Workshop Risicogestuurde interne controle

Inspiratiedag
Workshop 1: Risicogestuurde
interne controle
15 september 2016
Programma
•
•
•
•
•
Inleiding
Risicomanagement
Interne beheersing
Relatie met de externe accountant
Van interne controle naar beheersing beheerst
2
Voorstellen
Hendrik Damen
Edwin van de Pol
3
Inleiding
Continue ontwikkeling publiek domein
omgevingsontwikkelingen
effect op de
bedrijfsvoering
Burger centraal
publiek private
samenwerking
Effectiever /
efficienter
samenwerken
5
Doelstellingen
•
Interactieve presentatie, discussie aan de hand van de praktijk
over:
- De relatie tussen doelstellingen, risico’s en managementvraagstukken
- Operationele controles, kwaliteitscontroles en verbijzonderde interne
controle
- De relatie met de accountantscontrole en COS 610
6
Risicomanagement
• Wat is de definitie van risico?
8
Een risico is:
Een gebeurtenis die het behalen van doelstellingen van de
organisatie in de weg staat. Het risico is afhankelijk van:
• De kans dat het zich voordoet
• De impact dat dit heeft
9
• Wat is risicomanagement?
10
Risicomanagement is niet meer dan:
•
•
•
Benoemen van risico’s
Bewust worden van kans en impact
Treffen van (beheers)maatregelen
11
Beheersmaatregelen
hoog
OVERDRAGEN
te monitoren risico's
verzekeren
VOORKOMEN
specifieke maatregelen in de bedrijfsvoering
elimineren
IMPACT
laag
bewustwording
risico-tolerantie
ACCEPTEREN
laag
beheersmaatregelen
routinematige controles inde processen
MITIGEREN
KANS VAN VOORDOEN
hoog
12
Interne beheersing
• Wat verstaan we onder interne controle?
• En is dat hetzelfde als interne beheersing?
14
Interne controle / interne beheersing
Interne beheersing
Interne controle
Stelsel van activiteiten gericht op de
organisatiebrede realisatie van alle
doelstellingen.
Activiteit binnen de interne
beheersing die (primair) is gericht op
de betrouwbaarheid van een
bepaald bedrijfsproces
Richt zich op bijv. politieke
doelstellingen, burgertevredenheid,
veiligheid maar ook op financiële
performance
Richt zich bijv. op rechtmatigheid en
getrouwheid
15
Van controle naar beheersing
Financiële processen
Controle/verantwoording
Manager/
bestuur
Bedrijfsprocessen
Control/ beheersing
Certificerend
accountant
Klantgerichtheid
Doelmatigheid
Juistheid
Volledigheid
Flexibiliteit
Rechtmatigheid
V
J
R
Korte
doorlooptijd
Leverbetrouwbaarheid
16
Ontwikkeling die we doormaken
Verleden
Heden
Toekomst
• Integrale controle
• Gegevensgericht controleren
• Organisatiegericht controleren
• Big data controle
• Intern beheersen - collegeverklaring
17
• Wat zijn de ingrediënten voor een intern
control(e)plan?
18
Zicht op de te realiseren doelstellingen:
• Doelstellingen vanuit de wet (grotendeels voorgedefinieerd)
• Doelstellingen vanuit het gemeentelijk beleid
Stappenplan
DOELEN
RISICO’S
ORGANISATIE
Zicht op risico’s die het behalen van de doelstellingen in de weg
staan:
• Omgevings- dan wel externe risico’s
• Interne risico’s
•
•
•
•
•
Strategie en beleid
HRM
Primair proces
ICT
Planning & Control
Doel: zicht krijgen of en in hoeverre
de organisatie in opzet goed is
voorbereid op haar taken
Twee doelstellingen:
• Functioneert de organisatie als zodanig
• Voldoet de uitkomst aan de (rechtmatigheids)eisen
CONTROLE
Evaluatie en rapportage:
• Oordeel over de te controleren massa
• Advies omtrent verbetermogelijkheden
EVALUATIE
19
Aandachtspunten
•
•
•
Logisch stappenplan, idealiter volgordelijk uit te voeren
De aard en omvang van de controlewerkzaamheden is in sterke
mate afhankelijk van de uitkomst van de eerste drie stappen
Controle begint aan de voorkant, dus met het inzichtelijk maken
van doelstellingen en een risico-analyse
20
21
• Wat is het verschil tussen operationele controle /
kwaliteitscontrole enerzijds en interne controle
anderzijds?
22
23
•
Operationele controle en kwaliteitscontrole
- Uitgangspunt  alle ‘handelingen’ goed
- In het bedrijfsproces moet dat geborgd zijn
•
Interne controle
- Uitgangspunt  bedrijfsproces waarborgt dat alle handelingen ‘goed’ zijn
- Vaststellen dat het bedrijfsproces gewerkt heeft
24
Proces- en kwaliteitscontrole
Kenmerken:
•
•
•
•
Primair ten behoeve van en namens het lijnmanagement
Cruciaal voor de interne beheersing
Omdat niet voldaan wordt aan de eisen van een interne
auditfunctie kan de accountant geen gebruik maken van de
verrichte werkzaamheden
Wel houdt de accountant in de risicoanalyse rekening met de
interne proces- en kwaliteitscontroles
25
Externe controle
Raad
Interne Controle
B&W
Kwaliteitscontrole
Management
Operationeel
Uitvoering
26
Governance
Kaders stellen
Planvorming
Raad
Toezicht houden
College
Besturen en
beheersen
Uitvoering
Uitvoering
Verantwoording
Verantwoording
afleggen
27
Relatie met de
externe accountant
• Waarom is de controledruk van de accountant
toegenomen in de afgelopen 2 jaar?
29
Ontwikkeling accountantscontrole
•
•
•
Druk op de accountants is toegenomen (toezicht AFM)
De beroepsgroep heeft hierop gereageerd
Gemeenten (wettelijk controleplichtig) en ook GR’en (niet
wettelijk controleplichtig) merken dit door meer / intensievere
controle
30
COS 610
31
Van Interne
Controle naar
Beheersing
Beheerst
Dynamisering
publieke omgeving
Interne controle
wordt interne
beheersing
Druk op
verantwoording
neemt toe
Invoering van de
collegeverklaring
33
• Wat is nodig om de omschakeling van interne controle
naar beheersing beheerst te maken?
34
Van interne controle
Naar beheersing beheerst
Statisch ingestoken, gericht op de
bedrijfsprocessen
Dynamiseren, inrichten naar
organisatiedoelstellingen
Inrichting van de bedrijfsprocessen
Realisatie van organisatiedoelstaat centraal, controle gericht op de stellingen staat centraal, inrichting
betrouwbaarheid daarvan
van de processen volgt daaruit
Risico-analyse is (veelal) beperkt tot
rechtmatigheid / doelmatigheid
Risico-analyse gericht op het niet
realiseren van de organisatiedoelstellingen, dit is veel breder
35
Van Checkpoint IC naar Beheersing Beheerst
36
Vragen
Opmerkingen
Afsluiting
Bijlage:
Screenshots
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51