Beste lezer,

Januari 2008.
Geachte lezer,
Heeft uw organisatie meegedaan aan de Benchmark ‘Weten voor Beter’? Dan heb een vraag
waarin ik uw medewerking vermoedelijk goed kan gebruiken.
Mijn naam is Johan Koop, hoofd P&O bij NOVO in Groningen. Ik ben i.v.m. de afronding van
de opleiding ‘Master Human Development’ (AvM/Rijksuniversiteit Groningen) bezig met een
onderzoek. Het onderzoek vraagt geen inspanning van de dienst P&O, alleen een beperkte
inspanning van leidinggevenden.
Waar gaat het in het kort over:
Mijn onderzoek richt zich op de relatie tussen de (in de benchmark ‘Weten voor Beter’)
gemeten kwaliteit van de arbeid en (te onderzoeken) leiderschapsstijlen. De ‘zorguitvoerders
in het primaire proces’, onze begeleiders, zijn in meer of mindere mate routineprofessionals
in de relationele dienstverlening. Afhankelijk van de mate van voorspelbaarheid van het
werk en de eisen die dit stelt, kun je werkprocessen in zekere mate standaardiseren.
Voldoende speelruimte is echter altijd noodzaak in deze branche is mijn overtuiging, vooral
in de relatie tussen cliënt en begeleider. De indruk bestaat dat regelruimte wordt verminderd
en afleidt van het primaire proces. Met name ook door de druk van externe regelgeving. Dat
kan de ervaren zinvolheid van het werk aantasten en demotiverend werken. In een tijd van te
verwachten schaarste van medewerkers is dat een ongunstig effect. In de kern gaat mijn
onderzoek over de vraag in hoeverre er een aantoonbare samenhang is tussen de gemeten
kwaliteit van de arbeid en de (nog te meten) leiderschapsstijl in de VG sector. Als blijkt dat
een leidinggevende veel invloed heeft op de kwaliteit van de arbeid, liggen daar ook
mogelijkheden de kwaliteit van de arbeid te verbeteren, om bijvoorbeeld ‘verloopintenties’
tegen te gaan en het imago van onze sector op peil te houden of te verbeteren.
Toegelicht. Wat wil ik bereiken met het onderzoek:
Aantonen in welke mate er een verband bestaat tussen de (door Research voor Beleid)
gemeten kwaliteit van de arbeid en de (te onderzoeken) stijl van leidinggeven. Ik gebruik de
gegegevens van de Benchmark (met uw toestemming vrij te geven door Research voor
Beleid). Het gaat er vooral niet om om de leidinggevenden op zich te kwalificeren in ‘goede’
of ‘slechte’ leiders. Leiderschap is namelijk erg situatief bepaald. Het gaat er om of de stijl
van leidinggeven past bij het type werk, de taakeisen die dit werk stelt en de ruimte die
begeleiders nodig hebben om het werk goed te kunnen doen en de ondersteuning die ze
daarvoor nodig hebben. Dat verschilt erg per situatie, per medewerker en per cliënt of groep
cliënten.
Samenwerking met UV Leiden:
Ik werk samen met professor Stan Maes van de Universiteit Leiden en ‘maker’, de
grondlegger van de LAKS (Leidse Arbeids Kwaliteitsschaal). De LAKS is gebruikt in de
Benchmark. Ik ga met hem het veldonderzoek organiseren en analyseren. Wij gaan een
door de Universiteit van Leiden reeds beproefde schaal voor het meten van leiderschap
gebruiken, aangevuld met zaken die ik specifiek wil weten en meten.
Waarom kan het interessant zijn:
Indien bekend is met welke stuurfactoren de leidinggevende de kwaliteit van de arbeid
effectief kan worden gebruikt om gerichter bepaalde typen leiderschapskwaliteiten te
verbinden met bepaalde typen taakeisen. Uiteindelijk zult u medewerkers beter aan u binden
als zij een hoge mate van kwaliteit van de arbeid ervaren (kort gezegd: zinvol werk in een
veilige en stimulerende omgeving). Er is bij wetenschappers brede consensus over de
samenhang tussen betrokken en gemotiveerde medewerkers en de prestatie van de
organisatie. Verondersteld mag worden dat een hogere mate van kwaliteit van de arbeid
verband houdt met een betere prestatie.
Daarnaast is het goed te vermelden dat leidinggevenden vaak geen/beperkt invloed hebben
op taakeisen die voortvloeien uit de doelgroepkeuze (intra- of extramuraal), de omvang van
de organisatie etc. Het is niet zo zinvol daar diep op in te gaan omdat daar geen sturing op
bestaat. Het gaat dus vooral om praktische verbanden te leggen.
Anderzijds kan het ook een indicator zijn (eventueel met vervolgonderzoek door Universiteit
Leiden) naar de overheid dat de veelheid aan externe regeldruk in zijn algemeenheid leidt tot
afname van de kwaliteit van de arbeid. En daarmee tot een minder aantrekkelijke sector om
in te werken. De inspectie heeft onlangs in een rapport aangegeven dat de zorgkwaliteit
onder druk staat. Het is denk ik goed om alle invalshoeken die deze kwaliteitsdruk kan
veroorzaken, in ogenschouw te nemen.
Wat vraag ik:
Ik zou erg graag zien dat uw organisatie meedoet aan mijn onderzoek. Ik zoek ten minste 10
organisaties die voldoen aan mijn criteria. Deze zijn in grote lijnen:
 de organisatie heeft meegedaan aan de benchmark;
 de organisatie heeft intern gebruik gemaakt van de mogelijkheid om 10 (of minder) te
onderscheiden organisatie onderdelen ‘logisch’ aan te geven;
De mede door de Universiteit van Leiden ontwikkelde vragenlijsten zijn medio maart te
verwachten. De anonimiteit is voor leidinggevenden gegarandeerd gewaarborgd.
De inspanning voor uw organisatie beperkt zich tot het invullen van een vragenformulier door
alleen leidinggevenden. De tijdsinvestering is naar schatting maximaal 15-20 minuten werk
per leidinggevende.
Ik wil, indien u mee wilt werken, graag in contact komen met een medewerker van uw
instelling die als contactpersoon optreedt en dit onderzoek intern wil begeleiden (zodanig dat
de formulieren maximaal worden ingevuld en teruggezonden). Deze contactpersoon zal ik
dan nader informeren. Waar nodig ben ik graag bereid om mondeling mijn onderzoek nader
toe te lichten. Na uw instemming zal ik formeel het onderzoek en de meer gedetailleerde
opzet ervan aankondigen bij uw organisatie.
Verwerking en rapportage:
Gegevensverwerking doe ik in samenwerking met Universiteit Leiden. Resultaten zal ik
uiteraard aan u terugkoppelen. Geïnteresseerden kan ik na afloop een onderzoeksverslag
verstrekken.
Ik hoop dat uw collega’s bereid zijn hieraan mee te werken. Ik hoor graag van u. Bij voorkeur
uiterlijk rond 8 februari 2008. Mail bij voorkeur naar: [email protected] of
[email protected].
Voor telefonische informatie is mijn mobiele nummer het geschiktst. 06 53251322
Vriendelijke groet,
Johan Koop
Manager dienst P&O NOVO
Postbus 9473
9703 LR Groningen
telefoon 050 5474524
mobiel 06 53251322
fax 050 5424115