 4 De controle van het inkoopproces (35 min., 25 punten)
Geef een beschrijving van de controle van het inkoopproces van REC Catering BV.
Besteed hierbij aandacht aan:
- doelstelling;
6
-
risicoanalyse;
cijferbeoordeling;
verbandscontroles;
overige gegevensgerichte handelingen.
Let op: de administratieve organisatie en interne beheersing worden niet gevraagd.
Antwoord vraag 4
Er zijn twee soorten inkoop
A: Voorverpakte artikelen.
B: Dagverse producten
Doelstelling (3 punten)
Volledigheid van de verantwoorde inkopen.
Juistheid van de verantwoorde inkoopprijzen.
Toereikendheid van de toelichting en presentatie.
Risicoanalyse (2 x 2 punten)
Casus:
Voor inkopen A worden jaarcontracten afgesloten.
Risico:
De in de jaarcontracten opgenomen prijs is onjuist (risico kick back: de feitelijk
overeengekomen inkoopprijs is lager dan in het contract is opgenomen, het
verschil wordt verdeeld tussen de inkoper en de leverancier)
Casus:
Risico:
De inkopen B worden ingekocht tegen dagprijzen.
Verschuivingsgevaar van lage naar hoge inkoopprijzen waardoor de
verantwoorde inkopen onjuist zijn.
Casus:
Risico:
Inkopen B worden voor een deel rechtstreeks afgeleverd bij de restaurants.
Onjuiste of onvolledige registratie goederenontvangsten in de restaurants
waardoor verantwoorde inkopen onjuist of schulden onvolledig zijn.
Cijferbeoordeling ( 5 punten)
Nadat de interne kwartaalrapportages zijn aangesloten op de financiële administratie verricht
de accountant een cijferbeoordeling op de uitkomsten ten opzichte van de begroting, het
vorige jaar en de perioden onderling.
Hij let hier bij op:
- verantwoorde inkopen A ten opzichte van de in de jaarcontracten overeengekomen
hoeveelheden;
- het verloop van de gemiddelde inkoopprijzen van de inkopen B per soort;
- het verloop van de hoogte van de voorraden in het centraal magazijn;
- verantwoorde inkopen A per restaurant ten opzichte van de omzet per restaurant;
- weggegooide producten per restaurant, in relatie tot gemiddelde voorraad en inkopen.
Verbandscontroles (5 punten)
Afgesloten contracten A = opboeking contractregister
Opboeking crediteuren A = opboeking voorraad centraal magazijn
Opboeking crediteuren A = afboeking contractregister
7
Opboeking crediteuren B = opboeking waarde (voorraad) rechtstreekse leveringen aan
centrale keuken en restaurants.
Afboeking crediteuren (A en B) = afboeking liquide middelen
Overige gegevensgerichte handelingen (8 punten)
De accountant beoordeelt de procedure rond het afsluiten van de contracten en de
contractregistratie en stelt vast de contracten intern zijn geautoriseerd.
De accountant controleert de juistheid van de inkopen A door middel van een
deelwaarneming op de verantwoorde inkoopfacturen. Hij controleert de inkoopfacturen aan
de hand van:
- bestelling (soort en aantal);
- ontvangstmelding centraal magazijn (soort en aantal);
- contract (prijs);
- betaling (rechthebbende crediteur).
De accountant controleert de juistheid van de inkopen B door middel van een
deelwaarneming op de verantwoorde inkoopfacturen. Hij controleert de inkoopfacturen aan
de hand van:
- bestelling;
- ontvangstbevestiging centrale keuken of restaurantbeheerder;
- marktnoteringen (prijs);
- betaling (rechthebbende crediteur);
De accountant controleert de volledigheid van het eindsaldo crediteuren (A en B) door
middel van een voortgezette controle op de betalingen na balansdatum.
Vraag 5 Diverse verslaggevingsaspecten (30 min., 18 punten)
In de conceptjaarrekening 2010 is sprake van de geconsolideerde balans “vóór
resultaatbestemming”. RJ 160.208 geeft aan op welke wijze de balans opgemaakt moet
worden bij de keuze van een presentatie vóór respectievelijk ná winstbestemming.
a. Beredeneer of de balanspresentatie vóór resultaatbestemming van Real Estate Care BV
in overeenstemming is met de RJ-voorschriften ter zake.
Antw. 3p.
HB. pag. 338. Uit de specificatie van het groepsvermogen (toelichtingnr. 5) blijkt dat REC
BV de voorgestelde winstreservering ad 31.785.497 (zie Overige gegevens) aan het
vermogen heeft toegevoegd en het voorgestelde dividend als schuld moet hebben
opgenomen.
Deze verwerkingswijze valt onder een balanspresentatie ná winstbestemming (RJ
160.208). Dus de presentatie is niet in overeenstemming met de RJ .
argumentatie 2p., conclusie 1p.
In 2010 hebben er enkele acquisities plaatsgehad waarbij een goodwill is ontstaan van
€ 32.060.000.
b. Beredeneer of deze acquisities gedaan zijn door Real Estate Care BV zelf óf één of meer
dochtermaatschappijen.
8
Antw. 3p.
De goodwill is opgenomen als negatieve vermogensmutatie in de mutatiestaat van de
deelnemingen in groepsmaatschappijen. Dit impliceert dat de acquisitie(s) gedaan
moeten zijn door dochtermaatschappijen en niet door REC BV zelf.
3p.
Hier volgt een citaat uit de toelichting op de acquisitie van EST Total Care: “Het juridische en
economische eigendom is verworven begin maart 2010; de resultaten zijn met
terugwerkende kracht tot 1 januari voor rekening van de groep gekomen. Per deze datum
zijn de cijfers in de groepsjaarrekening van Real Estate Care BV opgenomen.”
c. Beredeneer of Real Estate Care BV conform de RJ handelt door het moment waarop de
resultaten voor rekening van de REC Groep komen, te hanteren als tijdstip van het
ontstaan van de consolidatieverplichting.
Antw. 3p.
HB. pag.743-746. Voor het ontstaan van de consolidatieplicht is niet bepalend het
moment waarop de resultaten voor rekening van de koper komen. Beslissend is het
tijdstip waarop de koper de beschikkingsmacht heeft verkregen over het vermogen en de
activiteiten. Zoals nu in de toelichting geformuleerd is de handelwijze van REC niet in
overeenstemming met de RJ.
3p.
In toelichtingnummer 5 Groepsvermogen wordt vermeld dat in het groepsvermogen een
aandeel derden is opgenomen van € 12 mln.
d. Op basis van welke benadering kan de omvang van het aandeel derden in de
geconsolideerde balans per 31 december 2010 ook bepaald worden?
Antw. 2p.
Het groepsvermogen eind 2010 bedraagt € 183.153.000 en het vennootschappelijk
vermogen eind 2010 € 171.182.000. Een verschil van ong. € 12.000.000.
2p.
Uit toelichtingnummer 8 Overige schulden en overlopende passiva blijkt dat hiervan
onderdeel uitmaakt een post Onderhanden werken in opdracht van derden ad € 2.581.000.
e. Benoem de verschillende componenten waaruit dit saldo van € 2.581.000 is opgebouwd.
Antw. 3p.
nacalculatorische kosten
resultaat (cf. POC-methode) + of gedeclareerde termijnen saldo negatief
1p.
1p.
1p.
9
In de toelichting onder de kop Vreemde valuta staan twee teksten die in strijd zijn met de
wettelijke bepalingen en/of de RJ.
f.
Geef aan welke teksten het betreft en beschrijf de strijdigheid.
Antw. 4p.
1. “De winst-en-verliesrekeningen ….tegen de wisselkoers per balansdatum”. Deze
verwerkingswijze is in strijd met RJ 122.302 die voorschrijft dat omrekening van baten en
lasten dient te geschieden tegen transactiekoers (evt. gemiddelde koers als benadering)
2p.
2. “Koersverschillen….ten gunste van de overige reserves gebracht”. Ook deze
verwerkingswijze is in strijd met RJ 122.302 resp. art.2:389 lid 8 BW waarin wordt
voorgeschreven dat dergelijke omrekeningsverschillen moeten worden verwerkt in de
reserve omrekeningsverschillen (onderdeel van het eigen vermogen) 2p.
10